Κάνοντας google το όνομα του Σταύρου Γασπαράτου, το πρώτο πράγμα που πετυχαίνεις είναι μια διθυραμβική κριτική από τον Καναδά για το νέο άλμπουμ του «Seven» που κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό από τη γερμανική εταιρεία πρωτοποριακής ηλεκτρονικής μουσικής, την Ad Noiseam. Όλα ανεξαιρέτως τα reviews μιλούν για έναν δίσκο εξαιρετικό, με αποκορύφωμα μια γαλλική κριτική που τον περιγράφει ως «δίσκο-σταθμό» για το είδος και «αριστούργημα» και, παρόλο που είναι πολύ πρόσφατος, έχει καταφέρει να δημιουργήσει άριστες εντυπώσεις σε έναν διεθνή κύκλο που δεν φημίζεται για την ελληνοφιλία του.
«Αυτή την ενθουσιώδη ανταπόκριση δεν τη περίμενα, για να πω την αλήθεια» λέει πίσω από τη βοή των συζητήσεων και της δυνατής μουσικής στο καφέ που τον συνάντησα. «Και ο Νίκολας που έχει την Ad Noiseam μου έλεγε ότι οι κριτικές έχουν βγει και πολύ γρήγορα (σε αυτό το κύκλωμα αργούν πολύ τα reviews)». Έχει ενθουσιαστεί γιατί η Ad Noiseam με το δικό μου άλμπουμ έκανε μια στροφή. «Είμαι πολύ ακουστικός για την εταιρεία και πήρε ένα ρίσκο με μένα». Τον ρωτάω αν το «Seven» είναι έτσι κι αλλιώς ελκυστικό ως τίτλος ώστε να σε ιντριγκάρει να το ακούσεις. «Είναι σίγουρα» λέει. «Το πιο σοβαρό αμάρτημα για μένα είναι η φιλαυτία: ο ναρκισσισμός και ο εγωκεντρισμός. Νομίζω ότι αυτό είναι η μητέρα όλων των αμαρτημάτων. Να πω μόνο ότι όταν άρχισα να ασχολούμαι με τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα δεν με απασχολούσε η θρησκευτική τους πλευρά. Είχε κάτι πολύ ελκυστικό η καθολική μυθολογία και όλο το θρίλερ που υπάρχει από πίσω, αλλά δεν με απασχολούσε η έννοια του αμαρτήματος έτσι όπως τη χρησιμοποιεί η Εκκλησία. Δεν είμαι καθόλου θρήσκος και δεν το είδα από αυτή την πλευρά. Ήθελα να αντιμετωπίσω τις πτυχές της ανθρώπινης φύσης μέσα από αυτό και, πιο πολύ απ' όλα, τις τύψεις που περνάει ο καθένας μας, βάζοντας όρια μεταξύ καλού και κακού. Πολλά από τα όρια είναι δημιουργημένα στον άνθρωπο από εξωτερικούς και κοινωνικούς παράγοντες και τον καταπιέζουν με τέτοιο τρόπο ώστε είναι δύσκολο να διαχωρίσει τι είναι πραγματικά κακό ή τι θεωρούν κακό οι υπόλοιποι. Ήθελα να αναφερθώ στην πάλη και την κόλαση που περνάει εσωτερικά ο καθένας με τους κανόνες που του επιβάλλουν. Και τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα είναι μια πολύ καλή κατηγοριοποίηση των ιδιοτήτων της προσωπικότητάς μας».
«Το μεγαλύτερο δικό σου αμάρτημα;». «Είναι πολύ δύσκολο να απαντηθεί αυτό ειλικρινά, αλλά θα έλεγα η λαγνεία και ο φθόνος. Ίσως και η οργή».
Του αναφέρω ότι οι λεπτεπίλεπτοι ηλεκτρονικοί ήχοι και οι ενορχηστρώσεις μού θύμισαν το «Vespertine» της Björk, το πιο αγαπημένο μου από τα άλμπουμ της. «Έχω πολλά τέτοια ακούσματα. Το γαλλικό review στέκεται πάρα πολύ στον τρόπο που η ηλεκτρονική μουσική χρησιμοποιεί τα έγχορδα και γενικά τον κλασικό ήχο. Αυτό το κριτικάρει και μετά ξεχωρίζει εμένα, αναφέροντας ότι "ο Σταύρος Γασπαράτος ξέρει να γράφει για έγχορδα και δεν τα χρησιμοποιεί για εφέ". Ελπίζω να έχουν και κάποια επίδραση όλα αυτά τα reviews και να κινηθεί λίγο ο δίσκος».
«Στην Ελλάδα;». «Στην Ελλάδα δεν έχει γραφτεί ακόμα κριτική, δεν ξέρω πια και αν γράφονται».
«Υπάρχει κοινό γι' αυτόν τον ήχο στην Ελλάδα;». «Είμαι σίγουρος ότι υπάρχει. Μικρό, αλλά υπάρχει. Κι όταν λέμε μικρό εννοούμε πραγματικά μικρό, γιατί η Ελλάδα είναι έτσι κι αλλιώς μικρή χώρα. Έχω feedback και κίνηση από το εξωτερικό, αλλά από την Ελλάδα καθόλου. Όλα κινούνται πολύ αργά εδώ, πολύ δύσκολα. Υπάρχει ένας μηχανισμός σύμφωνα με τον οποίο λειτουργούν τα πράγματα, οι κριτικές των δίσκων, ο τρόπος που διακινούνται τα CD στην Ελλάδα, που πλησιάζει το χάος.
Σε πρώτη φάση με ενδιαφέρει να επικοινωνήσω με τον κόσμο, περισσότερο από το πώς θα πάει εμπορικά το άλμπουμ. Πιστεύω κι ελπίζω ότι οι άνθρωποι που ακούνε τέτοια μουσική θα σεβαστούν το προϊόν και τον κόπο, και ότι ένα μεγάλο μέρος τους θα το αγοράσει κιόλας. Είναι μία πολύ μεγάλη παραγωγή, αλλά έχει γίνει αγώνας να κρατηθεί σε πολύ προσιτή τιμή κι αισθάνομαι ότι δεν κοροϊδεύουμε κανέναν όταν το CD σού έρχεται με δέκα ευρώ στην Ελλάδα.
Πιο πολύ απ' όλα θέλω να επικοινωνήσω με ένα κοινό. Ούτως ή άλλως, υπάρχει μια δυσκολία όταν γράφεις μουσική σαν τη δική μου, που δεν είναι ούτε ακριβώς ηλεκτρονική, ούτε ακριβώς ακουστική, ούτε τραγούδι. Το να είσαι κάπου ενδιάμεσα μουσικά κάνει πάντα πιο δύσκολη την προώθηση της δουλειάς σου, γιατί δεν ξέρει ο κόσμος πού να σε κατατάξει. Πολύ συχνά θα σε θεωρήσουν ξενέρωτο οι άνθρωποι που ακούνε φανατικά ηλεκτρονική μουσική επειδή χρησιμοποιείς τονική, κλασικά πράγματα, και κάποιοι άλλοι παράξενο και αβανγκάρντ. Είναι πολύ δύσκολο να ξεκινήσει μια αλυσίδα πραγμάτων αυτό το CD, όπως και όλα τα πράγματα που δεν είναι εντελώς mainstream, αλλά πιστεύω ότι κοινό υπάρχει, απλώς είναι δύσκολο αυτή την εποχή παγκοσμίως, και στην Ελλάδα ακόμα περισσότερο, να καταφέρεις να τους βρεις αυτούς τους ανθρώπους.
Η ιδέα του "Seven" ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια, όταν σκέφτηκα να ασχοληθώ με τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα και στη συνέχεια πρότεινα στην Αγγελική Στελλάτου να συνεργαστούμε σε ένα χοροθέατρο που ανέβηκε στη Στέγη. Με το που τελείωσε η παράσταση, συνέχισα να δουλεύω το υλικό, γυρνώντας πίσω στις αρχικές ιδέες. Κράτησα τον κορμό γιατί από τη στιγμή που άρχισα να τα δουλεύω για την παράσταση είχα καταλάβει ότι κάποια συγκεκριμένα κομμάτια ήταν πιο κοντά στον πυρήνα της ιδέας που είχα αρχικά για τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα. Η πρώτη δουλειά ήταν να ξεσκαρτάρω το υλικό και να κάνω το πρώτο επίπονο κόψιμο της μουσικής. Από μιάμιση ώρα που ήταν η παράσταση κράτησα λιγότερο από 40 λεπτά, κάποια κομμάτια τα οποία άρχισα να τα δουλεύω και να τα ενορχηστρώνω από την αρχή για να υπάρχει αυτή η συμπύκνωση που χρειάζεται ένα αυτόνομο μουσικό έργο. Δούλεψα με την ομάδα των μουσικών που συμμετείχαν και στην παράσταση, χωρίς να ξέρω εκείνη την περίοδο πού θα κυκλοφορήσει. Ήμουν πάρα πολύ τυχερός, γιατί την περίοδο περίπου που τελείωνα τη δουλειά, επικοινώνησε μαζί μου η Ad Noiseam από τη Γερμανία για να τους δώσω ένα κομμάτι για μια συλλογή που θα κυκλοφορούσαν. Κατάλαβα ότι ήξεραν τη δουλειά μου επειδή πουλούσαν το προηγούμενο CD μου, το "Rehearsals", στο δισκάδικό τους κι έτσι βρήκα αφορμή και τους έστειλα το υλικό και μετά όλα έγιναν πολύ γρήγορα. Αυτός ο προβληματισμός, το άγχος και η μαυρίλα της εποχής έχουν βγάλει μια δαιμονική ενέργεια σε κάποιους ανθρώπους. Το ότι κυκλοφόρησε το "Seven" σε χρόνο μηδέν στη Γερμανία μπορεί να το λέω "τύχη", αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Ήταν οι αντένες μου ανοιχτές στο 1.000%. Μπορεί να ευχόμουν "αχ και μπορούσα να έχω επαφή και με ένα κοινό προς τα έξω", αλλά είμαι σίγουρος ότι έγινε επειδή το ήθελα τόσο πολύ. Βλέπω και από άλλους ανθρώπους ότι μπορεί να μην έχεις καμιά βοήθεια, αλλά όταν τρέχεις με τέτοια ενέργεια, όλα τα καταφέρνεις».
«Είσαι μοναχικός τύπος; Απομονώνεσαι όταν γράφεις μουσική;».
«Δεν θα έλεγα πως είμαι μοναχικός, παρόλο που λειτουργώ μια χαρά μόνος μου. Η στιγμή που δημιουργείς είναι πάντα μοναχική. Τις περιόδους που είσαι πιο μόνος, είσαι και πιο δημιουργικός. Είμαι ένας άνθρωπος που όταν είναι όλα τέλεια, είμαι μέσα στον έρωτα και στη χαρά, προτιμάω να πηγαίνω διακοπές, να βγαίνω έξω και να πίνω ποτά. Όταν δεν είμαι καλά, προτιμάω να γράφω. Η ενασχόλησή μου με το θέατρο και το σινεμά μού έχει κάνει πολύ καλό, γιατί με έχει αναγκάσει να είμαι δημιουργικός όταν πρέπει και όχι μόνο όταν το μυαλό μου και η διάθεσή μου είναι σε δημιουργική φάση. Να κάνω focus στη δουλειά μου ακόμα και όταν δεν υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις. Μπορώ να συγκεντρωθώ και να γράψω επί παραγγελία και να έχω την πειθαρχία που δεν είναι του χαρακτήρα μου.
Μουσική για μένα είναι πολλά διαφορετικά πράγματα. Είναι η ξεκούρασή μου, είναι η δουλειά μου, ο βασικός τρόπος έκφρασής μου, γιατί η μουσική έχει το τρομερό πλεονέκτημα να μην περιγράφει ακριβώς τα πράγματα. Πρόκειται για ένα στοιχείο που μου ταιριάζει πάρα πολύ. Είμαι από τους ανθρώπους που για πολλά πράγματα που έχω άποψη διστάζω να πω με λόγια αυτά που θέλω και προτιμάω να τα περνάω υπόγεια, να τα ξυπνάω στον άλλον με ένα συναίσθημα και όχι με λέξεις ή ακριβείς εικόνες. Αυτό που έχει δώσει η μουσική είναι ένας συνολικός τρόπος έκφρασης και ένας συνολικός τρόπος ζωής. Δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς τη μουσική. Και όσο δυσκολεύουν τα πράγματα στην Ελλάδα και μπαίνω στη διαδικασία να σκεφτώ να αλλάξω επάγγελμα, συνειδητοποιώ πόσο αδύνατο μου είναι να σκεφτώ την καθημερινότητά μου κάνοντας κάτι άλλο εκτός μουσικής. Μπορεί να αντιμετωπίζω τη μουσική κάποιες φορές ως τεχνικός και όχι ως καλλιτέχνης, αλλά ασχολούμαι με αυτή με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και περνάω κάθε μέρα του χρόνου με αυτή».
«Και πώς τα βλέπεις τα πράγματα εκτός μουσικής;».
«Αναπτύσσεται ένας παράλληλος καινούργιος κόσμος που μπορεί ακόμα να μην είναι αρκετός και να φαίνεται πολύ, αλλά θα κάνει καλύτερα τα πράγματα. Στην αρχή της κρίσης ήμουν ακόμα πιο αισιόδοξος. Πίστευα ότι η κρίση θα ξεσκαρτάρει τα πράγματα γρήγορα, ώστε αυτοί που δούλευαν θα έβγαιναν μπροστά. Δυστυχώς, ο μηχανισμός είναι πολύ πιο ισχυρός απ' ό,τι φοβόμασταν και πραγματικά διεφθαρμένος. Όχι μόνο ο μηχανισμός αλλά και οι άνθρωποι οι ίδιοι είναι βαθιά διεφθαρμένοι. Όλα ξεκινούν από το πολύ χαμηλό επίπεδο παιδείας που έχουμε και που θέλουν να ευτελίσουν ακόμα περισσότερο...».
Κλείνοντας τη συνέντευξη, μου μιλάει με ενθουσιασμό για τα σχέδιά του για την περφόρμανς στον κύριο χώρο του EMPAC της Νέας Υόρκης τον επόμενο Νοέμβριο, ένα πολιτιστικό γεγονός πολύ σημαντικό, που είναι νωρίς όμως για να αποκαλυφθούν άλλες λεπτομέρειές του.
