Δώδεκα χιλιόμετρα από το κέντρο των Βρυξελλών, σταματά να μυρίζει το Glühwein της χριστουγεννιάτικης αγοράς και αρχίζει να μοσχοβολά η σοκολάτα της Μίνας Αποστολίδη. Στη Rue du Hameau 112, βρίσκεται η μπουτίκ σοκολάτας «Mina Handmade Chocolates» και όλες οι μυστικές συνταγές της που είναι εμπνευσμένες από την Ελλάδα, τη Μεσόγειο και την Ανατολή.
Αν την πετυχαίναμε στον έλεγχο του αεροδρομίου καθώς αφήνει την πόλη της τη Θεσσαλονίκη, θα βρίσκαμε στη βαλίτσα της ξηρούς καρπούς από την Άθωνος, τριαντάφυλλα, βύσσινα, ταχίνι, λίγο από το λικέρ βύσσινο της μητέρας της και ένα πορτραίτο της γιαγιάς της, που στο μαγαζί της λειτουργεί σαν εικονοστάσιο και φυλαχτό για τις σοκολατένιες της δημιουργίες. Αυτοί είναι μερικοί από τους συνταξιδιώτες της, που κάνουν τις σοκολάτες της να ξεχωρίζουν στο Βέλγιο, σε μια χώρα που αποτελεί το βασίλειο της σοκολάτας με περισσότερους από 172.000 τόνους σοκολάτας να παράγονται κάθε χρόνο και περισσότερα από 2.000 καταστήματα να πουλούν σοκολάτες.
Οι πρώτες ύλες μου θέλω να είναι ποιοτικές και να έχουν χαρακτήρα. Να λειτουργούν ως μικρές περσόνες που με βοηθούν να κοινωνήσω τα συναισθήματα που θέλω.
— Ποιές είναι οι πρώτες σοκολατένιες αναμνήσεις σου;
Θυμάμαι τη σοκολάτα ΙΟΝ αμυγδάλου. Στο σπίτι κυκλοφορούσαν αυτές με το καφέ και άσπρο περιτύλιγμα που είχαν μέσα ολόκληρα αμύγδαλα. Θυμάμαι πολύ έντονα που φτιάχναμε μαζί με τη μαμά μου βραχάκια σοκολάτας. Λιώναμε στα μικροκύματα τη σοκολάτα, μετά έπαιρνα τα βραχάκια, τα έβαζα σε άδεια βάζα του καφέ και τα στόλιζα. Ζωγράφιζα τις μπλε ετικέτες του τετραδίου με λουλουδάκια και έγραφα «Chez Mina». Τότε ήμουν πρώτη γυμνασίου και μάθαινα γαλλικά. Πριν λίγα χρόνια που συνειδητοποίησα πως βρίσκομαι πια σε γαλλόφωνη περιοχή και φτιάχνω τις δικές μου σοκολάτες, ήταν σαν ένα δυνατό déjà vu.
Το πρώτο μου σοκολατένιο γλυκό το έφτιαξα οχτώ χρονών. Ήταν μια μους σοκολάτας από το βιβλίο «Πρώτη μου Μαγειρική», της Χρύσας Παραδείση. Ο προπάππους μου ήταν φημισμένος χαλβατζής στην Κωνσταντινούπολη, η γιαγιά μου έφτιαχνε πολλά γλυκά, η μητέρα μου μαγείρευε συνέχεια, οπότε είχα τον χώρο και την άδεια να πειραματίζομαι με τα γλυκά και να φτιάχνω τούρτες για να τις κερνάω το σχολείο μου.
— Με τι ασχολήθηκες τα χρόνια που ακολούθησαν, έχοντας πια μέσα σου το σαράκι της σοκολατοποιού;
Ήθελα πάντα να δουλέψω πάνω στις δημόσιες σχέσεις. Πήρα υποτροφία και σπούδασα δημοσιογραφία και δημόσιες σχέσεις στην Αμερική. Έμεινα δυο χρόνια εκεί και γύρισα στη Θεσσαλονίκη ως διευθύντρια δημοσίων σχέσεων στο φεστιβάλ του Σάνι. Κάποια στιγμή μετακομίσαμε οικογενειακώς στο Ντουμπάι. Είχα πάει στο εμιράτο ως σύζυγος και μαμά και αντιλήφθηκα πως δεν υπήρχαν ποιοτικές σοκολάτες εκεί. Ξεκίνησα λοιπόν να πουλώ τις πρώτες μου σοκολάτες. Έκλεισε εκείνο το κεφάλαιο και ξανά γυρίσαμε Θεσσαλονίκη. Όλοι με ρωτούσαν αν θα κάνω σοκολάτες.
Το 2007 είχα πάει στον Μάρκο Πενίζι, ο οποίος είναι διακεκριμένος γραφίστας στο Μιλάνο, μερικές από τις σοκολάτες μου για να τις δοκιμάσει. Μου είπε: «Mη το αφήσεις έτσι αυτό, είναι δώρο θεού» κι εγώ του είπα: «Εντάξει, αλλά θα αναλάβεις τα γραφιστικά μου». Ήταν ένα σπρώξιμο αυτό από τον φίλο και συνεργάτη μου και ένα εφαλτήριο δημιουργίας που χρειαζόμουν. Έτσι, ξεκίνησα να φτιάχνω σοκολάτες από την κουζίνα του σπιτιού μου στη Θεσσαλονίκη και να πειραματίζομαι συνεχώς. Όταν μετακομίσαμε οικογενειακώς στις Βρυξέλλες, άρχισε να παίρνει μορφή όλο αυτό που είχα στο μυαλό μου.
— Ένας άνθρωπος που δε γνωρίζει πολλά γύρω από τη σοκολάτα, πώς καταλαβαίνει ότι η σοκολάτα που γεύεται είναι ποιοτική;
Θα στο πω όσο πιο απλά γίνεται. Δε νιώθεις αυτή την πλαστικούρα που σου αφήνουν οι περισσότερες σοκολάτες. Αφότου τη γευτείς, νιώθεις πως το στόμα σου είναι καθαρό. Επίσης, σε γεμίζει περισσότερο και δεν επιθυμείς να φας τεράστια ποσότητα, όπως συμβαίνει συνήθως.
— Είναι ρίσκο να ασχοληθείς με τη σοκολάτα σε μια χώρα που έχει παράδοση σε αυτό. Τι σε ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους σοκολατοποιούς στο Βέλγιο;
Το καλό είναι πως δεν ανήκω σε κάποια συγκεκριμένη σχολή. Έχω κάνει σεμινάρια, αλλά κυρίως έχω διαβάσει και πειραματιστεί πολύ, δημιουργώντας έτσι τις δικές μου νόρμες και νιώθοντας πιο ελεύθερη στο να δημιουργώ. Σαν επίσημη σοκολατοποιός σε αυτή τη χώρα που έχει ιστορία στη σοκολάτα, αν δεν είχα κάτι διαφορετικό θα χανόμουν στη μάζα. Στην αρχή με θεωρούσαν λίγο γραφική και με ρωτούσαν: «Καλά θα γίνεις σοκολατοποιός στο Βέλγιο, είσαι σίγουρη;» Ευτυχώς, μπορούσα να χρησιμοποιώ το παράδειγμα του Λεωνίδα, που έχει δημιουργήσει ένα τεράστιο brand εδώ στο Βέλγιο και τα σοκολατάκια του τα βρίσκεις παντού πια.
Ένιωθα όμως πριν ξεκινήσω, πως υπάρχει το δικό μου κοινό κάπου εκεί έξω και πως θα διαφοροποιηθώ λόγω της ελληνικότητας που προσφέρουν τα σοκολατάκια μου. Και έτσι έγινε. Επειδή δεν είμαι στο κέντρο των Βρυξελλών, ο κόσμος έρχεται μέχρι εδώ μόνο και μόνο για να πάρει τις σοκολάτες του. Μπαίνουν με χαμόγελο, σα μικρά παιδιά και μου λένε: «Γεια σου Μίνα, ήρθαμε να πάρουμε σοκολάτες». Τι πιο ωραίο από το να ξεκινά έτσι η μέρα!
— Τα υλικά σου είναι ένα μωσαϊκό από Ελλάδα, Μεσόγειο και Μέση Ανατολή. Πώς καταλήγεις στους συνδυασμούς σου;
Οι πρώτες ύλες μου θέλω να είναι ποιοτικές και να έχουν χαρακτήρα. Να λειτουργούν ως μικρές περσόνες που με βοηθούν να κοινωνήσω τα συναισθήματα που θέλω. Χρησιμοποιώ αποκλειστικά σοκολάτες της γαλλικής εταιρείας Valhrona τις οποίες θεωρώ εξαιρετικές, παρότι είναι πολύ ακριβότερες από τις αντίστοιχες βελγικές ή ελβετικές. Οι ξηροί καρποί μου έρχονται από την Ελλάδα, προμηθευτής μου είναι ο Χαρίλαος από την Άθωνος. Παίρνω τους ξηρούς καρπούς και τους επεξεργάζομαι. Καραμελώνω, καβουρδίζω, αλατίζω, αρωματίζω, μέχρι να έχω το αποτέλεσμα που θέλω. Αμύγδαλα Καβάλας, φιστίκια Αιγίνης, ελληνικό ταχίνι, ελαιόλαδο, βύσσινα και τριαντάφυλλα είναι κάποια από τα υλικά που χρησιμοποιώ.
Όσο περνά ο καιρός προσπαθώ συνειδητά πια οι συνταγές μου να μυρίζουν Ελλάδα. Πριν ήταν τα βιώματά μου που με έκαναν να χρησιμοποιώ ελληνικά προϊόντα, χωρίς να το συνειδητοποιώ. Νιώθω και λίγο σαν πρέσβειρα αν μπορώ να το θέσω έτσι. Είναι σημαντικό για μένα να μαθαίνει ο κόσμος για τα υλικά μου και να τους διηγούμαι ιστορίες για αυτά. Οι Βέλγοι εξάλλου, ξετρελαίνονται να ακούνε ιστορίες.
— Πότε νιώθεις την ανάγκη να βγάλεις μια καινούρια γεύση;
Συνήθως οι νέες γεύσεις προέκυπταν από κάποια ανάγκη. Για παράδειγμα ήθελα να κάνω ένα αραβικό γεύμα και μετά προκαλούσα τον εαυτό μου να φτιάξει την ιδανική σοκολάτα γι' αυτό το δείπνο. Έτσι έφτιαχνα κάτι με κάρδαμο. Μια άλλη φορά, ήμουν με τη μητέρα μου στην κουζίνα και έφτιαχνε λικέρ βύσσινο. Είχε φτιάξει το ζωμό και ετοιμαζόταν να πετάξει τα βύσσινα στα σκουπίδια. «Τι κάνεις πού τα πας», της λέω. Ποτέ δε το είχα σκεφτεί μέχρι εκείνη τη στιγμή. Τα αποξήρανα και τα έβαλα στις σοκολάτες μου.
Όταν θέλω μια νέα γεύση, το σκέφτομαι πολύ και γράφω πολύ, μετά ακολουθούν οι δοκιμές. Όταν πετυχαίνω αυτό που θέλω, κάνω πάρτι μόνη μου εκείνη την ώρα! Έχω καταλήξει πως ο καλύτερος τρόπος για να δεις αν αρέσει μια καινούρια γεύση πριν τη βγάλεις στην παραγωγή, είναι να προσφέρεις στον κόσμο για να δοκιμάσει και να καταλάβεις από τις αντιδράσεις τους.
— Αμερική, Ντουμπάι, Θεσσαλονίκη. Τί προσδίδει το κάθε μέρος που έζησες στις σοκολάτες σου;
Θα ξεκινήσω από το πιο εύκολο. Η Αμερική τίποτα σχετικά με τις σοκολάτες. Έκανα κάποια σεμινάρια, αλλά τίποτα παραπάνω. Το Ντουμπάι όμως μου έδωσε πολλά. Δυο σοκολάτες μου είναι εμπνευσμένες από εκεί. Η τρούφα με τον καφέ και το κάρδαμο που την ονόμασα Σοράγια. Το εμπνεύστηκα από εκεί γιατί οπουδήποτε και να κάτσεις στο Ντουμπάι, σου φέρνουν καφέ αρωματισμένο με κάρδαμο. Η άλλη είναι με ροδόνερο. Εκεί έμαθα και το αποξηραμένο μάνγκο που το αγάπησα πολύ. Αυτά από το Ντουμπάι και φυσικά δεν ξεχνώ ότι εκεί πούλησα πρώτη φορά σοκολάτες. Από τη Θεσσαλονίκη όμως, έχω πάρει όλα τα υπόλοιπα.
— Σύστησέ μας τη Σεχραζάτ, τη Μαινάδα, τη Λουίζα, την Παυλίνα, την Αλίνα και τη Σοφία.
Πολύ ευχαρίστως. Από εδώ η «Σεχραζάτ», είναι ίσως η πιο αγαπημένη σοκολάτα του κόσμου που έρχεται εδώ. Είναι με ταχίνι, αλατισμένα και καραμελωμένα αμύγδαλα και επικάλυψη σοκολάτας. Η «Μαινάδα» είναι με πετιμέζι. Την εμπνεύστηκα από τις Μαινάδες που ακολουθούσαν το Θεό Διόνυσο και ήταν σε κατάσταση εκστασιασμού. Η «Λουίζα» είναι με σοκολάτα γάλακτος, ευωδιασμένη από τη λουίζα στο σπίτι της Θεσσαλονίκης. Όλες μου οι τρούφες έχουν θηλυκά ονόματα. Ξεκίνησα από την «Παυλίνα» που είναι η μαμά μου, η πρώτη μου τρούφα με το βύσσινο λικέρ. Κάποια περίοδο, στην κόρη μου την άρεσε πολύ η σαμπάνια και έφτιαξα μια τρούφα με το όνομά της, «Αλίνα». Η «Σοφία» είναι μια άλλη τρούφα με ελαιόλαδο, πορτοκάλι και κανέλα. Αυτή δεν τη δοκιμάσατε όμως! Μισό λεπτό πάω να σας φέρω.
— Βλέποντας και δοκιμάζοντας σοκολάτες και σοκολατάκια δε μπορώ να απαντήσω στην εξής απορία μου: Γιατί μου προκαλεί εντονότερα συναισθήματα ένα μικρό σοκολατάκι από ότι μια μεγάλη πλάκα σοκολάτας;
Δεν το έχω σκεφτεί ποτέ. Μάλλον ο παράγοντας της έκπληξης. Κάτι μικρό και ντελικάτο, φαντάζει σαν θησαυρός. Τη σοκολάτα την τρως για να σε γεμίσει. Τρως ένα κομμάτι και ξέρεις πως και η υπόλοιπη θα είναι ίδια. Το σοκολατάκι όμως είναι μια μπουκιά, όλη η εμπειρία βρίσκεται σε αυτό το ένα μικρό κομμάτι και το γευστικό ταξίδι -μάλλον επειδή διαρκεί λιγότερο- είναι πολύ πιο έντονο. Πάντως ο Tom Hanks, στην ταινία «Forrest Gump» είχε πει πως: «Η ζωή είναι σαν ένα κουτί με σοκολατάκια. Ποτέ δεν ξέρεις τι γεύση θα σου τύχει».
— Ποιά σοκολάτα σου εντυπωσιάζει περισσότερο;
Με τη σοκολάτες έχουμε μια αμφίδρομη σχέση. Προσπαθώ να τις κάνω ξεχωριστές, γιατί με κάνουν και εκείνες να νιώθω ξεχωριστή. Δε μου αρέσει το extreme, ούτε και ο εκ πρώτης όψεως εντυπωσιασμός. Με νοιάζει να είναι ισορροπημένες οι γεύσεις μου. Νομίζω πως η πιο δημοφιλής, είναι η Σεχραζάτ που την έκανα αυθόρμητα στις Βρυξέλλες. Εντυπωσιάζει στον ίδιο βαθμό Έλληνες, Βέλγους και Ιάπωνες. Οι λαζούρες είναι επίσης ιδιαίτερα αγαπητές. Είναι βαφτισμένες από τη φίλη και σχεδιάστρια κοσμημάτων Κατερίνα Ιωαννίδη στη Θεσσαλονίκη. Είναι με σοκολάτα γάλακτος, καραμελωμένα και αλατισμένα αμύγδαλα, με ιδιαίτερη υφή και μια γυαλάδα που τις κάνει πολύ ελκυστικές για τον κόσμο.
— Το πιο ωραίο κομπλιμέντο που έχεις δεχτεί για τις σοκολάτες σου;
Έχω δει μάτια μικρών και μεγάλων να λάμπουν δοκιμάζοντας τις σοκολάτες μου, οπότε αυτό είναι το ωραιότερο κομπλιμέντο και ίσως το πιο άμεσο και αληθινό γιατί το αντιλαμβάνεσαι κατευθείαν με τις αισθήσεις σου και δεν μεσολαβεί ο λόγος. Έχω ακούσει διάφορα πολύ αστεία κομπλιμέντα που σύγκριναν τη χαρά του έρωτα με την τέρψη που προκαλούν οι σοκολάτες μου. Το πιο όμορφο είναι όταν μου λένε πως μαζί με τις σοκολάτες μου τρώνε και λίγη από την αγάπη μου μαζί. Έχει τύχει να δοκιμάσει μια κυρία κάποια σοκολάτα και να μου πει: «Βρήκα επιτέλους τη σοκολάτα μου!». Όλα αυτά τα ακούω με σεβασμό και αγάπη και με τους περισσότερους πελάτες μου έχω αναπτύξει δυνατές σχέσεις, με κοινό παράγοντα την αγάπη μας για τη σοκολάτα.
— Τι σου λείπει από τη Θεσσαλονίκη; Τι γλυκό σου αρέσει να τρως μόλις φτάνεις εκεί και ποιο σοκολατάκι σου θα μπορούσε να είναι η Θεσσαλονίκη;
Μου λείπει να κατεβαίνω στο κέντρο και να μιλάω με τον κόσμο, να βρίσκω γνωστούς μου και να τα λέμε. Οι κόρες μου όταν κατεβαίνουμε μαζί στο κέντρο, γκρινιάζουν γιατί σταματάμε συνεχώς στο δρόμο για να χαιρετήσουμε κάποιον φίλο. Παρκάρουμε πάνω στην Παλαιών Πατρών και μέχρι να πάμε Τσιμισκή, είναι σαν να έχω βγει για καφέ με δέκα ανθρώπους. Είναι και θα είναι για πάντα το σπίτι μου, νιώθω ηρεμία κάθε φορά που πηγαίνω. Το πρώτο γλυκό που θα φάω μόλις πάω είναι τα τρίγωνα του Ελενίδη και το καλοκαίρι παγωτό με αληθινή φράουλα και ροδάκινο. Αν έπρεπε να χωρέσω τη Θεσσαλονίκη σε κάποιο από τα σοκολατάκια μου, νομίζω πως θα ήταν η Σεχραζάτ, γιατί τα συνδυάζει όλα.
— «Mina Handmade Chocolates», δέκα χρόνια μετά. Πώς το φαντάζεσαι;
Νιώθω πολύ ευλογημένη που κάνω αυτό που αγαπώ και έχει ανταπόκριση. Στο μέλλον φαντάζομαι πολλά αντίστοιχα γκρι μαγαζιά, με ζεστή ατμόσφαιρα, με χαρούμενο κόσμο που θα μπαίνει και θα βγαίνει με ευφάνταστες σακούλες που θα ανεμίζουν καθώς περπατούν. Θα ήθελα να φτάσουν και στην Αμερική οι σοκολάτες μου. Βέβαια, δε θα ήθελα να πάω σε επίπεδο μαζικής παραγωγής, γιατί προτιμώ να είμαι σίγουρη για την ποιότητά τους. Θα μου άρεσε να γίνονται εκδηλώσεις γευσιγνωσίας, αλλά και να λειτουργήσουμε ένα εργαστήριο σοκολάτας για μικρούς και μεγάλους που θα λερώνονται με σοκολάτες, προσπαθώντας να δημιουργήσουν τις δικές τους γεύσεις.
— Τι παραμένει ίδιο από τότε που έφτιαξες εκείνη τη μους σοκολάτας στα οχτώ σου μέχρι και σήμερα;
Από τότε που πρώτο έφτιαξα εκείνη τη μους σοκολάτας μέχρι και σήμερα που έχω τη μπουτίκ σοκολάτας μου, έχω το ίδιο πάθος για δημιουργία και την ίδια προσήλωση στις λεπτομέρειες. Όταν ήμουν παιδί και ετοίμαζα τα δώρα μου, δε μου άρεσαν οι σακούλες. Πήγα στο Βαρδάρη με μια θεία μου σκηνογράφο σε ένα μαγαζί με υφάσματα. Αγόρασα ένα τόπι οργάντζας και έφτιαχνα πουγκιά με χερούλι που όλα ήταν διαφορετικά μεταξύ τους. Όταν έφευγαν οι φίλοι κρατώντας το δώρο τους, μου άρεσε να τους παρατηρώ καθώς περπατούσαν στο δρόμο. Με λίγο αεράκι και την κίνηση από το βάδισμα των ανθρώπων, τα πουγκιά ανέμιζαν και ήταν σαν να μη τα κρατάει χέρι, αλλά σαν να είναι κάποιο μπαλόνι από αυτά που βλέπουμε καμιά φορά να χορεύουν μόνα τους έξω στο δρόμο. Ακόμα με απασχολούν τέτοιες λεπτομέρειες και νιώθω ευγνώμων γι' αυτό.
Υγ: Το επόμενο πρωί που ξύπνησα, έφαγα λίγη Σεχραζάτ για πρωινό. Όντως μοιάζει με τη Θεσσαλονίκη.
