«Τα manga είναι γιαπωνέζικα κόμικς πολύ ιδιαίτερου σχεδιασμού που δημοσιεύονται σε συνέχειες σε εφημερίδες και περιοδικά» λέει η Nicole Rousmaniere, η curator της έκθεσης που αναμένεται να μαζέψει οπαδούς των manga από ολόκληρη την Ευρώπη. «Ξεκίνησαν στην Ιαπωνία, αλλά τώρα πια έχουν οπαδούς σε όλο τον κόσμο».
Τα manga διηγούνται μια ιστορία με εικόνες, όπου τα σκίτσα παίζουν τον κύριο ρόλο. Οι γιαπωνέζικοι χαρακτήρες για τα manga μεταφράζονται ως «οι εικόνες που δεν έχουν όρια» και η αφήγηση δημιουργείται από μία σειρά από σκίτσα φτιαγμένα με κώδικες (το κεφάλι είναι σε ίση αναλογία με το υπόλοιπο σώμα π.χ., πιο μεγάλο, με τεράστια στρογγυλά μάτια), αλλά και με πιο μεγάλη ελευθερία από των δυτικών κόμικς, που επιτρέπει την οπτική εξέλιξη των ξεχωριστών χαρακτήρων.
Το κείμενο δεν παίζει τόσο μεγάλο ρόλο όσο στα κόμικς του δυτικού κόσμου ή της Αμερικής. Αυτό που τα κάνει τόσο δημοφιλή είναι o τρόπος που σε απορροφούν μέσα στις ιστορίες τους.
Οι ρίζες των manga είναι παγκόσμιες και μπορούν να ανιχνευτούν στο 1200 μ.Χ., αλλά τα manga όπως τα ξέρουμε σήμερα ξεπήδησαν από τα καρτούν στριπ που δημοσιεύονταν σε συνέχειες στα περιοδικά και τις εφημερίδες της δεκαετίας του 1920. Η δημοτικότητα των manga αναπτύχθηκε στη διάρκεια του 20ού αιώνα και τώρα έχει εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο.
Το φαινόμενο manga ακόμα γιγαντώνεται και περιλαμβάνει πλέον και τα κινούμενα σχέδια (γνωστά ως anime στην Ιαπωνία), την τέχνη, τη μόδα, τα γκράφιτι, καθώς επίσης και τα ψηφιακά πολυμέσα και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια.
Με μια τεράστια γκάμα από εκατοντάδες είδη, από αθλητικά μέχρι ερωτικά, και από τρόμου μέχρι σεξουαλικής ταυτότητας, τα manga είναι πλέον για τον καθένα και μπορείς να τα βρεις παντού.
Τα manga παίζουν πολύ σημαντικό μέρος της ιαπωνικής κουλτούρας. Θεωρούνται υψηλή μορφή τέχνης που έχει συμβάλει στην ανάπτυξη της λαϊκής λογοτεχνίας και είναι σεβαστά από ανθρώπους κάθε ηλικίας και background, από επιχειρηματίες την ώρα που ταξιδεύουν προς ή από τη δουλειά τους με τα μέσα μεταφοράς μέχρι μαθητές, δασκάλους και ηλικιωμένους. Η απόλαυσή τους δεν θεωρείται ταμπού.
Τα manga είναι μία βιομηχανία που η αξία της υπολογίζεται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ και τροφοδοτείται ασταμάτητα από τους αναγνώστες της και τους θεατές της.
Στην Ιαπωνία είναι τρομερά δημοφιλή σε άτομα κάθε ηλικίας, αλλά έχουν φανατικό κοινό σε όλο τον κόσμο – που όλο και μεγαλώνει. Με μια τεράστια γκάμα από εκατοντάδες είδη, από αθλητικά μέχρι ερωτικά, και από τρόμου μέχρι σεξουαλικής ταυτότητας, τα manga είναι πλέον για τον καθένα και μπορείς να τα βρεις παντού.
«Ένα τρομερά δημοφιλές manga είναι το One Piece του Oda Eiichiro που αφηγείται τις περιπέτειες ενός αγοριού που το σώμα του έγινε ελαστικό όταν έφαγε την τσίχλα "Gum-Gum fruit"», λέει η Nicole Rousmaniere, «ο οποίος ταξιδεύει το κόσμο πάνω σε ένα πειρατικό πλοίο αναζητώντας έναν ανεκτίμητο θησαυρό, το θρυλικό One Piece.
»Δημιουργημένο από τον εκδότη Shueisha το 1997, ακόμα είναι πολύ δημοφιλές και μέχρι τώρα έχει βγάλει 91 διαφορετικούς τόμους (tankōbon). Έχει κυκλοφορήσει πάνω από 440 εκατομμύρια τόμους παγκοσμίως, νούμερο που το κάνει το πιο καλοπουλημένο manga όλων των εποχών και του χάρισε μια θέση στο βιβλίο των ρεκόρ Guinness».
Πώς συνδέονται με τα anime; Τα manga αρχικά φιλοξενούνταν σε εφημερίδες και περιοδικά και αργότερα κυκλοφορούσαν σε τόμους ως βιβλία, αλλά τώρα έχουν γίνει ψηφιακά και είναι διαθέσιμα σε πολλές διαφορετικές μορφές και σε σχεδόν όλες τις γλώσσες. Όταν γίνει δημοφιλές ένα manga γίνεται η βάση για μια σειρά manga ή για μια ταινία.
Το Golden Kamuy του Noda Satoru που κυκλοφορεί από το 2014 μέχρι σήμερα είναι ένα σχετικά νέο manga που έχει κυκλοφορήσει πάνω από 9 εκατομμύρια αντίτυπα και τώρα είναι ένα δημοφιλές anime μεταφρασμένο στα αγγλικά.
Γραμμένο από τον Noda Satoru είναι μια δραματική ιστορία δράσης που διαδραματίζεται την περίοδο του 1900 στο βόρειο νησί Hokkaido. Ο ήρωας, ο Sugimoto, συνεργάζεται με ένα ντόπιο κορίτσι των Αϊνού που ονομάζεται Asirpa για να βρουν τον χρυσό που έχει κλέψει από τους ανθρώπους της φυλής της ο αυτοκρατορικός στρατός της 7ης μεραρχίας και άλλοι κακοί χαρακτήρες που εμφανίζονται στη σειρά των βιβλίων.
Ο Noda, που κατάγεται από το Hokkaido, ερεύνησε όλες τις πλευρές των manga, ακόμα και όλα τα φαγητά που εμφανίζονται στην ιστορία του. Τα manga και τα anime Golden Kamuy είναι καθηλωτικά και εκτός από όμορφα είναι και εκπαιδευτικά γιατί μαθαίνεις για τις συνήθειες των Αϊνού και του Hokkaido και η ιστορία σε απορροφάει.
Τα manga σήμερα μπορείς να τα βρεις σε πολλές διαφορετικές μορφές, ακόμα και για φορητές συσκευές, τα οποία σου επιτρέπουν να προσαρμόσεις τον τρόπο που θες να τα διαβάσεις (keitai manga). Παραδοσιακά, τα βιβλία manga διαβάζονται από το τέλος προς την αρχή, και από την πάνω δεξιά γωνία της σελίδας προς την κάτω αριστερή.
Επίσης, οι μορφές τους ποικίλουν, από την απλή με τα τέσσερα καρέ (yonkoma), όπως εμφανίζονται σε εφημερίδες ή σε κινητά τηλέφωνα, μέχρι ειδικά φτιαγμένα από ξεχωριστούς σχεδιαστές και συγγραφείς ή manga σε συνέχειες. Υπάρχουν επίσης fanzines ή ανεξάρτητες κυκλοφορίες και manga σχεδιασμένα από τους φαν του είδους (dojinshi).
Η ιδιοφυής δημιουργός manga, η Kono Fumiyo, κυκλοφόρησε πρόσφατα ένα βιβλίο που ονομάζεται Giga Town και είναι ένας οδηγός για τα σύμβολα που χρησιμοποιούνται στα manga, με τον οποίο βοηθάει τους αναγνώστες να καταλάβουν την γραμματική και τα σύμβολα που ενσωματώνονται στις ιστορίες των manga.
Σχεδιάζοντας ζώα με βάση μια τεχνική κίνησης του χεριού του 12ου αιώνα που ονομάζεται Choju giga emaki, η Kono ζωντανεύει τα manga σύμβολα που ονομάζονται manpu.
Η ηρωίδα της, η Mini-chan, ένα νεαρό άσπρο κουνέλι που κυνηγάει μια χελώνα και θα μπορούσε να έχει βγει κατευθείαν από μύθο του Αισώπου, βοηθάει να εξηγήσει η Kono το νόημα της σπείρας στα manga: για να αποδοθεί κάτι που στριφογυρίζει, σε κάποια κίνηση ή μέσα στο κεφάλι κάποιου όταν έχει ζαλάδα.
«Οι εικόνες στα manga συνοδεύονται από πολλά ηχητικά εφέ που περιλαμβάνουν ηχομιμητική και ήχους που φαντάζονται οι χαρακτήρες (giseigo και gitaigo), τα οποία είναι πολύ σημαντικά στοιχεία της γιαπωνέζικης γλώσσας» εξηγεί η Nicole Rousmaniere.
«Αυτοί οι ήχοι σχεδιάζονται στη σύνθεση, ενσωματώνοντας τις επιδράσεις τους στους χαρακτήρες ως μέρος της εικόνας και δεν μπαίνουν πάνω από αυτή ή μέσα σε φούσκα.
Το Blue Giant Supreme, ένα συναρπαστικό manga που δημιούργησε ο Ishizuka Shinichi και που κυκλοφορεί από το 2016, περιλαμβάνει οπτικοποιημένες πολλές μουσικές εκφράσεις.
Το στόρι του είναι η ιστορία ενός επίδοξου σαξοφωνίστα, του Miyamoto Dai, ο οποίος ταξιδεύει στη Γερμανία για να αναζητήσει το όνειρό του και να γίνει ένας από τους καλύτερους σαξοφωνίστες του κόσμου.
Οι μουσικές σκηνές του είναι από τις κορυφαίες σε manga, o αναγνώστης μπορεί σχεδόν να ακούσει τους ήχους που σχεδιάζονται σε κάθετες γραμμές και με σύμβολα για ηχητικά εφέ που χρησιμοποιούνται στο katakana, ένα γιαπωνέζικο σύστημα φωνητικής».
Αρκετοί κολοσσιαίοι εκδοτικοί οίκοι στην Ιαπωνία οφείλουν ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των κερδών τους στα manga. Είναι δουλειά με χοντρά λεφτά και ο τζίρος από την βιομηχανία των manga το 2016, μόνο μέσα στη χώρα, ήταν περίπου 4 δισεκατομμύρια ευρώ.
«Τέσσερις από τους κύριους εκδότες που έχουν ένα μεγάλο ποσοστό στην αγορά των manga είναι οι Kodansha, Hakusensha, Shogakukan και Shūeisha. Αυτοί έχουν πολύ μεγάλο και συνεχή ανταγωνισμό μεταξύ τους, κυκλοφορούν ανταγωνιστικά περιοδικά και προσπαθούν να έχουν τους πιο δημοφιλείς δημιουργούς manga» προσθέτει η Nicole Rousmaniere.
«Οι εκδότες είναι πολύ σημαντικοί για το είδος, γιατί αναθέτουν σε συγκεκριμένους καλλιτέχνες να φτιάξουν ειδικά manga και ορίζουν ακόμα και την ανάπτυξη των ιστοριών σε συνεργασία με τους δημιουργούς τους.
Δουλεύουν στενά με τους καλλιτέχνες και βοηθούν στο περιεχόμενο, στο πλάνο παραγωγής και κυκλοφορίας του κάθε manga, ακόμα και στην έρευνα που πιθανόν να χρειαστεί ο καλλιτέχνης για το θέμα που θα σχεδιάσει».
Υπάρχει αντρικό και γυναικείο manga; «Διαφορετικές σειρές από manga έχουν αναπτυχθεί για αντρικό και γυναικείο κοινό. Τα Shonen manga, που απευθύνονται σε νεαρούς άντρες επικεντρώνονται στην δράση και τις περιπέτειες, ενώ τα shojo manga που απευθύνονται σε νεαρές γυναίκες, έχουν κυρίως θέματα ερωτικά και σχέσεων.
Ωστόσο, υπάρχει μια αυξανόμενη μίξη στα σενάρια, στα θέματα και τα φύλα των πρωταγωνιστών. Τα shojo manga μπορεί να περιλαμβάνουν και ερωτικές ιστορίες μεταξύ αγοριών, γνωστές ως "boys love" ή BL.
Η Higashimura Akiko είναι μια εξαιρετική νεαρή καλλιτέχνης που φτιάχνει shojo manga. Επηρεασμένη από τα shojo manga της δεκαετίας του '80 φτιάχνει ιστορίας που απευθύνονται σε νεαρές γυναίκες.
Αυτές περιλαμβάνουν τη βραβευμένη Princess Jellyfish, η οποία έγινε και anime και πρόσφατα μεταφράστηκε και στα αγγλικά. Η σειρά των βιβλίων της Princess Jellyfish κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό Kodansha επειδή υπήρξε μεγάλη ζήτηση από τους φαν της.
Η Hagio Moto είναι μία από τις πρωτοπόρους του shojo manga και αυθεντία στον τρόπο που δημιουργεί συναισθηματικό βάθος και πολυπλοκότητα στις ιστορίες της.
Ανάμεσα στα κλασικά manga που έχει φτιάξει είναι και το Poe Clan, μια σειρά που εξακολουθεί να γοητεύει 40 χρόνια μετά το ξεκίνημά της, με μια οικογένεια κρυφών βαμπίρ στην Ευρώπη από τον 18ο μέχρι τον 20ό αιώνα, καλοσχεδιασμένη και με ένα στόρι που σε οδηγεί σε μία κρυμμένη και επικίνδυνη πραγματικότητα».
Στην Ελλάδα η διάδοση των manga αυξάνεται συνεχώς, με όλο και περισσότερους αναγνώστες. Στην Αθήνα μπορείς να βρεις manga στο βιβλιοπωλείο Solaris στα Εξάρχεια, όπου εκτός από comics μπορεί να βρει κανείς και μινιατούρες δημοφιλών χαρακτήρων manga, στο Public στο Σύνταγμα και στο Tilt στην Ασκληπιού.
Η έκθεση «Manga マンガ» θα φιλοξενείται στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο από τις 23 Μαΐου μέχρι τις 26 Αυγούστου.
σχόλια