Η Ελλάδα πρωτοστατεί στη θεραπεία των παιδιών με καρκίνο

H ογκολογική μονάδα παίδων «Ελπίδα», που αντιπροσωπεύει σκληρή δουλειά τριών δεκαετιών με συνεχείς επιστημονικές διασυνδέσεις με ολόκληρο τον κόσμο, καθίσταται πλέον ανεξάρτητο ογκολογικό νοσοκομείο. Εκεί θα θεραπεύονται παιδιά και έφηβοι και στόχος είναι το νέο νοσοκομείο να γίνει το κορυφαίο ολοκληρωμένο ογκολογικό κέντρο για παιδιά και εφήβους στην Ευρώπη που θα ενσωματώνει τη στοχευμένη και την πρωτογενή έρευνα, διασυνδέοντάς τη με την κλινική πράξη.

«Εργαζόμαστε ώστε 4 στα 4 παιδιά με καρκίνο να θεραπεύονται», επισημαίνουν οι πρωτεργάτες επιστήμονες που εδώ και χρόνια επανδρώνουν την ογκολογική μονάδα, η οποία θα αυτονομηθεί από τα νοσοκομεία παίδων Αγία Σοφία και Π. & Α. Κυριακού, με διοικητή τον Σάββα Παπασάββα. Όπως τονίζουν ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, και η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη, από τον Φεβρουάριο άρχισαν να τίθενται σε λειτουργία τα εθνικά μητρώα για τους ασθενείς με νεοπλασματικά νοσήματα και μέχρι τον Μάιο θα έχουν διασυνδεθεί πιλοτικά με τρία νοσοκομεία και με τα θεραπευτικά πρωτόκολλα, ώστε μέχρι το τέλος του χρόνου, που θα λειτουργήσει ο ατομικός ψηφιακός φάκελος υγείας, τα μητρώα να έχουν διασυνδεθεί και με τα 12 ογκολογικά νοσοκομεία. Μέχρι το τέλος του 2025 όλοι οι ασθενείς θα έχουν τον προσωπικό τους ψηφιακό φάκελο, όλα θα είναι διασυνδεδεμένα και θα λειτουργούν όλα τα θεραπευτικά πρωτόκολλα, εκ των οποίων αρκετά έχουν συντάξει Έλληνες επιστήμονες, π.χ. καθηγητές παιδιατρικής Αιματολογίας - Ογκολογίας έχουν συντάξει 4 πρωτόκολλα!  

Τα στατιστικά στον παιδικό καρκίνο 

Όπως υπογραμμίζει ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, κάθε χρόνο στην Ευρώπη διαγιγνώσκονται με καρκίνο 14.000 παιδιά, ενώ πέρσι πέθαναν 2.000 ασθενείς. Στόχος είναι να θεραπεύσουμε 4 στα 4 παιδιά και εφήβους με καρκίνο, κάτι που βήμα-βήμα γίνεται εφικτό με τις νέες κυτταρικές CAR-T και γονιδιακές θεραπείες. Όπως επισημαίνουν οι καθηγητές παιδιατρικής Αιματολογίας - Ογκολογίας Ευγένιος Γουσέτης, Αντώνης Καττάμης, η καθηγήτρια Επιδημιολογίας Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, υπεύθυνη Υγείας στην «Ελπίδα», ο καθηγητής παιδιατρικής Αιματολογίας Στέλιος Γραφάκος, που ξεκίνησε το «Όραμα ελπίδας για τη δωρεά μυελού των οστών», ο παιδίατρος ογκολόγος Δημήτρης Δογάνης και ο διευθυντής ΕΣΥ, παιδίατρος αιματολόγος - ογκολόγος Βασίλης Παπαδάκης, στην Ελλάδα έχουμε ετησίως έως και 350 περιστατικά παιδικού και εφηβικού καρκίνου και το 80% των ασθενών θεραπεύεται στην ογκολογική μονάδα «Ελπίδα». «Όλα αυτά τα χρόνια έγιναν εκεί 47.000 νοσηλείες, 209.000 ημερήσιες νοσηλείες, 150.000 μεταμοσχεύσεις, με την επιστήμη πλέον να στρέφεται στη μεταμόσχευση από ασύμβατο συγγενή δότη που βρίσκεται πιο γρήγορα και πιο εύκολα από τον συμβατό δότη. Επίσης, εκεί έχουν πραγματοποιηθεί 20 κυτταρικές θεραπείες CAR-T θεραπείες που κοστίζουν περίπου 350.000 ευρώ η καθεμία –και ο στόχος είναι να παρασκευάζονται εδώ, στο κέντρο, με πολύ μικρό κόστος (15.000-20.000 ευρώ)–, καθώς και 3 θεραπείες γονιδιακής τροποποίησης που έσωσαν τρία παιδιά», επισημαίνει ο διευθυντής του Κέντρου Κυτταρικών και Γονιδιακών Θεραπειών, Ευγένιος Γουσέτης. 

Δωρεά μυελού των οστών

Εξίσου σημαντικά με τα επιτεύγματα της Ογκολογικής Μονάδας και του Κέντρου Κυτταρικών και Γονιδιακών Θεραπειών είναι αυτά του έτερου σωματείου, «Όραμα Ελπίδας», όσον αφορά τη δωρεά μυελού των οστών που ξεκίνησε με επικεφαλής τον καθηγητή παιδιατρικής Αιματολογίας, Στέλιο Γραφάκο. «Η Ελλάδα, όταν ξεκινήσαμε το “Όραμα Ελπίδας” με τις άλλες 56 χώρες που συνιστούν το δίκτυο για τη δωρεά μοσχευμάτων μυελού των οστών, ήταν στην 55η θέση, δηλαδή ουραγός. Σήμερα συγκαταλέγεται στις 10 πρώτες χώρες, έχοντας αυξήσει τον αριθμό των δοτών μυελού των οστών από 40.000 ανθρώπους που ήταν στην αρχή σε 170.000 σήμερα. Με την προσθήκη ενός ακόμα συλλόγου στην Πάτρα, που έχει άλλους 55.000 εθελοντές, αγγίζουμε τους 220.000 δότες. Πλέον το 40% των αναγκών των ασθενών για μεταμόσχευση μυελού των οστών καλύπτεται από εθελοντές δότες της χώρας μας γρήγορα και εύκολα, χωρίς να χάνεται χρόνος. Αν περιμένεις να βρεις δότη από την παγκόσμια τράπεζα, περνούν εβδομάδες ή μήνες και τα παιδιά με λευχαιμία δεν έχουν την πολυτέλεια να περιμένουν. Πλέον αξιοποιούνται οι κατά το ήμισυ ασύμβατοι δότες, δηλαδή οι ασύμβατοι συγγενείς δότες», λέει ο Στέλιος Γραφάκος. 

Καινοτόμες θεραπείες για κάθε ασθενή

Πέρσι 110 παιδιά που νόσησαν με καρκίνο μπήκαν στη διαδικασία των χημειοθεραπειών και των επεμβάσεων. Από αυτά, τα 10, για τα οποία η πρόγνωση δεν ήταν καθόλου καλή, σώθηκαν χάρη στις κυτταρικές θεραπείες και τις γονιδιακές τροποποιητικές θεραπείες που ξεκίνησαν να γίνονται πράξη το 2019 και αποτελούν το μέγιστο επίτευγμα στην Ογκολογία. Σήμερα, ένα παιδί που γεννιέται στην Ελλάδα, ακόμα και στο πιο απομακρυσμένο χωριό, αν νοσήσει με καρκίνο, έχει την ίδια κορυφαία ποιότητα περίθαλψης και την ίδια πρόσβαση σε πρωτοποριακές θεραπείες με ένα παιδάκι στην Αμερική που γεννιέται δίπλα στο Boston Children’s Hospital ή στο Philadelphia Children’s Hospital.

Η επόμενη ημέρα

Είναι όλα ρόδινα; Όχι βέβαια. Όλοι οι επιστήμονες τονίζουν την ανάγκη το κράτος να καλύπτει τις ειδικές μοριακές εξετάσεις των οποίων το κόστος φτάνει μέχρι και 800 ευρώ και δεν καλύπτονται από τον κρατικό φορέα. Καλύπτονται, βέβαια, από δωρεές του Ιδρύματος Βαρδινογιάννη, αλλά υπάρχει η πιθανότητα να χρειαστεί και η οικογένεια να βάλει το χέρι στην τσέπη, και αυτό πρέπει να αλλάξει. Το Ίδρυμα Μ. Βαρδινογιάννη κάνει τεράστιο έργο επ’ αυτού. Επίσης, καλύπτει και στηρίζει την οικογένεια το μακρύ διάστημα κατά το οποίο το παιδί χρειάζεται να κάνει χημειοθεραπεία, φιλοξενώντας τη στον ξενώνα και καλύπτοντας ζωτικές της ανάγκες. Όμως συνεχίζουν να υπάρχουν θέματα όσον αφορά την κάλυψη από τον ΕΟΠΥΥ των μοριακών εξετάσεων, την επείγουσα ανάγκη να αποκτήσουμε περισσότερους ειδικευμένους σε καρκίνο χειρουργούς όπως και αναισθησιολόγους. Στο μεταξύ, στην Αιματολογία και την Ογκολογία οι Έλληνες επιστήμονες προχωρούν συντάσσοντας ερευνητικά πρωτόκολλα για όγκους όπως το νευροβλάστωμα και όγκους του εγκεφάλου που ακόμα δεν έχουν την πρόγνωση που θα θέλαμε. Επίσης, μπορούμε να κάνουμε μοριακά τεστ στα παιδιά που νοσούν και στο οικογενειακό τους περιβάλλον, ώστε να βρούμε εκείνο το γενετικό υπόβαθρο που οδηγεί στον καρκίνο και να προσφέρουμε ακόμα περισσότερα, λέει ο Αντώνης Καττάμης που εκφράζει την ελπίδα του το νέο Ογκολογικό Παιδιατρικό Νοσοκομείο να εξελιχθεί σε ολοκληρωμένο κέντρο καρκίνου, ενσωματώνοντας τη στοχευμένη και την πρωτογενή έρευνα, διασυνδέοντάς την με την καθημερινή κλινική πράξη.