HOPEgenesis: To αποτύπωμά της για την αντιμετώπιση του δημογραφικού ξεπερνά τα 2,66 εκατ. ευρώ

Η Ελλάδα μαζί με την Ιταλία ανήκουν στους λαούς με τον ταχύτερο ρυθμό γήρανσης στην Ευρώπη και για την αντιμετώπιση του εξελισσόμενου δημογραφικού δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Στην πατρίδα μας, η πιο συντονισμένη προσπάθεια που υλοποιείται την τελευταία δεκαετία αφορά τις δράσεις της ΑΜΚΕ HOPEgenesis, η οποία «υιοθετεί» απομακρυσμένες και ακριτικές περιοχές στην ηπειρωτική και τη νησιωτική χώρα, προκειμένου τα νέα ζευγάρια να έχουν στήριξη και κίνητρα για την απόκτηση παιδιών.

Κάλυψη εξόδων και ιατρική παρακολούθηση

Όπως επισημαίνει ο Πρόεδρος & Ιδρυτής της HOPEgenesis, Στέφανος Χανδακάς, Αναπληρωτής Καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας, Πρόεδρος ΔΣ του Νοσοκομείου «ΜΗΤΕΡΑ» μέσα από αυτή την πρωτοβουλία καλύπτεται η δαπάνη της εγκυμοσύνης και του τοκετού, για όσα παιδιά επιθυμεί να αποκτήσει  το ζευγάρι και επιπλέον προσφέρεται πλήρης ιατρική παρακολούθηση στην έγκυο γυναίκα για όλη την πορεία της εγκυμοσύνης και του τοκετού. Μελέτη του κοινωνικού αποτυπώματος της Οργάνωσης από το  Κέντρο Αειφορίας, που έγινε το 2022  έδειξε πως το οικονομικό αποτύπωμα της συνολικής δραστηριότητας της HOPEgenesis για την κοινωνία ανέρχεται σε 2.660.000€ στο ΑΕΠ. Επιπλέον, για κάθε 1€ που δέχεται η HOPEgenesis ως χορηγία-δωρεά δημιουργείται κι επιστρέφεται αξία 5,69€ για την κοινωνία με επιπρόσθετα κοινωνικό-οικονομικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες. Δηλαδή η δράση έχει υψηλή ανταποδοτικότητα, συγκρίσιμη με των καινοτόμων  φαρμάκων και των προληπτικών εμβολιασμών.

Περισσότερα από 800 μωρά έχουν γεννηθεί σε νησιά και ηπειρωτικά χωριά

Ήδη έχουν γεννηθεί 800 μωρά σε περιοχές με ελάχιστες ή ακόμα και μηδενικές γεννήσεις ή μεγάλο αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων και θανάτων. Άλλωστε το 2015 η πρωτοβουλία ξεκίνησε από δύο νησάκια του βορειοανατολικού Αιγαίου, τους Φούρνους Κορσεών και τη γειτονική Θύμαινα, που επισκέπτονταν ο Στέφανος Χανδακάς στο πλαίσιο της ετήσιας αποστολής της «Ομάδας Αιγαίου» κι εκεί κατέγραψε ιδιοίς όμμασι την δραματική μείωση των γεννήσεων.

Όπως ο ίδιος επισημαίνει, μία «δωρεάν» εγκυμοσύνη σε απομακρυσμένο νησί μπορεί να κοστίσει μέχρι και 10.000€. Η έγκυος γυναίκα και ο συνοδός της θα πρέπει να αφήσουν την εργασία τους, να μεταφερθούν με πλοίο σε κάποιο αστικό κέντρο, να πληρώσουν διαμονή και φαγητό για όσο καιρό χρειαστεί να μείνουν εκεί μέχρι να επιστρέψουν και πάλι με το καράβι στο νησί τους. Δεν είναι όμως μόνο το υψηλό κόστος που μπαίνει εμπόδιο στην επιθυμία απόκτησης οικογένειας, σε αυτές τις περιοχές. Ο βασικότερος ανασταλτικός παράγοντας είναι η ανασφάλεια και ο φόβος των γυναικών, δεδομένου ότι δεν υπάρχει ειδικευμένος γιατρός ή μαία στο νησί τους, ούτε καθημερινή ακτοπλοϊκή σύνδεση με κάποιο άλλο μέρος με ιατρικές και μαιευτικές υποδομές. Στην Αθήνα, με το που νιώσει κάποια έγκυος ενόχληση ή φόβο, μπορεί να πάει ανά πάσα στιγμή στο γιατρό της ή σε ένα νοσοκομείο, ενώ στο ακριτικό νησί δεν υπάρχει αυτή η επιλογή.

Κριτήρια συμμετοχής στο πρόγραμμα

Η HOPEgenesis καλύπτει έξοδα εξετάσεων, νοσήλια στο μαιευτικό κέντρο που θα πραγματοποιηθεί ο τοκετός, μεταφορά και διαμονή της ωφελούμενης και του συνοδού της τόσο για τον τοκετό, όσο και για κάθε επίσκεψη στον γιατρό τους. Η ιατρική της ομάδα αποτελείται    από 50 μαιευτήρες – γυναικολόγους, μαίες και άλλους επαγγελματίες υγείας, ενώ συνεργάζεται με 24 ιατρικά κέντρα (δημόσια και ιδιωτικά) σε Αθήνα και επαρχία. Δικαίωμα στο πρόγραμμα έχει κάθε γυναίκα  που είναι μόνιμη κάτοικος στις περιοχές δράσης της HOPEgenesis και δεν έχει ξεπεράσει την 18^η εβδομάδα κύησης. Επιπλέον σε συνεργασία με την EurolifeFFH, η HOPEgenesis  έχει παραδώσει 5 δημοτικούς παιδικούς σταθμούς σε περιοχές που δεν διέθεταν όπως η Πάτμος, τα Άγραφα Ευρυτανίας, οι Λειψοί, το Καστελλόριζο και η Χάλκη, ενώ τα επόμενα χρόνια θα παραδοθούν άλλοι επτά παιδικοί σταθμοί στη Σίκινο, τις Οινούσες, τη Νίσυρο, την Τήλο και το  Κουφονήσι.

Θεραπείες ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής

Παράλληλα, σε συνεργασία με το Πολεμικό Ναυτικό και την Μονάδα Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών η Οργάνωση παρέχει και θεραπείες υπογονιμότητας σε 28 νησιά για τα ζευγάρια που θέλουν να τεκνοποιήσουν αλλά αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα γονιμότητας, καθώς και σε περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας με την υποστήριξη της Εριέττας Κούρκουλου -Λάτση.

5 πυλώνες προσέγγισης του δημογραφικού

Αν και η HOPEgenesis αισθάνεται ικανοποίηση που συνέβαλε στο να ανέβει ψηλά στην ατζέντα της κυβέρνησης το δημογραφικό, γνωρίζει καλά πως το πρόβλημα είναι πολυδιάστατο και δεν λύνεται με μια ή δύο μαγικές κινήσεις. Όπως εξηγεί ο πρόεδρος και ιδρυτής της, «υπάρχουν 5 βασικοί πυλώνες προσέγγισης του δημογραφικού προβλήματος, που περιλαμβάνουν την ενίσχυση του μόνιμου πληθυσμού, την παροχή κινήτρων επιστροφής των  Ελλήνων από το εξωτερικό (“BrainGain”), την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού, με τη σωστή ενσωμάτωση προσφύγων και μεταναστών, την υγιή γήρανση και την αλλαγή του «αφηγήματος»-νοοτροπίας για τους νέους που βλέπουν τα παιδιά ως εμπόδιο στην επαγγελματική ανέλιξη». 

Στόχος η μετρίαση και όχι η αντιστροφή του δημογραφικού

Οι προβλέψεις για την εξέλιξη του πληθυσμού της πατρίδας μας είναι δυσοίωνες και ο Στέφανος Χανδακάς εξηγεί ότι το δημογραφικό δεν μπορεί πλέον να αντιστραφεί. Οι προβλέψεις που αναφέρουν ότι το 2050 η Ελλάδα θα έχει  περίπου 8,5 εκατομμύρια κατοίκους και το 2100 θα έχει συρρικνωθεί στα 6,3 εκατομμύρια κατοίκους είναι βάσιμες. Επιπλέον, το γεγονός ότι το ποσοστό των ατόμων ηλικίας άνω των 80 ετών διπλασιάστηκε μεταξύ του 2001 και 2020 δεν προμηνύει αισιόδοξες εξελίξεις. Συνεπώς, όλες οι προσπάθειες για να είναι ρεαλιστικές πρέπει να εστιάζουν στην μετρίαση του αρνητικού αποτυπώματος που αναπόφευκτα θα επιφέρει το δημογραφικό πρόβλημα σε κάθε τομέα της ζωής  και στην Εθνική οικονομία, καθώς το ποσοστό του παραγωγικού πληθυσμού αποτελεί κρίσιμο δείκτη για την προσέλκυση επενδύσεων σε  κάθε κράτος του κόσμου.  

8 προτάσεις για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό

Εν όψει της δημιουργίας του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Δημογραφικό η HOPEgenesis συνέταξε 8 προτάσεις τις οποίες  υπέβαλε στην Υπουργό Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Δόμνα Μιχαηλίδου καθώς η υλοποίησή τους προϋποθέτει θεσμική παρέμβαση (του κράτους) και συνεργασία διαφορετικών φορέων. Οι προτάσεις αυτές περιλαμβάνουν:

- Τη μείωση του συντελεστή ΦΠΑ σε ιατρικές εξετάσεις εγκύων και τοκετό.

- Την οικονομική κάλυψη θεραπειών IVF με κουπόνι αξίας 2000€ τη φορά για τρεις προσπάθειές εξωσωματικής. Αυτό είναι ένα μέτρο που αποτελεί μία μέση προσέγγιση συγκριτικά με την Ευρωπαϊκή πραγματικότητα και εκτιμάται ότι θα έχει άμεσο όφελος σε περίπου 10.000 ζευγάρια.

- Φοροαπαλλαγές σε ζευγάρια που τεκνοποιούν σε νεαρές ηλικίες κάτω των 30 ετών και σε οικογένειες με 3 και 4 παιδιά δια βίου.

- Κίνητρα για απόκτηση κι άλλου παιδιού (που θα ισχύουν από το 2ο παιδί). Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat στην Ελλάδα μόνο ένα παιδί υπάρχει σε περίπου 580.000  νοικοκυριά, ενώ αντίστοιχη εικόνα επικρατεί στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  Η πρόταση αφορά την παροχή κινήτρων στοχευμένα σε αυτές τις οικογένειες ώστε να προχωρήσουν στην απόκτηση 2ου παιδιού.

- Καμπάνιες ενίσχυσης του θεσμού της οικογένειας, συμπεριλαμβάνοντας πολυπληθείς οικογένειες με πολλά παιδιά,  μέσω διαφημίσεων, τηλεοπτικών σειρών, social media. 

- Εκπαίδευση των νέων σχετικά με την γονιμότητα και την φθίνουσα αναπαραγωγική ηλικία, ώστε έχοντας πλέον τη σωστή πληροφόρησηνα τη διαχειριστούν όπως επιλέγουν στον προγραμματισμό της ζωής τους.

- Ενίσχυση του θεσμού της οικογένειας σε νεαρή ηλικία.

- Δημιουργία χώρων φύλαξης βρεφών εντός επιχειρήσεων ή χρηματοδότηση για υπηρεσίες βρεφονηπιακού σταθμού & του προγράμματος  «Ο παππούς και η γιαγιά (οι νταντάδες) της γειτονιάς».