Χρόνο με τον χρόνο η Ύδρα εξελίσσεται στον απόλυτο εικαστικό προορισμό του ελληνικού καλοκαιριού. Αυτό είναι γνωστό κι ευτυχώς επιβεβαιώνεται με όλο και πιο ενδιαφέρουσες εκθέσεις, πρότζεκτ και καλλιτεχνικές επεμβάσεις. Ανάμεσα σε όλα όσα συμβαίνουν ήδη, λοιπόν, μόλις δυο χρόνια πριν προστέθηκε και ο οργανισμός HYam (Ύδρα για τους καλλιτέχνες της Μεσογείου), δημιούργημα της Γαλλίδας δημοσιογράφου Πολίν Σιμόν, συζύγου του ζωγράφου Γιάννη Κόττη και εποχικής κατοίκου της Ύδρας.
Η Σιμόν οραματίζεται έναν θεσμό με στόχο την προώθηση των νέων καλλιτεχνών της Μεσογείου. Το HYam θα αποτελέσει μια πλατφόρμα μέσω της οποίας καλλιτέχνες έως 36 ετών θα έχουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν και να αναδείξουν τη δουλειά τους, στη Γαλλία καταρχάς, συγκεκριμένα στο Παρίσι, και στη συνέχεια στην Ύδρα. Μια επιτροπή, της οποίας προεδρεύει ο διευθυντής του Κέντρου Πομπιντού, Αλέν Σεμπάν, και η οποία αποτελείται από σημαντικούς εκπροσώπους της διεθνούς σκηνής της τέχνης, εξετάζει προτάσεις καλλιτεχνών, στους οποίους, εφόσον επιλεγούν στην τελική τετράδα, θα παρέχεται η δυνατότητα να εκθέσουν έργα τους σε γκαλερί του Παρισιού, ενώ ο τελικός νικητής θα αποκτά το δικαίωμα να αναπτύξει ένα του πρότζεκτ στην Ύδρα.
Αυτός ο διαγωνισμός πραγματοποιείται κάθε δύο χρόνια και για φέτος αποφασίστηκε οι καλλιτέχνες που θα συμμετείχαν να είναι από την Ελλάδα και την Κύπρο. Εν τέλει, οι τέσσερις φιναλίστ που επιλέχθηκαν ήταν οι Ράνια Μπέλου, Μαριάννα Χριστοφίδη, Αθανάσιος Ζαγορίσιος και Μαρία Τσάγκαρη. Η τελευταία είναι και η νικήτρια του διαγωνισμού, για το σύνολο του μέχρι τώρα έργου της.
Το HYam θα αποτελέσει μια πλατφόρμα μέσω της οποίας καλλιτέχνες έως 36 ετών θα έχουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν και να αναδείξουν τη δουλειά τους, στη Γαλλία καταρχάς, συγκεκριμένα στο Παρίσι, και στη συνέχεια στην Ύδρα.
Η εγκατάστασή της, της οποίας τα εγκαίνια έγιναν το Σάββατο 2 Ιουλίου, έχει τίτλο «Part two / The expectation» («2ο μέρος/Η προσδοκία») και αποτελείται από συστάδες βαμμένων μπλε φυτών και ανθέων, που στην πραγματικότητα προέρχονται από την πανίδα του νησιού, έχουν περάσει από ειδική επεξεργασία ηλεκτρόλυσης κι έχουν μεταφυτευθεί στα βράχια του μονοπατιού που οδηγεί στα Παλιά Σφαγεία. Μια εικαστική παρέμβαση με αφετηρία την ενασχόληση της καλλιτέχνιδας με το μπλε χρώμα και τη σύνδεσή του με τον Γερμανό λογοτέχνη και φιλόσοφο του 18ου αι., πρωτοπόρο του ρομαντισμού, Νοβάλις, αλλά και με το δικό της πρότζεκτ διαρκείας με τίτλο «The New Green».
Αλλά, ας βάλουμε τα πράγματα σε μια σειρά. Η νεαρή εικαστικός Μαρία Τσάγκαρη έχει αφιερώσει πολύ χρόνο ερευνώντας το χρώμα μπλε. Αυτή η έρευνα την οδήγησε στο ημιτελές μυθιστόρημα του Νοβάλις «Heinrich von Ofterdingen» όπου αναπτύσσεται η ιδέα ενός μπλε λουλουδιού, το οποίο μετά τον πρόωρο θάνατο του συγγραφέα ξεπέρασε την απλή λογοτεχνική διάσταση και εξελίχθηκε σε ένα είδος εμβληματικού συμβόλου του γερμανικού ρομαντισμού, τόσο καλλιτεχνικά όσο και πολιτικά – η αναζήτηση της ελευθερίας μέσα από το μπλε χρώμα. Να σημειώσουμε εδώ ότι η γνωστή Βρετανίδα συγγραφέας και κάτοχος βραβείου Booker Πηνελόπη Φιτζέραλντ έγραψε το μυθιστόρημα «Το γαλάζιο λουλούδι» εμπνευσμένη ακριβώς από τη ζωή του Νοβάλις που δυστυχώς δεν διήρκεσε πολύ, αφού πέθανε το 1801, σε ηλικία μόλις 29 ετών, χωρίς να προλάβει να προχωρήσει στο δεύτερο από τα έξι μέρη που ήθελε να γράψει ως συνέχεια του μυθιστορήματος. Στις σημειώσεις του που εξέδωσαν οι φίλοι του μετά τον θάνατό του αναφέρεται στα σχέδιά του να επισκεφθεί την Ελλάδα. Σε αυτήν ακριβώς την προσδοκία αναφέρεται και η Τσάγκαρη στον τίτλο του έργου της στην Ύδρα. Είναι σαν να «γράφει», σαν να συμπληρώνει, αντ' αυτού, το μυθιστόρημά του.
Το πρότζεκτ σηματοδοτεί συγχρόνως ακόμα μία «εφαρμογή» της εταιρείας The New Green που έχει δημιουργήσει η Τσάγκαρη. Πρόκειται για μια φανταστική εταιρεία που υποτίθεται ότι δραστηριοποιείται διεθνώς μέσα από διαφημιστικές καμπάνιες, μπάνερ και χρήση των social media, στοχεύοντας στη διάδοση της ιδέας ότι υπάρχει τρόπος να μετατρέψουμε οποιονδήποτε φυσικό οργανισμό έχει πράσινο χρώμα σε μπλε! Μια διαδραστική «μπλόφα» που ουσιαστικό στόχο έχει να δοκιμάσει την κοινή πεποίθηση όσον αφορά όχι απλώς τα χρώματα αλλά και την πιθανότητα να δεχτούμε ως κοινωνία θεμελιώδεις αλλαγές, όπως, λ.χ., η αλλαγή χρώματος στο γρασίδι ενός κήπου από πράσινο σε μπλε! Αυτό το παιχνίδι έπαιξε με τη συνδρομή περφόρμερ στο πλαίσιο ενός πρότζεκτ που ανέπτυξε τον χειμώνα που μας πέρασε, όταν συμμετείχε σε ένα residency στην πόλη Albi της Νότιας Γαλλίας, τη γενέτειρα του Τουλούζ Λοτρέκ, έναν τόπο που κατά την Αναγέννηση ήταν κέντρο παραγωγής της μπλε χρωστικής χάρη σε μια χημική επεξεργασία του φυτού παστέλ. Αυτήν τη διαδικασία και παραγωγή ακολουθούσαν και άλλες γαλλικές πόλεις, όπως και κάποιες της Ισπανίας. Χάρη στην εξαγωγή του μπλε χρώματος, η Albi θησαύρισε, εξού και η εξαιρετική και πλούσια αρχιτεκτονική της παράδοση, που σήμερα την καθιστά μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της Ουνέσκο. Εκεί, λοιπόν, όπου η Ελληνίδα εικαστικός βρέθηκε από σύμπτωση, χωρίς να γνωρίζει αυτή την ιδιαιτερότητα της ιστορίας της πόλης, που όμως τόσο πολύ την αφορούσε, ενέταξε στο πρότζεκ της και τα διαφημιστικά της The New Green που παρουσίαζαν διάσημες τοποθεσίες της Γαλλίας και του Βελγίου, χρωματισμένες μπλε, ενώ ενέπλεκαν ακόμα και μια χιουμοριστική ιστορική ανακρίβεια, ότι προσωπικότητες που γεννήθηκαν εκεί είχαν αποπειραθεί στην εποχή τους να αλλάξουν τα χρώματα της γης και του περιβάλλοντός τους.
Η Μαρία Τσάγκαρη έχει κάνει παρόμοια εφαρμογή στο γκαζόν κήπου παλαιάς κατοικίας της Λέσβου. Μέχρι τη βραδιά των εγκαινίων, κάποιοι, πιθανόν παιδιά, είχαν φροντίσει ήδη να αφαιρέσουν και να «δανειστούν» για τον εαυτό τους τρία από τα 300 περίπου κλωνάρια και λουλούδια της εγκατάστασης στην Ύδρα, μάλλον όχι από υπερβολική αγάπη για την τέχνη. Ας ελπίσουμε ότι τους επόμενους 2,5 μήνες, κατά τους οποίους οι επισκέπτες και οι κάτοικοι του νησιού θα έχουν τη δυνατότητα να χαίρονται τα μπλε άνθη και φυτά της Τσάγκαρη, δεν θα υποστεί η εγκατάσταση παρόμοιες «αφαιμάξεις» και βανδαλισμούς, ώστε να μη μαγαριστεί το καλό όνομα της Ύδρας στον τομέα των εικαστικών.
σχόλια