Heat & hypertension: Tι να προσέχετε το καλοκαίρι αν πάσχετε από υπέρταση
Στη χώρα μας υπάρχουν περισσότερα από τρία εκατομμύρια άνθρωποι με υψηλή αρτηριακή πίεση και απ’ αυτούς, σύμφωνα με πληθώρα μελετών, σχεδόν οι μισοί δεν το γνωρίζουν, ενώ σε ένα μεγάλο ποσοστό όσοι είναι ενήμεροι δεν είναι ρυθμισμένοι, είτε γιατί δεν ακολουθούν σωστά τις οδηγίες του γιατρού τους είτε γιατί η υπέρταση εμφανίζει ανθεκτικότητα στη φαρμακευτική αγωγή, κάτι που συμβαίνει συχνά. Επειδή η υψηλή αρτηριακή πίεση βλάπτει το καρδιαγγειακό σύστημα και αυξάνει τον κίνδυνο για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο είναι σημαντικό να προλάβουμε την εμφάνιση της υπέρτασης με σωστή διατροφή και άσκηση και, αν εμφανιστεί, να τη ρυθμίσουμε σωστά. Η ρύθμισή της αποτελεί πρόκληση το καλοκαίρι, γιατί οι υψηλές θερμοκρασίες διευκολύνουν την εφίδρωση.
ADVERTORIAL
Aπ’ όλες τις χρόνιες παθήσεις, η υπέρταση είναι η πιο διαδεδομένη κι αυτό οφείλεται σε μεγάλο ποσοστό στο γεγονός ότι καταναλώνουμε πολύ περισσότερο αλάτι απ’ όσο θα έπρεπε. Ειδικά στην Ελλάδα, όπου έχουμε ξεχάσει όχι μόνο τη μεσογειακή διατροφή αλλά και το ότι το αλάτι υπάρχει σε όλα τα τρόφιμα με τη μορφή του νατρίου, συνηθίζουμε να προσθέτουμε στο φαγητό μεγάλη ποσότητα επιτραπέζιου αλατιού, ενώ αγαπάμε πολύ το ψωμί και το τυρί φέτα, δύο από τις πιο μεγάλες και κρυφές πήγες αλατιού. Βέβαια, η υπέρταση μπορεί να εμφανιστεί ως ιδιοπαθής νόσος, ειδικά καθώς τα χρόνια περνούν, χωρίς να υπάρχει κάποιο άλλο αίτιο, σε κάθε περίπτωση όμως είναι ένας κακός προγνωστικός δείκτης για τη συνολική υγεία που επισύρει κινδύνους. Εκτός από εγκεφαλικά και γενικά καρδιολογικά συμβάματα, προκαλεί βλάβη στα νεφρά και στα μάτια, εφόσον καταστρέφει τα αγγεία, μεγάλα και μικρά.
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ
Για να κατανοήσουμε την επικινδυνότητα της υπέρτασης πρέπει να δούμε αναλυτικά ποιος είναι ο μηχανισμός που ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση, πώς δρα στο σώμα μας και πώς οι αυξομειώσεις της μπορούν να επηρεάσουν ζωτικά όργανα. Αντιλαμβανόμαστε τη σημασία της υπέρτασης για την υγεία από το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια οι διεθνείς επιστημονικές εταιρείες κατεβάζουν ολοένα και πιο χαμηλά τα φυσιολογικά όρια, ενώ για ανθρώπους που έχουν συννοσηρότητες, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, τα όρια γίνονται ακόμα πιο αυστηρά, ώστε να επιτυγχάνεται καλύτερη ρύθμιση. Η ζέστη, που αυτήν τη χρονιά ξεκίνησε από πολύ νωρίς –μάλιστα οι προβλέψεις για το φετινό καλοκαίρι κάνουν λόγο για ακραίες θερμοκρασίες–, επηρεάζει την ομοιόσταση του οργανισμού γενικά, ενώ η έκκριση ιδρώτα και η απώλεια υγρών επηρεάζει ειδικά την πίεση του αίματος.
Η ιατρική συμβουλή είναι απαραίτητη, γιατί η πίεση μπορεί να παρουσιάζει πτώση κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά το βράδυ να ανεβαίνει, κυρίως από διαταραχές στον ύπνο, λόγω ζέστης.
ΟΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ ΤΗΣ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΠΙΕΣΗΣ
Η αρτηριακή πίεση είναι η πίεση που ασκείται στο τοίχωμα των μεγάλων αρτηριών, καθώς το αίμα κυκλοφορεί μέσα σε αυτές και εξαρτάται από τους εξής παράγοντες: τον όγκο του αίματος που διώχνει η καρδιά σε κάθε συστολή και την αντίσταση των αρτηριών κατά τη ροή του αίματος. Η αρτηριακή πίεση εκφράζεται με δύο τιμές. Η πρώτη αντιπροσωπεύει τη συστολική (μεγάλη) και αφορά αυτήν που ασκεί ο όγκος αίματος στις αρτηρίες όταν εξέρχεται από την καρδιά (συστολή), και η δεύτερη τη διαστολική (μικρή), αυτήν που ασκεί στις αρτηρίες η ροή του αίματος, όταν η καρδιά ξεκουράζεται (διαστολή). Κάθε φορά που η καρδιά συστέλλεται, ποσότητα αίματος εξέρχεται προς τις αρτηρίες, αυξάνοντας την πίεση στα τοιχώματά τους. Μέχρι τον επόμενο χτύπο η καρδιά ξεκουράζεται και γεμίζει εκ νέου με αίμα. Τιμή μικρότερη από 120 mmHg για τη συστολική και 80 mmHg για τη διαστολική πίεση θεωρείται καλή. Οποιαδήποτε τιμή πάνω από 140 mmHg για τη συστολική και 90mmHg για τη διαστολική συνιστά υπέρταση. Άτομα με 120-139 mmHg συστολική ή και 85-89 mmHg διαστολική θεωρείται ότι έχουν οριακή υπέρταση (προ-υπέρταση).
ΕΝΑΣ ΣΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΧΕΙ ΥΠΕΡΤΑΣΗ
Ο επιπολασμός της νόσου στην Ελλάδα είναι 25-30%, δηλαδή πάνω από 3 εκατομμύρια Έλληνες νοσούν. Στην Αμερική το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 32-42%. Πρόκειται για μια συνηθισμένη πάθηση που ονομάζεται «σιωπηλός δολοφόνος», γιατί κατά κανόνα δεν έχει συμπτώματα, αλλά οδηγεί σε στεφανιαία νόσο, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και νεφρική ανεπάρκεια. Γι’ αυτό η αρτηριακή υπέρταση θα πρέπει να διαγιγνώσκεται και να θεραπεύεται έγκαιρα. Η υπέρταση σε ποσοστό 95% είναι ιδιοπαθής, τα αίτιά της είναι άγνωστα. Μπορεί να οφείλεται σε μείωση του αυλού των αρτηριών, αύξηση της ροής του αίματος, της δύναμης της συστολής της καρδιάς ή της καρδιακής συχνότητας. Σε ένα μικρό ποσοστό οφείλεται σε άλλα αίτια, π.χ. σε παθήσεις των νεφρών, της καρδιάς ή των ενδοκρινών αδένων, και τότε μιλάμε για δευτεροπαθή υπέρταση που αντιμετωπίζεται μόνο με τη θεραπεία της νόσου που την προκάλεσε. Οι παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη υπέρτασης είναι η ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό, η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή, το κάπνισμα, η υπερκατανάλωση αλατιού και αλκοόλ, και το στρες. Η χαμηλή αρτηριακή πίεση είναι σπάνια και καλοήθης και συναντάται σε νέα κυρίως άτομα που με τιμές 90/70 mmHg ή και 80/60 mmHg νιώθουν καλά. Σε συγκεκριμένες καταστάσεις και κυρίως σε ηλικιωμένους, η πτώση της αρτηριακής πίεσης μπορεί να επιφέρει ζάλη, πονοκέφαλο, αίσθημα κόπωσης και ατονία, ιδιαίτερα όταν σηκώνονται όρθιοι. Αυτό ονομάζεται ορθοστατική υπόταση.
Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΙΕΣΗ
Η αρτηριακή πίεση παρουσιάζει εποχική διακύμανση, με τιμές χαμηλότερες το καλοκαίρι σε σχέση με τον χειμώνα. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και ιδιαίτερα τις περιόδους έντονης ζέστης η αρτηριακή πίεση και κυρίως η συστολική μειώνεται κατά μέσο όρο 5-10 mmHg. Αυτό οφείλεται σε παράγοντες περιβαλλοντικούς, αλλά και στον τρόπο ζωής. Η ζέστη προκαλεί αυξημένη εφίδρωση με αποβολή ηλεκτρολυτών, κυρίως νατρίου, και αγγειοδιαστολή (χαλάρωση των αγγείων), με αποτέλεσμα να μειώνεται η αρτηριακή πίεση στα άτομα που εκτίθενται στον ήλιο, κυρίως τις ώρες με τις μεγαλύτερες θερμοκρασίες. Επίσης, η έκθεση στον ήλιο παίζει ρόλο από μόνη της, καθώς οδηγεί στη σύνθεση βιταμίνης D και παραθορμόνης που επηρεάζουν τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης. Η βελτίωση της διατροφής (π.χ. για απώλεια βάρους ή για καλύτερη αντιμετώπιση της ζέστης), η αυξημένη καθημερινή δραστηριότητα, η μείωση του άγχους και η χαλάρωση λόγω διακοπών ευνοούν επίσης τη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Η πτώση της το καλοκαίρι συνήθως είναι μικρή και ασκεί ευεργετική επίδραση στον οργανισμό. Υπάρχουν, όμως, πληθυσμιακές ομάδες που μπορεί να παρουσιάσουν μεγαλύτερη μείωση, με ενδεχόμενη εμφάνιση υποτασικών συμπτωμάτων. Στις ομάδες υψηλού κινδύνου για υπόταση ανήκουν οι ηλικιωμένοι, οι πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη, οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια και οι υπερτασικοί με δυσκολία στη ρύθμιση της πίεσης. Τα υποτασικά συμπτώματα περιλαμβάνουν ζάλη, εφίδρωση, αδυναμία, ανορεξία και ταχυκαρδία (αίσθημα παλμών). Αυτά είναι πιο συχνά στους υπερτασικούς όταν οι θερμοκρασίες είναι υψηλές, γιατί οι προσαρμοστικοί μηχανισμοί τους δεν λειτουργούν σωστά. Κάτι παρόμοιο μπορεί να συμβεί και σε συνθήκες με αυξημένη θερμοκρασία σε συνδυασμό με αυξημένη υγρασία και ατμοσφαιρική ρύπανση.
ΑΛΛΑΖΕΙ Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ;
Γενικά, ο υπερτασικός δεν χρειάζεται να μειώσει ή να αλλάξει τα φάρμακά του, εφόσον ακολουθεί υγιεινό τρόπο ζωής. Αν όμως για διάφορους λόγους η έκθεση στον ήλιο είναι συστηματική και μεγάλης διάρκειας (π.χ. για επαγγελματικούς λόγους), ο υπερτασικός μπορεί να παραλείψει την πρωινή δόση των αντιυπερτασικών φαρμάκων για λίγες ημέρες. Αν η διάρκεια έκθεσης στον ήλιο αυξηθεί περαιτέρω ή επικρατούν συνθήκες καύσωνα, θα πρέπει να συνεννοηθεί με τον γιατρό του για ειδικότερες συμβουλές και αντιμετώπιση. Οι υπερτασικοί που παίρνουν διουρητικά ή πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια μόνο σε συνεργασία με τον γιατρό τους μπορούν να τροποποιούν τη φαρμακευτική αγωγή τους. Η ιατρική συμβουλή είναι απαραίτητη, γιατί η πίεση μπορεί να παρουσιάζει πτώση κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά το βράδυ να ανεβαίνει, κυρίως από διαταραχές στον ύπνο, λόγω ζέστης. Σε αντίθετη περίπτωση, είναι πιθανή μια κρίση υπέρτασης.
Summer tips
• Αποφύγετε την έκθεση στον ήλιο, ιδιαίτερα τις ώρες υψηλής ακτινοβολίας. Το κολύμπι και οι περίπατοι να γίνονται τις πρωινές ή απογευματινές ώρες, που το περιβάλλον είναι πιο δροσερό.
• Αποφύγετε τις βαριές υπαίθριες εργασίες ή τη βαριά σωματική άσκηση σε χώρους με υψηλή θερμοκρασία.
• Αποφύγετε τις μετακινήσεις με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, ιδιαίτερα τις μακρινές, σε ημέρες και ώρες με υψηλή θερμοκρασία .
• Η διατροφή σας θα πρέπει να περιέχει ψητά, φρούτα, λαχανικά, σαλάτες με λίγο ελαιόλαδο. Αποφύγετε τα βαριά, λιπαρά γεύματα.
• Προτιμήστε τα πολλά και μικρά γεύματα και αποφύγετε ακραίες συμπεριφορές στη διατροφή (π.χ. μην παραμένετε πολλές ώρες νηστικοί και μην τρώτε μία φορά, το βράδυ).
• Να πίνετε άφθονο νερό και φυσικούς χυμούς, αποφύγετε την κατάχρηση στο αλκοόλ. Ένα ποτό ή μια μπίρα την ημέρα δεν θα επιφέρει αλλαγές στην πίεση. Αντίθετα, η κατανάλωση μεγαλύτερης ποσότητας αλκοόλ σε καθημερινή βάση ή, έστω, η κατάχρηση μία φορά σε εβδομαδιαία βάση προκαλούν μεγάλες διακυμάνσεις στην πίεση.
• Τα ρούχα που φοράτε το καλοκαίρι πρέπει να είναι ελαφρά, φαρδιά, βαμβακερά κατά κύριο λόγο και ανοιχτού χρώματος. Να χρησιμοποιείτε γυαλιά ηλίου, καπέλο και να προτιμάτε τη σκιά στις δραστηριότητές σας ή στο περπάτημά σας.
• Να κάνετε πολλά ντους στη διάρκεια της ημέρας.
• Αν είστε υπερτασικοί, πρέπει να μετράτε την πίεσή σας τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα το πρωί, αν είναι ρυθμισμένη. Αν είναι αρρύθμιστη, πρέπει να τη μετράτε πιο συχνά.
• Αν είστε υπερτασικοί, δεν πρέπει να αλλάζετε ή να διακόπτετε από μόνοι σας τη φαρμακευτική αγωγή για διάστημα μεγαλύτερο από δύο-τρεις ημέρες, είναι επικίνδυνο. Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας και συμβουλευτείτε τον.
• Αν έχετε και κάποιο καρδιολογικό νόσημα, ειδικά καρδιακή ανεπάρκεια, θα πρέπει να φροντίζετε να πίνετε συχνά νερό, σε μικρές ποσότητες, και όχι να προσπαθείτε να ξεδιψάτε με μεγάλες.
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΕ ΤΗ ΣΦΡΑΓΙΔΑ ΤΗΣ AFFIDEA
Ο όμιλος διαγνωστικών κέντρων Affidea από το 2005 προσφέρει υπεύθυνα ολοκληρωμένες υπηρεσίες υγείας υψηλής αξιοπιστίας, επενδύοντας στην καινοτομία και στην τεχνολογία αιχμής. Δίνοντας ιδιαίτερο βάρος και προτεραιότητα στον άνθρωπο, εφαρμόζει διαδικασίες που αποσκοπούν στη διαφύλαξη της ασφάλειας των εξεταζόμενων και παράλληλα στη διασφάλιση του καλύτερου δυνατού ιατρικού αποτελέσματος. Η επιστημονική ομάδα της Affidea, αναγνωρίζοντας τη σημασία της πρόληψης στην υγεία, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή, παρέχοντας την κατάλληλη διάγνωση και εξασφαλίζοντας τη μέγιστη υποστήριξη στους εξεταζόμενους που την επιλέγουν.
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
