- Την Πέμπτη 23 Ιουνίου οι Βρετανοί πολίτες που έχουν δικαίωμα ψήφου θα ψηφίσουν ναι ή όχι σε μια πολύ απλά διατυπωμένη ερώτηση: «να παραμείνει το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή όχι;».
- Το δημοψήφισμα είναι μια προεκλογική δέσμευση του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον από τις τελευταίες εκλογές του 2015 και ήρθε ως απάντηση στο αίτημα πολλών συντηρητικών βουλευτών αλλά και μελών του κόμματος της Ανεξαρτησίας του γνωστού λαϊκιστή Νάιτζελ Φάρατζ.
- Όσοι ήταν υπέρ του δημοψηφίσματος ισχυρίζονταν ότι οι Βρετανοί δεν έχουν ερωτηθεί αν θέλουν να παραμείνει η χώρα τους στην Ε.Ε. από το 1975, οπότε και είχε διενεργηθεί ένα αντίστοιχο δημοψήφισμα. Διατείνονται ότι η Ένωση έχει αλλάξει σημαντικά από τότε και ότι ο λαός θα πρέπει να τοποθετηθεί ξανά.
Αν κερδίσει το «όχι», η έξοδος από την Ε.Ε. θα γίνει με μια σειρά νόμων που θα ψηφιστούν από τη Βουλή, στην οποία θεωρητικά μπορεί να εμφανιστεί μια πλειοψηφία που να υποστηρίζει την παραμονή και έτσι να μπλοκαριστεί η όλη διαδικασία. Κάτι τέτοιο, όμως, θα ανοίξει το Κουτί της Πανδώρας.
- Το 1957, η Βρετανία αρνήθηκε να γίνει μέλος της ΕΟΚ. Αυτό συνέβη το 1973, όμως το 1975 διοργανώθηκε ένα αντίστοιχο με το φετινό δημοψήφισμα, στο οποίο το ευρωπαϊκό στρατόπεδο κέρδισε με 67%.
- O Βρετανός πρωθυπουργός είναι υπέρ του «ναι», καθώς θεωρεί ότι στη διαπραγμάτευση με την Ε.Ε. πριν από λίγους μήνες η χώρα έλαβε τον προνομιακό ρόλο που επιθυμούσε και εξαιρέθηκε από συγκεκριμένους κοινοτικούς κανόνες που δεν ήταν πολύ δημοφιλείς στο νησί.
- Το στρατόπεδο του «όχι» συγκεντρώνει τους εξής: ολόκληρο το κόμμα Ανεξαρτησίας του Φάρατζ, το οποίο έχει κάνει σημαία του την έξοδο από την Ευρώπη, περίπου τους μισούς βουλευτές των Συντηρητικών (συμπεριλαμβανομένων 5 υπουργών), 7 βουλευτές των Εργατικών και το κόμμα DUP της Βόρειας Ιρλανδίας. Πιστεύουν ότι η Βρετανία θα τα πάει καλύτερα χωρίς το «βαρίδι» της Ευρώπης, προβληματίζονται από το αυξανόμενο κύμα μετανάστευσης στη χώρα τους και εναντιώνονται στην ιδέα των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης.
- Το στρατόπεδο του «ναι» περιλαμβάνει τον πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον, 16 υπουργούς του, το Κόμμα των Εργατικών και σχεδόν σύσσωμους τους Σκωτσέζους, καθώς και ηγέτες όπως ο Μπαράκ Ομπάμα, η Άνγκελα Μέρκελ και ο Φρανσουά Ολάντ. Το Κόμμα των Συντηρητικών έχει δεσμευτεί ότι θα παραμείνει επισήμως ουδέτερο. Επίσης, οι περισσότερες μεγάλες επιχειρήσεις στηρίζουν το «ναι». Οι περισσότεροι υποστηρικτές του πιστεύουν ότι η Βρετανία επωφελείται από την ιδιότητα του μέλους της Ε.Ε. οικονομικά και γεωπολιτικά.
- Οι δύο επίσημες επιτροπές που έχουν δημιουργηθεί για καθεμία από τις δύο επιλογές του δημοψηφίσματος έχουν λάβει 600.000 στερλίνες επιχορήγηση και δεν μπορούν να ξοδέψουν περισσότερα από 7 εκατ. στερλίνες από ιδιωτικές εισφορές, κάτι παραπάνω από 9 εκατ. ευρώ. Η καμπάνια του «ναι» έχει συγκεντρώσει 6,88 εκατ. στερλίνες ως τώρα, ενώ το «όχι» υπολείπεται αρκετά, με 2,78 εκατ. στερλίνες.
- Σύμφωνα με διάφορους υπολογισμούς, η Βρετανία συνεισέφερε το 2014 στην Ε.Ε. ένα ποσό της τάξεως των 5,7-8,8 δισ. στερλινών. Αυτό μεταφράζεται σε 5-6% περίπου του κοινοτικού προϋπολογισμού. Την ίδια ώρα, όμως, η Ε.Ε. είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Ηνωμένου Βασιλείου και η μεγαλύτερη πηγή επενδύσεων στη χώρα. Τέλος, η Βρετανία αντιστοιχεί στο 1/6 του ΑΕΠ της Ε.Ε.
- Γενικά, οι νέοι υποτίθεται ότι θα ψηφίσουν υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε., όμως οι πιο ηλικιωμένοι είναι πιο πιθανόν να φτάσουν ως τα εκλογικά κέντρα. Οι «δεν ξέρω/δεν απαντώ» υπολογίζονται μεταξύ 17-20%.
- Το ενδιαφέρον είναι ότι το δημοψήφισμα δεν είναι δεσμευτικό νομικά. Αν κερδίσει το «όχι», η έξοδος από την Ε.Ε. θα γίνει με μια σειρά νόμων που θα ψηφιστούν από τη Βουλή, στην οποία θεωρητικά μπορεί να εμφανιστεί μια πλειοψηφία που να υποστηρίζει την παραμονή και έτσι να μπλοκαριστεί η όλη διαδικασία. Κάτι τέτοιο, όμως, θα ανοίξει το Κουτί της Πανδώρας.
- Αν κερδίσει το «όχι», είναι πολύ πιθανό ένα ακόμη δημοψήφισμα στη Σκωτία για την ανεξαρτητοποίησή της από το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου η συντριπτική πλειοψηφία είναι φιλοευρωπαϊκή. Σε αυτή την περίπτωση, το νέο κράτος των Σκωτσέζων, θεωρητικά, θα ζητήσει την ένταξή του στην Ε.Ε.
- Ως τώρα, κανένα άλλο κράτος της Ευρώπης δεν έχει αποχωρήσει από την Ε.Ε. Η μόνη εξαίρεση είναι η Γροιλανδία, αυτόνομη περιοχή της Δανίας, η οποία, όταν της δόθηκε το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση το 1982, διοργάνωσε αντίστοιχο δημοψήφισμα, στο οποίο κέρδισε με 52% η επιλογή της εξόδου, η οποία και πραγματοποιήθηκε.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην έντυπη LIFO.
