Ανάμεσα στις πολλές επιρροές που έχει δεχτεί η δυτική κουζίνα από τη μαγειρική της μακρινής και εξωτικής Ανατολής η σχετικά πιο πρόσφατη αφορά τα bao. Τα ψημένα στον ατμό ψωμάκια που γεμίζονται με διάφορα υλικά απέκτησαν φανατικούς οπαδούς ανά τον κόσμο όταν Ασιάτες σεφ τα πήραν από τις τοπικές κουζίνες της Κίνας και της Ταϊβάν και τα παρουσίασαν στα εστιατόριά ως ξεχωριστό έδεσμα, δανεισμένο από την «κουζίνα του δρόμου», που είναι και ο φυσικός τους χώρος.
Ακόμα και όσοι κρατούν πλέον κριτική στάση απέναντι στις συνεχείς γαστρονομικές «μετακλήσεις» από την κουζίνα της Ανατολής και ισχυρίζονται ότι ένα ζυμωτό παρασκεύασμα που γεμίζεται με διάφορα υλικά δεν αποτελεί μοναδική γαστρονομική πρωτοτυπία, δύσκολα αντιστέκονται στο βελούδινο ψωμάκι, γεμισμένο με σιγοψημένη πανσέτα, πίκλες και γλυκόξινη σάλτσα. Μια σύνθεση που μπορεί να κερδίσει άνετα θέση στον κατάλογο με τα προσωπικά comfort foods σχεδόν οποιουδήποτε.
Τα μυστικά αυτού του εδέσματος θέλουμε να αποκρυπτογραφήσουμε και να το φτιάξουμε όπως θα μπορούσες να το φας στα στενά της Ταϊπέι ή σχεδόν έτσι, αφού τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την αίσθηση που αποκομίζεις όταν δοκιμάζεις ένα φαγητό στον τόπο του.
Μπορείς να βρεις bao με διαφόρων ειδών υλικά από την Ανατολή και τη Δύση, η επιλογή των οποίων εξαρτάται από τις διαθέσεις και τη φαντασία των σεφ που θέλουν να πειραματιστούν με αυτό το παραδοσιακό κινέζικο έδεσμα.
Οδηγός μας στην παρασκευή του τέλειου bao είναι ο σεφ Δημήτρης Κατριβέσης, ο οποίος «αγκάλιασε» και έφερε από τους πρώτους στην Αθήνα την ιδέα των bao, χρησιμοποιώντας τα σχεδόν σε όλα τα μενού που έχει «υπογράψει» τα τελευταία χρόνια στα αθηναϊκά εστιατόρια.
Ολίγη ιστορία...
Τα bao έκαναν την εμφάνισή τους στην περιοχή Fu Zhou της Κίνας. Τα έφτιαχναν στον ατμό από αλεύρι λωτού και οι γεμίσεις τους ήταν από διάφορα είδη κρεάτων και λαχανικών. Λέγεται ότι η αρχή του συγκεκριμένου εδέσματος εντοπίζεται στον Κινέζο στρατηγό Zhuge Liang στον 3ο αιώνα π.Χ., ενώ τα bao έγιναν διάσημα στη δυναστεία του Χαν.
Ξεκίνησε από παραλλαγή του κινέζικου mantou, που έχει φθάσει στην κουζίνα της Μέσης Ανατολής και σ' εμάς ως manti. Το διαχώριζαν γιατί το mantou ήταν πιτάκι χωρίς γέμιση, ενώ το baozi είχε γέμιση και στα κινέζικα σημαίνει ψωμί γεμιστό ψημένο στον ατμό.
Στα ταϊβανέζικα, gua bao χαρακτηρίζεται παραδοσιακά το ανοιχτό πιτάκι ατμού επάνω στο οποίο τοποθετούμε από κρέας μέχρι λαχανικά. Το έδεσμα αυτό μεταφέρθηκε στην Ταϊβάν από τους Κινέζους μετανάστες, ενώ η ευρωπαϊκή του εξέλιξη είναι το bao (ψωμί στα κινέζικα) και bun (ψωμί στα αγγλικά). Πρόκειται για μια υβριδική λέξη που κυριολεκτικά σημαίνει «ψωμί ψωμί».
Οι συνταγές πέρασαν στην Ευρώπη από τους μετανάστες και τα τελευταία 15 χρόνια έγιναν μόδα στη δυτική κουζίνα, «παίζοντας» σε όλη την γκάμα των εστιατορίων, από street food μέχρι τις αστεράτες κουζίνες. Θεωρείται ότι τα bao έγιναν γνωστά στον δυτικό κόσμο από τον Κορεάτη σεφ και ιδιοκτήτη εστιατορίων David Chang, αν και ο ίδιος λέει ότι πηγή της έμπνευσής του ήταν οι γαστρονομικές εμπειρίες του στο Πεκίνο αλλά και η China Τown του Μανχάταν, όπου η πάπια Πεκίνου σερβιριζόταν σε bao και όχι στο κλασικό πιτάκι.
Στο Hong Kong είναι γνωστά ως cha bao, που σημαίνει «τσιμπημένα bao», γιατί τα συγκρατούν με οδοντογλυφίδα. Κανείς δεν αμφισβητεί, πάντως, ότι το Λονδίνο κρατάει τα ηνία στην εξέλιξη των bao.
Η διάδοσή τους στη δυτική κουζίνα συνοδεύτηκε από μεγάλη διεύρυνση στην γκάμα των υλικών που χρησιμοποιούνται για να γεμίσουν το bao. Μπορείς να βρεις bao με διαφόρων ειδών υλικά από την Ανατολή και τη Δύση, η επιλογή των οποίων εξαρτάται από τις διαθέσεις και τη φαντασία των σεφ που θέλουν να πειραματιστούν με αυτό το παραδοσιακό κινέζικο έδεσμα.
Πώς φτιάχνονται
Το bao γίνεται με οποιοδήποτε αλεύρι. Ιδανικά, όμως, επιλέγεις αλεύρι από κόκκινο λωτό γιατί είναι αυτό που θα ψηθεί καλύτερα στον ατμό. Το αλεύρι αυτό το προμηθεύεσαι από τα ασιατικά σούπερ-μάρκετ.
Μπορείς, ωστόσο, να χρησιμοποιήσεις αλεύρι σκληρό για ψωμί ή το 00 ή ακόμη και μισό σκληρό και μισό μαλακό, σε ίσες αναλογίες. Στη συνταγή συμμετέχουν μαγιά, γάλα φρέσκο, αλάτι και ζάχαρη. Η σύσταση της ζύμης του bao, όσον αφορά την ποσότητα της μαγιάς, διαφοροποιείται ανάλογα με την εποχή. Γενικά, όπως σε όλες τις ζύμες, παίζει ρόλο η υγρασία που υπάρχει στην ατμόσφαιρα.
Για τη ζύμη των bao χρησιμοποιούμε μια σειρά από απλά υλικά. Το πόσα bao θα φτιάξουμε από τη βασική συνταγή της ζύμης εξαρτάται από το μέγεθος και το είδος του διπλώματος που απαιτεί κάθε συνταγή.
Παίρνουμε λοιπόν:
300 γρ. αλεύρι από λωτό (το βρίσκεις στο σούπερ-μάρκετ ως αλεύρι «Red Lotus»)
20 γρ. φρέσκο βούτυρο ή λίπος από χοιρινό (λαρδί)
100 γρ. νερό
56 γρ. γάλα φρέσκο
17 γρ. ζάχαρη
5 γρ. αλάτι
8 γρ. μαγιά ξερή ή 20 γρ. νωπή
4 γρ. μπέικιν
Το παραδοσιακό bao γίνεται στον ατμό και σκοπός μας είναι να έχουμε ένα αποτέλεσμα αφράτο, με αέρινη μορφή. Γι' αυτό πρέπει να τηρήσουμε πιστά τη διαδικασία παραγωγής του ζυμαριού.
Στο μίξερ με τον γάντζο ρίχνουμε το βούτυρο που είναι σε θερμοκρασία δωματίου, προσθέτουμε αλεύρι και χτυπάμε στη χαμηλή ταχύτητα για 3 λεπτά. Σε κατσαρολάκι ρίχνουμε το νερό, το γάλα, τη ζάχαρη και το αλάτι και ανακατεύουμε μέχρι να λιώσει η ζάχαρη και να φτάσει στους 36 βαθμούς.
Αποσύρουμε από τη φωτιά και μόλις πέσει η θερμοκρασία ρίχνουμε τη μαγιά και ανακατεύουμε μέχρι να λιώσει. Προσοχή, η μαγιά δεν πρέπει να μπει σε ζεστό μείγμα (πάνω από τους 36 βαθμούς) γιατί θα χάσει τις ιδιότητές της. Αδειάζουμε το περιεχόμενο από το κατσαρολάκι στον κάδο του μίξερ και χτυπάμε 5-7 λεπτά στη χαμηλή ταχύτητα, μιμούμενοι έτσι το πλάσιμο στο χέρι, μέχρι να ομογενοποιηθούν τα υλικά.
Προσθέτουμε το μπέικιν και χτυπάμε για 1 λεπτό. Βγάζουμε τον κάδο από το μίξερ, καλύπτουμε με μεμβράνη και αφήνουμε τη ζύμη να φουσκώσει για 60 λεπτά σε περιβάλλον με θερμοκρασία 35-40 βαθμούς.
Από δω και πέρα, η ζύμη του bao μπορεί να πάρει διαφορετικά σχήματα και μεγέθη αλλά και να ψηθεί διαφορετικά, αφού, πέρα από το παραδοσιακό μαγείρεμα στον ατμό, γίνεται τηγανητό, στη φριτέζα ή και σε ζεστό τηγάνι. Επίσης, τώρα είναι η στιγμή που θα αποφασίσουμε ποια θα είναι η γέμισή μας.
Διατήρηση
Η ζύμη μπορεί να χρησιμοποιηθεί φρέσκια, μόλις φτιαχτεί, μπορεί ωστόσο να διατηρηθεί στο ψυγείο από 2 έως 4 ημέρες και στην κατάψυξη από 3 έως 6 μήνες. Τα μαγειρεμένα bao διατηρούνται στη συντήρηση 2-3 ημέρες και στην κατάψυξη 2-4 μήνες.
Πώς το πλάθω, το διπλώνω και το γεμίζω
Σε πάγκο εργασίας πλάθουμε το ζυμάρι σε μπαλίτσα μέσα στην παλάμη μας, σαν να είναι φωλιά, με περιστροφικές, απαλές κινήσεις, μέχρι να γίνει μια λεία, στρογγυλή μπάλα με το βάρος της στο κέντρο. Με αυτό τον τρόπο, όταν ψηθεί στον ατμό θα βγει ολοστρόγγυλο. Αυτό είναι το απλό bao, χωρίς γέμιση, ένα αφράτο, χιονάτο ψωμάκι.
Για το παραδοσιακό δίπλωμα baozi ανοίγουμε τη ζύμη με έναν μικρό, ξύλινο πλάστη, αφήνοντας στο κέντρο έναν «λόφο» ζύμης. Αυτό βοηθά να μην τρυπήσει στο κλείσιμο το bao. Τοποθετούμε μια κουταλιά γέμιση με χοιρινό και κλείνουμε διπλώνοντας τη ζύμη σε πτυχές με περιστροφικές κινήσεις. Αφήνουμε σε θερμοκρασία δωματίου 15-20 λεπτά να φουσκώσουν πριν ατμιστούν.
Για τα gua bao που, αφού ατμιστούν, θα γεμίσουν με υλικά, ανοίγουμε με τον πλάστη τη ζύμη σε σχήμα στρογγυλό και σε φύλλο με λεπτό πάχος. Με κουπ-πατ κόβουμε δίσκους στη διάσταση που επιθυμούμε. Βάζουμε λαδόκολλα πάνω στον δίσκο της ζύμης και την κλείνουμε σε σχήμα μισοφέγγαρο. Τοποθετούμε τα μισοφέγγαρα πάνω σε λαδόκολλα και τα αφήνουμε σε θερμοκρασία δωματίου για 40 έως 45 λεπτά να φουσκώσουν πριν τα ψήσουμε στον ατμό.
Ατμός ή τηγάνι;
Το bao στον ατμό πρέπει να έχει αέρινη υφή και να τρώγεται αποκλειστικά με τα χέρια, μόλις βγει από τον ατμό. Για να το ατμίσουμε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ατμομάγειρα, αλλά, αν δεν διαθέτουμε αυτό τον εξοπλισμό, δεν υπάρχει πρόβλημα. Το κλασικό μπαμπουδένιο καλαθάκι θα κάνει πολύ καλά τη δουλειά του αν το τοποθετήσουμε πάνω σε κατσαρόλα με νερό που ατμίζει.
Πριν τοποθετήσουμε τα bao στο καλαθάκι βάζουμε ένα κομμάτι λαδόκολλα ή φύλλο μπαμπού για να μην κολλήσουν. Ο χρόνος ατμίσματος είναι από 8 έως 12 λεπτά, ανάλογα με το μέγεθος. Για παράδειγμα, ένα bao άδειο των 50 γρ. χρειάζεται 8 λεπτά στον ατμό.
Το τηγανητό γεμιστό bao, αφού περάσει από τον ατμό, τηγανίζεται, αποκτά κρούστα, αλλά δεν απορροφά το λάδι ακριβώς επειδή έχει ατμιστεί. Στην περίπτωση του τηγανίσματος σε φριτέζα χρησιμοποιούμε ηλιέλαιο σε θερμοκρασία 160-180 βαθμούς. Το βαπτίζουμε και αφήνουμε μέχρι να πάρει χρυσαφί χρώμα, περίπου 2 λεπτά.
Άλλη μέθοδος τηγανίσματος είναι σε ζεστό τηγάνι με λίγο ηλιέλαιο, όπου τοποθετούμε το bao και το θωρακίζουμε μόνο από τη μία πλευρά.
Η γέμιση
Στο ταϊβανέζικο gua bao η βάση της γέμισης είναι η χοιρινή πανσέτα, η οποία μπορεί να ενισχυθεί με διάφορα λαχανικά και σάλτσες. Η χοιρινή πανσέτα, αγγούρι πίκλα ή λάχανο πίκλα είναι από τις πιο γνωστές παραλλαγές και στη δυτική κουζίνα. Πρακτικά, οι γεμίσεις ποικίλλουν και μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ό,τι έχει περισσέψει από το φαγητό της προηγούμενης μέρας. Μη διστάσεις να ταιριάξεις διάφορα υλικά, ακόμα και κάστανα με μπέικον. Σε κάποια παραδοσιακή παραλλαγή, η γέμιση είναι ακόμα και σούπα.
Κάποιοι δημιουργικοί σεφ φτιάχνουν ατμιστά, μαύρου χρώματος bao από άνθρακα καρύδας. Αν θες να το δοκιμάσεις, μπορείς να αγοράσεις άνθρακα καρύδας από κατάστημα υγιεινών τροφών και super foods. Το υλικό αυτό θα το προσθέσεις στο αλεύρι της ζύμης και το εντυπωσιακά μαύρο bao που θα προκύψει θα το γεμίσεις με χαβιάρι και καπνιστό βούτυρο.
Ο Δημήτρης Κατριβέσης μας δίνει τρεις συνταγές για bao από το μεγάλο σχετικό συνταγολόγιο που διαθέτει.
Συνταγές
Μικρά bao με γέμιση κοτόπουλο σατάι
Για 6 άτομα (24 bao)
Για τη γέμιση
250 γρ. βραστό ή ψητό κοτόπουλο ψιλοκομμένο
250 γρ. μπρόκολο βρασμένο ψιλοκομμένο
250 γρ. ζωμός κότας
250 γρ. γάλα καρύδας
2,5 γρ. κουρκουμάς
2,5 γρ. σκόνη κάρι
Αλάτι
Βασιλικό και κόλιανδρο ψιλοκομμένα
Εκτέλεση
Προετοιμάζουμε τη ζύμη, όπως έχουμε αναφέρει πιο πάνω.
Σε μπολ ρίχνουμε όλα τα υλικά της γέμισης και ανακατεύουμε καλά μέχρι να ομογενοποιηθούν.
Ανοίγουμε το ζυμάρι σε σχήμα ρολού και κόβουμε μπαλίτσες των 20 γρ. Αφήνουμε να φουσκώσουν 20-25 λεπτά. Με μικρό πλάστη ανοίγουμε την μπαλίτσα και γεμίζουμε με 1 κ.γ. γέμιση και κλείνουμε πλάθοντας σε ομοιόμορφο σχήμα. Τοποθετούμε σε μπαμπού καλαθάκι τα bao πάνω σε λαδόκολλα και ψήνουμε στον ατμό για 8 λεπτά. Σερβίρουμε αμέσως και συνοδεύουμε με σάλτσα από τη γέμιση.
Char siu bao με χοιρινό στα κάρβουνα
Για 4 άτομα (8 κομμάτια)
Υλικά για τη γέμιση
200 γρ. χοιρινή πανσέτα ψιλοκομμένη ή ξεψαχνισμένη (ή χοιρινό που έμεινε από την προηγούμενη μέρα)
20 γρ. κάσιους ψητά ή αμύγδαλα ψητά ψιλοκομμένα
2,5 γρ. σουσάμι κίμτσι
1,5 γρ. μείγμα από πέντε κινέζικα μπαχαρικά
1,5 γρ. αλάτι
30 γρ. σάλτσα καντονέζα (από σούπερ-μάρκετ)
Εκτέλεση
Προετοιμάζουμε τη ζύμη, όπως έχουμε αναφέρει πιο πάνω.
Κόβουμε την πανσέτα σε λεπτές φέτες και την ψήνουμε στα κάρβουνα ή στο τηγάνι με λίγο ελαιόλαδο σε δυνατή φωτιά 3-5 λεπτά.
Ανοίγουμε το ζυμάρι σε σχήμα ρολού και κόβουμε σε 8 ίσα μέρη. Ανοίγουμε κάθε κομμάτι ζύμης σε λεπτό φύλλο με τον κύλινδρο.
Απλώνουμε το χοιρινό και επάνω σε αυτό τα κάσιους και τα υπόλοιπα υλικά. Κλείνουμε σε μπάλα και ψήνουμε στον ατμό για 12 λεπτά.
Τηγανίζουμε σε φριτέζα με ηλιέλαιο στους 160 έως 180 βαθμούς μέχρι να πάρουν χρυσαφί χρώμα.
Αν θέλουμε να κάνουμε ανοιχτά bao, ατμίζουμε τα φύλλα της ζύμης για 8 λεπτά. Τοποθετούμε επάνω τα υλικά της γέμισης και σερβίρουμε αμέσως.
Bao με γέμιση μανιτάρια και σπανάκι
Για 4 άτομα (8 κομμάτια bao)
Υλικά για τη γέμιση
200 γρ. μανιτάρια ψιλοκομμένα
200 γρ. baby σπανάκι ζεματισμένο
100 γρ. ανθότυρο
2 κ.σ. ελαιόλαδο
Αλάτι, πιπέρι
Τσάιβς ψιλοκομμένο
Εκτέλεση
Προετοιμάζουμε τη ζύμη, όπως έχουμε αναφέρει πιο πάνω.
Σε τηγάνι σε μέτρια φωτιά σοτάρουμε τα μανιτάρια με το ελαιόλαδο, αλάτι και πιπέρι 5-6 λεπτά. Προσθέτουμε το ζεματισμένο σπανάκι που έχουμε στραγγίξει, ανακατεύουμε απαλά και αποσύρουμε από τη φωτιά. Ρίχνουμε το ανθότυρο σε κομμάτια και το τσάιβς, ανακατεύουμε και αφήνουμε να κρυώσει.
Ανοίγουμε το ζυμάρι σε σχήμα ρολού και κόβουμε σε 8 ίσα μέρη. Ανοίγουμε το κάθε κομμάτι της ζύμης με τον κύλινδρο και απλώνουμε τη γέμιση. Κλείνουμε και πλάθουμε σε σχήμα μπάλας. Ατμίζουμε για 12 λεπτά. Σε τηγάνι με ηλιέλαιο σε δυνατή φωτιά τοποθετούμε τα bao για 2 έως 4 λεπτά από την κάτω πλευρά για να θωρακιστούν.
ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 13.1.2019
σχόλια