Αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού στην εγκυμοσύνη

Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορα στάδια της ζωής μιας γυναίκας, συμπεριλαμβανομένης της εγκυμοσύνης. Οι φυσιολογικές αλλαγές του μαστού κατά την εγκυμοσύνη και τη γαλουχία (διόγκωση, αύξηση του μεγέθους, ευαισθησία του μαστού και των θηλών) συμβάλλουν στην απόκρυψη ακόμα και σοβαρών αλλοιώσεων και στην καθυστερημένη διάγνωση, με αποτέλεσμα τον εντοπισμό του καρκίνου του μαστού σε προχωρημένα στάδια.

Η διάγνωση κατά την εγκυμοσύνη στηρίζεται τόσο στην αυτοεξέταση και την κλινική εκτίμηση όσο και σε εργαστηριακούς ελέγχους όπως η μαστογραφία και το υπερηχογράφημα, αλλά και στη βιοψία και στον έλεγχο των ορμονικών υποδοχέων, όταν χρειάζεται. Η κλινική εξέταση πρέπει να θεωρείται εξέταση ρουτίνας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Η μαστογραφία εφαρμόζεται με ιδιαίτερη προσοχή επί σοβαρής υπόνοιας κακοήθειας και δεδομένου ότι τουλάχιστον 25% των μαστογραφιών είναι ψευδώς αρνητικές στον καρκίνο της εγκυμοσύνης, θεωρείται απαραίτητη η ιστολογική εξέταση με τέμνουσα βελόνα (corebiopsy) κάθε ύποπτου ψηλαφητού μορφώματος στον μαστό. Η σχετικά δυσμενέστερη πρόγνωση όσον αφορά τη συνολική επιβίωση οφείλεται κυρίως στην καθυστερημένη διάγνωση. Η διακοπή της κύησης είναι δεδομένο ότι δεν θεωρείται θεραπευτική επιλογή.

Ο Δρ. Χρήστος Πανόπουλος είναι MD, PhD, Παθολόγος - Ογκολόγος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής Ογκολογικής Κλινικής Ευρωκλινικης Αθηνων, τ. Διευθυντής Ογκολογικής Κλινικής Νοσοκομείου «Άγιος Σάββας».

Θεραπευτική προσέγγιση

Γενικά, η έγκυος με πρώιμο καρκίνο μαστού σταδίου Ι και ΙΙ αντιμετωπίζεται όπως και οι άλλες ασθενείς, με κάποιες διαφοροποιήσεις για την προστασία του εμβρύου. Οι θεραπευτικές επιλογές για τον πρώιμο, τοπικό χειρουργήσιμο καρκίνο του μαστού στην εγκυμοσύνη είναι οι εξής:

Χειρουργική αφαίρεση

Δεδομένου του κινδύνου σοβαρής βλάβης του εμβρύου από τη θεραπευτική δόση ακτινοβολίας που συνοδεύει υποχρεωτικά τη συντηρητική επέμβαση, η τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή αποτελεί τη χειρουργική αντιμετώπιση εκλογής του καρκίνου του μαστού στα πρώιμα στάδια της εγκυμοσύνης. Σε διάγνωση του καρκίνου σε προχωρημένη εγκυμοσύνη είναι εφικτή η διάσωση του μαστού με συντηρητικότερη επέμβαση και ακτινοθεραπεία μετά το πέρας της εγκυμοσύνης.

Χημειοθεραπεία

Με βάση δεδομένα σημαντικών μελετών, θεωρείται ασφαλής η χορήγηση ορισμένων χημικοθεραπευτικών σκευασμάτων μετά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, με χαμηλά ποσοστά τοξικότητας για το έμβρυο. Οι ανθρακυκλίνες, η κυκλοφωσφαμίδη και η φθοριοουρακίλη, που αποτελούν βασικά φάρμακα για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού, θεωρούνται ασφαλείς όταν χορηγούνται κατά το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο κύησης με βάση προοπτικές κλινικές μελέτες. Υπάρχουν περιορισμένα δεδομένα για τις ταξάνες, που θεωρούνται επίσης βασικά φάρμακα. Πάντως, μια συστηματική ανασκόπηση 40 περιστατικών χορήγησης ταξανών κατά το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο, έδειξαν ελάχιστη τοξικότητα τόσο για τη μητέρα όσο και για το κύημα.

Ενδοκρινική θεραπεία

Η ενδοκρινική θεραπεία γενικά αποφεύγεται μέχρι τον τοκετό. Η χορήγηση ταμοξιφαίνης, βασικής ορμονικής θεραπείας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, προκαλεί κολπική αιμορραγία, αποβολή, συγγενείς ανωμαλίες και θάνατο του εμβρύου. Ο θηλασμός παράλληλα με ενδοκρινική θεραπεία πρέπει επίσης να αποφεύγεται.

Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι δεν παρατηρούνται βλάβες στο έμβρυο από τον καρκίνο του μαστού της μητέρας, χρειάζεται όμως ιδιαίτερη προσοχή στην αντιμετώπισή του κυρίως στο πρώτο τρίμηνο. Η συνέχιση της εγκυμοσύνης πρέπει να συζητείται με την έγκυο και το περιβάλλον της, όταν ο καρκίνος διαγιγνώσκεται στο πρώτο τρίμηνο, μετά από υπεύθυνη ενημέρωση ότι η θεραπευτική διακοπή της κύησης δεν επηρεάζει την πρόγνωση.