Το όνομα ενός Τούρκου πολίτη που καταζητούνταν από την Τουρκία λόγω των ύποπτων διασυνδέσεών του με την Αλ Κάιντα αφαιρέθηκε από τη «Λίστα Καταζητούμενων Τρομοκρατών» του υπουργείου Εσωτερικών, αφ' ης στιγμής διορίστηκε ταξίαρχος στο νέο καθεστώς της Συρίας, υπό τις οδηγίες του Αχμέντ αλ Σαράα.
Ο Τούρκος Ομέρ Τσιφτσί, ο οποίος γεννήθηκε το 1980 στο Οσμανίγε, μια επαρχία στις υπώρειες του όρους Αμάνος, στα νότια της οροσειράς του Ταύρου, στην κοιλάδα της Κιλικίας, σύμφωνα με τη λίστα στον ιστότοπο του υπουργείου, διορίστηκε πρόσφατα ταξίαρχος στον συριακό στρατό. Ο Αχμέντ Αλ Σαράα δίνει στρατιωτικές θέσεις σε ξένους μαχητές και εξτρεμιστές και φαίνεται ότι σε αυτό το πλαίσιο διορίστηκε και ο Τσιφτσί, ο οποίος είναι γέννημα θρέμα της περιχής καταγωγής του ηγέτη των Γκρίζων Λύκων, Ντεβλέτ Μπαχτσελί.
Ο δημοσιογράφος Αλιτζάν Ουλουντάγ από τον τηλεοπτικό σταθμό Now TV ήταν ο πρώτος που γνωστοποίησε την είδηση για την αφαίρεση του ονόματος του Τσιφτσί από τη λίστα καταζητούμενων του υπουργείου, υποστηρίζοντας ότι ο υπουργός Εσωτερικών Αλί Γερλίκαγια διέταξε την αφαίρεση του ονόματος. Ο Τσιφτσί ήταν γνωστός με το ψευδώνυμο «Μουχτάρ Τουρκί» στη Συρία. Περιλαμβανόταν στην «κόκκινη κατηγορία», σύμφωνα με την οποία προσφέρεται ανταμοιβή έως και 20 εκατομμυρίων τουρκικών λιρών (566.275 δολάρια) για πληροφορίες που θα οδηγούσαν στη σύλληψη του υπόπτου.
Η μεταβατική κυβέρνηση διορίστηκε από τη Hayat Tahrir al Sham (HTS), υπεύθυνη για την ανατροπή του καθεστώτος του Μπασάρ αλ-Άσαντ από την εξουσία τον περασμένο μήνα μετά από μια οργανωμένη, επίθεση-αστραπή 11 ημερών.
Ο «δρ. Τζέκιλ» Αχμέντ αλ Σαράα και η Τουρκία
Το Υπουργείο Άμυνας της Συρίας ανακοίνωσε πρόσφατα τις προαγωγές σε μια επιστολή που υπέγραψε ο Αχμέντ αλ Σαράα, γνωστός και από το παρωνύμιο Αμπού Μοχαμάντ αλ Τζολάνι, ο οποίος έγινε ο νέος de facto ηγέτης της Συρίας και αρχιστράτηγος των συριακών ενόπλων δυνάμεων μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ.
Η Hayat Tahrir al Sham είχε ξεκινήσει ως Μέτωπο αλ-Νούσρα (Jabhat al Nusra), χαρακτηρίστηκε τρομοκρατική ομάδα από την Τουρκία και τις ΗΠΑ και ήταν η κύρια θυγατρική της Αλ Κάιντα στη Συρία μέχρι το 2017, όταν διέκοψε επίσημα τους δεσμούς της με την παγκόσμια τρομοκρατική ομάδα. Εν τω μεταξύ ο Τζολάνι είχε πάρει το χρίσμα από τον δημιουργό και ηγέτη των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι, για να επεκτείνει τον τζιχαντιστικό αγώνα του ISIS από το Ιράκ στη Συρία. Όταν είδε ότι οι ευκαιρίες δεν θα έρχονταν από την τζιχάντ αλλά από την Τουρκία, ο Τζολάνι έγινε ο άνθρωπος που άνοιξε τις πύλες της Συρίας στον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καθώς οι μαχητές της οργάνωσής του και οι λοιποί εξτρεμιστές που είχαν σχηματίσει κατά το παρελθόν τον Συριακό Εθνικό Στρατό, λειτούργησαν σως η εμπροσθοφυλακή των τουρκικών δυνάμεων κατά τις επιχειρήσεις «Ασπίδα του Ευφράτη» και «Κλάδος Ελαίας», με τις οποίες η Τουρκίας εισέβαλε στη Συρία, κατέλάβε βόρειες και βορειοδυτικές επαρχίες και προσπάθησε να ανακόψει την προσπάθεια των Κούρων του SDF από το να ελέγξουν μία ενιαία περιοχή σε Νότια Τουρκία, δυτικό Ιράκ, βορειοδυτική Συρία και βορειοανατολικό Ιράν.
Από τότε που πήρε τον έλεγχο της Δαμασκού, ο Τζολάνι, πέταξε το αμπέχονο και το Καλάσνικοφ, έβαλε κοστούμι, είπε σε συνέντευξη στο CNN ότι ο τζιχαντισμός ήταν ένα... νεανικό καπρίτσιο και πλέον προσπαθεί να επιδείξει μετριοπαθή στάση, δεσμευόμενος να δημιουργήσει ένα κράτος που θα βασίζεται στην ανοχή και τη συνύπαρξη μεταξύ των διαφορετικών εθνοτήτων και της αμοιβαίας ανχής μεταξ΄'υ των θρησκευτικών ομάδων της χώρας. Το νέο ισλαμιστικό εκπαιδευτικό του πρόγραμμα, όμως, αποκαλύπτει το αντίθετο.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, περισσότεροι από 40.000 ξένοι μαχητές από περισσότερες από 100 χώρες ταξίδεψαν στη Συρία για να πολεμήσουν για τρομοκρατικές ομάδες που έχουν χαρακτηριστεί τρομοκρατικές από τον ΟΗΕ, συμπεριλαμβανομένου του Μετώπου αλ Νούσρα και του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και το Λεβάντε (ISIL).
Αντιδράσεις εντός Τουρκίας
Η απόφαση της Τουρκίας να αφαιρέσει το όνομα ενός ύποπτου μέλους της Αλ Κάιντα από τη λίστα καταζητούμενων έχει προσελκύσει κριτική από πολιτικούς της αντιπολίτευσης και νομικούς εμπειρογνώμονες, οι οποίοι χαρακτήρισαν την κίνηση «κατάφωρη παραβίαση» του κράτους δικαίου και παράδειγμα «αυθαίρετου» χαρακτήρα. για τη χρήση αντιτρομοκρατικών μέτρων από την Τουρκία.
Ο βουλευτής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης Μουράτ Μπακάν έκανε ερώτηση στον Υπουργό Γερλίκαγια στο X, ζητώντας τον λόγο για τον οποίο το όνομα του Τσιφτσί αφαιρέθηκε ξαφνικά από τη λίστα καταζητούμενων. «Γιατί ο Ομέρ Τσιφτσί, καταζητούμενος ως μέλος της Αλ Κάιντα στην Τουρκία, αφαιρέθηκε από τη λίστα των "Καταζητούμενων τρομοκρατών" σε μια μέρα, χωρίς δικαστική απόφαση; Εξαφανίστηκε η τρομοκρατική του ιδιότητα όταν προήχθη σε ταξίαρχο στη Συρία; Αν δεν ήταν τρομοκράτης, γιατί τον έβαλες στη λίστα;», ρώτησε. Ο Μπακάν διερωτήθηκε εάν ο Τσιφτσί συμμετείχε σε εγκλήματα κατά Τούρκων στρατιωτών και αμάχων στη Συρία.
Sayın Ali Yerlikaya'ya soruyorum:
— Murat BAKAN (@CHPMuratBakan) January 2, 2025
Türkiye'de El Kaide üyeliğinden aranan Ömer Çiftçi, "Aranan teröristler" listesinden neden bir günde, mahkeme kararı olmadan çıkarıldı?
Suriye'de tuğgeneral yapılınca teröristliği ortadan mı kalktı? Madem terörist değildi, neden listeye… pic.twitter.com/NZ495BIQuZ
Ο αρχηγός του αντιπολιτευόμενου Καλού Κόμματος (İYİ) Τουρχάν Τσομέζ είπε ότι η αφαίρεση του ονόματος του Τσιφτσί από τη λίστα καταζητούμενων είναι απαράδεκτη δεδομένου του γεγονότος ότι δεν βασίζεται σε δικαστική απόφαση. Είπε ότι η Τουρκία πιθανότατα έχει κάνει ένα τέτοιο βήμα σύμφωνα με τη θέση της για τους νέους ηγεμόνες της Συρίας. «Το υπουργείο δεν ασχολείται με δικαστική απόφαση, δεν ενδιαφέρεται για το κράτος δικαίου. Η Τουρκία δεν κυβερνάται, γλιστρά [από το μονοπάτι της]», είπε ο Çömez στο X.
📣“El Kaide terör örgütü üyesidir, biz bunu arıyoruz” diye ilan etmiş İçişleri Bakanlığı.
— Turhan Çömez (@ComezTurhan) January 1, 2025
👉Bir de ne görelim, adam Suriye’de general olmuş.
👉E tabi yeniden pozisyon almak lazım, hemen bakanlıktaki arama listesinden çıkartıyorlar adını. Mahkeme kararı, hukuk falan hak getire!… pic.twitter.com/aWJobXEl5m
Η «μπλόφα» της λίστας καταζητούμενων της Τουρκίας
Ο δικηγόρος των Βρυξελλών Αλί Γιλντίζ, ιδρυτής της πρωτοβουλίας The Arrested Lawyers, δήλωσε ότι η άμεση αφαίρεση του ονόματος του Τσιφτσί από τη λίστα καταζητούμενων του υπουργείου δείχνει τον αυθαίρετο χαρακτήρα της απόφασης των τουρκικών αρχών να συμπεριλάβουν άτομα στη λίστα καταζητούμενων. Είπε ότι η Τουρκία θέτει άτομα στη λίστα καταζητούμενων με βάση πολιτικούς λόγους και ότι η καταχώριση δεν έχει «καμία σχέση με την καταπολέμηση της πολιτικής βίας και της τρομοκρατίας». «Τόσο η καταχώριση όσο και η απομάκρυνση είναι πολιτικές πράξεις χωρίς δικαστική εποπτεία και δεν πρέπει να τους δίνεται καμία αξία από τους διεθνείς θεσμούς», είπε, προσθέτοντας ότι δεκάδες δημοσιογράφοι, ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συγγραφείς και ακαδημαϊκοί βρίσκονται σε αυτόν τον κατάλογο ως καταζητούμενοι τρομοκράτες αποκλειστικά και μόνο λόγω τη σχέση τους με το θρησκευτικό κίνημα Γκιουλέν.
Εκτός από πολλά πρόσωπα που συνδέονται με τον Γκιουλέν, άλλοι αντιφρονούντες όπως ο εξόριστος δημοσιογράφος Τζαν Ντουντάρ βρίσκονται επίσης στη λίστα καταζητούμενων του υπουργείου. Ο Ντουντάρ συμπεριλήφθηκε στην «γκρίζα λίστα» τον Δεκέμβριο του 2022, βάσει της οποίας προσφέρεται ανταμοιβή έως και 500.000 τουρκικών λιρών (14.157 δολάρια) για πληροφορίες που οδηγούν στη σύλληψη του υπόπτου που αναζητείται. Στην ιστοσελίδα του υπουργείου, ο Ντουντάρ περιγράφεται ως μέλος της «FETÖ», έναν υποτιμητικό όρο που χρησιμοποιείται από την τουρκική κυβέρνηση για να αναφερθεί στο κίνημα του Γκιουλέν ως τρομοκρατική οργάνωση. Ο ακτιβιστής και πρώην παίκτης του NBA Ενές Καντέρ και ο θρύλος του τουρκικού ποδοσφαίρου Χακάν Σουκούρ βρίσκονται επίσης στη λίστα καταζητούμενων της Τουρκίας λόγω της σχέσης τους με το κίνημα Γκιουλέν.
Ο Δρ. Εμρέ Τουρκούτ, ειδικός διεθνών ανθρωπίνων δικαιωμάτων με έδρα το Βερολίνο, είπε ότι η «Λίστα Καταζητούμενων Τρομοκρατών» της Τουρκίας αφορούσε πάντα περισσότερο την πολιτική παρά γνήσιες ανησυχίες για την ασφάλεια και ότι οι κυβερνητικοί αντιφρονούντες, όπως οι Κούρδοι ακτιβιστές στη δεκαετία του 1990 και τώρα συνδέονται με τον Γκιουλέν άτομα, περιλαμβάνονται στη λίστα χωρίς κανένα αξιόπιστο στοιχείο. Είπε ότι δεν υπάρχει διαφάνεια ή δίκαιη διαδικασία καθώς κατηγόρησε την τουρκική κυβέρνηση ότι χρησιμοποιεί την ασαφή αντιτρομοκρατική νομοθεσία της Τουρκίας ως όπλο ενάντια στους επικριτές της κυβέρνησης και για να καταστείλει τη διαφωνία.
Στην περίπτωση του Ομέρ Τσιφτσί, ο Τουρκούτ είπε ότι η αφαίρεση του ονόματός του από τη λίστα καταζητούμενων δείχνει «την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος: την επιλεκτική προσέγγιση και την προκατάληψη του συστήματος». «Ένας γνωστός τζιχαντιστής αφαιρείται από τη λίστα χωρίς καμία δικαστική εντολή, ενώ οι μη βίαιοι αντιφρονούντες μένουν σε αυτήν επ' αόριστον. Εάν τα αντιτρομοκρατικά μέτρα δεν είναι διαφανή, δίκαια και βασισμένα στο κράτος δικαίου, χάνουν κάθε νομιμότητα», πρόσθεσε ο Τουρκούτ.
Ο νόμος μεταμέλειας της Τουρκίας
Πέραν του χαρακτήρα της λίστας, η Τουρκία διαθέτει και ένα ακόμα παράθυρο για τους τζιχαντιστές: το νόμο περί μεταμέλειας. Η διάταξη απαιτεί από μέλη εγκληματικών ομάδων να εκδηλώνουν μεταμέλεια και να παρέχουν πληροφορίες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη διάλυση των ομάδων τους. Σύμφωνα με το άρθρο, όσοι παραδίδονται οικειοθελώς και κάνουν τέτοιες ομολογίες απαλλάσσονται από την τιμωρία για σύσταση, ηγεσία ή υπαγωγή σε εγκληματικές ομάδες. Για όσους παρέχουν τέτοιες πληροφορίες μετά τη σύλληψή τους, το άρθρο προβλέπει μείωση ποινών έως και κατά τρία τέταρτα.
Μια σειρά δικαστικών υποθέσεων εναντίον υπόπτων του Ισλαμικού Κράτους δίνει μια εντυπωσιακή εικόνα για το πώς λειτουργεί η διάταξη για τη μεταμέλεια.
Τον Ιούνιο, για παράδειγμα, ένας ύποπτος του Ισλαμικού Κράτους που κατηγορείται για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση καταδικάστηκε σε 7,5 χρόνια φυλάκιση στα Άδανα, αλλά η ποινή του μειώθηκε σε 22,5 μήνες βάσει της ρήτρας μεταμέλειας και στη συνέχεια ανεστάλη, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχουν μείνει περιορισμοί στον κατάδικο. Στην περίπτωση των ποινών με αναστολή, οι καταδίκες δεν καταγράφονται καν στο ποινικό μητρώο κάποιου. Σε δύο άλλες δίκες στα Άδανα τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, η διάταξη μετάνοιας κατέληξε σε ποινές φυλάκισης 37,5 μηνών και 33 μηνών αντίστοιχα για δύο υπόπτους που κατηγορούνται για συμμετοχή στο Ισλαμικό Κράτος. Τον Δεκέμβριο, ένας άνδρας που κατηγορήθηκε ότι είναι εμίρης του Ισλαμικού Κράτους στην περιοχή Μοχαλαμπίγια της Μοσούλης, καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση στην Καισάρεια, αφού έδωσε τα ονόματα 33 συναγωνιστών του. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι κατάδικοι θα μπορούσαν ακόμη και να απελευθερωθούν σύμφωνα με το τουρκικό δίκαιο εάν είχαν περάσει τουλάχιστον τρία χρόνια πίσω από τα κάγκελα πριν και κατά τη διάρκεια της δίκης.
Ο δικηγόρος Ονούρ Γκιουλέρ, ο οποίος εκπροσώπησε πολλούς υπόπτους για το Ισλαμικό Κράτος, δήλωσε στο Al-Monitor ότι η διάταξη μεταμέλειας εφαρμόζεται συνήθως σε υπόπτους που δεν αντιμετωπίζουν κατηγορίες για πραγματικά σοβαρά αδικήματα, είναι σε θέση να αποδείξουν ότι έχουν εγκαταλείψει την ιδεολογία του Ισλαμικού Κράτους ή μπορούν να εμφανιστούν ως τέτοιοι και παρέχουν ορισμένες πληροφορίες σχετικά με την ομάδα. Αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, είπε, ύποπτοι με σχέσεις υψηλού επιπέδου που παρέχουν πληροφορίες περιορισμένης αξίας λαμβάνουν σημαντικές μειώσεις ποινών και ορισμένοι κατηγορούμενοι που προσποιούνται ότι μετανιώνουν είναι σε θέση να αποφύγουν την τιμωρία. Ορισμένες ερωτήσεις που τέθηκαν στους υπόπτους για να διαπιστώσουν το μέγεθος της μεταμέλειάς τους επιτρέπουν την εξαπάτηση. Για παράδειγμα, συχνά ρωτώνται αν βλέπουν τη Δημοκρατία της Τουρκίας ως ταγκούτ (ισλαμική ορολογία που υποδηλώνει εστία λατρείας εκτός του Θεού. Τον τελευταίο καιρό ο όρος μπορεί να αναφέρεται σε οποιοδήποτε πρόσωπο ή ομάδα κατηγορείται ως αντι-ισλαμικό και πράκτορας του δυτικού πολιτιστικού ιμπεριαλισμού. Ο όρος εισήχθη στον σύγχρονο πολιτικό λόγο από τη χρήση του Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί κατά τη διάρκεια της Ιρανικής Επανάστασης του 1979) ή παραβάτη των διατάξεων του Αλλάχ, μια ερώτηση στην οποία λίγοι θα απαντούσαν καταφατικά. Οι επαρχίες των Αδάνων και του Γκαζιάντεπ είναι γεμάτες από «μικροεπιχειρηματίες» που μερικούς μήνες πριν (ή και ακόμα και σήμερα) συνεργάζονταν ή ήταν ενεργά μέλη του Ισλαμικού Κράτους.
