Κερδισμένη πατρίδα
Πρόσφυγες του 1922 στον Πειραιά
Μία έκθεση στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά
"Η Αγγέλα Παπάζογλου έφτασε από τη Σμύρνη στον Πειραιά στις 15 Σεπτεμβρίου 1922. Στο τέλος Σεπτεμβρίου τραγούδησε σε σμυρναίικο πάλκο, σε μια υπαίθρια μπιραρία, στη Λεωφόρο Βασιλέως Γεωργίου.
Τι είναι αυτό που έκανε του πρόσφυγες του 1922 να ανασυστήσουν τόσο γρήγορα τη ζωή τους, παρά τη δραματική κατάσταση και το τραύμα της συνθήκης που βίωναν; - ένα φαινόμενο που εντυπωσίασε τους σύγχρονους παρατηρητές, έλληνες και ξένους;
Πώς ενσωματώθηκαν στον εθνικό κορμό, μπολιάζοντάς τον ταυτόχρονα με νέα ζωτικότητα, παρά τις αντιδράσεις και τον πόλεμο που δέχτηκαν από μια μεγάλη μερίδα της ελλαδικής κοινωνίας;
Η έκθεση "Κερδισμένη πατρίδα - Πρόσφυγες του 1922 στον Πειραιά" στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά είναι μια προσπάθεια να κατανοηθεί η αυτενέργεια των προσφύγων και τα πολιτισμικά στοιχεία χάρη στα οποία πέτυχαν να ανασυστήσουν τόσο γρήγορα τη ζωή τους, με πεδίο μελέτης και παραδείγματος τον Πειραιά, που ήταν ήταν μια από τις δέκα μεγαλύτερες προσφυγουπόλεις στην Ελλάδα.
Η έκθεση επιχειρεί να ταξινομήσει αυτήν την αυτενέργεια μέσα από πέντε έννοιες: τη νέα κοινωνικότητα, την επιχειρηματικότητα, την καθαριότητα, τη χειραφέτηση των γυναικών (η οποία συμβάδιζε με τη θηλυκότητα) και την πολιτικοποίηση.
Το ρεμπέτικο τραγούδι, ένα πολιτιστικό πεδίο που γεννήθηκε και διαμορφώθηκε στον Πειραιά, ήταν προϊόν μιας ιδανικής σύνθεσης. Οι Ελλαδίτες-Πειραιώτες και οι πρόσφυγες μουσικοί συναντήθηκαν, κατέθεσαν τα φορτία τους, επηρεάστηκαν αμοιβαία και δημιούργησαν μια νεωτερική επανάσταση στον χώρο του λαϊκού πολιτισμού.
Η έκθεση προσπαθεί να "διαβάσει" το σώμα των ιστορικών τεκμηρίων στη βάση ορισμένων επιστημονικών υποθέσεων εργασίας. Έχει αποκόμματα απο εφημερίδες του μεσοπολέμου σε μεγέθυνση, τα οποία είναι ενταγμένα στο ερμηνευτικό σχήμα - είναι, λοιπόν μια έκθεση που διαβάζεται. Οι φωτογραφίες αρχείου είναι ενταγμένες και αυτές στην αφήγηση της έκθεσης, ώστε να μην εικονογραφούν μόνο, αλλά επίσης να "διαβάζονται".
Οι σύγχρονες φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στην έκθεση (των Σπύρου Δεληβοριά, Ανδρέα Σχοινά και Δημήτρη Σφουντούρη) συνδιαλέγονται με το ιστορικό υλικό. Προσεγγίζουν, μέσα από τη γλώσσα της φωτογραφικής τέχνης, το προσφυγικό αποτύπωμα: τι έχει μείνει, τι έχει τελειώσει και τι ανανεώνεται στην προσφυγική παράδοση.
Η έκθεση θέλει να κάνει τον επισκέπτη να φεύγει με σκέψεις και όχι με εντυπώσεις. Να φύγει με απορίες, με κίνητρα να μάθει περισσότερα και να κρίνει."
Πληροφορίες
Η έκθεση "Κερδισμένη Πατρίδα: Πρόσφυγες του 1922 στον Πειραιά", σε επιμέλεια του ιστορικού Βάσια Τσοκόπουλου, φιλοξενείται στο Φουαγιέ του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά και είναι επισκέψιμη τις μέρες και τις ώρες των παραστάσεων που είναι ανοιχτό το Θέατρο (μια ώρα πριν και στη διάρκεια της παράστασης).
Διάρκεια έκθεσης: έως 31 Μαρτίου 2017.
Στο πλαίσιο της έκθεσης θα πραγματοποιηθεί ένας ιστορικός περίπατος στην Καστέλλα με τελικό προορισμό τον προσφυγικό συνοικισμό στο Τουρκολίμανο, με ξεναγό τον Νίκο Μπελαβίλα, Αναπληρωτή Καθηγητή του Ε.Μ.Π., την Κυριακή 18 Δεκεμβρίου, ενώ σχεδιάζονται δύο ακόμα ιστορικές επισκέψεις στη Δραπετσώνα τον Ιανουάριο και στη Νίκαια το Φεβρουάριο με ξεναγούς την Ελένη Κυραμαργιού και την Εύη Προύσαλη αντίστοιχα.
Επίσης στο προαύλιο του Δ.Θ.Π. στις 18 Δεκεμβρίου, παγκόσμια μέρα του μετανάστη σε συνεργασία με το Ανοιχτό Σχολείο Μεταναστών, μεταξύ 10.00-16.00, οργανώνεται μια γιορτή με μουσική, θεατρικά δρώμενα και έκθεση φωτογραφίας.
Στις 7 Μαρτίου θα λάβει χώρα μια Ημερίδα όπου θα παρουσιαστεί το ερευνητικό πρόγραμμα του ΕΜΠ σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής για τη χαρτογράφηση του προσφυγικού αποτυπώματος στον Πειραιά.
