Χρόνια νόσος του μεταβολισμού η παχυσαρκία

ADVERTORIAL

Η ρύθμιση του σωματικού βάρους αποτελεί μια σύνθετη διαδικασία που περιλαμβάνει την όρεξη, την πρόσληψη ενέργειας μέσω της τροφής, την κατανάλωση ενέργειας και τον μεταβολισμό των θρεπτικών συστατικών. Όταν διαταράσσεται η ισορροπία του ενεργειακού ισοζυγίου, δηλαδή όταν η προσλαμβανόμενη ενέργεια (θερμίδες) είναι περισσότερη από αυτήν που καταναλώνεται, τότε το περίσσευμα αποθηκεύεται ως λίπος.

Η παχυσαρκία ορίζεται ως η αποθήκευση υπερβολικής ποσότητας λίπους στον οργανισμό που δύναται να οδηγήσει σε επιβάρυνση της υγείας. Η παχυσαρκία έχει χαρακτηριστεί ως παγκόσμια επιδημία. Η Ελλάδα είναι πρώτη στην παχυσαρκία ενηλίκων στην Ευρώπη και δεύτερη μετά την Ιταλία στην παιδική παχυσαρκία. Στην εμφάνισή της συντελούν κι άλλοι παράγοντες όπως η γενετική προδιάθεση, το περιβάλλον (π.χ. διατροφικές συνήθειες της οικογένειας), οι ορμονικές διαταραχές που επηρεάζουν τον μεταβολισμό (π.χ. υποθυρεοειδισμός, ινσουλινοαντίσταση), οι ψυχολογικοί παράγοντες (άγχος, κατάθλιψη), η λήψη φαρμάκων, η ηλικία και η ανεπάρκεια ύπνου, κατάσταση κατά την οποία εκκρίνονται ορμόνες που αυξάνουν την όρεξη.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η παχυσαρκία δεν είναι απλώς ένα αισθητικό πρόβλημα αλλά σοβαρή και χρόνια νόσος του μεταβολισμού που αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης κι άλλων νοσημάτων (όπως ο σακχαρώδης διαβήτης) και μειώνει το προσδόκιμο ζωής του ανθρώπου.

Ο ρόλος των ορμονών

Το ενδοκρινικό σύστημα διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση της όρεξης και του μεταβολισμού. Νοσήματα που οφείλονται σε ορμονικές διαταραχές, όπως ο υποθυρεοειδισμός, το Σύνδρομο Cushing και το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, συνυπάρχουν σχεδόν πάντα με την παχυσαρκία ή με δυσκολία στην απώλεια βάρους. Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, που αποτελεί τη συχνότερη νόσο του μεταβολισμού, εκδηλώνεται κατά κανόνα σε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα.

Επιπλοκές

Τα πιο συχνά νοσήματα που υποβοηθούνται από την παχυσαρκία είναι τα καρδιαγγειακά και τα μεταβολικά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, η υπερλιπιδαιμία και ορισμένοι τύποι καρκίνου (του παχέος εντέρου, του μαστού, των ωοθηκών, του ενδομητρίου, του προστάτη). Επίσης, οδηγεί σε διαταραχή της περιόδου, σε ακμή με υπερτρίχωση και υπογονιμότητα (σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών) στις γυναίκες, σε διαβήτη και υπέρταση (προεκλαμψία) κατά τη διάρκεια της κύησης, σε υπογονιμότητα και στυτική δυσλειτουργία στους άνδρες, αλλά και σε άπνοια κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Αντιμετώπιση

Η παχυσαρκία, λοιπόν, αποτελεί χρόνια νόσο του μεταβολισμού και ως εκ τούτου απαιτεί θεραπευτική αντιμετώπιση από τον ειδικό ενδοκρινολόγο. Έστω και μέτρια απώλεια βάρους (5-10%) μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την υγεία. Μελέτες σε παχύσαρκες γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες έδειξαν βελτίωση της ωορρηξίας και δυνατότητα αυτόματης κύησης μετά από απώλεια βάρους σε ποσοστό 5% επί του αρχικού. Συνοπτικά, η νόσος αντιμετωπίζεται με διατροφική παρέμβαση και αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, φαρμακευτική αγωγή (μετφορμίνη, ορλιστάτη, λιραγλουτίδη) που χορηγείται αυστηρά από ειδικό γιατρό ή και με χειρουργική επέμβαση, αν αποτύχουν τα προηγούμενα. Η χειρουργική επέμβαση ενδείκνυται και στη νοσογόνο παχυσαρκία. 

Mini CV

H ενδοκρινολόγος Παναγιώτα Δριμάλα είναι απόφοιτη της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ. Ειδικεύτηκε στο Τμήμα Ενδοκρινολογίας - Διαβήτη - Μεταβολισμού του Νοσοκομείου-Διαβητολογικού Κέντρου «Ευαγγελισμός». Επιπλέον, έχει εξειδικευθεί στην παχυσαρκία, την ενδοκρινολογία της κύησης (σακχαρώδης διαβήτης - παθήσεις θυρεοειδούς στην κύηση), στην αναπαραγωγή και στη διενέργεια υπερηχογραφικού ελέγχου του θυρεοειδούς. Διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο στο κέντρο της Αθήνας (στην περιοχή των Αμπελοκήπων) και είναι επιστημονική συνεργάτιδα του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. Είναι μέλος της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας, της Ελληνικής Εταιρείας Παχυσαρκίας, της Ελληνικής Εταιρείας Κλιμακτηρίου και Εμμηνόπαυσης και της Ελληνικής Εταιρείας Γυναικολογικής Ενδοκρινολογίας και έχει συμμετάσχει σε διεθνή και εγχώρια επιστημονικά συνέδρια.