Η αρχιτεκτονική υπάρχει για να δίνει απαντήσεις τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Από τη μία, έχουμε τις ανάγκες και τις επιθυμίες του ανθρώπου που αναθέτει ένα έργο, και από την άλλη, τις κοινωνικές προκλήσεις κάθε εποχής. Από τις ανάγκες προκύπτει η λειτουργικότητα, και από αυτήν εξαρτάται η μορφή και, κατ’ επέκταση, το ύφος. «Αυτή η μεθοδολογία μπορεί να οδηγήσει στη διαχρονικότητα ενός έργου: κάποτε, κάποιος αφιέρωσε χρόνο και σκέψη για να απαντήσει με καινοτόμο τρόπο στις ατομικές ανάγκες και ταυτόχρονα στα αιτήματα της εποχής του», λέει η Αλεξάνδρα Δαλιάνη.
Το αρχιτεκτονικό γραφείο Creative Architects ιδρύθηκε το 2013, μετά την επιστροφή της Αλεξάνδρας Δαλιάνη από σπουδές στο Παρίσι. Το γραφείο σήμερα εξειδικεύεται στη μελέτη αρχιτεκτονικών έργων, αλλά και στην υλοποίησή τους. Μάλιστα, το γραφείο διακρίνεται για την ικανότητά του στην εφαρμογή σχεδίων στην πράξη, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη λεπτομέρεια και την παράδοση.
Οι Creative Architects σχεδιάζουν για τον άνθρωπο και τον τόπο, οργανώνουν ομάδες δημιουργών, εντάσσουν χειροποίητες πρακτικές στην κατασκευή και παραδίδουν έργα που χαίρεσαι να ζεις.
«Οργανώνουμε κάθε φορά την ομάδα των τεχνιτών που θα συνεργαστούν για κάθε περίπλοκη τεχνικά κατασκευή σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτό συμβαίνει γιατί έχουμε αναπτύξει μέσα από την πολύχρονη δραστηριότητά μας φιλικές σχέσεις με τεχνικά αξιόλογα συνεργεία και τεχνίτες – με γνώση, πάθος και τέχνη. Το τελικό αποτέλεσμα σχετίζεται με το συναίσθημα που υπάρχει μεταξύ των συντελεστών κατά τη διάρκεια της υλοποίησης. Επίσης, ξέρουμε τι τους ζητάμε, τους παραδίδουμε άμεσα σχέδια εφαρμογής και επιλύουμε επί τόπου ό,τι ερωτηματικό υπάρχει. Με τα συνεργεία μας συζητάμε τεχνικές λύσεις πάνω στα σχέδιά μας, δεν παραδίδουμε μόνο renders ή εικόνες», λέει ο Ναπολέων Δαλιάνης.
Patio House: Σύγχρονη αρχιτεκτονική, παραδοσιακή χειροτεχνεία
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Patio House στο Μαρούσι, που ολοκληρώθηκε σε 15 μήνες. Το σπίτι σχεδιάστηκε για μια οικογένεια τεσσάρων ατόμων, σε ένα οικόπεδο 200 τετραγωνικών μέτρων, με το αίτημα να περιλαμβάνει πισίνα. Οι προκλήσεις αυτού του έργου οδήγησαν σε έναν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα σχεδιασμό. Για παράδειγμα, έπρεπε να εξασφαλιστεί φυσικός φωτισμός στο κέντρο του κτιρίου, παρότι δεν υπήρχε δυνατότητα ανοιγμάτων στα πλάγια όρια. Αυτό επιλύθηκε με τη δημιουργία ενός εσωτερικού αιθρίου. Τα υπνοδωμάτια των παιδιών τοποθετήθηκαν σε πατάρι, ενώ το κυρίως υπνοδωμάτιο βρίσκεται στη σοφίτα.
Όπως τονίζει η Αλεξάνδρα Δαλιάνη, το εμφανές μπετόν δεν επιλέχθηκε ως τάση, εφαρμόστηκε με σύνεση σε σημεία όπου το κτίριο, με το πέρασμα των ετών, θα «γεράσει» καλά και σε σημεία που ήταν κατασκευαστικά αναγκαίο όπως στην εξωτερική ζώνη φύτευσης προσφέροντας ασφαλείς θέσεις για χαλάρωση στον 1ο όροφο και την περίφραξη του κτιρίου.
«Δεν έγιναν πολυτελείς επενδύσεις, διατηρώντας το εμφανές σκυρόδεμα στην κατασκευή της σκάλας και στα τοιχία που εφάπτονται στα πλάγια όρια εσωτερικά, χωρίς την προσθήκη τσιμεντοκονίας. Ο "μαστρο Γιώργης", εξειδικευμένος τεχνίτης, συχνά έλεγε "σας αφήνω, πάω να χαϊδέψω τα μπετά μου". Παράλληλα, το μπετόν μεταμορφώθηκε σε γλυπτό μέσα από την τεχνική και τον χειρισμό του, δίνοντας στο έργο την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του. Πετύχαμε αυτό το αποτέλεσμα με ένα μικρό συνεργείο τεσσάρων ατόμων», σχολιάζει.
Γιατί είναι όμως σημαντική αυτή η πληροφορία; Το εμφανές μπετόν είναι δύσκολο να κατασκευαστεί με επιμέλεια, σωστά και καλαίσθητα και να χρησιμοποιηθεί ως τελική επιφάνεια. Δεν είναι λίγοι, λοιπόν, εκείνοι που επιλέγουν επενδύσεις από τσιμεντοκονία ή ακόμα και γυψοσανίδα που μιμείται την όψη. Όμως, η συγκεκριμένη καθαρά διακοσμητική επιλογή προσθέτει κόστος και δεν αντέχει στο χρόνο.
Lithos Island Loft: Το νέο, «παλιό» Τηνιακό σπίτι
Η καμπή ήρθε όταν ανέλαβαν τον σχεδιασμό και την υλοποίηση μιας κατοικίας στον Τριαντάρο, η οποία τους έδωσε την ώθηση να αναπτυχθούν. Το έργο αυτό, γνωστό ως Lithos Island Loft, διακρίθηκε για τον εξατομικευμένο σχεδιασμό του, τη σχολαστική εργασία των παραδοσιακών τεχνιτών και την άρτια εκτέλεσή του, η οποία ενισχύθηκε από έναν πελάτη με μεγάλη εκτίμηση για την παράδοση.
Πολλοί Γάλλοι έχουν επιλέξει να συνεργαστούν με τους Creative Architects, οι οποίοι γοητεύονται από τα παραδοσιακά στοιχεία που ενσωματώνουν σε κάθε έργο τους. Δίνοντας έμφαση στην προσωπική επένδυση και τη χειροποίητη προσέγγιση, το γραφείο έχει δημιουργήσει μοναδικά έργα, όπως σφυρήλατες κουπαστές σκάλας και χειροποίητους μαρμάρινους νιπτήρες. Παραμένοντας πιστοί στο παραδοσιακό ύφος και σεβόμενοι τις σύγχρονες τάσεις, αποφεύγουν την αρχιτεκτονική του εντυπωσιασμού και επικεντρώνονται στην ουσία κάθε έργου. Σήμερα, δέκα χρόνια αργότερα, συνεχίζουν να προσφέρουν αξιόλογα έργα με ιδιαίτερο χαρακτήρα, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση του τοπίου με σεβασμό στην παράδοση και το μέτρο.
Στην Τήνο, όπου το αυθεντικό πνεύμα των Κυκλάδων είναι πιο απαραίτητο από ποτέ, οι Creative Architects αξιοποιούν παραδοσιακές τεχνικές για λόγους βιωσιμότητας με τη σύμφωνη γνώμη των πελατών τους. Για παράδειγμα, χρησιμοποιούν επεξεργασμένο μαλλί προβάτου ως μόνωση αντί για παράγωγα πετρελαίου, επιλέγοντας φυσικά, οικολογικά, διαπνέοντα υλικά. Όπως αναφέρουν, «Για να χρησιμοποιήσεις αυτά τα υλικά στην κατασκευή, χρειάζεσαι ηθικούς πελάτες, κατοίκους και επενδυτές που αγαπούν τον τόπο». Συνεργάζονται στενά με τοπικούς τεχνίτες αλλά και με τους πελάτες τους. Χαρακτηριστικά, σε ένα έργο τους, το Acanthus, ένας πελάτης ζήτησε να αναδείξει την ιδιότητά του ως ιατρός. Έτσι, ο σιδεράς έφτιαξε ένα πόμολο με τη μορφή φιδιού και ο μαρμαράς σκάλισε σε ένα υπέρθυρο ένα φίδι, σύμβολο της ιατρικής. Οι χώροι αυτοί σχεδιάζονται για να εξυπηρετούν τις ανάγκες των ανθρώπων. «Είναι σημαντικό να μελετάμε τις κατόψεις, γιατί η κάτοψη αποκαλύπτει τη λειτουργία», επισημαίνουν οι Creative Architects. «Όμως σχεδιάζουμε σε κάθε κλίμακα, ακόμα και 1 προς 1. Μάλιστα, το custom made φωτιστικό για το Twist, για την κατοικία Decouverte, κέρδισε το German Design Award το 2018.»
Les Deux Muriers: Σύγχρονη ερμηνεία της Τηνιακής αρχιτεκτονικής
«Τα καλοκαίρια μας τα περνούσαμε στην Τήνο και έχουμε το βίωμα στον σχεδιασμό», λέει η Αλεξάνδρα Δαλιάνη. Πράγματι, το συνεπές ύφος με τον τόπο και το εξαιρετικό δείγμα γραφής ενίσχυσαν τη φήμη των Creative Architects, που σύντομα κλήθηκαν να ανανεώσουν μορφολογικά τις αρχές τους. «Εδώ γεννήθηκε η ευκαιρία για την κατοικία Les Deux Muriers», προσθέτει.
Όπως εξηγεί, η ιδέα για την κατοικία «Les Deux Muriers» προέκυψε από τις ιδιαιτερότητες του οικοπέδου. Ο αέρας είχε διαμορφώσει τις άνυδρες μουριές που υπήρχαν στον χώρο, κάτι που βοήθησε τους αρχιτέκτονες να αντιληφθούν την κατεύθυνση των ανέμων και να σχεδιάσουν μια αυλή που θα προσφέρει προστασία από τα στοιχεία της φύσης.
Η κατοικία, που έχει θέα προς τη Μύκονο και τη Δήλο, είναι στραμμένη προς το ιερό του νησιού, συνδέοντας το κτίριο με το ιστορικό και γεωγραφικό πλαίσιο της περιοχής. Το κτίριο είναι κατασκευασμένο από πέτρα και η συνολική τοιχοποιία έχει πάχος 75 εκατοστά, θυμίζοντας τη δομή ενός περίπτερου ναού. Τα παράθυρα, με τα μαρμάρινα περιθώρια πάχους 8 εκατοστών, παραπέμπουν στις κιονοστοιχίες αρχαίων ελληνικών ναών, ενώ οι όγκοι είναι διαμορφωμένοι έτσι ώστε να «αγκαλιάζουν» μια προστατευμένη αυλή από τον ισχυρό αέρα της περιοχής, η οποία ολοκληρώνεται με την προσθήκη μιας πισίνας.
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία είναι η ενσωμάτωση του φυσικού περιβάλλοντος στο σχεδιασμό. Το σπίτι ξεκινά να ξεδιπλώνεται από τις υπάρχουσες ξερολιθιές και καταλήγει να στέκεται σε πρόβολο. Η ομάδα των αρχιτεκτόνων επέλεξε να μην διαταράξει το φυσικό τοπίο με υπόσκαφες κατασκευές, αποφεύγοντας έτσι τις σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Οι αναβαθμοί διατηρήθηκαν, δίνοντας τη δυνατότητα για περιδιάβαση στο τοπίο και προσφέροντας ευκαιρίες για διαμόρφωση τοπίου (landscaping) σε ένα επικλινές οικόπεδο. Η Αλεξάνδρα Δαλιάνη επισημαίνει ότι οι αναβαθμοί αυτοί δεν αποτελούν απλώς ένα παλιό κέλυφος ζωής, αλλά εξακολουθούν να είναι χρήσιμοι και σήμερα, ενσωματώνοντας το σπίτι στο φυσικό του περιβάλλον και ενισχύοντας την αισθητική και λειτουργικότητά του.
Τι ακολουθεί; Ένας Ελβετός επενδυτής έχει ζητήσει από του Creative Architects δέκα κατοικίες με παραδοσιακά στοιχεία, στον Μπερδεμιάρο. Οι Creative Architects επεξεργάζονται μία επέκταση χωριού, χωρίς καμία επανάληψη στα σπίτια και καμία τυποποιημένη ομοιομορφία. Το masterplan περιλαμβάνει σπίτια μοναδικά, με χαλαρές ασυμμετρίες, με στοές και σκάλες, σαν σε ένα παραδοσιακό κυκλαδίτικο χωριό που αναπτύχθηκε σταδιακά μέσα στο χρόνο.
Diapason: Μία ευφορική πολυκατοικία στου Παπάγου
Πίσω από ένα σχεδιασμό που αντλεί έμπνευση από το ελληνικό μοντέρνο και ενσωματώνει τις προσωπικές αναζητήσεις των Creative Architects, βρίσκονται χώροι που προσφέρουν στους κατοίκους μια εμπειρία ζωής που απολαμβάνουν καθημερινά. Η πολυκατοικία «Διαπασών» στου Παπάγου αποτελεί καρπό πολυετούς έρευνας σε θέματα κατοίκησης και περιλαμβάνει έξι ανεξάρτητες κατοικίες.
«Ξεκινήσαμε τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό με επίκεντρο τις ιδιαιτερότητες του οικοπέδου: την κεντρική του θέση στην περιοχή, τη σημαντική υψομετρική διαφορά από ψιλότερο στο χαμηλότερο σημείο του οικόπεδου, τη γειτνίαση με τα γύρω οικόπεδα, το μικροκλίμα, καθώς και τους περιορισμούς που επιβάλλει η νομοθεσία. Με βάση αυτά τα δεδομένα, διαμορφώσαμε το εσωτερικό και το εξωτερικό του κτιρίου ως ένα μοναδικό λειτουργικό έργο τέχνης που αντικατοπτρίζει τη φιλοσοφία μας για τις ιδανικές συνθήκες διαβίωσης της σύγχρονης οικογένειας», αναφέρει η Αλεξάνδρα.
Το επικλινές οικόπεδο αποτέλεσε πρόκληση, την οποία αντιμετωπίσαμε σπάζοντας τη δομή του κτιρίου σε ημιώροφους, δημιουργώντας έτσι την αίσθηση οροφοδιαμερίσματος με ιδιωτικότητα. Η κάτοψη του κλιμακοστασίου διαμορφώθηκε ως ένα διαπασών, από όπου προήλθε και το όνομα του έργου, ενώ οι στέγες σχεδιάστηκαν με καμπύλες (ελλειψοειδείς) για να τιμήσουν το concept και το όνομα του κτιρίου. Η επιλογή αυτής της φόρμας δεν ήταν μόνο αισθητική, αλλά και πρακτική.
Οι καμπύλες στέγες επέτρεψαν τη δημιουργία ενός πιο ευχάριστου εσωτερικού χώρου λόγω της διαφορετικής κατανομής υψών σε σχέση με μια μονόριχτη. Τα στηθαία κατασκευάστηκαν από εμφανές μπετόν, και ο σχεδιασμός περιλαμβάνει την έννοια του ρετιρέ, κτίριο περιορίζεται καθώς ανεβαίνει και τα δώματα γίνονται μεγάλοι υπαίθριοι χώροι για τα πιο ψηλά επίπεδα. Στον τελευταίο όροφο βρίσκονται μεζονέτες, ολοκληρώνοντας τη δομή με τρόπο που συνδυάζει τη λειτουργικότητα με την υψηλή αισθητική.
Δύο κτίρια εκπαίδευσης στην Ελβετία
Οι Creative Architects συμμετείχαν πρόσφατα σε δύο σημαντικούς διαγωνισμούς στην Ελβετία, αποκομίζοντας πολύτιμες εμπειρίες και γνώσεις που επηρέασαν την αρχιτεκτονική τους προσέγγιση.
Ο πρώτος διαγωνισμός αφορούσε το έργο «La Colline», ένα δημόσιο γυμνάσιο κοντά στη Γενεύη 20650m2, σε ένα βιομηχανικό προάστιο που βρίσκεται σε διαδικασία επέκτασης για να αποκτήσει και οικιστική χρήση. Το έργο εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχέδιο που περιλαμβάνει τη μείωση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης και τη διαχείριση των υδάτων. Η πρόκληση για τους Creative Architects ήταν να ανταποκριθούν σε ένα πολύ δομημένο brief, με πολυάριθμα ζητούμενα και απαιτήσεις. Η συμμετοχή τους σε αυτό το διαγωνισμό ήταν μια πρώτη εμπειρία που τους έδωσε την ευκαιρία να βελτιώσουν την ανταπόκρισή τους σε σύνθετα αρχιτεκτονικά αιτήματα.
Μετά την ολοκλήρωση του διαγωνισμού, οι Creative Architects έλαβαν τα πρακτικά που αφορούσαν τις 42 συμμετοχές. Οι διοργανωτές ανέλυσαν λεπτομερώς τους λόγους για τους οποίους προκρίθηκαν ή απορρίφθηκαν οι διάφορες προτάσεις, παρέχοντας πολύτιμα μαθήματα για τους αρχιτέκτονες. Για την ιστορία, οι προτάσεις που βασίζονταν σε φέροντα οργανισμό από ξύλο προκρίθηκαν, γεγονός που προσέφερε στους Creative Architects νέες γνώσεις και κατεύθυνση για μελλοντικά έργα.
Ο δεύτερος διαγωνισμός με τον τίτλο «Metavasis» αφορούσε την επέκταση 3900m2 ενός πανεπιστημιακού campus. Εδώ, οι Creative Architects αξιοποίησαν τις γνώσεις που έλαβαν από τον προηγούμενο διαγωνισμό προκρίνοντας στην μικρή κλίμακα έναν βιοκλιματικό σχεδιασμό και οικολογικά υλικά κατασκευής με φέροντα οργανισμό από ξύλο. Οι σχεδιαστικές και κατασκευαστικές επιλογές είχαν ως στόχευση τις χαμηλές εκπομπές CO2 με και στην μεγάλη κλίμακα έναν συμπεριληπτικό αστικό σχεδιασμό που ενθαρρύνει τη συνάθροιση στους προαύλιους χώρους του campus.
Η συμμετοχή σε διαγωνισμούς δεν είναι απλώς μια πρόκληση για τους Creative Architects, αλλά και ένας τρόπος να διατηρούν την επαφή με έννοιες που μπορεί να χαθούν στα καθημερινά έργα. Από την Τήνο, όπου έχουν διεθνή πελατεία και εξοικείωση με τον γαλλικό τρόπο ζωής, οι διαγωνισμοί προσφέρουν μια πλατφόρμα για να δοκιμάζουν νέες ιδέες και να εξελίσσονται συνεχώς.
