Γεννήθηκα στα Εξάρχεια, στη Σολωμού, κι από κει και πέρα όλη μου η ζωή έχει κινηθεί από Εξάρχεια στο Λυκαβηττό, στο Κολωνάκι και τα τελευταία 22 χρόνια και στην Κυψέλη.
• Μένω στο Λυκαβηττό, στο τέρμα, απ' τη μεριά των Εξαρχείων. Κάθε βράδυ πάω στα Εξάρχεια. Με εξοργίζουν αυτά που ακούγονται αυτό τον καιρό ότι κινδυνεύεις κι ότι είναι άβατο. Προχθές το βράδυ εκεί ήμουν, στα Τρία Τέταρτα, δίπλα οι ματατζήδες και πιο πέρα οι κάδοι με τα καμένα. Τα αγαπώ πάρα πολύ γιατί εκεί είναι αποτυπωμένη όλη η ζωή μου. Εξακολουθεί να αποτυπώνεται εκεί η ζωή είτε με κόκκινο χρώμα είτε με κάποιο άλλο και να γράφει ιστορία.
• Από πολύ μικρή, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, ήθελα να γίνω ηθοποιός. Ο πατέρας μου ήταν οδοντίατρος και για κάποιο διάστημα ζούσαμε σε ένα μεγάλο διαμέρισμα στη Σολωμού. Θυμάμαι τον εαυτό μου, όταν οι γονείς μου έκαναν τη μεσημεριανή σιέστα, να φεύγω, να πηγαίνω στο ιατρείο του πατέρα μου, να κατεβάζω μπουκαλάκια και να παίζω θέατρο, με διαφορετικές φωνές.
Πρόλαβα και τα έκανα όλα νωρίς. Τα πάντα. Οι γονείς μου δεν ήθελαν να γίνω ηθοποιός. Ποιος γονιός ήθελε τότε να γίνει το παιδί του ηθοποιός; Ήταν προοδευτικοί άνθρωποι, αλλά θεωρούσαν το χώρο επικίνδυνο για μένα. Πράγμα χαζό κι ανόητο, γιατί δεν πιστεύω ότι το θέατρο είναι ένας χώρος επικίνδυνος. Κάθε άλλο, μερικές φορές παραείναι συντηρητικός.
• Έδωσα στην Αρχιτεκτονική, στο Πολυτεχνείο, αλλά δεν πέρασα. Ταυτόχρονα έδωσα στη σχολή του Κουν, στο Θέατρο Τέχνης. Μπήκα, κι έτσι έγινα ηθοποιός. Την ίδια εποχή έφυγα κι από το πατρικό μου, παντρεύτηκα, γέννησα το παιδί μου. Θεωρώ μια πολύ φυσική εξέλιξή αυτό που έγινα, δεν είχα ονειρευτεί κάτι άλλο, αυτό ήθελα.
• Πρόλαβα και τα έκανα όλα νωρίς. Τα πάντα. Οι γονείς μου δεν ήθελαν να γίνω ηθοποιός. Ποιος γονιός ήθελε τότε να γίνει το παιδί του ηθοποιός; Ήταν προοδευτικοί άνθρωποι, αλλά θεωρούσαν το χώρο επικίνδυνο για μένα. Πράγμα χαζό κι ανόητο, γιατί δεν πιστεύω ότι το θέατρο είναι ένας χώρος επικίνδυνος. Κάθε άλλο, μερικές φορές παραείναι συντηρητικός.
• Μέχρι την εποχή που δημιουργήθηκε το Θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας, το '87, με διαλέγανε, δεν διάλεγα. Βεβαίως και έκανα επιλογές, αλλά για να εκτεθείς -αυτό που ενδιαφέρει και με αφορά- πρέπει να επιλέξεις ο ίδιος. Να ονοματίσεις τι εννοείς. Τι θα πει «ποιότητα»; Τι θα πει «καλό θέατρο»; Όλοι θεωρούν ότι κάνουν καλό θέατρο, ή έστω προσπαθούν. Από κει και πέρα υπάρχει η πραγματικότητα, η οποία σε πείθει ή δεν σε πείθει. Θεωρητικά μπορεί όλοι να συμφωνούμε σε κάποια πράγματα, αλλά το θέατρο είναι πράξη. Όχι λόγια. Εξού και το όνομα της εταιρείας μας, «Πράξη».
• Ήταν ένα μεγάλο ρίσκο. Το '87 ανεβάσαμε Φασμπίντερ, τα Πικρά Δάκρυα. Υπήρχαν φίλοι μου που μου έλεγαν «Είσαι τρελή; Την Πατεράκη;». Τότε είχε μόλις κατέβει στην Αθήνα. Ήμουν κι εγώ που ο πολύς ο κόσμος πιθανόν να με ήξερε μόνο απ' το σινεμά. Είχα κάνει στο Λαϊκό Πειραματικό σημαντικά πράγματα, ήταν καλές οι επιλογές μου, αλλά δεν μένουν. Αυτό που μένει είναι η ταινία τάδε του Φίνου.
• Σε ένα τόσο μικρό θέατρο τολμήσαμε πράγματα πάρα πολύ μεγάλα. Πάρα πολύ ακριβά. Κι οι υποτιθέμενες επιχορηγήσεις είναι μια ιστορία για κλάματα. Τραγική. Κάθε φορά με την ψυχή στο στόμα -αν και εφόσον- και δεν μπορείς να προγραμματίσεις τίποτα, γιατί δεν ξέρεις τι θα πάρεις. Αν θα πάρεις.
• Οι επιχορηγήσεις καλύπτουν ένα ποσοστό από τα έξοδα της παράστασης, αλλά ελάχιστο. Πολλές φορές μας ρωτούν γιατί δεν πάμε σε ένα μεγαλύτερο θέατρο με τέτοια επιτυχία. Γιατί; Επειδή όταν αρχίσεις να το κάνεις αυτό σε καθορίζει το ταμείο. Το χρήμα δεν μας ενδιέφερε ποτέ. Μπαίνουμε μέσα. Και στη μεγάλη επιτυχία μπαίνουμε μέσα.
• Νιώθω τυχερή, αλλά δεν πιστεύω σε αυτό που λένε ότι «το κάνω γιατί το θέλει ο κόσμος». Ο κόσμος πάει στο καλύτερο, αρκεί να του το δώσεις. Κι απεδείχθη.
• Λειτουργώ με ένστικτο. Με ρωτάνε πολλές φορές για τη ζωή μου και το θέατρο. Δεν γίνεται να τα διαχωρίσεις. Με ενδιαφέρει να στήνω παγίδες στον εαυτό μου ώστε να με εκπλήξω.
• Υπάρχουν τα πάντα μέσα στον άνθρωπο, όλα τα συναισθήματα, από τα πιο καλά μέχρι τα πιο ταπεινά. Αν υποθέσουμε ότι είμαστε ένα δοχείο με χημικά στοιχεία, πιστεύω ότι ο ρόλος είναι ο καταλύτης που κάνει τη νέα χημική ένωση. Το καινούργιο προκύπτει από αυτά που ήδη υπάρχουν. Ο εαυτός μας είναι το υλικό μας. Ό,τι διαβάσαμε, ό,τι ζήσαμε, ό,τι πιστέψαμε, ό,τι σιχαθήκαμε, ό,τι μισήσαμε, όλα. Αυτό κάνει μια ερμηνεία σπουδαία. Και αν μέσα από αυτό έχεις να πεις ενδιαφέροντα πράγματα, αν σου ανοίγει κάποιο κανάλι ή αν σε αφορά.
Από το καλό θέατρο και μόνο δεν μπορεί να ζήσει κάποιος στην Ελλάδα. Τουλάχιστον εύκολα. Δεν ξέρω πώς μπορεί να ζήσει, μειώνει τις ανάγκες του. Ή κάνει άλλα πράγματα, όπως μεταγλωττίσεις. Ήμουν η φωνή της Ψιψινέλ στα Στρουμφάκια και είμαι πολύ περήφανη γι' αυτό. Ήταν τέτοιο τέρας που τη διασκέδαζα όσο λίγα πράγματα στη ζωή μου.
• Τα πιο πολλά παιδιά που θέλουν να γίνουν ηθοποιοί είναι παραπλανημένα. Υπάρχει μια τάση που έχει δημιουργήσει η τηλεοπτική κατάσταση που όλοι θέλουν να γίνουν γνωστοί, να προβληθούν. Είναι πολύ θλιβερό, γιατί αυτό ούτε ουσία έχει ούτε βάθος. Ούτε σημασία. Από κάποιο γνωστό μου άκουσα κάτι που μου άρεσε πολύ: «Αυτός κάποτε ήθελε να γίνει καλλιτέχνης και κατάφερε να γίνει διάσημος».
Είναι σίχαμα άμα το σκεφτείς, αλλά όλοι θέλουν να γίνουν διάσημοι. Δεν καταδικάζω συλλήβδην, υπάρχουν θαυμάσιοι ηθοποιοί στην τηλεόραση. Μιλάω για την τάση των νέων ανθρώπων που αυτό είναι στόχος τους. Μια ουτοπία. Βεβαίως οι εποχές δεν βοηθούν να απεμπλακούν τα παιδιά από όλο αυτό, αλλά έχουν και τα ίδια ευθύνη.
• Από το καλό θέατρο και μόνο δεν μπορεί να ζήσει κάποιος στην Ελλάδα. Τουλάχιστον εύκολα. Δεν ξέρω πώς μπορεί να ζήσει, μειώνει τις ανάγκες του. Ή κάνει άλλα πράγματα, όπως μεταγλωττίσεις. Ήμουν η φωνή της Ψιψινέλ στα Στρουμφάκια και είμαι πολύ περήφανη γι' αυτό. Ήταν τέτοιο τέρας που τη διασκέδαζα όσο λίγα πράγματα στη ζωή μου.
• Έχω κάνει καμιά 30αριά ταινίες και θα ξανάκανα σινεμά μετά μανίας και μετά πάθους. Αρκεί να βρισκόταν κάτι που να με ενδιέφερε. Πάσχουμε από σενάρια, αλλά το καταλαβαίνω. Ο κάθε σκηνοθέτης θέλει να τα πει όλα σε μία ταινία γιατί είναι πολύ δύσκολο να την κάνεις. Το να μπορείς να κόψεις πράγματα όμως είναι μεγάλη μαγκιά. Θαρραλέο και ουσιαστικό. Κάποια παιδιά έχουν ενδιαφέρον, ο Γιάνναρης, ο Οικονομίδης.
• Το πιο μεγάλο μου όφελος από το θέατρο; Το ότι αισθάνομαι πως παρακολουθώ μια ζωή που έχει εξέλιξη. Δεν αισθάνομαι γριά, βιώνω την εξέλιξη του εαυτού μου.
• Ήταν συσσωρευμένα όλα αυτά που βγήκαν. Πρόσεχα μια οργή και μια ανασφάλεια στους ανθρώπους στο δρόμο τελευταία λες και πήγαιναν σε πόλεμο. Δεν είναι περίεργο όταν οι άνθρωποι έχουν ν' αντιμετωπίσουν όλα αυτά που συμβαίνουν, όταν δεν πιστεύουν σε τίποτα πια, και δικαίως κατά τη γνώμη μου.
• Αυτό που μ' αρέσει πάρα πολύ είναι που για πρώτη φορά αυτή η εξέγερση δεν είναι καθοδηγημένη από πουθενά και το μόνο κύριο στοιχείο της είναι η νεότητα. Δεν είναι σπουδαίο; Είναι αισιόδοξο το ότι ξεκίνησε απ' τους νέους, αλλά έβλεπες ανθρώπους κάθε ηλικίας στις πορείες. Τους άγγιξε όλους γιατί αυτό το παιδί μπορεί να ήταν ο φίλος τους, ο γιος τους, ο εγγονός τους.
• Δεν ντρεπόμαστε λίγο; Το οποιοδήποτε συμβάν, έτσι όπως παρουσιάζεται στα κανάλια, είναι εντελώς διαφορετικό από την πραγματικότητα. Μερικές φορές έχουμε ακυρώσεις εισιτηρίων επειδή η τηλεόραση είπε ότι θα κάνει κατακλυσμό, έχει τύχει. Και δεν έτρεχε τίποτα, έπεσαν δυο βροχούλες. Η παραπληροφόρηση των ΜΜΕ είναι εκνευριστική.
Πώς μπορεί ένας δημοσιογράφος που ζει σε κάστρα με πισίνες, στο δικό του κόσμο, να βγει να σχολιάσει τι συμβαίνει στο κέντρο; Και πώς φαίνεται αυτό! Άκουγες να μιλάνε για κουκουλοφόρους. Μα όλοι ήταν κουκουλοφόροι γιατί έπρεπε να είναι, για προστασία απ' τα δακρυγόνα και για να μην τους αναγνωρίσουν. Δεν σε προστατεύει η τηλεόραση. Απ' την άλλη, πώς είναι δυνατόν μόνο 5 κουκουλοφόροι να έκαψαν όλη την Ελλάδα; Ποιον δουλεύουν;
Δεν χάθηκαν οι πνευματικοί άνθρωποι, υπάρχουν, αλλά είναι αποκλεισμένοι. Όταν ενημερώνεσαι μόνο απ' την τηλεόραση φυσικό είναι να μην τους πετυχαίνεις. Μπορεί να υπάρχει μια δήλωσή τους σε εφημερίδα, αλλά δεν έχει την ίδια ισχύ. Αν δεν πας στα κανάλια, είσαι καταδικασμένος. Από την άλλη, επιλέγεις να μην πας γιατί αλλοτριώνεσαι.
• Είδα συγκλονιστικές εικόνες αυτές τις μέρες, παιδάκια καθισμένα κάτω με κεριά και λουλούδια. Την είχαν χεσμένη τη διμοιρία. Φώναζαν φέρτε κι άλλους! Το ωραιότερο είναι το τέλος ενός γράμματος που έγραψε ένα από αυτά: «Δεν χρειάζονται τα δακρυγόνα για να κλάψουμε, κλαίμε κι από μόνοι μας». Αυτό είναι ποίηση! Υψηλή ποίηση. Είναι καταπληκτικά τα παιδιά. Το μόνο που σκέφτομαι είναι, μωρέ γαμώτο, γιατί να είναι αυτή η πρώτη τους «εμπειρία» και γιατί να έπρεπε συμβεί αυτό το τραγικό για να ξεσηκωθούν;
• Τι φοβάμαι περισσότερο; Μήπως και δεν εισπράξω απ' τη ζωή αυτό το κομμάτι που μου δόθηκε. Να περάσει η ζωή χωρίς να πάρω πρέφα.
• Μερικές φορές η προσήλωση στην τέχνη σε απομονώνει. Προσπαθώ να καταλαβαίνω τι γίνεται γύρω μου, αλλά μοιραία, όταν ζεις σε αυτό το χώρο και ζουν κι άλλοι που συναναστρέφεσαι σε αυτόν, νομίζεις ότι όλοι οι άνθρωποι είναι κάπως έτσι. Κι όταν καταλαβαίνεις ότι δεν είναι έτσι, ταράζεσαι. Συναντώ ανθρώπους, για παράδειγμα, που πιστεύουν στην τηλεόραση! Πέφτω από τα σύννεφα όταν μου λένε το είπε αυτός στο τάδε κανάλι. Με ρωτάνε, πού ζεις; Έχω απορρίψει κάποια πράγματα που για τους άλλους μπορεί να ισχύουν, αλλά προτιμώ να είμαι έτσι.
• Δεν χάθηκαν οι πνευματικοί άνθρωποι, υπάρχουν, αλλά είναι αποκλεισμένοι. Όταν ενημερώνεσαι μόνο απ' την τηλεόραση φυσικό είναι να μην τους πετυχαίνεις. Μπορεί να υπάρχει μια δήλωσή τους σε εφημερίδα, αλλά δεν έχει την ίδια ισχύ. Αν δεν πας στα κανάλια, είσαι καταδικασμένος. Από την άλλη, επιλέγεις να μην πας γιατί αλλοτριώνεσαι.
• Με ενοχλούν πολλά. Δεν μπορώ να καταλάβω τη λογική του χορού μπροστά στην κάμερα, πρωί πρωί. Αυτό όμως διαμορφώνει συνειδήσεις, δυστυχώς, κι είναι πολύ επικίνδυνο. Εξοικειώνεσαι στην ανοησία και στη βλακεία και τα θεωρείς ως κάτι φυσικό. Είναι απίστευτο. Σε διαβρώνει.
• Η Επίσκεψη της Γηραιάς Κυρίας κατά τη γνώμη μου είναι από τα πιο σπουδαία έργα του 20ού αιώνα. Έχει στοιχεία από αρχαία τραγωδία μέχρι Μπέκετ, τα αντιμετωπίζει όμως όλα μέσα από μαύρο χιούμορ. Όσα αναφέρονται ισχύουν σήμερα απόλυτα. Έχει να κάνει με τον τρόπο που διαβρώνεται μια μικρή πόλη που έχει φτάσει σε μια ένδεια τρομακτική, κι όταν πλέον έρχεται το κεφάλαιο διαβρώνονται όλοι.
Δηλαδή το χρήμα τους αναγκάζει να φτάσουν μέχρι το φόνο, παρόλο που δεν το επιθυμούσε στην ουσία κανείς, τους αλλοτριώνει το γεγονός του πλούτου που τους δημιουργεί ανάγκες περισσότερες. Αυτή η εικόνα που δείχνει δηλαδή η τηλεόραση με τα υπέροχα σπίτια, ρούχα, αυτοκίνητα και κάνει τις ανάγκες να αυξάνονται. Οι πολίτες αρχίζουν και δανείζονται - τι άλλο από τις κάρτες είναι αυτό; Αυτό που ζούμε σήμερα. Κι ήταν 1956... Λες, δεν το πιστεύω ότι είναι ένα έργο τόσο ανατριχιαστικά σημερινό και με τόσα επίπεδα.
• Η Αθήνα είναι το χωριό μου. Δεν έχω άλλο. Αυτήν τη στιγμή είναι μια πληγωμένη Αθήνα, αλλά και πληγωμένη την αγαπάω. Όταν νιώθεις μαζί της έτσι συγγενικά, την αγαπάς ακόμα και με την ασχήμια της. Η αγαπημένη μου διαδρομή είναι Εξάρχεια - Λυκαβηττός - Κολωνάκι. Και Κυψέλη. Είναι κούκλα η αγορά της. Τα περισσότερα βράδια μετά την παράσταση τρώω στη «Μαίρη», στην πλατεία Γεωργίου, ή στα Εξάρχεια, στο Γιάντες. Ή στα Τρία Τέταρτα.
• Τι με δίδαξε η ζωή; Τίποτα. Είμαι ανεπίδεκτη μαθήσεως.
σχόλια