- Γεννήθηκα στη Νέα Υόρκη, όμως επιστρέψαμε με την οικογένειά μου στην Αθήνα όταν ήμουν 3 ετών. Εδώ μεγάλωσα. Εδώ πήγα σχολείο. Εδώ έκανα κοπάνες, αταξίες... αλητείες. Επέστρεψα στην Αμερική για σπουδές. Έμεινα στη Βοστώνη και στη Νέα Υόρκη σχεδόν όλη τη δεκαετία του '80. Σήμερα ζω κι εργάζομαι στην Αθήνα. Έχω μείνει σε πολλές γειτονιές της. Ανάμεσά τους το Κολωνάκι, το Ψυχικό και το Παγκράτι, στο οποίο μένω έως σήμερα και το αγαπώ πολύ. Όμως στην πλατεία Βικτωρίας «ζω» ουσιαστικά. Είναι η περιοχή όπου βρίσκεται το θέατρό μου, το θέατρο Βικτώρια. Είναι η περιοχή όπου ουσιαστικά κατοικώ, καθώς εδώ περνάω το μεγαλύτερο κομμάτι της ημέρας μου. Μια περιοχή που συμπυκνώνει όλες τις χώρες, πόλεις και περιοχές που έχω ζήσει, ταξιδέψει κι αγαπήσει. Είναι η περιοχή που περιέχει όλα όσα συμβαίνουν στη πατρίδα μου. Εδώ νιώθω την ανάσα της πόλης που αγαπάω. Μου αρέσει η ποικιλία της, η ζωντάνια της, η φασαρία της.
Η πλατεία Βικτωρίας, μέσα από δυσκολίες, έχει γίνει μια περιοχή-πρότυπο, υπόδειγμα και παράδειγμα ενός ίσως νέου ελληνικού πολιτισμού. Ενός πολιτισμού που θα μπορεί να κοιτάξει το αύριο κατάματα, με περηφάνια.
- Το θέατρο Βικτώρια βρίσκεται σε μια μικρή οδό που φέρει το όνομα του νομού καταγωγής μου, την οδό Μαγνησίας, έναν μικρό δρόμο με πολλά νεοκλασικά κτίρια, ανάμεσα στην 3ης Σεπτεμβρίου, την Αριστοτέλους, την Κοδριγκτώνος και τη μικρή οδό Καλύμνου. Λίγο πιο κάτω βρίσκεται ο Άγιος Παντελεήμονας, που έγινε «διάσημος» εξαιτίας των εγκλημάτων της Χρυσής Αυγής, με την όμορφη παιδική χαρά που ξαναγέμισε με παιδικά χαμόγελα, η οδός Φυλής με τους οίκους ανοχής και η πλατεία Βικτωρίας με τον ομώνυμο σταθμό του Ηλεκτρικού, τις καφετέριες και το υπέροχο άγαλμά της «Θησεύς σώζων την Ιπποδάμειαν». Φιλοξενεί χώρους πολιτισμού, θέατρα, κινηματογράφους, γκαλερί, θεατρικές σχολές. Εδώ βρίσκεται το πρώτο Μουσείο Αυτοκινήτου. Εδώ βρίσκεται το θέατρο Πόλις, το θέατρο Πορεία, το θέατρο Πασάγιο, το νέο κτίριο της Σχολής Θεοδοσιάδη (ένα υπέροχο νεοκλασικό στην 3ης Σεπτεμβρίου), η Σχολή Σταυράκου, ο κινηματογράφος Τριανόν, ο κινηματογράφος Ίλιον... Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Πεδίον του Άρεως, το Πολυτεχνείο, η ΑΣΟΕΕ, πολλά ΙΕΚ. Εδώ συμβαίνουν πολλά. Η περιώνυμη βίλα «Αμαλία» αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της περιοχής εδώ και δύο δεκαετίες. Ποιος θα το περίμενε ότι θα γινόταν talk of the town...
- Η περιοχή, άλλοτε μια ακμάζουσα αστική περιοχή, έχει αρκετά διατηρητέα κτίσματα, δείγματα νεοκλασικών, Art Nouveau και μοντερνιστικής αρχιτεκτονικής. Το πιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της, όμως, είναι η ανθρωπογεωγραφία της. Η πλατεία Βικτωρίας είναι ένα υπέροχο πολυπολιτισμικό κάδρο. Ένα μαγικό εργόχειρο. Καλλιτέχνημα!
- Καθαρίζω το μυαλό μου στο σκαλοπάτι του θεάτρου μου, στον δρόμο. Στην οδό Μαγνησίας. Καθισμένος πάνω σε ένα κομμάτι αφρολέξ, απομεινάρι ενός παλιού σκηνικού. Εδώ σκέφτομαι, πίνω τον καφέ μου, την μπίρα μου. Εδώ καθαρίζω το μυαλό μου. Εδώ παίρνω τις δυσκολότερες αποφάσεις μου. Χαζεύοντας τους περαστικούς. Την κοπελιά με το μισοξυρισμένο κεφάλι που βγάζει τον σκύλο της βόλτα. Τον ευτραφή κύριο που στέκεται στη μέση του δρόμου και γονατίζει κάνοντας τον σταυρό του, κοιτώντας προς την κατεύθυνση του Αγ. Παντελεήμονα. Τις δυο Αφρικανές γυναίκες που έχουν φορέσει όλα τα χρώματα του ουράνιου τόξου στο κεφάλι τους και γελάνε φωναχτά, το παιδάκι που κλοτσάει ένα άδειο κουτί κόκα-κόλα, τους νέους με τα σακίδια στους ώμους που μόλις έχουν σχολάσει από το σχολείο, τον Λουτσιάν που μετά τη ζεστή του «καλησπέρα» πάντα θα ρωτήσει αν έχουν περισσέψει τίποτα παλιοσίδερα, τον θεατρόφιλο γείτονα που θα μου φέρει ό,τι παλιο-έπιπλα βρίσκει στα σκουπίδια με αντάλλαγμα μια πρόσκληση για το θέατρο.
- Η πλατεία Βικτωρίας είναι για μένα η ομορφότερη πλατεία της Αθήνας. Έχει ονομαστεί προς τιμήν της βασίλισσας της Μεγάλης Βρετανίας Βικτωρίας, χάρη στην οποία, το 1864, παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα από την Αγγλία, τα Επτάνησα. Ο σταθμός Βικτώρια, επί της γραμμής 1 του ΗΣΑΠ, που εγκαινιάστηκε το 1948, με το χαρακτηριστικό πράσινο πλακάκι (και πήρε τη σημερινή του μορφή το 2004), έχει μεγάλη ομοιότητα με σταθμούς μετρό του Βερολίνου.
- Είναι Τετάρτη απόγευμα και κάνει ζέστη. Οι πόρτες του θεάτρου είναι ανοιχτές. Κάνουμε πρόβα για το Fit, τη σκηνή στην οποία η Νέσσα ανακαλύπτει τον «δεμένο» Μπόιντ. Ουρλιάζει αυτός: «Λύσε με, τι δεν καταλαβαίνεις;». «Γιατί; Δεν θέλεις να είσαι δεμένος;» απαντάει αυτή εμφανώς «μεθυσμένη». «Λύσε με, με κόβουν τα λουριά!» ξανα-ουρλιάζει αυτός. «... Ο γιος σου είναι τρελός! Φώναξε τώρα την αστυνομία!». «Ο γιος μου είναι πολύ καλό παιδί και δεν πρόκειται να φωνάξω την αστυνομία» ανταπαντάει εκείνη.... Όμως την αστυνομία τη φώναξε ένας γείτονας που δεν κατάλαβε ότι επρόκειτο για θεατρική πρόβα. «Μπορούμε να περάσουμε;» ρώτησαν αυστηρά οι αστυνομικοί τον υπεύθυνο του θεάτρου μας, Βαγγέλη Κάνδυα. «Να περάσετε», τους απαντάει εκείνος, «όμως κάνουν πρόβα, να τους διακόψω; Είναι επείγον;». «Πρόβα, τι πρόβα;» λένε εκείνοι. «Θεατρική πρόβα» τους εξηγεί ο Βαγγέλης. Και αποχώρησαν γελώντας.
- Στη γειτονιά κυριαρχούν τα αντιφασιστικά στένσιλ και συνθήματα όπως το «Έξω οι φασίστες από κάθε γειτονιά». Όμως αυτό που αγαπώ περισσότερο είναι τούτο: «Του οχτάωρου οι πεσόντες, νανουρίζονται με τσόντες». Το βρίσκω πολύ αστείο και... to the point.
- Έχουμε βιώσει τα τάγματα εφόδου της Χρυσής Αυγής, το 2011, με αφορμή τη δολοφονία ενός άτυχου πατέρα από δύο αλλοδαπούς. Ήταν το ναδίρ για την ψυχολογία της περιοχής. Μετανάστες ξυλοκοπήθηκαν και μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο αιμόφυρτοι, καταστήματα έσπασαν, παράθυρα σφραγίστηκαν, τα χαμόγελα εξαφανίστηκαν. Όλοι οι κάτοικοι της πλατείας είναι άνθρωποι που άφησαν τις πατρίδες τους, αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο. Δεν ήρθαν για να ανοίξουν καβγάδες. Τους καβγάδες τους άνοιξαν κάτι δήθεν Έλληνες που ανέλαβαν χωρίς καμία εξουσιοδότηση να αιματοκυλήσουν την περιοχή, να δυσφημίσουν τη χώρα κι εμάς τους ίδιους που ζούμε ανάμεσά τους. Εμείς που ζούμε κι εργαζόμαστε εδώ νιώσαμε Έλληνες εξόριστοι, έκθετοι σε μια διογκούμενη και χωρίς αιτία, στόχο και κατεύθυνση οργή. Η Βικτώρια και η γύρω περιοχή βγήκε από τον χάρτη της εξόδου και της διασκέδασης της πόλης.
- Όμως, έκτοτε, έχουν αλλάξει όλα: η ζωή αντιστάθηκε και κέρδισε! Γύρω από την πάλαι ποτέ ακμάζουσα περιοχή επανεμφανίστηκαν όμορφες πρωτοβουλίες. Η πλατεία ανέκτησε τον παλμό της. Άνοιξαν καινούργιες καφετέριες, εστιατόρια, ταβέρνες και μπαράκια. Άνθρωποι όλων των ηλικιών, από όλες τις γωνιές του πλανήτη, ξαναβγήκαν στους δρόμους. Νέα πάρκα, δροσερές αυλές, φτηνά ποτά κάνουν πάλι όμορφα «κλικ».
- Το μόνο δυσάρεστο γεγονός που βιώνω καθημερινά είναι που πρέπει να εξηγώ παντού και σε όλους τους τόνους ότι η πλατεία είναι ένας ασφαλής προορισμός. Στην πλατεία δεν υπάρχουν μαχαιρώματα και δολοφονίες. Νιώθω ασφαλής στην πλατεία, περπατώ όλες τις ώρες και ποτέ δεν μου έχει τύχει το παραμικρό. Όλοι όσοι αγαπάμε την πλατεία γνωριστήκαμε, γίναμε γείτονες –σπάνιο γεγονός πια για την πόλη μας–, δημιουργήσαμε συλλογικότητες αλληλεγγύης και πολιτισμού.
- Δεν θα άλλαζα τίποτα. Έχοντας ζήσει πολλά χρόνια στη Νέα Υόρκη, μια πόλη στην οποία συνυπάρχουν πολλοί διαφορετικοί πολιτισμοί, χαίρομαι που βλέπω τους συμπατριώτες να ανεβαίνουν επίπεδο. Αγκαλιάζουν τη σημερινή τους πραγματικότητα με την αξία που μας καθιέρωσε στο διεθνές ιστορικό στερέωμα ως θεμελιωτές του δυτικού πολιτισμού. Βλέπω τη συνύπαρξη και την αγάπη να ζωντανεύει. Να γίνεται αντίδοτο στην κρίση. Δεν υπάρχει άλλη περιοχή στην Ελλάδα πιο κατάλληλη για να ξεκινήσει αυτός ο διάλογος. Ένας διάλογος που θα μας πάει μόνο μπροστά: τους κυνηγημένους δεν τους κυνηγάς, τους εξαθλιωμένους δεν τους εξαθλιώνεις, τους βοηθάς, γιατί μόνο στους καιρούς της βαρβαρότητας αποδεικνύεις ποιος είσαι και τι δουλειά έχεις σ' αυτό τον κόσμο. Κι εδώ ακριβώς είναι που η πλατεία Βικτωρίας, μέσα από δυσκολίες, έχει γίνει μια περιοχή-πρότυπο, υπόδειγμα και παράδειγμα ενός ίσως νέου ελληνικού πολιτισμού. Ενός πολιτισμού που θα μπορεί να κοιτάξει το αύριο κατάματα, με περηφάνια.
Ιnfo: Ο Δημήτρης Κομνηνός είναι σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του θεάτρου Βικτώρια από το 2006. Φέτος σκηνοθετεί την παράσταση «Fit» και υπογράφει την παραγωγή του La Strada.
σχόλια