ΚΟΡΔΕΛΙΟ – ΒΟΥΔΑΠΕΣΤΗ
Δεν βρέθηκε ούτε ένας χριστιανός στον ΟΑΣΘ να αλλάξει τις φωτεινές πινακίδες στα νέα λεωφορεία που βγήκαν στους δρόμους της Θεσσαλονίκης.
Από μιαν άποψη, ευτυχώς. Χάρισε άφθονο γέλιο μέσα στην πανδημία.
Τώρα μένει να βρεθεί ένας Βιμ Βέντερς να γυρίσει την ταινία «Κορδελιό - Βουδαπέστη». Να τη δούμε, και μετά να πάρουμε το μετρό της Θεσσαλονίκης για τον πλανήτη Άρη.
• • •
ΕΚΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΤΕΝΤΕΣ ΤΩΝ ΕΜΒΟΛΙΩΝ
Η επιλογή της Οκόντζο-Ιουεάλα ως επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) έχει ενισχύσει όσους είναι υπέρ της προσωρινής άρσης των υποχρεώσεων που επιβάλλουν τα δικαιώματα πατεντών. «Μια κορυφαία προτεραιότητα για μένα θα είναι να διασφαλίσω, πριν από την πολύ σημαντική σύνοδο των υπουργών... ότι θα φθάσουμε σε λύσεις όσον αφορά το πώς ο ΠΟΕ θα καταστήσει προσπελάσιμα τα εμβόλια, θεραπείες και διαγνώσεις με δίκαιο και προσιτό τρόπο για όλες τις χώρες, ιδίως στις φτωχές», είχε δηλώσει η Οκόντζο-Ιουεάλα.
Καθώς η μάχη των πατεντών για τα εμβόλια βρίσκεται σε εξέλιξη, χθες Τετάρτη 14 Απριλίου, πάνω από 60 πρώην αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων και πάνω από 100 νομπελίστες απηύθυναν έκκληση στον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, να υποστηρίξει την εξαίρεση των εμβολίων για την covid-19 από τους διεθνείς κανόνες για την πνευματική ιδιοκτησία, που πρότειναν η Ινδία και η Νότια Αφρική στον ΠΟΕ.
Τη λογική αυτής της πρωτοβουλίας συνόψισε ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας, Γκόρντον Μπράουν, σε πρόσφατο άρθρο του στον Guardian: «Η ανοσοποίηση της Δύσης, αλλά μόνον κλάσματος του αναπτυσσόμενου κόσμου τροφοδοτούν ήδη ισχυρισμούς ενός ‘εμβολιαστικού απαρχάιντ’, και θα αφήσουν την covid-19 να εξαπλώνεται, να μεταλλάσσεται και να απειλεί τη ζωή και τον βιοπορισμό όλων μας τα επόμενα χρόνια».
• • •
Ο ΜΕΪΝΤΟΦ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ
Πέθανε χθες ο 82-χρονος Μπέρνι Μέιντοφ σε ομοσπονδιακή φυλακή, όπου εξέτιε ποινή φυλάκισης 150 ετών. Ο Μέιντοφ υπήρξε ο αρχιτέκτονας της μεγαλύτερης επενδυτικής απάτης στην ιστορία.
Έγραψα το κείμενο που ακολουθεί το 2009, όταν αποκαλύφθηκε και ομολόγησε την απάτη του.
Ο Carlo Ponzi εξασφάλισε μια θέση στις εγκυκλοπαίδειες, διότι εκπόνησε ένα κορυφαίο επιχειρηματικό σχέδιο: οι νεοεισερχόμενοι επενδυτές πληρώνουν τις αποδόσεις των επενδύσεων των παλαιότερων. Ο Μπέρναντ Μέιντοφ θα μείνει στη χρηματοοικονομική ιστορία, διότι το ποσό της απάτης του, 400 φορές μεγαλύτερο εκείνου του Ponzi, αποτελεί ρεκόρ όλων των εποχών. Και διότι το σύστημα που οικοδόμησε, μολονότι ένα κλασικό «σχήμα Πόντσι», υπήρξε πολύ πιο εκλεπτυσμένο.
Εγγύηση το όνομά μου Δεν ήταν ο απατεώνας της γειτονιάς. Απεναντίας, ο Μέιντοφ ήταν αξιοσέβαστος, ισχυρός και διάσημος: πρώην πρόεδρος του NASDAQ, μέλος μιας συμβουλευτικής επιτροπής του Securities and Exchange Commission, δεσπόζουσα μορφή της εβραϊκής νεοϋορκέζικης κοινότητας. Χαμηλών τόνων και διόλου προκλητικός, βρισκόταν στον αντίποδα του θορυβώδους και μάλλον άξεστου σερ (!) Άλεν Στάνφορντ, του δεύτερου, προς το παρόν, μεγαλύτερου απατεώνα της τρέχουσας κρίσης.
Είναι δυσεξήγητο γιατί ένας τέτοιου κύρους και τόσο πλούσιος άνθρωπος εμπλέκεται σε μια κατά συρροή και κατ' εξακολούθηση απάτη. Ίσως κάποτε βρέθηκε στα πρόθυρα οικονομικής κατάρρευσης και αποφάσισε να περάσει στην απέναντι όχθη προκειμένου να διασώσει το επίπεδο της ζωής του. Η αδυναμία, όμως, αυτής της θεωρίας είναι ότι δεν στηρίζεται σε κανένα γεγονός. Αν αληθεύει ότι ξεκίνησε την απάτη τη δεκαετία του ΄70 (οπότε η επιτυχία του έπεται και δεν προηγείται της απάτης), τότε μάλλον πρέπει να ψάξουμε για φροϊδικά συμπλέγματα, για γονίδια, για κουσούρι... Πάντως, η εκ των έσω εμπειρία των ελεγκτικών μηχανισμών πρέπει να ενισχύει τη ροπή προς την απάτη. Ο Μέιντοφ είναι τουλάχιστον δεύτερος και οπωσδήποτε όχι ο τελευταίος: ο πρώην πρόεδρος του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης Richard Whitney προηγήθηκε κατά 70 χρόνια. Όντως, η γνώση είναι δύναμη…
Σε μια εποχή απρόσωπων επιχειρήσεων, στη Bernard L Madoff Investment Securities LLC, έγραφε η ιστοσελίδα της εταιρείας του, «το όνομα του ιδιοκτήτη βρίσκεται πάνω στην πόρτα». Πάνω στο συγκριτικό πλεονέκτημα του ελκυστικού ονόματος εδράστηκε μια πολιτική προσωπικών σχέσεων. Οι υποψήφιοι πελάτες προσελκύονταν στόμα με στόμα για να μπουν στο πολυπόθητο κλαμπ των διάσημων επενδυτών του Μέιντοφ. Κι αν από το μυαλό κάποιων περνούσαν υποψίες, μάλλον τις διέλυε αμέσως η σκέψη ότι «ακόμη κι αν κάτι τρέχει, ποιος θα τολμήσει να ελέγξει το πρώην αφεντικό του NASDAQ;». Άλλωστε, είχε επιβάλλει τέτοια στεγανά ώστε ουδείς τολμούσε να τον ελέγξει, και το χειρότερο ουδείς αναρωτιόταν (;) γιατί τα βιβλία του έλεγχε μια ασήμαντη εταιρεία λογιστών.
Σίγουρα, πάντως, δεν ταλαιπώρησαν πολύ τον εγκέφαλό τους τα σούπερ στελέχη τραπεζών και επενδυτικών εταιρειών, σιωπηλά σήμερα σαν Αρσακειάδες, τα οποία πρότειναν ασυνείδητα, αλλά με πλήρη επίγνωση ότι αυγατίζουν τα μπόνους τους, αυτή την επένδυση σε ανυποψίαστους πελάτες. Προφανώς, ουδείς αλάνθαστος. Το σκανδαλώδες, όμως, είναι ότι δεν προχωρούσαν σε κανέναν έλεγχο, ενώ υπήρχαν έντονες φήμες ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Κατά τον ακαταπόνητο Harry Markopolos, σε 174 μήνες δραστηριότητας, μόνο 7 μήνες είχε αρνητικά αποτελέσματα και μάλιστα ασήμαντα, ενώ οι αποδόσεις ήταν 12-15% ετησίως, βρέξει χιονίσει! Βολικό; Ασφαλέστατα, για πάρα πολλούς. Και, βεβαίως, πώς να μη σκεφθεί κανείς αν αρκεί η ανικανότητα για να εξηγήσει την αποτυχία των ελεγκτικών μηχανισμών της κεφαλαιαγοράς να εντοπίσουν την πασιφανή σήμερα απάτη.
Κοκαΐνη, αναισθητικά και μιμητισμός Οι περισσότερο ή λιγότερο λαμπροί επενδυτές του Μέιντοφ προφανώς μόνο ανόητοι δεν είναι. Ωστόσο, όπως αποδεικνύει και η περίπτωση του Νεύτωνα που έχασε ένα εκατομμύριο σημερινά δολάρια στη φούσκα της British South Sea Co (1720), η αποδεδειγμένη ευφυΐα σε έναν τομέα δεν αρκεί για να μην πιαστείς κορόιδο.
Ο καθηγητής Andrew Lo του MIT ισχυρίζεται ότι το κέρδος και η κοκαΐνη προκαλούν την ίδια εγκεφαλική λειτουργία, η οποία, μολονότι μπορεί να αντισταθμίζεται με την εκπαίδευση και την εμπειρία, ωθεί επενδυτές και επιχειρηματίες να αναλαμβάνουν κινδύνους που ειδάλλως θα απέφευγαν. Η ροπή προς τον κίνδυνο αυξάνεται ιδίως σε παρατεταμένες περιόδους ευημερίας που λειτουργούν σαν αναισθητικό για τον ανθρώπινο εγκέφαλο: οι μεγάλες απάτες ευδοκιμούν σε περιόδους οικονομικής ευφορίας. Εν μέρει, η απληστία λειτούργησε στην υπόθεση Μέιντοφ. Ωστόσο, η εξυπνάδα του Μέιντοφ ήταν ότι, αντίθετα προς τις τερατωδώς υψηλές αποδόσεις των πυραμίδων, πρόσφερε σχετικά μικρές μεν, αλλά επαρκώς ελκυστικές και κυρίως μηδαμινής διακύμανσης αποδόσεις.
Ο μιμητισμός είναι ο βασικός μηχανισμός που εξηγεί την επιτυχία των σχημάτων Πόντσι. Πρόκειται για αυτοτροφοδοτούμενο μηχανισμό. Όσο περισσότεροι επενδύουν σε κάτι, τόσο πιο ελκυστική και ασφαλής δείχνει η επένδυση. Γιατί; Επειδή η συλλογή και η επεξεργασία των πληροφοριών είναι επίμοχθη διαδικασία, μια οικονομική λύση είναι να βασιστεί κανείς, ιδίως όταν αντιμετωπίζει δυσνόητες καταστάσεις, στο τι κάνουν οι άλλοι. Όταν μάλιστα αυτοί οι άλλοι έχουν πετύχει στη ζωή τους, θεωρείται σχεδόν αυτονόητο ότι ξέρουν τι κάνουν. Μόνο που τον μηχανισμό αυτό γνώριζε καλύτερα από όλους ο Μέιντοφ.
• • •
ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΒΙΛΑΣ
Αρχαιολόγοι έκαναν μια εντυπωσιακή ανακάλυψη κοντά στο Σκάρμπορο της Μεγάλης Βρετανίας. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν ένα μεγάλο κτηριακό σύμπλεγμα, το οποίο περιλαμβάνει μια κυκλική αίθουσα, δωμάτιο και λουτρά.
Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι τα θεμέλια ανήκουν σε «υψηλού στάτους» ρωμαϊκή βίλα, σε κάποιο είδος θρησκευτική κοινότητα ή σε συνδυασμό τους. Δήλωσαν μάλιστα ότι «ουδέποτε είδαμε στη Βρετανία αυτόν τον τύπο κτηριακού σχεδίου και θα μπορούσε μάλιστα να είναι ο πρώτος αυτού του είδους που ανακαλύπτεται στην πρώην ρωμαϊκή αυτοκρατορία».
Πηγή: Yorkshire Post
• • •
ΕΚΛΕΙΣΕ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΟ
Ό,τι δεν κατάφερε η επανάσταση, το σοβιετικό καθεστώς και η κατάρρευση της ΕΣΣΔ, συνέβη εν μέρει εξαιτίας του κορονοϊού. Ύστερα από 120 χρόνια λειτουργίας, το υπερπολυτελές παντοπωλείο Yeliseyevsky της Μόσχας έκλεισε στις 11 Απριλίου.
Το παντοπωλείο υπήρξε το μαγαζί της ρωσικής ελίτ, η οποία μόνο σε αυτό εύρισκε εισαγόμενα κρασιά και προϊόντα, όπως ανανάδες και μπανάνες.
Το εμβληματικό παντοπωλείο ίδρυσε το 1901 ο Grigory Yeliseyev, μετονομάστηκε σε «Gastronom No. 1» επί Σοβιετικής Ένωσης, υπήρξε επίκεντρο ενός μεγάλου σκανδάλου διαφθοράς στις αρχές της δεκαετίας του ‘80, και το 2004 ξανάνοιξε αφού επενδύθηκε ποσό 3 εκατομμυρίων για την αποκατάσταση της εσωτερικής διακόσμησης.
Λόγω των υπέρογκων ενοικίων και της έλλειψης χώρων στάθμευσης, οι περίοικοι μετακόμισαν σε άλλες περιοχές της πόλης, και οι τουρίστες έγιναν η βασική πελατεία του. Το κλείσιμο των συνόρων στους τουρίστες λόγω της πανδημίας έδωσε τη χαριστική βολή στο ιστορικό παντοπωλείο, το οποίο ούτως ή άλλως πάσχιζε να επιβιώσει.
Πηγή: RFE/RL
• • •
ΓΥΝΑΙΚΑ ΜΕ ΜΟΒ ΜΠΕΡΕ
Παγκόσμια Ημέρα της Τέχνης σήμερα, ευκαιρία να θυμηθούμε ένα πορτραίτο ζωγραφισμένο από τον σημαντικότερο ζωγράφο του προηγούμενου αιώνα, Πάμπλο Πικάσο.
Στις 13 Μαΐου, οργανώνεται πώληση έργων ιμπρεσιονιστικής και σύγχρονης τέχνης στο Bonhams στη Νέα Υόρκη. Μεταξύ άλλων, θα δημοπρατηθεί ο πίνακας «Γυναίκα με μοβ μπερέ». Έργο του 1937, παρέμεινε στην ιδιοκτησία του ζωγράφου μέχρι τον θάνατό του, ενώ εδώ και 40 χρόνια βρίσκεται σε ιδιωτική συλλογή και δεν έχει εκτεθεί δημοσίως.
Πίσω από τη γυναίκα του πίνακα κρύβεται η μούσα του, Μαρί-Τερέζ Βαλτέρ: «Του άρεσε το χρυσοκίτρινο των μαλλιών της, το φωτεινό δέρμα της, το αγαλμάτινο κορμί της. Μετά τη συνάντησή τους, η ζωγραφική του άρχισε να κυματίζει» (Μπρασέ).
Η αξία του κυμαίνεται ανάμεσα σε 10 με 15 εκατομμύρια δολάρια.
