Το τελευταίο διάστημα έρχεται συνεχώς στον νου μου το ορειχάλκινο άγαλμα της Αθηνάς, με προτεταμένο το ένα χέρι σε στάση επίκλησης. Ένα άγαλμα της ελληνιστικής εποχής που ήρθε στο φως το 1959 στον Πειραιά και φιλοξενείται σήμερα στο εκεί Αρχαιολογικό Μουσείο. Νιώθω πως δεν υπάρχει καταλληλότερη μορφή να αποτυπώσει την αγωνιώδη κραυγή μιας πόλης που ζητά τη βοήθειά μας. Στο πίσω μέρος ενός κενού ψηφοδελτίου σημείωσα βιαστικά τις επικλήσεις της θεάς, που ικετεύει σχεδόν τους Αθηναίους να αποφασίσουν για τη μοίρα της πόλης τους, ψηφίζοντας είτε την επιβίωσή της είτε την τελειωτική κατάρρευση. Η προσέλευσή μας στις κάλπες την επόμενη Κυριακή 14 Νοεμβρίου θα κρίνει την αναμέτρηση των δυο υποψηφίων, του Γιώργου Καμίνη και του Νικήτα Κακλαμάνη. Ποιος από τους δύο θέλουμε να αναλάβει τη διακυβέρνηση του ιστορικού Δήμου Αθηναίων;
Γνώρισα τον Γιώργο Καμίνη πριν από οχτώ χρόνια, όταν ήταν μέλος της ανεξάρτητης μη κυβερνητικής ομάδας του νεοσυσταθέντος Συνήγορου του Πολίτη (ombudsman) και πολύ πριν γίνει ο ίδιος Συνήγορος. Αντέδρασε άμεσα στη διαμαρτυρία μου για τη μεταχείριση των ξένων μεταναστών στο κρατητήριο του αστυνομικού τμήματος της οδού Σωκράτους στο κέντρο της Αθήνας. Ένας αγγελικής μορφής 19χρονος Πολωνός, ο Στάσεκ, του οποίου η τουριστική βίζα είχε λήξει πέντε μέρες πριν τον συλλάβουν, την ημέρα του Δεκαπενταύγουστου, σάπιζε μέσα στο κλουβί της αστυνομίας. Πήρα τηλέφωνο τον Συνήγορο και ούρλιαζα για τις απάνθρωπες συνθήκες κράτησης, που ήταν χειρότερες από τη θηριωδία των τουρκικών φυλακών, όπως περιγράφεται στην ταινία Midnight Express. Απίστευτη φρίκη: τσιμεντωμένα παράθυρα, στριμωγμένοι 150 άνθρωποι σε ένα κελί που χωράει 15, χωρίς τουαλέτα, κρατούμενοι μέσα στο σκοτάδι για μήνες μέχρι την απέλασή τους. Φοβήθηκα πως και ο Καμίνης θα συμπεριφερθεί σαν όλους τους άλλους διαχειριστές της μοίρας των αδυνάτων. Αντιθέτως, σε λιγότερο από 24 ώρες έκανε έφοδο-«αυτοψία» στο μέρος που του είχα επισημάνει: συνοδευόμενος από φωτογράφους με φλας αιφνιδίασε τους υπεύθυνους του αστυνομικού τμήματος, ρίχνοντας μια επικριτική ματιά στην αδίστακτη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που επιτελούνταν στο δεύτερο όροφο του κτιρίου της οδού Σωκράτους. Κατέγραψε τα πάντα, ξεμπρόστιασε το τμήμα αυτό και επέβαλε να ληφθούν άμεσα μέτρα για τους ανθρώπους που σαν αγρίμια πια είχαν εγκλειστεί στη σφαίρα της απόλυτης απελπισίας. Έλαβα τότε επείγον τηλεφώνημα από τον ίδιο τον Καμίνη, που, σημειωτέον, δεν με ήξερε προσωπικά. «Η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη απ' ό,τι μας την περιγράψατε. Τους υποχρεώσαμε να γκρεμίσουν τα τσιμέντα απ' τα παράθυρα και να βελτιώσουν τις συνθήκες κράτησης». Σκέφτομαι πού θα ήταν η χώρα μας αν την αυτοψία αυτή την είχε κάνει τότε ο Ευρωπαίος Συνήγορος του Πολίτη...
Συγκράτησα από εκείνη τη μέρα ότι ο Γιώργος Καμίνης έχει την τόλμη να ξεμπροστιάσει το Δημόσιο προς όφελος του απλού ανθρώπου. Ανεξάρτητα αν αυτός είναι ένας Έλληνας πολίτης ή ένας παράνομος μετανάστης που έρχεται στην Αθήνα για να βγάλει το ψωμί του. Ο Γιώργος Καμίνης κέρδισε τον απόλυτο σεβασμό μου γιατί και ο ίδιος έδειξε απόλυτο σεβασμό για την ανθρώπινη ύπαρξη. Άρα, στα χέρια του δεν θα κακοπάθουν πια οι αδύναμοι της πόλης. Θα φροντίσει τους γέρους, θα προστατεύσει τα παιδιά από την εκμετάλλευση -εννοώ τα μικρά παιδιά που κοιμούνται ναρκωμένα, εισπνέοντας σύννεφα καυσαερίων στην αγκαλιά των εκμεταλλευτών τους, που ζητιανεύουν στην οδό Σταδίου-, θα μεριμνήσει για τους άστεγους. Όταν πριν από λίγες εβδομάδες μού πρότεινε να γίνω υποψήφια δημοτική σύμβουλος της ομάδας του, μετά από ένα δημοσίευμα απελπισίας και αγανάκτησης στη LifO για την κατάσταση στην Αθήνα, του απάντησα θετικά, χωρίς να το σκεφτώ ούτε για μια στιγμή.
Αυτό που μετράει για τον Δήμο της Αθήνας, εκεί που έχουν φτάσει τα πράγματα, είναι το πάθος και η αγάπη για την πόλη αυτή και για τους κατοίκους της. Τώρα πια που χανόμαστε, χρειάζεται ένας άνθρωπος με καρδιά, με ήθος, χωρίς μεγαλομανίες και κομπασμούς, ένας άνθρωπος χαμηλών τόνων, με ουσιαστική πυγμή. Ο Γιώργος Καμίνης έχει τη δυναμική να ανατρέψει το σάπιο κατεστημένο της κακοδιαχείρισης του δήμου.
Ας καταλάβουμε πόσο κρίσιμη είναι αυτή η στιγμή και ας παραμερίσουμε τις παγιωμένες πεποιθήσεις και τις κομματικές αποχρώσεις, βοηθώντας όλοι με την ψήφο μας να εκλεγεί ο πιο κατάλληλος. Στην αρχαιότητα, η λέξη «ιδιώτης» αποτελούσε ύβριν εις βάρος ατόμων που κοίταζαν μόνο την πάρτη τους μέσα στην κοινωνία και έκλειναν τα μάτια δείχνοντας εγκληματική αδιαφορία για τα κοινά. Θυμάμαι τον μεγάλο λάτρη της Ελλάδας, τον Ρόμπερτ Γκρέιβς, στον πρόλογο του βιβλίου του The Greek Myths να γράφει κάτι για την αγγλική λέξη idiot (=ηλίθιος) που προφανώς προέρχεται από τη λέξη «ιδιώτης». Αν αληθεύει αυτή η ετυμολογία, ταιριάζει εδώ το ωραίο ιταλικό απόφθεγμα «se non è vero è ben trovato». Που σημαίνει παραφραζόμενο: και να μην είναι αλήθεια, είναι ωραίο επί της ουσίας αυτό που λέει. Αν ηλίθιος, λοιπόν, είναι αυτός που δεν ενδιαφέρεται για τα κοινά, ας μη μας πιάσουν στον ύπνο της αποχής οι executives άρχοντες που νέμονται την Αθήνα εδώ και 25 χρόνια. Δεν κατάλαβαν ποτέ πως η Αθήνα αποτελεί τον καθρέφτη της ελληνικής ταυτότητας και είναι, ούτε λίγο ούτε πολύ, η εικόνα της Ελλάδας ολόκληρης.
Η Αθήνα χρειάζεται έναν άνθρωπο νοικοκύρη, που να διοικεί με οικονομική διαφάνεια, ώστε να αναδιοργανώσει την πρωτεύουσα, θέτοντας από την αρχή τις σωστές προτεραιότητες. Ένας καλός δήμαρχος της Αθήνας θα συνεργαζόταν στενά με το υπουργείο Πολιτισμού, έτσι που να γίνει καθημερινή και εύκολη η πρόσβαση στα αξιοθέατα της πόλης. Μέχρι τώρα, τα μουσεία του Λεκανοπεδίου, αν και φιλοξενούν τα σημαντικότερα ευρήματα της αρχαιότητας, έχουν παραμεληθεί εγκληματικά από την πολιτεία και τους δημοτικούς άρχοντες. Ο δήμος θα όφειλε να εισαγάγει μια συνεχή και τακτική διαδρομή επισκεπτών για το περιθωριοποιημένο Αρχαιολογικό Μουσείο στην οδό Πατησίων. Για να φτάσει κάποιος σήμερα εκεί υποβάλλεται σε μια απίστευτη δοκιμασία. Πρέπει να περάσει από τη Σκύλλα και τη Χάρυβδη της Ομόνοιας, τις Συμπληγάδες της 3ης Σεπτεμβρίου, να αγνοήσει τις σύριγγες και την εξαθλίωση που θα συναντήσει στους κάθετους δρόμους για να βρεθεί στο ψωριάρικο γκαζόν που «κοσμεί» το προαύλιό του. Μέσα εκεί μονάζουν τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της ελληνικής τέχνης έχοντας ελάχιστη επισκεψιμότητα. Το προαύλιο μετατρέπεται τη νύχτα σε άντρο του εμπορίου ναρκωτικών και των τραγικών θυμάτων του. Πόλεις όπως η Στοκχόλμη, που έχουνε ελάχιστα μνημεία και αυτά ανήκουν στο πρόσφατο παρελθόν, φροντίζουν να τα παρουσιάσουν σαν μεγάλα αριστουργήματα στον τουρίστα που κάνει το γύρο της πόλης ενώ ταξιδιωτικοί πράκτορες του Συντάγματος με διαβεβαιώνουν ότι στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας φτάνουν λιγότερο από το 3% των ξένων επισκεπτών αυτής της πόλης.
Πώς μπορεί ένας κοινός θνητός να θαυμάσει το άγαλμα της θέας Αθηνάς σε στάση επίκλησης; Πρέπει να περάσει μια μικρή οδύσσεια. Παίρνεις το τρένο από το Μοναστηράκι, κατεβαίνεις στον Πειραιά, αναζητάς ταξί. Λες τον προορισμό σου και τρεις στους τέσσερις ταξιτζήδες δεν ξέρουν πώς να σε πάνε στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Πειραιά, ούτε καν υποψιάζονται την ύπαρξή του.
Οι δήμαρχοί μας μέχρι τώρα -ενδεχομένως από έλλειψη παιδείας- έχουν υποτιμήσει τις έννοιες πολιτισμός, καθαριότητα, ομορφιά, ανεξαρτησία. Ήρθε η ώρα πια να φύγουν οι απαίδευτοι αυτοί επιχειρηματίες και να αντικατασταθούν από αληθινούς ανθρώπους, που έχουν άλλες προτεραιότητες στη ζωή τους.
Καλούμαστε να διαλέξουμε ανάμεσα σε δύο διαφορετικές κοσμοθεωρίες. Δύο εκ διαμέτρου αντίθετες στάσεις ζωής: το λαϊκίστικο τσίρκο του Κακλαμάνη, από τη μία, και η ομάδα του ιδεολόγου Καμίνη, από την άλλη. Απ' τη μια οι «γυάλινοι» άνθρωποι του εύκολου κέρδους και της αρπαχτής κι απ' την άλλη η προσδοκία δικαιοσύνης, διαφάνειας και καλού γούστου. Απ' τη μια η ασύδοτη παραμέληση του ανθρώπου κι απ' την άλλη ο σεβασμός. Από τη μια το γκλαμουριάρικο λάιφ-στάιλ της μαύρης εικοσιπενταετίας («από βυθό σ' άλλο βυθό ως που δεν ήταν άλλος», όπως λέει ο Δ. Σολωμός στους Ελεύθερους Πολιορκημένους) κι από την άλλη το διακριτικό προφίλ.
Για να μην παρακολουθήσουμε στις οθόνες των μυαλών μας και της καρδιάς μια ακόμα Αγέλαστο Πέτρα (εννοώ φυσικά την πολυβραβευμένη ταινία του Φίλιππου Κουτσαφτή, μια ωδή στην Ελευσίνα της ντροπής και παρακμής, ενδεικτική της διαχείρισης των πολιτιστικών αγαθών), για να μη θρηνήσουμε μια ακόμη χαμένη τετραετία, ας δώσουμε προσοχή στην επίκληση της Αθηνάς. Φαντασιώνομαι την αρχετυπική εικόνα της να λέει: «Αθηναίοι, ελάτε στις κάλπες την Κυριακή και δώστε πια ένα τέλος στον συνεχιζόμενο βιασμό του πολίτη και της πόλης μου! Θα παραδώσετε την Αθήνα του Περικλή στον Ψινάκη;».
σχόλια