Μπήκε λοιπόν κι εδώ τονερό στ' αυλάκι για να τεθεί εκτός νόμουτο κάπνισμα στους «δημόσιους»χώρους -παντού δηλαδή εκτός από τα σπίτιατων ανθρώπων- από την 1η Ιανουαρίουτου 2010, οπότε καλό θα ήταν ίσως ναπροετοιμαστούμε από τώρα για την υστερία,την παράνοια, την παραφιλολογία και τιςηρωικές διακηρύξεις καπνιστών καιαντικαπνιστών που θα προκύψουν. Ηπροοπτική της απαγόρευσης του τσιγάρουστα μπαρ μου φαίνεται αδιανόητη καιπαράλογη -το έχω δει το έργο σε ξένες«πολιτισμένες» πόλεις και δενλέει καθόλου-, από την άλλη πλευρά, έχωμπουχτίσει πια και μ' αυτό το καπνογόνοπου έχω συνηθίσει να κρατάω διαρκώς στοχέρι. Είναι ίσως ο πιο ανούσιαψυχαναγκαστικός εθισμός του κόσμου -τουλάχιστον με το αλκοόλ και τιςναρκωτικές ουσίες υπάρχει ένα εφέ, μιαυπέρβαση, καλή ή κακή: με το κάπνισμαείναι όχι σαν να ανεβαίνεις ασθμαίνωντον ανήφορο, που έλεγε ο Παπαδιαμάντης,αλλά σαν να κατεβαίνεις ασθμαίνων τονκατήφορο. Όλη την ώρα. Η σύγχρονηδαιμονοποίηση όμως αυτής της μαζικήςσυνήθειας που κλιμακώθηκε τον περασμένοαιώνα είναι απαράδεκτη και αποτελείδείγμα της φοβικής, κλινικής καικολλημένης με την ασφάλεια και τονέλεγχο εποχής που ζούμε. Θυμάμαι ναπερπατάω στο δρόμο πριν λίγο καιρό μετο τσιγάρο στο χέρι και να βλέπω έναπαιδάκι μπροστά μου να κάνει ότι διώχνειτον καπνό και να με κοιτά με μίσος,πραγματικό μίσος, σαν να αντιπροσωπεύωό,τι πιο κακό και ρυπαρό υπάρχει στοσύμπαν. Δεν φταίει αυτό φυσικά, η μαμάτου φταίει που εκείνη τη στιγμή τονκρατούσε σφιχτά από το χέρι προφανώςγια να μην το σκάσει και πέσει στα χέριακάποιου αδίστακτου κυκλώματος παιδεραστών.
Κι ενώ εμείςμετράμε ανάποδα για την ώρα της κρίσης,σε άλλες χώρες έχει ξεκινήσει ήδη τοbacklash εναντίον τηςαπαγόρευσης -στη Νέα Υόρκη πολλαπλασιάζονταιτα λεγόμενα «smokeasys»,τα μπαρ δηλαδή που οι ιδιοκτήτες τουςκάνουν τα στραβά μάτια αργά το βράδυ μερίσκο να χάσουν την άδεια λειτουργίαςτου μαγαζιού-, όπως και τα διάφοραμανιφέστα υπέρ των δικαιωμάτων τωνκαπνιστών (άρρωστοι άνθρωποι είμαστε,ρε παιδιά, στο φινάλε...). Σαν το δοκίμιοτου βετεράνου new waveσυνθέτη, τραγουδιστή και καπνιστή (όχιιδιαιτέρως φανατικού πάντως) Τζο Τζάκσονπου έχει τίτλο The SmokingIssue και κυκλοφορεί εδώκαι δύο χρόνια στο διαδίκτυο. Ο Τζάκσον,ο οποίος έχει γράψει σχετικά άρθρα τόσοστους «New YorkTimes» όσο και στη βρετανική«Daily Telegraph»,το έχει ψάξει πολύ το θέμα από την ιατρικήτου σκοπιά, αλλά αυτό που θέλει ναπροβάλλει κυρίως στο συγκεκριμένοκείμενο είναι την κοινή λογική ενάντιαστην αυθαιρεσία και τυραννία τηςστατιστικής (ή μάλλον της ακατάσχετηςστατιστικολογίας), και τον αφιονισμένοζήλο των φανατικών αντικαπνιστών - πουστη χώρα μας συνδυάζουν το προφίλ σκληρούισλαμιστή με αυτό του ξινού ευρωλιγούρη-ενισχύοντας συγχρόνως την αποδόμησητου μύθου του «παθητικού καπνίσματος»:«...Κάποτε, η ανθρωπινή συμπεριφοράυπαγορευόταν από το ένστικτο, τηνεμπειρία, την παρατήρηση, τη μετριοπάθεια,την απόλαυση, την ιεροτελεστία, τιςμαρτυρίες φίλων και γνωστών, και όχιόπως συμβαίνει πλέον όλο και περισσότεροαπό κυβερνητικές στατιστικές έρευνες...Οι αντικαπνιστές δεν ψεύδονται ότανσου λένε ότι στατιστικά οι καπνιστέςείναι πιο πιθανό να πεθάνουν από καρκίνοτου πνεύμονα. Αυτό που δεν σου λένε όμωςείναι ότι μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστόαυτών των θανάτων μπορεί να θεωρηθεί"πρόωρο". Και βέβαια αποφεύγουν νααναφέρουν ένα σημαντικό στατιστικόστοιχείο: Ακόμα και μια μεγάλη αύξησησ' ένα μικρό νούμερο καταλήγει ξανά σ'ένα μικρό νούμερο. Κανείς επίσης δενλέει το προφανέστατο: Οι περισσότεροιαπό μας θα ξεπεράσουν τα εβδομήντα καιθα πεθάνουν από κάποια ασθένεια -καρκίνος,καρδιά- που "σχετίζεται με το κάπνισμα",ασχέτως αν είναι καπνιστές ή όχι...
Ένας άλλος"τρόμος" είναι αυτός που έχει να κάνειμε τη χαμηλή περιεκτικότητα και τηνανικανότητα εξαιτίας του καπνίσματος,ακόμα και του παθητικού (εξού και τογνωστό ανέκδοτο με τον τύπο που ζητάειαπό τον περιπτερά να του δώσει το πακέτομε τον καρκίνο και όχι με την ανικανότητα).Κανείς δεν θυμάται ότι οι άνθρωποικάπνιζαν σαν φουγάρα αμέσως μετά τονπόλεμο, την εποχή δηλαδή του babyboom.
Παθητικόκάπνισμα. Πριν δυο τρεις δεκαετίες ταπιο φανατικά μέλη του αντικαπνιστικούκινήματος άρχισαν να λένε (και αυτό έχεικαταγραφεί σε διάφορα πρακτικά) ότι ηατζέντα τους δεν θα είχε νόημα αν δενέβρισκαν ένα τρόπο να αποδείξουν ότιοι καπνιστές δεν έβλαπταν μόνο τον εαυτότους αλλά και τους άλλους. Μόνο τότε οπόλεμος κατά του τσιγάρου θα έφτανε στοεπόμενο επίπεδο: Όταν οι καπνιστέςμπορούσαν να παρουσιαστούν όχι μόνο ωςαντικοινωνικοί αλλά ως δολοφόνοι! Τογεγονός είναι ότι δεν έχει υπάρξει ποτέπουθενά ούτε ένα πιστοποιητικό θανάτουπου να κάνει λόγο για παθητικό κάπνισμα...».
Ένας άλλος διάσημοςπροβοκάτορας (άλλο που δεν θέλει) καιπολέμιος των αντικαπνιστικών μέτρωνείναι ο Κρίστοφερ Χίτσενς, τον οποίοδιστάζω λίγο να κάνω σπέσιαλ γκεστ σταρτου θέματος αφού είναι επαγγελματίαςκαι κατά συρροήν αντιδραστικός(contrarian), αλλά η αλήθειαείναι ότι συχνά λέει τα πράγματα ωραίακαι με τ' όνομά τους. Ειδικά ότανστηλιτεύει τους στρατευμένουςαντικαπνιστές επίσημων φορέων, «αυτάτα άτομα που δεν νιώθουν την ανία, αυτάτα άτομα για τα οποία η συμμετοχή στησυνέλευση μιας επιτροπής που έχειαντικείμενο την πλήρη εξάλειψη και τηςτελευταίας παρέκκλισης από το ελεγχόμενοκαθεστώς αποτελεί αισθησιακή, σχεδόνεκστατική εμπειρία. "Σύντομα, πολύσύντομα", βογκάνε απαλά από μέσα τους,"οι κανόνες θα είναι ίδιοι για όλους.Χωρίς εξαιρέσεις. Επιτέλους - μηδενικήανοχή!"». «Πόλεμος εναντίον τουτσιγάρου» λοιπόν κι εδώ. Η παραλυτικήγραφειοκρατία και η απόλυτη βλακείαόλων των αντίστοιχων πολέμων (εναντίοντων «ναρκωτικών» ή εναντίον του«τρόμου») ειδικά στις ΗΠΑ συνιστούνδυσοίωνα προηγούμενα. Κι όπως γράφει οΤζάκσον στο δοκίμιό του, «είναι πάνταεύκολο να απομονώσεις κάτι ως παθολογίακαι κατάρα των μη προνομιούχων τάξεων.Στην Αμερική του '20 ήταν το αλκοόλ.Σήμερα είναι το ταμπάκο».
σχόλια