Η Francesca Kay είναι από τις πιο πολυσυζητημένες συγγραφείς των ημερών μας με βρετανική ιδιοσυγκρασία και πολυπολιτισμική ταυτότητα. Μεγαλωμένη στη Βορειο-ανατολική Ασία και Ινδία ζει μόνιμα πλέον στην Οξφόρδη και τα βιβλία της φέρουν έντονα την αγγλοσαξονική σφραγίδα. Νικήτρια του περίοπτου Orange Prize για το πρώτο της βιβλίο "An Equal Stillness" η Francesca Kay, σύμφωνα με το περιοδικό Economist, "διαθέτει μια ασυνήθιστη ικανότητα να διεγείρει τη φαντασία". Το δεύτερο της βιβλίο "The Translation of the Bones" που πραγματεύεται το κρίσιμο ζήτημα της πίστης, της ανθρώπινης απόγνωσης και της αμφιβολίας απέσπασε θερμές κριτικές και επέβαλε την Francesca Kay στην ομάδα των βασικότερων εκπροσώπων της σύγχρονης βρετανικής μυθοπλασίας. Με αφορμή τη συμμετοχή της στη Διεθνή Θερινή Ακαδημία Δημιουργικής Γραφής του British Council η βρετανίδα συγγραφέας απάντησε στις ερωτήσεις του LIFO.gr.
Πώς αλήθεια σκεφτήκατε να γράψετε μια βιογραφία για ένα φανταστικό πρόσωπο όπως η Jennet Mallow;
Γράφοντας το βιβλίο μου με τη μορφή της βιογραφίας κατάφερα να κάνω την Jennet Mallow να φανεί αληθινή στον αναγνώστη και να ενταχθεί σε ένα συγκεκριμένο ιστορικό περιβάλλον. Επειδή ακριβώς το έργο της ήταν εξίσου σημαντικό με τα σημαντικά γεγονότα της ζωής της, ήθελα να συμπεριλάβω λεπτομέρειες-περιγραφή των πινάκων, ημερομηνίες, καταλόγους-που συνήθως η μυθοπλασία παραλείπει. Επιπλέον οι συμβάσεις της βιογραφίας προσδίδουν μια χροιά αντικειμενικότητας στον χαρακτήρα που σε αυτή την περίπτωση ήταν εντελώς ηθελημένη: χωρίς να θέλω απαραίτητα να προκαλέσω την ταύτιση μαζί της, ήθελα ωστόσο οι αναγνώστες να κατανοήσουν τον κόπο της και τις σημαντικές της νίκες.
Εύλογα κανείς θα ισχυριζόταν ότι το περίοπτο Orange Prize δεν είναι μόνο ένα βραβείο αλλά και μια αντιφατική συνθήκη: από τη μια φαντάζει σαν θείο δώρο- ειδικά για έναν πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα όπως εσείς- και από την άλλη με κατάρα στο βαθμό που ανεβάζει κατά πολύ τον πήχη των προσδοκιών. Ποια ήταν η δική σας αντίδραση όταν μάθατε ότι κερδίσατε το βραβείο Orange;
Έμεινα έκπληκτη! Όντως το βραβείο ανεβάζει τις προσδοκίες και άρα και το άγχος αλλά επειδή ακριβώς το κέρδισα ως πρωτοεμφανιζόμενη μου τόνωσε πολύ την αυτοπεποίθηση. Για πρώτη φορά δεν μου φάνηκε και τόσο ψευδαίσθηση το να μπορώ να αποκαλώ τον εαυτό μου συγγραφέα.
Πολλές φορές θεωρούμε ότι η πίστη μετουσιώνει το 'βάρος της ύπαρξης' σε μαγική συνθήκη κι άλλες βλέπουμε πως η επίδραση της στον ανθρώπινο βίο μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική όπως, άλλωστε, φαίνεται και στο βιβλίο σας "The Translation of bones". Σε ποια περίπτωση η πίστη μπορεί να μας σώσει και σε ποια να μας καταστρέψει;
Πρόκειται για ένα τεράστιο, σημαντικό και πολύπλοκο ζήτημα. Χρειάζονται πολλά βιβλία και διαφορετικοί συγγραφείς για να πούμε πως απλώς βρίσκουμε την αρχή μιας απάντησης, αλλά ακόμη και αυτή θα φαινόταν αμφιλεγόμενη. Θα έλεγα πως ελάχιστα ζητήματα μου φαίνονται λιγότερο κρίσιμα από αυτό. Αρκεί να ρίξουμε μια ματιά γύρω μας-στα πράγματα που γίνονται από τους αυτοαποκαλούμενους 'πιστούς' αλλά και στην ερημιά ενός βίου από όπου η πίστη απουσιάζει εντελώς-για να δούμε γιατί η πίστη είναι ένα ζήτημα που πρέπει απαραιτήτως κανείς να θίγει. Στο μυθιστόρημα μου The Translation of Bones προσπάθησα να ερευνήσω το ζήτημα τις πίστης χωρίς να αφήνω αναπάντητα ερωτήματα. Πραγματικά η πρωταγωνίστρια μου καταστρέφεται- άλλοι όμως νιώθουν ακόμη πιο δυνατοί και πιο συμπονετικοί ακριβώς λόγω της πίστης τους.
Αλήθεια, εσείς μεγαλώσατε σε θρησκευτικό περιβάλλον;
Μεγάλωσα σε Καθολική οικογένεια, ήμουν εσώκλειστη σε ένα συνηθισμένο ιδιωτικό σχολείο αλλά προσωπικά δεν βίωσα τον καταναγκασμό μιας επιβεβλημένης πίστης. Ωστόσο η εκκλησιαστική μουσική και οι ψαλμοί που άκουγα όλα αυτά τα χρόνια είχαν σίγουρα επίδραση στον τρόπο γραφής μου.
Η πρόζα σας στο "The Translation of Bones" είναι όμορφη αλλά χωρίς διαλογική μορφή. Μήπως με το να μη χρησιμοποιείτε καθόλου διαλόγους επιδιώκετε ένα πιο σύνθετο αφηγηματικό ύφος και πιο ουσιαστικό;
Σίγουρα με ενδιαφέρει το αφηγηματικό ύφος και η μυθοπλασία ως αφηγηματική προοπτική. Αλλά η εσκεμμένη απουσία διαλόγων στο 'Bones' περισσότερο είχε να κάνει με τις πολλαπλές οπτικές. Ο κάθε χαρακτήρας έχει τη δική του φωνή αλλά οι περισσότεροι σκέφτονται-ή έχουν εσωτερικό διάλογο-και δεν συνδιαλέγονται μεταξύ τους.
Γιατί αλήθεια οι συγγραφείς φοβούνται να θίξουν τα υπερβατικά ζητήματα ή αποφεύγουν να γράψουν για υψηλές ιδέες;
Πιστεύετε ότι το κάνουν; Σε ένα βαθμό σίγουρα ναι- ειδικά οι σύγχρονοι λογοτέχνες- αν και το γεγονός πως η πλειονότητα των βιβλίων σήμερα αναφέρεται σε εμπόλεμες εποχές ή σε εποχές μεγάλων ιστορικών συγκρούσεων δείχνει μια τάση να θίγει κανείς τέτοια υψηλά ζητήματα. Πραγματικά όμως τα πνευματικά ή τα υπερβατικά ζητήματα συνιστούν πρόκληση για τον συγγραφέα. Μήπως αυτό έχει να κάνει με το ότι τα θρησκευτικά θέματα δεν είναι 'της μόδας' ή είναι δυσάρεστα τουλάχιστον στη Μεγάλη Βρετανία; Ή μήπως με το ότι οι λογοτέχνες φοβούνται μήπως τους αποκηρύξουν ως πολέμιους; Ή μήπως τους κατηγορούν για αυτό άνθρωποι που δεν μπορούν να διακρίνουν πως οι απόψεις ενός χαρακτήρα δεν ταυτίζονται αναγκαστικά με αυτές του συγγραφέα; Παρότι στο Translation of Bones προσπάθησα να πραγματευτώ το ζήτημα της πίστης από διαφορετικές οπτικές σκοπιές, ακόμη διαπιστώνω πως ορισμένοι αναγνώστες θεωρούν πως εξέφραζα το προσωπικό μου σύστημα αξιών. Το οποίο σίγουρα δεν το έκανα,. Κι αυτή είναι μια βασική πρόθεση της μυθοπλασίας: να προσπαθεί να δει τα πράγματα μέσα από τα μάτια κάποιου άλλου.
Ποιο είναι το επόμενο λογοτεχνικό σας πόνημα; Θα θέλατε να μας μιλήσετε για αυτό;
Το επόμενο βιβλίο μου θα κυκλοφορήσει τον Ιανουάριο και αναφέρεται σε έναν νεαρό που θέλει πολύ να αγαπήσει και να αγαπηθεί. Αλλά μετρώντας τις μέρες που μένουν πίσω του σε έναν αλλοτριωμένο κόσμο η αναζήτησή του γνωρίζει πολλές φουσκοθαλασσιές
σχόλια