Κι όμως, πολλές φορές το άγχος κάνει καλό

Κι όμως, πολλές φορές το άγχος κάνει καλό Facebook Twitter
Σχεδόν όλοι γνωρίζουμε από την εμπειρία μας ότι δεν είναι και το πιο ευχάριστο πράγμα στον κόσμο να περπατάς με την καρδιά να χτυπά δυνατά και τη γροθιά σφιγμένη.
0

ΦΑΝΤΑΣΤΕΙΤΕ ΟΤΙ ΜΟΛΙΣ λάβατε μια κακή αξιολόγηση για τη δουλειά σας ή ότι μάθατε ότι εκείνη η ύποπτη ελιά που έχετε βγάλει καιρό μπορεί πραγματικά να είναι καρκίνος. Η καρδιά σας χτυπάει γρήγορα, το στήθος σας σφίγγεται, το στόμα σας είναι στεγνό και το δέρμα σας υγρό από τον ιδρώτα – όλα τα κλασικά σωματικά συμπτώματα μιας κρίσης άγχους.

Όμως η αντίδραση του ανθρώπινου σώματος στο άγχος κρύβει στην πραγματικότητα δύο διαφορετικά ψυχολογικά (και βιολογικά) φαινόμενα. Το πρώτο –ας το ονομάσουμε «αναπτυξιακό άγχος»– εμφανίζεται ως απόκριση σε προκλήσεις που είναι δυσάρεστες αλλά διαχειρίσιμες. Το δεύτερο –ας το πούμε «τοξικό άγχος»– προκύπτει από καταστάσεις που υπερβαίνουν την ικανότητα του ατόμου να τις αντιμετωπίσει.

Είναι η διαφορά μεταξύ μιας διαρροής στο υπόγειό σας και της ολοκληρωτικής απώλειας του σπιτιού σας μετά από έναν τυφώνα. Το τοξικό άγχος μπορεί να είναι εξαιρετικά επιβλαβές, βιολογικά και ψυχολογικά. Το αναπτυξιακό άγχος όμως μπορεί να προάγει την υγεία και την αντοχή, με τον τρόπο που η σωματική άσκηση μας καθιστά πιο γυμνασμένους και πιο ανθεκτικούς.

Ο καθένας από εμάς έχει διαφορετική ευαισθησία και διαφορετικές αντιδράσεις στο άγχος. Η ίδια πρόκληση, όπως φερ' ειπείν η πραγματοποίηση μιας δημόσιας παρουσίασης, μπορεί να είναι τρομακτική για ένα άτομο και συναρπαστική για ένα άλλο. 

Το βασικό χαρακτηριστικό του αναπτυξιακού άγχους είναι ότι, παρότι μπορεί να είναι δυσάρεστο, δεν υπερβαίνει την ικανότητα κάποιου να προσαρμοστεί σ’ αυτό. Σε γενικές γραμμές, η απόδοση κάποιου υπό πίεση ακολουθεί μια συνάρτηση ανεστραμμένου U: Καθώς το άγχος αυξάνεται, η απόδοση αυξάνεται μέχρι ένα μέγιστο σημείο και στη συνέχεια πέφτει.

Αυτή η σχέση, που ονομάζεται Νόμος Yerkes-Dodson, σημειώθηκε για πρώτη φορά το 1908. Έκτοτε, δεκάδες μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει ένα βέλτιστο επίπεδο στρες που μπορεί να παράγει υψηλές αποδόσεις σε ποικίλου τύπου δραστηριότητες, από τον πρωταθλητισμό ως την καθημερινή εργασία.   

Το αξιοσημείωτο με το αναπτυξιακό άγχος είναι ότι μπορεί να ενισχύσει την ανθεκτικότητα τόσο του νου όσο και του σώματος. Στοιχεία τόσο από ζώα όσο και από ανθρώπους δείχνουν ότι η εμπειρία ελεγχόμενου άγχους –σε σύγκριση είτε με ανεξέλεγκτο άγχος είτε ακόμα και με καθόλου άγχος– μπορεί να προστατεύσει ένα άτομο από τις αρνητικές επιπτώσεις τόσο του τρέχοντος όσο και του μελλοντικού άγχους.

Αυτό είναι πιθανό επειδή το οξύ άγχος προκαλεί μια σύντομη αύξηση δύο στρεσογόνων ορμονών του: της κορτιζόλης και της νορεπινεφρίνης. Η κορτιζόλη ωθεί το σώμα να απελευθερώσει γλυκόζη προκειμένου να κερδίσει ενέργεια και να ενισχύσει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Εν τω μεταξύ, η νορεπινεφρίνη, στενός συγγενής της αδρεναλίνης, αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση, προετοιμάζοντάς σας για φυγή ή για μάχη.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο διεγερτικά φάρμακα όπως το Adderall και το Ritalin, τα οποία αυξάνουν τη νορεπινεφρίνη με πολύ πιο ισχυρό τρόπο από το καθημερινό άγχος, έχουν τόσο ισχυρά αποτελέσματα.

Σχεδόν όλοι γνωρίζουμε από την εμπειρία μας ότι δεν είναι και το πιο ευχάριστο πράγμα στον κόσμο να περπατάς με την καρδιά να χτυπά δυνατά και τη γροθιά σφιγμένη. Εφόσον όμως αυτή η κατάσταση δεν διαρκεί πολύ, μπορεί να αποδειχθεί πραγματικά ωφέλιμη.

Ένας σύντομος παλμός κορτιζόλης, σε συνδυασμό με άλλες φυσιολογικές αντιδράσεις στο οξύ στρες, μπορεί να ενισχύσει τις συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων στον ιππόκαμπο, μια περιοχή του εγκεφάλου που είναι απαραίτητη για τη μνήμη και τη μάθηση. Και στοιχεία από αγχωμένα τρωκτικά και ανθρώπους δείχνουν ότι η σύντομη έκθεση σε κορτιζόλη μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση συμπεριφορών που μοιάζουν με άγχος ή PTSD (διαταραχή μετατραυματικού στρες).

Αντιθέτως, το χρόνιο στρες δεν είναι ούτε υγιές ούτε επωφελές. Η επίμονη αύξηση της κορτιζόλης και της νορεπινεφρίνης μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες εμφάνισης διαβήτη, παχυσαρκίας και υπέρτασης, ενώ παράλληλα επηρεάζει τη γνωστική λειτουργία. Ενώ μια βραχυπρόθεσμη πρόκληση μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη των νευρώνων στον ιππόκαμπο, η χρόνια έκθεση στην κορτιζόλη μπορεί να τους συρρικνώσει.

Μερικές φορές, το τοξικό άγχος είναι αναπόφευκτο. Ορισμένα εργασιακά περιβάλλοντα και ορισμένες σχέσεις μπορούν να προκαλέσουν αμείλικτο, επιβλαβές άγχος – σ’ αυτές τις περιπτώσεις, η λύση μπορεί να απαιτεί την εύρεση άλλης εργασίας ή άλλου συντρόφου.

Για τους περισσότερους ανθρώπους, ωστόσο, η μετατροπή του τοξικού άγχους σε αναπτυξιακό βρίσκεται ουσιαστικά στο χέρι τους. Ο καθένας από εμάς έχει διαφορετική ευαισθησία και διαφορετικές αντιδράσεις στο άγχος. Η ίδια πρόκληση, όπως φερ' ειπείν η πραγματοποίηση μιας δημόσιας παρουσίασης, μπορεί να είναι τρομακτική για ένα άτομο και συναρπαστική για ένα άλλο.

Ανεξάρτητα όμως από την ανοχή σας στο άγχος, ακόμη και μικρές παρεμβάσεις –όπως ο επαρκής ύπνος και η άσκηση– μπορούν να σας βοηθήσουν να μη γλιστρήσετε προς τα κάτω, στην καμπύλη του ανεστραμμένου U. Δεν πρέπει να φοβόμαστε το αναπτυξιακό άγχος της ανάπτυξης περισσότερο από ό,τι τον πόνο που συνοδεύει μια αποτελεσματική προπόνηση. Και τα δύο μπορεί να είναι δυσάρεστα, αλλά μακροπρόθεσμα μας κάνουν πιο δυνατούς.

Με στοιχεία από The Atlantic

Υγεία & Σώμα
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Άγχος, πορνό και ψεύτικες φωτογραφίες: Τι κάνει έναν άνδρα να λέει ψέματα για το μέγεθος του πέους του;

Living / Άγχος, πορνό και ψεύτικες φωτογραφίες: Τι κάνει έναν άνδρα να λέει ψέματα για το μέγεθος του πέους του;

Η τάση του cockfishing, του να στέλνει δηλαδή κανείς «επιμελημένες» ή ψεύτικες εικόνες του πέους του, εξαπλώνεται όλο και περισσότερο σ’ έναν κόσμο όπου η πορνογραφία έχει υποκαταστήσει απολύτως τη σεξουαλική αγωγή.
THE LIFO TEAM
Πώς να παραμείνετε ασφαλείς στην πτήση σας κατά τη διάρκεια αναταράξεων

Διεθνή / Πώς να παραμείνετε ασφαλείς στο αεροπλάνο κατά τη διάρκεια αναταράξεων

Οι ειδικοί λένε ότι τα αεροπλάνα είναι κατασκευασμένα για να αντέχουν τις δυνάμεις των αναταράξεων και ότι οι πιλότοι είναι εκπαιδευμένοι στο πώς να ανταποκρίνονται σε αυτές - Πώς μπορούμε, όμως, να παραμείνουμε ασφαλείας σε περίπτωση αναταράξεων;
LIFO NEWSROOM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Kατάψυξη ωαρίων: Τάση ή αναγκαία επιλογή;

Ψυχή & Σώμα / Kατάψυξη ωαρίων: Τάση ή αναγκαία επιλογή;

Γιατί αυξάνεται ο αριθμός των γυναικών που επιλέγουν την κατάψυξη ωαρίων; Η Τζούλη Αγοράκη συζητά με τον γυναικολόγο Γιώργο Μακρή, διευθυντή της Γυναικολογικής Κλινικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, ο οποίος αναλύει τους πιθανούς κινδύνους της κρυοσυντήρησης ωαρίων, τις ηλικίες στις οποίες η διαδικασία δεν είναι ενδεδειγμένη, καθώς και τον λόγο που αυτή η μέθοδος έχει εξελιχθεί σε μια διαδεδομένη «μόδα» τα τελευταία χρόνια.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Μητρότητα και αλκοόλ: Αναγκαίο «διάλειμμα» ή εξάρτηση;

Ψυχή & Σώμα / Μητρότητα και αλκοόλ: Αναγκαίο «διάλειμμα» ή εξάρτηση;

Γιατί υπάρχει αυτή η εικόνα της εξουθενωμένης μητέρας που βάζει τα παιδιά της για ύπνο και με το που εκείνα κοιμούνται τρέχει και βάζει ένα μεγάλο ποτήρι κρασί και το πίνει όλο, σχεδόν μονορούφι, στην υγειά των αντοχών της; Η Τζούλη Αγοράκη μιλά με την συγγραφέα Γιούλη Ψαρράκη για τη μητρότητα και την κατανάλωση αλκοόλ.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Ακμή στην εφηβεία: Αιτίες, μύθοι και λύσεις

Ψυχή & Σώμα / Ακμή στην εφηβεία: Αιτίες, μύθοι και λύσεις

Τι σημαίνει η ακμή για έναν έφηβο; Γιατί εμφανίζεται; Είναι κληρονομική; Υπάρχουν πια δραστικές θεραπείες; Η Τζούλη Αγοράκη συζητά με τη δερματολόγο Μάργκη Καπελλάρη για τις σύγχρονες μεθόδους καταπολέμησης της ακμής, η οποία δεν ταλαιπωρεί μόνο τους εφήβους, αλλά μπορεί να εκδηλωθεί και σε μεγαλύτερες ηλικίες.
THE LIFO TEAM
Οι ψυχεδελικές θεραπείες ξανά στο προσκήνιο

Explainer / Ψυχεδελικές θεραπείες: Τι ξέρουμε τώρα

Μπορούν οι ψυχεδελικές ουσίες να προσφέρουν αποτελεσματική θεραπεία για ψυχικές παθήσεις όπως η κατάθλιψη και το PTSD; Τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για τις ιαματικές τους ιδιότητες; Ποια είναι τα νομικά εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν για την ευρεία χρήση τους στην ιατρική;
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Το «πρόσωπο του Μαρ-α-Λάγκο»: Το μήνυμα της υπερβολής και η «ευγονική» του Τραμπ

Υγεία & Σώμα / Το «πρόσωπο του Μαρ-α-Λάγκο» και η «ευγονική» του Τραμπ

Τη στιγμή που επικρατεί η τάση για ένα «φυσικό» λουκ, όπου οι αισθητικές παρεμβάσεις είναι όσο το δυνατόν πιο αόρατες, το λουκ του Μαρ-α-Λάγκο, με το υπερβολικό botox, τα ορατά fillers προσώπου και το ακραίο μαύρισμα, υποστηρίζει την υπερβολή ως στοιχείο ταυτότητας.
THE LIFO TEAM
Ψυχική υγεία των εργαζομένων: Το νέο success metric για τους οργανισμούς

Υγεία & Σώμα / Ψυχική υγεία και εργασία: Ο νέος δείκτης μέτρησης επιτυχίας για τους οργανισμούς

Γιατί το μέλλον ανήκει στους οργανισμούς που αντιλαμβάνονται και κατανοούν ότι η επιτυχία δεν είναι μόνο οι αριθμοί αλλά και οι άνθρωποι που την κάνουν πραγματικότητα και επενδύουν στη διαμόρφωση ενός υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΑΤΙΑΝΑ ΤΟΥΝΤΑ, CHAIRWOMAN & CEO ΤΗΣ HELLAS EAP
Η «Τελική έξοδος» και το δικαίωμα στην ευθανασία

Υγεία & Σώμα / Η «Τελική έξοδος» και το δικαίωμα στην ευθανασία

Έχουμε το δικαίωμα να επιλέξουμε πώς θα πεθάνουμε όταν βρισκόμαστε στα πρόθυρα του αναπόφευκτου, χωρίς αυτό να αντιβαίνει στην αξία της ζωής; Ποια είναι τα ηθικά, νομικά και πολιτισμικά διλήμματα; Μια ενδιαφέρουσα συζήτηση για το θέμα πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στη Μικρή Σκηνή της Στέγης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί έκανα παιδί με τον γκέι φίλο μου

Ψυχή & Σώμα / Γιατί έκανα παιδί με τον γκέι φίλο μου

Η Τζούλη Αγοράκη μιλά με την Ελίζα Γερολυμάτου, μια τολμηρή γυναίκα που αψήφησε την εμπειρία του ορμονοεξαρτώμενου καρκίνου και την έλλειψη ωαρίων, ακολουθώντας την εσωτερική της φωνή που της έλεγε πως ήθελε να γίνει μητέρα. Παρά τις αντιξοότητες, απέκτησε ένα παιδί με έναν άνθρωπο που θαύμαζε.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
ΕΠΕΞ Γιατί όλοι ξετρελαίνονται με το πάντελ;

Υγεία & Σώμα / Πάντελ: Το άθλημα με την παράξενη ρακέτα που πωρώνει τους Αθηναίους

«Το πιο ωραίο είναι ότι το παιχνίδι είναι πάντα τόσο έντονο που σε απορροφά, για μιάμιση ώρα το μόνο που έχει σημασία είναι πού πάει το κίτρινο μπαλάκι, πράγμα που σε βοηθάει πολύ να αποφορτιστείς»
ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
Η ομορφιά ως βία, ως εμπειρία και ως προϊόν

Κοκέτα / Η ομορφιά ως βία, ως εμπειρία και ως προϊόν

Τα πάντα ώστε τα πράγματα να μπουν σ’ ένα κουτί και το κλειστό κύκλωμα «ομορφιά - κατανάλωση - εκτόνωση» να διατηρηθεί ακέραιο, να μην υπάρχει τίποτα το καινούργιο, τίποτα το έντονο Ή το εκπληκτικό, παρά μόνο η ίδια Διαφορά παντού.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Γιατί γίνεται τόσος ντόρος με το μικροβίωμα του εντέρου και τη διατροφή;

Ψυχή & Σώμα / Γιατί γίνεται τόσος ντόρος γύρω από το μικροβίωμα του εντέρου και τη διατροφή;

Τι συμβαίνει με τα τρισεκατομμύρια μικροοργανισμών στο έντερό μας; Πώς αλληλεπιδρούν με τη διατροφή μας –ενισχύοντας ή διαταράσσοντάς την– και τι σημαίνει αυτό για την υγεία μας; H Μερόπη Κοκκίνη συζητά με τη Μαντώ Κυριακού, καθηγήτρια Μικροβιολογίας, στο Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
Η γυναίκα που ανέδειξε τον οργασμικό διαλογισμό θα συνεχίσει να το κάνει ακόμα και στη φυλακή

Υγεία & Σώμα / Η γυναίκα που ανέδειξε τον οργασμικό διαλογισμό θα συνεχίσει να το κάνει ακόμα και στη φυλακή

Η Νικόλ Ντεντόν υπήρξε για μια δεκαετία επικεφαλής μιας αυτοκρατορίας κέντρων ευεξίας που μετέτρεπε τη σεξουαλική διέγερση σε πρακτική διαλογισμού. Τώρα αντιμετωπίζει την κατηγορία της εκμετάλλευσης των εργαζομένων στην εταιρεία που ίδρυσε.
THE LIFO TEAM
Διατροφή και γυμναστική: Με τόσα trends στο TikTok πώς θα βρω αυτό που μου ταιριάζει;

Ζωή στα καλύτερά της / Διατροφή και γυμναστική: Με τόσα trends στο TikTok πώς θα βρω αυτό που μου ταιριάζει;

Mια συζήτηση για τις αλήθειες και τους μύθους της διατροφής και της γυμναστικής με τον αθλητικό επιστήμονα Γιάννη Κωτσή, στο πλαίσιο της νέας σειράς podcast «Ζωή στα καλύτερά της», με την υποστήριξη των συμπληρωμάτων διατροφής EVIOL.
THE LIFO TEAM