Είναι άγνωστη στην Ελλάδα η Yianna Katsoulos. Κρίμα, γιατί το “Les autres sont jaloux” θα μπορούσε να είχε διαπρέψει και στις δικές μας ντίσκο-πίστες στο δεύτερο μισό των eighties. Το λέω, γιατί πέραν της ελληνικής καταγωγής τής τραγουδίστριας με την ξεχωριστή εμφάνιση και το αμερικανογαλλικό αξάν, το κομμάτι μέτραγε και δικαίως έγινε επιτυχία, καθώς μπήκε στο γαλλικό Top-50 και αργότερα στο Top-30, παραμένοντας εκεί για 10 εβδομάδες. Όλα αυτά την άνοιξη του 1987.
Το “Les autres sont jaloux” ακουγόταν βεβαίως από το 1986 στη Γαλλία, αφού τότε βγήκε το σχετικό 45άρι (σε ετικέτα Ariola) με το τραγούδι στη μια πλευρά και το instrumental στην άλλη. Στίχοι και ερμηνεία από την Yianna Katsoulos, μουσική, ενορχήστρωση και παραγωγή από τον Jean Soullier. Για να δούμε, όμως, λίγη ακόμη ιστορία…
Η... εκκεντρική εμφάνιση της Γιάννας (μια χαρά ήταν η κοπέλα!), που έβγαζε οπτικώς κάτι από Lene Lovich και Madonna των mid-80s, με όλα αυτά τα φορέματα, τα χτενίσματα και τα μπιχλιμπίδια, έφερνε ταυτοχρόνως μια φρεσκάδα και μιαν αλήθεια – τα διαχρονικά θέλγητρα δηλαδή μιας επιτυχημένης ποπ.
Διάβασα κι έμαθα για πρώτη φορά για την Γιάννα Κατσούλος (θα την γράφω πότε έτσι και πότε αλλιώς) από την πάλαι ποτέ Ελευθεροτυπία. Ήταν ένα άρθρο-συνέντευξη της Ήρας Φελουκατζή στο φύλλο τής 3/1/1988 (καθώς η επιτυχία του “Les autres sont jaloux” ξεθύμαινε στο Παρίσι), στο οποίο η ανταποκρίτρια της εφημερίδας στη γαλλική πρωτεύουσα είχε πιάσει τον απόηχο του τραγουδιού φέρνοντας τη Γιάννα, έστω και για λίγο, μπροστά στα ελληνικά φώτα…Μερικά αποσπάσματα από ’κείνη τη συνέντευξη μεταφέρω στη συνέχεια…
—Γιάννα πάνε τρία χρόνια από τότε που εγκαταστάθηκες στο Παρίσι. Πώς προχωράει σήμερα η καριέρα σου;
Μετά από τον πρώτο μου δίσκο «Οι άλλοι είναι ζηλιάρηδες» (“Les autres sont jaloux”), που ήταν πρώτος στις πωλήσεις για τέσσερις μήνες, ξεκίνησα μια σειρά από περιοδείες σε όλη τη Γαλλία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο. Έκανα 52 εκπομπές τηλεόρασης και θεωρήθηκα αποκάλυψη στο χώρο του ροκ (σ.σ. της ποπ είναι το σωστό). Ο γαλλικός τύπος έγραφε ότι «με τις εμφανίσεις μου φέρνω μια μεγάλη ζωντάνια και φαντασία στο γαλλικό θέαμα». Είναι αλήθεια ότι επιζητώ πάντα να δίνω ένα φλας εκκεντρικότητας και «τρέλας» που αναστατώνει τα κατεστημένα και δίνει ενέργεια, δύναμη και πνοή που λείπει από τη γαλλική σώου-μπιζ. Αποτέλεσμα ήταν να κερδίσω το πρώτο βραβείο για τον Καλύτερο Πρώτο Δίσκο στη Μπορντώ, τόσο για τη σκηνική εμφάνιση και τη φωνή, όσο και σαν σώου-γούμαν. Ο Φρανσουά Σαντέρ με παρουσίασε στην εκπομπή «Ταλέντα χωρίς φραγμούς» λέγοντας ότι… όλοι περιμένουν πως θα κάνω μεγάλα πράγματα. Αυτή την εποχή κυκλοφόρησε ο δεύτερος δίσκος μου, με δικούς μου στίχους και μουσική Ζαν Σουλιέ με τον τίτλο «Τίποτα δεν είναι για πάντα» (“Rien n'est pour toujours”).
—Το ροκ συνοδεύεται με εκκεντρικό τρόπο έκφρασης και εμφάνισης, που μένει συχνά ακατανόητος στο πλατύ κοινό. Γιατί αυτή η «μεταμφίεση»;
Η εμφάνιση καθενός μας είναι για να δείξει αυτό που είναι. Δεν έχουμε ανάγκη να βάλουμε γραβάτα και κοστούμι για να μας σεβαστούν, γιατί έτσι κρυβόμαστε στην υποκρισία. Στο ροκ είμαστε πιο ειλικρινείς. Η κοινωνία θέλει να μας καλμάρει, να μείνουμε στις παντούφλες μας διαβάζοντας εφημερίδα, κοιτώντας τηλεόραση, κάνοντας παιδιά κι αυτό είναι όλο. Το ροκ σημαίνει να μη δέχεσαι να σε οικειοποιούνται, αλλά να παίρνεις την ευθύνη του εαυτού σου, να εκφράζεσαι προσωπικά. Όσοι έχουν εκκεντρική εμφάνιση ζητούν να εκφραστούν πέρα από προσχήματα. Ακόμα κι αν υπάρχει μια επιθετικότητα, είναι ένας τρόπος για να ανατρέψουμε ό,τι μας κάνει πρόβατα, ό,τι μας ρομποτοποιεί. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια άλλη επιλογή.
—Η εκκεντρική σου εμφάνιση έρχεται σε αντίθεση με την περίσκεψη που δείχνουν οι στίχοι σου. Γιατί ντύνεσαι τόσο «έξαλα» σε σχέση με τα συνηθισμένα γούστα;
Λατρεύω ό,τι λάμπει, τις γαρνιτούρες από γούνα, τις αντίκες, τα μπιζού, ό,τι δημιουργεί μιαν ακτινοβολία, ένα θάμπος. Συχνά φτάνω στη σκηνή με τρελά αξεσουάρ, με βεντάλιες, για να δώσω μεγαλύτερη θεατρικότητα στο σώου. Το κοινό δέχεται αυτή την εμφάνιση σαν μια «δροσερή πνοή», αλλά τα πιο κλασικά άτομα νομίζουν ότι είμαι «βαρεμένη». Προσωπικά νοιώθω ότι έχω πολύ ενέργεια που θέλω να δείξω, για να φέρω τους ανθρώπους προς κάτι θετικό. Γιατί αν δεν είμαστε στη Γη για να μοιραζόμαστε, τότε γιατί είμαστε; Η εμφάνισή μου δεν έχει τίποτα το φτιαχτό, έτσι είναι η φύση μου. Μεταφέρω τις φαντασιώσεις μου στην πραγματικότητα. Αν έχω διάθεση να βάλω μια κορώνα στο κεφάλι, βάζω την κορώνα και πάω έτσι ν’ αγοράσω κρουασάν για το πρωινό μου… Βρίσκω αυτή την ελευθερία υπέροχη.
Παρότι εκείνη την εποχή, στις αρχές του ’88, παρακινούμενος από τη συνέντευξη τής Κατσούλος στην Ελευθεροτυπία, είχα ψάξει να βρω τα τραγούδια της, δεν το είχα κατορθώσει. Το όνομά της ήταν άγνωστο στα ελληνικά δισκάδικα… οπότε κι εγώ χαλάρωσα και μάλλον αδιαφόρησα… Θέλω να πω πως δεν επέμεινα περισσότερο…
Προς τα μέσα του ’90 βρίσκω στο Μοναστηράκι το 45άρι με το “Les autres sont jaloux” κι επειδή θυμόμουν το όνομα “Yianna Katsoulos” το μάζεψα από τους παλιατζήδες. Θα το μάζευα, φυσικά, ακόμη και αν δεν γνώριζα την Ελληνοαμερικανίδα, ακόμη και αν δεν είχα διαβάσει τη συνέντευξή της μερικά χρόνια πριν στην Ελευθεροτυπία, και τούτο επειδή πάντοτε μ’ ενδιέφεραν (και μ’ ενδιαφέρουν) τα ελληνικά ονόματα που κάνουν καριέρα στο εξωτερικό, παραμένοντας άγνωστα την ίδιαν ώρα στην Ελλάδα.
Όταν πήγα στο σπίτι, όμως, κι έριξα το δισκάκι στο πικάπ θυμάμαι πως είχα ξαφνιαστεί μάλλον αρνητικά –άλλο περίμενα– και γι’ αυτό δεν ξανασχολήθηκα μαζί του/της για χρόνια. Ήταν disco, italo, ποπ, πείτε όπως θέλετε… Δεν είχε καμμία σχέση με ό,τι άκουγα περισσότερο τότε, και γι’ αυτό δεν έδωσα ιδιαίτερη σημασία. Επειδή όμως τα μουσικά γούστα μας πάνε κι έρχονται, καθώς επηρεάζονται από τις ζωές που ζούμε ή από τις άλλες που δεν ζούμε, το δισκάκι της Katsoulos το έβγαλα και πάλι στην επιφάνεια πριν από μερικούς μήνες κι είπα να του δώσω μια δεύτερη ευκαιρία… Και του την έδωσα. Και μου άρεσε πολύ! Και γι’ αυτό κάνω τώρα αυτό το κείμενο…
Η Γιάννα Κατσούλος είχε γεννηθεί στη Φλόριντα των ΗΠΑ το 1960. Η μητέρα της ήταν Ελληνίδα με καταγωγή από το Ναύπλιο και ο πατέρας της Αμερικανός. Είχε ελληνική ανατροφή και ακούσματα, στα οποία συνυπολογίζουμε και ό,τι άλλο κυκλοφορούσε κι έκανε επιτυχία στην Αμέρικα καθώς μεγάλωνε. Σπούδασε στο Smith College Ανθρωπολογία, αλλά ανακατευόταν και με τα ερασιτεχνικά γκρουπ, δίνοντάς τους στίχους βασικά για να γίνουν τραγούδια. Στο Παρίσι έρχεται για τη συνέχεια των σπουδών της, σε Ανθρωπολογία και Ψυχολογία στη Σορβόννη, αλλά και για την ανεξαρτησία της. Δικτυώνεται με τα καλλιτεχνικά, γνωρίζει τον παραγωγό Jean Soullier και καθώς κυλάει ο χρόνος μπαίνει πιο ενεργητικά στο τραγούδι και τη μουσική μπίζνα.
Το πρώτο της κομμάτι και αυτό για το οποίο θα την θυμούνται πάντα οι Γάλλοι (και όποιοι άλλοι) ήταν το “Les autres sont jaloux”, ένα synth-pop track, που πέρναγε και από το italo στο ρεφρέν, λόγω της φωνητικής γέφυρας, αλλά και των γενικότερων πλήκτρων. Ωραίο, ευχάριστο άκουσμα, που κέρδιζε περισσότερο εξαιτίας του βιντεοκλίπ. Η… εκκεντρική εμφάνιση της Γιάννας (μια χαρά ήταν η κοπέλα!), που έβγαζε οπτικώς κάτι από Lene Lovich και Madonna των mid-80s, με όλα αυτά τα φορέματα, τα χτενίσματα και τα μπιχλιμπίδια, έφερνε ταυτοχρόνως μια φρεσκάδα και μιαν αλήθεια – τα διαχρονικά θέλγητρα δηλαδή μιας επιτυχημένης ποπ. Οι Γάλλοι δεν λάθεψαν. Αναγνώρισαν την αξία τού “Les autres sont jaloux”, κάνοντάς το hit, όπως και την ίδια την Yianna Katsoulos «πρόσωπο της ποπ χρονιάς». Τα πράγματα, όμως δεν εξελίχθηκαν το ίδιο καλά…
Τα επόμενα τραγούδια της, το “Rien n'est pour toujours” (1987), το “Plus fort que les gateaux” (1988), το “Salade de fruit” (1989) και το “Faite pour un millionaire” (1990) παρότι δεν ήταν αδιάφορα (το “Plus fort que les gateaux” π.χ. θα μπορούσε να ξεχωρίσει) δεν συνάντησαν ανάλογη επιτυχία. Το αποτέλεσμα ήταν για κάποια χρόνια η Γιάννα Κατσούλος να χαθεί από το προσκήνιο, πριν επανεμφανισθεί το 1997 με το πρώτο ολοκληρωμένο άλμπουμ της, το “Quelque chose dans l'atmosphère”, που τώρα ήταν περισσότερο rock και blues και λιγότερο pop και italo.
Από ’κει και πέρα λίγες παραγωγές, αλλά πολύ περισσότερες τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Παράλληλα εννοώ με άλλες δραστηριότητες (ζωγραφική και διακόσμηση ρούχων και κουτιών κοσμημάτων) η Κατσούλος βρήκε το χρόνο να γράψει καινούρια τραγούδια, ενώ και το “Les autres sont jaloux” ανακαλύπτεται από τους DJs του καιρού μας, οι οποίοι το ριμιξάρουν σε ποικίλες εκδοχές (και βασικά για τα κλαμπ).
Αν το 2016 θα είναι η δεύτερη πιο σημαντική χρονιά στην καριέρα τής Γιάννας Κατσούλος, μετά την ανέλπιστη επιτυχία της 30 χρόνια πριν, μένει να φανεί…
σχόλια