Άραγε πόσα αφεντικά θα μπορούσαν να βασιστούν στην υποστήριξη των υπαλλήλων τους εάν αντιμετώπιζαν δυσκολίες στον εργασιακό χώρο;
Ο Sam Altman αποτελεί μια τέτοια τυχερή περίπτωση διευθυντή, όταν μετά την απόλυσή του από την Open AI περισσότεροι από 700 υπάλληλοι της εταιρείας απείλησαν ότι θα παραιτηθούν. Το αποτέλεσμα; Το διοικητικό συμβούλιο της Open AI επανάφερε τον Altman γρήγορα πίσω στο πόστο του.
Ωστόσο, αυτό το επίπεδο αφοσίωσης στο εργασιακό περιβάλλον δεν είναι καθόλου τυπικό. Και μερικές φορές μπορεί να μην και καλό. Η έννοια της αφοσίωσης συνδέεται με την ηθική και την εντιμότητα, ειδικά όταν πρόκειται για την οικογένεια, τους φίλους και τους ερωτικούς συντρόφους. Στο εργασιακό περιβάλλον όμως, τα πράγματα γίνονται πιο περίπλοκα.
Η αφοσίωση μπορεί να είναι ορθολογική: «Εργάζομαι εδώ επειδή πληρώνομαι αξιοπρεπώς και το περιβάλλον είναι υγιές». Όμως μπορεί να είναι και συναισθηματική: «Πιστεύω ότι η δουλειά μου χαίρει εκτίμησης, οι απόψεις μου εισακούονται και θέλω να συμβάλω στο μέλλον αυτής της εταιρείας». Στις περισσότερες περιπτώσεις η αφοσίωση του προσωπικού έχει και ορθολογική και συναισθηματική βάση.
Η έννοια της αφοσίωσης συνδέεται με την ηθική και την εντιμότητα, ειδικά όταν πρόκειται για την οικογένεια, τους φίλους και τους ερωτικούς συντρόφους. Στο εργασιακό περιβάλλον όμως, τα πράγματα γίνονται πιο περίπλοκα.
Οι ειδικοί σε θέματα διοίκησης λένε ότι το προσωπικό που είναι πιστό στον εργοδότη του τείνει να επενδύει περισσότερο χρόνο και προσπάθεια στη δουλειά του, συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός δεσμευμένου και υψηλότερης απόδοσης εργασιακού περιβάλλοντος. Έτσι, το προσωπικό αυτό λαμβάνει ευκολότερα προαγωγές και μισθολογικές αυξήσεις. Συνήθως οι εργαζόμενοι αυτοί έχουν εντονότερη αίσθηση του ανήκειν και ενδεχομένως η σταδιοδρομία τους διαρκεί περισσότερο στην εταιρεία.
Όμως τα πράγματα δεν είναι πάντα ρόδινα. Σύμφωνα με ένα επιστημονικό άρθρο του 2021, οι εργαζόμενοι που επιδεικνύουν υπερβολική αφοσίωση είναι πιθανότερο να προβούν σε ανήθικες ενέργειες προκειμένου να διατηρήσουν την θέση τους ή ακόμη και για να προστατεύσουν τον εργοδότη τους. Επιπλέον οι υπερβολικά αφοσιωμένοι εργαζόμενοι είναι πιθανότερο να παραβλέψουν τυχών παραβάσεις και παράλληλα είναι λιγότερο πιθανό να καταγγείλουν μια διεφθαρμένη κατάσταση. Δηλαδή, σε αυτές τις περιπτώσεις η αφοσίωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δικαιολογήσει μια κακή συμπεριφορά.
Συχνά οι εταιρείες και τα αφεντικά που βρίσκονται στις υψηλότερες θέσεις είναι αυτοί που απολαμβάνουν πραγματικά την αφοσίωση που τους δείχνουν οι εργαζόμενοι τους. Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα, με επικεφαλή τον Matthew Stanley του Fuqua School of Business του Πανεπιστημίου Duke, διαπιστώθηκε ότι οι διευθυντές είναι πιο πιθανό να εκμεταλλευτούν τους πιστούς εργαζόμενους τους.
Ο Stanley επιστράτευσε σχεδόν 1.400 διευθυντές. Οι διευθυντές κλήθηκαν να «γνωρίσουν» έναν φανταστικό, 29χρονο υπάλληλο ονόματι John. Στο συγκεκριμένο φανταστικό σενάριο ο John εργαζόταν σε μια εταιρεία, στόχος της οποίας ήταν να διατηρήσει το κόστος χαμηλά. Οι διευθυντές έπρεπε να αποφασίσουν πόσο πρόθυμοι ήταν να ζητήσουν από τον John να δουλέψει περισσότερες ώρες χωρίς την αντίστοιχη αμοιβή. Οι ερευνητές έθεσαν διάφορες παραμέτρους στο σενάριο, όπως την αφοσίωση, την ειλικρίνεια και την ηθική του John. Όπως διαπιστώθηκε, οι διευθυντές ήταν πιο πρόθυμοι να ζητήσουν από τον John να αναλάβει το βάρος της απλήρωτης εργασίας όταν αυτός έδειχνε αυξημένη αφοσίωση.
Σύμφωνα με τον Neil Lewis, αναπληρωτή καθηγητή επικοινωνίας και κοινωνικής συμπεριφοράς στο Πανεπιστήμιο Cornell και συγγραφέα της μελέτης του 2021, οι εργοδότες τείνουν να εκμεταλλεύονται τους πιστούς και παθιασμένους εργαζόμενους καθώς πιστεύουν ότι για τους ίδιους η ίδια η εργασία λειτουργεί ως ανταμοιβή.
Ο Lewis υποστηρίζει ότι η αφοσίωση στο εργασιακό περιβάλλον αποτελεί ένα δίκοπο μαχαίρι: μπορεί να προσφέρει όφελος τόσο στους εργαζόμενους όσο και στην εταιρεία όμως μπορεί να λειτουργήσει ως εμπόδιο στην αλλαγή μη βιώσιμων καταστάσεων. Τονίζει ότι είναι σημαντικό για τους εργαζόμενους να κάνουν περιστασιακά ένα βήμα πίσω προκειμένου να αναλογιστούν από που πηγάζει η αφοσίωση τους σε συγκεκριμένους ανθρώπους, πράγματα και ιδέες.
Πλέον οι εταιρείες προσπαθούν να ενισχύσουν με διάφορους τρόπους την αφοσίωση του προσωπικού τους προκειμένου να αντισταθμίσουν την έλλειψη εξειδικευμένων εργαζομένων, να μειώσουν το κόστος νέων προσλήψεων καθώς και τις παραιτήσεις εργαζόμενων. Σε αυτούς συγκαταλέγονται οι οικονομικές ανταμοιβές όπως μπόνους, αυξήσεις, εκπτωτικά κουπόνια κλπ. Όλα τα παραπάνω όμως δεν αποτελούν πραγματική λύση στην εξουθένωση που βιώνουν οι εργαζόμενοι.
Σύμφωνα με την τελευταία αναφορά της εταιρείας συμβούλων Gallup σχετικά με τις εργασιακές συνθήκες, σχεδόν οι μισοί από τους 122.416 εργαζόμενους που συμμετείχαν στην παγκόσμια έρευνα αναζητούσαν νέα δουλειά. Σύμφωνα με τους ειδικούς σε θέματα διοίκησης, στις μέρες μας κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί για την παραμονή ενός εργαζομένου στην θέση του.
Το γεγονός αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις νεότερες γενιές εργαζομένων, οι οποίες σκέφτονται αρκετά διαφορετικά από τους προκατόχους τους σε ό,τι αφορά τις εργασιακές συνθήκες και την έννοια της καριέρας γενικότερα.
Ταυτόχρονα οι εργοδότες τείνουν να πιστεύουν ότι οι νέοι εργαζόμενοι είναι λιγότερο «υπάκουοι» από τις παλαιότερες γενιές. Ταυτόχρονα πιστεύουν ότι οι νεότερες γενιές εργαζομένων δεν είναι τόσες υπομονετικές σε ό,τι αφορά την εξέλιξη της καριέρα τους, βλέποντας μικρό όφελος στο να κρατούν χαμηλά το κεφάλι τους και να ακολουθούν τις εντολές αν δεν βλέπουν γρήγορα αποτελέσματα.
Υπάρχουν πιο ουσιαστικοί τρόποι για να εμπνεύσει μια εταιρεία την αφοσίωση του προσωπικού της, όπως η αναγνώριση της καλής εργασίας, η ενδυνάμωση των εργαζόμενων, η εξάλειψη των περιστατικών τοξικής συμπεριφοράς και η καλή επικοινωνία. Όλα τα παραπάνω μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στο να αισθανθούν οι εργαζόμενοι ότι η προσπάθεια τους εκτιμάται.
Σε κάθε περίπτωση, η δημιουργία και η διατήρηση της αφοσίωσης του προσωπικού αποτελεί μια περίπλοκη υπόθεση. Ορισμένες εταιρείες αποκτούν εμμονή μια την συναισθηματική δέσμευση των εργαζομένων τους, μια πιο μακροπρόθεσμη κατάσταση σε σχέση με την ορθολογική αφοσίωση.
Ο Lewis επισημαίνει ότι είναι απαραίτητο για τους εργοδότες να αναρωτηθούν εάν αξίζουν την αφοσίωση του προσωπικού τους. Εάν έχουν κερδίσει με κάποιον τρόπο την πίστη του προσωπικού τους. Προσθέτει ότι το προσωπικό συχνά ανταποκρίνεται σε πιο συνεργατικές σχέσεις. Όπως σημειώνει: «Αν, ως εργοδότης, βλέπω ότι το προσωπικό μου προσπαθεί να με βοηθήσει, θα κάνω κι εγώ το χρέος μου για να το βοηθήσω. Αυτή η προσπάθεια από την πλευρά του εργοδότη μπορεί να καλλιεργήσει την αίσθηση ότι "είμαστε όλοι μαζί σε αυτό"».
Με στοιχεία από Financial Times.
