Οι εμφανίσεις της Ιζαμπέλ Iπέρ στο 81ο Φεστιβάλ της Βενετίας με διαφορετικά σύνολα Balenciaga υπέδειξαν αυτόν τον Σεπτέμβρη έναν άλλο στυλιστικό βηματισμό στο κόκκινο χαλί, μια κλασικιστική εκζήτηση που προϋποθέτει ισχυρό χαρακτήρα και αδιαφορία για τις συμβάσεις. Μέσα στην «αστερόπληκτη» Μόστρα, η Ιπέρ παρέμεινε πιστή στον Ντέμνα Γκβασάλια, έναν σχεδιαστή που «διαρκώς αναμειγνύει το παρελθόν με το παρόν, με ιδιαίτερη ευφυΐα και λάμψη», κατά την ίδια. Από το 2021 που επέλεξε για πρώτη φορά ένα φουτουριστικό πράσινο φόρεμά του για τις Κάννες μέχρι τη λευκή τουαλέτα στο περσινό Met Gala, τα Balenciaga έγιναν η στολή της σοφιστικέ Γαλλίδας σταρ σε κάθε της δημόσια εμφάνιση.
Η Ιπέρ, που καμαρώνει για την οικογενειακή της κληρονομιά στη μόδα (είναι γνωστό ότι η προ-προγιαγιά της Μαρτ Καλό Μπερτράν είχε ιδρύσει με τις τρεις αδελφές της το 1895 τις Callot Sœurs, ένα από τα κορυφαία couture ατελιέ των αρχών του 20ού αιώνα), περπάτησε πέρσι ως μούσα του Ντέμνα σε couture πασαρέλα, ενώ πρωταγωνιστεί σταθερά σε όλες τις διαφημιστικές καμπάνιες του οίκου, προωθώντας την αφτιασίδωτη, τολμηρή αντίληψη περί κομψότητας του οίκου, που βρίσκεται πολύ κοντά με τη δική της.
«Το περισσότερο δεν είναι ποτέ αρκετό», θα μπορούσε να είναι το σύνθημα του Αμερικανού ενδυματολόγου Μπομπ Μακί, ενός σχεδιαστή που τα κοστούμια του λατρεύτηκαν από είδωλα της μουσικής σκηνής και του Χόλιγουντ, από την Μπέτι Μίντλερ και την Μπάρμπαρα Στράιζαντ ως την Μέριλιν Μονρόε και τον Έλτον Τζον, αλλά και τη Ζεντάγια ή την Άνια Τέιλορ-Τζόι.
Οι εικόνες της Ιζαμπέλ με τα ρούχα του φίλου της εικονογραφούν ιδανικά ένα θέμα παλιό, αλλά σταθερά επίκαιρο στη μόδα: την αλληλεξάρτηση ανάμεσα σε σχεδιαστές μόδας και τις μούσες τους. Παθιασμένες υπερασπίστριες του οράματός τους, στενές φίλες ή απλώς αφοσιωμένες fans, οι μούσες της μόδας υπήρξαν ανέκαθεν γοητευτικά πλάσματα. Η Κατρίν Ντενέβ, για πάντα συνδεδεμένη με την αρρενωπή κομψότητα του Ιβ Σεν Λοράν, η Μαντόνα με το αιρετικό couture blender του Ζαν Πολ Γκοτιέ, η Σερ, μια εξωτική υπερπαραγωγή με τα θεατράλε κοστούμια του Μπoμπ Mακί. Ας θυμηθούμε μαζί έξι τέτοιους άρρηκτους δεσμούς από την ιστορία της μόδας…
Αλεξάντερ ΜακΚουίν και Ιζαμπέλα Μπλόου
«Είναι μια τρελή που τηλεφωνεί συνέχεια ζητώντας τα ρούχα σου», θυμόταν ο ΜακΚουίν να του λέει η μητέρα του την εποχή που εκείνος μόλις είχε αποφοιτήσει από το Saint Martins, στις αρχές των '90s. Όταν τελικά μετά από ένα ακούραστο κυνηγητό η Ιζαμπέλα Μπλόου, συνεργάτιδα τότε του περιοδικού «Tatler», τον γνώρισε, τον έπεισε να της πουλήσει ολόκληρη τη συλλογή ρούχων της πτυχιακής του σε δόσεις των 100 λιρών. Στα χρόνια που ακολούθησαν η Ιζαμπέλα, μια αριστοκράτισσα της αγγλικής υπαίθρου με σουρεαλιστικό στυλ και αυθεντική πόζα, εξελίχθηκε σε φύλακα-άγγελό του, στην πιο ενθουσιώδη πρέσβειρα του εξωφρενικού ταλέντου του αλλά και στην πιο στενή φιλενάδα του.
Οξύθυμοι, με κοινή –πρόστυχη– αίσθηση του χιούμορ, αλληλοεξαρτώμενοι, οι δυο τους πέρασαν πολλά σκαμπανεβάσματα, με τη σχέση τους να δοκιμάζεται στα όρια της διάλυσης όταν ο Αλεξάντερ ανέλαβε το 1997 τον Givenchy και δεν την κάλεσε στην ομάδα του. «Όπως τα βαμπίρ, χρειάζεσαι κάποιον και την άλλη στιγμή δεν έχεις πλέον ανάγκη το ναρκωτικό του», σχολίασε τότε πικραμένη η Μπλόου. Χρόνια μετά, το 2007, σε μια συνέντευξή του στο «W» αμέσως μετά την αυτοκτονία της, ο ΜακΚουίν επέμενε ότι η σχέση τους ήταν πέρα από τη μόδα και δεν φθάρηκε ποτέ. Το 2008 της αφιέρωσε την καλοκαιρινή του συλλογή «La Dame Bleue». Θα τους θυμόμαστε για πάντα μαζί στο πορτρέτο του Ντέιβιντ Λασαπέλ στο «Vanity Fair» το 1997, στο φωτογραφικό αφιέρωμα «London Swings! Again!».
Ιβ Σεν Λοράν και Κατρίν Ντενέβ
«Γράφουμε συχνά ο ένας στον άλλον. Την αποκαλώ "γλυκιά μου Κατρίν" κι εκείνη μου στέλνει χλωμά τριαντάφυλλα», έλεγε ο Ιβ σε μια συνέντευξη στο γαλλικό ELLE το 1992. Η Ντενέβ ήταν 22 χρονών όταν τον πρωτοσυνάντησε, φρεσκοπαντρεμένη με τον Βρετανό φωτογράφο Ντέιβιντ Μπέιλι. Αναζητούσε το κατάλληλο ρούχο για να παρουσιαστεί στη Βασίλισσα της Αγγλίας και ο Μπέιλι της πρότεινε τον Σεν Λοράν. Ένα ντροπαλό κορίτσι, με ένα τσαλακωμένο απόκομμα περιοδικού στα χέρια, είδε, έτσι, έναν ντροπαλό couturier που της σχεδίασε ένα φόρεμα εμπνευσμένο από τη ρωσική λαϊκή παράδοση.
Σε εκείνον απευθύνθηκε και για την πρεμιέρα της ταινίας «Οι δεσποινίδες του Ροσφόρ» του Ζακ Ντεμί και, φυσικά, εκείνος σχεδίασε την γκαρνταρόμπα της το 1967 για την «Ωραία της Ημέρας», όπου ο ρόλος της –μιας ερωτικά ψυχρής αστής νοικοκυράς που γίνεται πόρνη πολυτελείας– περιλάμβανε ρούχα που συμμετείχαν σε όλες τις σεξουαλικές φαντασιώσεις των πελατών της, ενώ η πρωταγωνίστρια διατηρούσε την ατάραχη ομορφιά της.
«Η "Ωραία της Ημέρας" δεν θα ήταν ποτέ τόσο εμβληματική χωρίς τα ρούχα του Ιβ», έχει πει η Κατρίν για την ταινία που την καθιέρωσε μόλις στα 23 της ως την αρχετυπική μεταπολεμική Γαλλίδα, ευφυή, περίπλοκη και υπέρ-σικ. «Όχι, όχι, δουλέψαμε επί χρόνια μαζί, η σχέση μας ήταν εξαιρετική. Αλλά δεν θεωρώ ότι είναι σωστό να αποκαλούμαι μούσα του. Οι μούσες του ήταν η Betty (Catroux) και η Loulou (De La Falaise)», σχολίασε η Γαλλίδα ηθοποιός το 2019 με αφορμή τη δημοπρασία της συλλογής της με couture σύνολα του Σεν Λοράν στου Christie’s. Και βιάστηκε να συμπληρώσει «όταν ζεις στη δημόσια σφαίρα, τα ρούχα του Ιβ σε θωρακίζουν, σου δίνουν έναν αέρα υπεροχής που σε διευκολύνει να είσαι αγέρωχος ανάμεσα σε αγνώστους».
Αζεντίν Αλαϊά και Ναόμπι Κάμπελ
Ο μύθος θέλει μια 16χρονη Ναόμι να περιπλανιέται στο Παρίσι χωρίς χρήματα και να ακολουθεί την παραίνεση ενός φίλου να επισκεφθούν μαζί τον οίκο του Aζεντίν Αλαϊά, του Γαλλοτυνήσιου μόδιστρου που πρώτος απέδωσε τη γυναικεία σιλουέτα που καθόρισε τα '80s με τα εφαρμοστά, χωρίς ραφή, φορέματα-επιδέσμους του (bandage dress). Εκεί, λένε, ο σχεδιαστής τής μαγείρεψε και την περιποιήθηκε, χαρίζοντάς της ένα φόρεμα καθώς την αποχαιρετούσε. Μια φιλία βασισμένη στη γενναιοδωρία και την αγάπη ξεκίνησε έτσι, και κράτησε μια ζωή. Από εκείνη τη στιγμή η Ναόμι έμενε στο σπίτι του όποτε βρισκόταν στο Παρίσι, σε δωμάτιο που της είχε παραχωρήσει στον πρώτο όροφο. Η γαλλόφωνη μητέρα της είχε το ελεύθερο να καλεί απευθείας τον Aλαϊά και να βοηθά στη μεταξύ τους επικοινωνία, μεταφράζοντας.
«Στο σπίτι του είχα ελευθερία και την καλύτερη γκαρνταρόμπα στον κόσμο», έχει πει η Ναόμι στην αγγλική «Vogue». «Το έσκαγα από το παράθυρο του πρώτου ορόφου, ντυμένη με ρούχα από την μπουτίκ, κι έτρεχα στα κλαμπ», θυμόταν. «Ο Aζεντίν γνώριζε, όμως, το προσωπικό στο Les Baines Douches, που τον ειδοποιούσαν κι ερχόταν να με μαζέψει … αφού πρώτα μού έστρωνε το φόρεμα στην πίστα, για να φαίνεται σωστό». Πατρική φιγούρα για την περιστοιχισμένη από γυναίκες Ναόμι, ο Aλαϊά εργάστηκε στενά μαζί της σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του, παρότι οι περισσότεροι θεωρούν ότι μούσα του υπήρξε μόνο η Γκρέις Τζόουνς. «H Nαόμι είναι πεισματάρα, γενναιόδωρη, ειλικρινής, με γρήγορες, ενστικτώδεις αντιδράσεις, σαν κι εμένα», είχε πει στον δημοσιογράφο του style.com Τιμ Μπλανκς, διευθυντή, σήμερα, του site Business of Fashion.
Ζαν Πολ Γκοτιέ και Mαντόνα
Στην αυγή των '90s η Μαντόνα, καθιερωμένη ήδη από τα '80ς ως «βασίλισσα της ποπ», αναζητούσε νέους δρόμους για να εξελίξει το μουσικό στυλ και τη δημόσια εικόνα της. Με το «Like a prayer» το 1989 έδωσε τον τόνο του καλλιτεχνικού της οράματος: με έναν ώριμο ήχο που ενσωμάτωνε R&B και γκόσπελ επιρροές και μια προκλητική εικονογραφία που αψηφούσε κάθε αποδεκτή αντίληψη περί σεξουαλικότητας και θρησκευτικών συμβολισμών, θα προχωρούσε με ανατροπές και πειραματισμούς. Οι στυλιστικές της επιλογές υπήρξαν, χωρίς υπερβολή, το πιο δυνατό της όπλο. Ήθελε το κοινό να μιλά για τα ρούχα της.
Ο Τζιάνι Βερσάτσε της κάλυψε για λίγο αυτή την ανάγκη, αλλά η εκείνη είχε βάλει ήδη στο μάτι την πρωτοποριακή δουλειά ενός νεαρού Γάλλου, του Ζαν Πολ Γκοτιέ. Τα κοστούμια που της σχεδίασε για την παγκόσμια περιοδεία «Blond Ambition» το 1990, με τα bustier και τους κωνικούς στηθόδεσμους, λατρεύτηκαν και αντιγράφηκαν κατ' εξακολούθηση, εδραιώνοντας μια αμοιβαία επωφελή σχέση, σχεδόν καρμική, για τις καριέρες και των δυο τους. To 1992 εκείνη περπάτησε για χάρη του τόπλες σε ένα φιλανθρωπικό σόου για το AIDS, ενώ το 2018, σχεδόν τρεις δεκαετίες μετά την πρώτη τους συνεργασία, ο Γκοτιέ τίμησε τη μούσα της νιότης του, ντύνοντάς τη για το Met Gala με αγαπημένο (και για τους δυο) θέμα, τον καθολικισμό.
Χάλστον και Μπιάνκα Τζάγκερ
Αδύνατον να αποφύγω το κλισέ σ' αυτήν την ιστορία! Τότε, λοιπόν, που η Μπιάνκα όρμησε καλπάζοντας στην πίστα του Studio 54 πάνω σε ένα άσπρο άλογο, το 1977, φορούσε Χάλστον και πήγαινε καλεσμένη στο πάρτι για τα 30 της γενέθλια που είχε οργανώσει προς τιμήν της ο Αμερικανός σχεδιαστής. Εκεί, στα τέλη των '70s, οι δυο τους ήταν αχώριστοι συνοδοιπόροι της νύχτας, με τη Λάιζα Μινέλι, την Γκρέισι Τζόουνς, τη Σερ, τον Έλτον Τζον και, φυσικά, τον Γουόρχολ στην παρέα τους. Εκείνος, ο Roy Halston Frowick, ένας επαρχιώτης με αριστοκρατική όψη από την Άιοβα, εκείνη, η Bianca Pérez-Mora Macías, μια καλλονή από τη Νικαράγουα, στην οποία ανοίχτηκαν όλα τα κοινωνικά σαλόνια της Νέας Υόρκης όταν το 1971 παντρεύτηκε τον βραχνό πρίγκιπα των Ρόλινγκ Στόουνς. Μέσα από τη φιλία τους η Μπιάνκα αναδύθηκε ως η αρχετυπική γυναίκα Χάλστον, ενσαρκώνοντας έναν ήσυχο, σέξι μινιμαλισμό, στον οποίον διαρκώς ανατρέχουμε.
Μπoμπ Mακί και Σερ
«Το περισσότερο δεν είναι ποτέ αρκετό», θα μπορούσε να είναι το σύνθημα του Αμερικανού ενδυματολόγου Μπομπ Μακί, ενός σχεδιαστή που τα κοστούμια του –εξεζητημένα, στολισμένα με κεντήματα, φτερά και πούλιες, με ελάχιστο ύφασμα και τολμηρά κοψίματα– λατρεύτηκαν από είδωλα της μουσικής σκηνής και του Χόλιγουντ, από την Μπέτι Μίντλερ και την Μπάρμπαρα Στράιζαντ ως τη Μέριλιν Μονρόε και τον Έλτον Τζον, αλλά και τη Ζεντάγια ή την Άνια Τέιλορ-Τζόι.
Η Σερ, όμως, ήταν εκείνη που ταυτίστηκε απόλυτα με τη φαντεζί αισθητική του Mακί σε μια αστραφτερή παρέλαση που κρατά πάνω από πενήντα χρόνια. Από το πρώτο look, το 1974, το ιστορικό πλέον «γυμνό φόρεμα» στο Met Gala, και τη φωτογράφισή της τo 1978 με το «Φλεγόμενο Φόρεμα», ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα σχέδιά του που χρόνια αργότερα επέλεξε και η Beyonce, η Αμερικανίδα show-woman παρέμεινε συνεπαρμένη από το σύμπαν του Mακί, όπως άλλωστε κι εκείνος από την ίδια, από την πρώτη στιγμή που του συστήθηκε (το 1967) στο «Carol Burnett Show». «Χωρίς τον Μπομπ θα ήμουν ένα παγώνι χωρίς φτερά», είχε δηλώσει στο περιοδικό «Billboard». Εκείνος, το 1990, της ανταπέδωσε τη φιλοφρόνηση: «Όταν σχεδιάζω για εκείνη, η διαδικασία δεν έχει καμιά σχέση με μόδα. Με ενδιαφέρει μόνο πώς θα παρουσιάσω στον κόσμο αυτό το πλάσμα, σε όλο του το μεγαλείο».
