Το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο του BBC. Το υπογράφει ο Sydney Finkelstein, καθηγητής Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Dartmouth College και σε άλλα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Το τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Superbosses: How Exceptional Leaders Manage the Flow of Talent» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Penguin.
Όλοι θέλουν έναν καλό εργοδότη. Κάποιον που σέβεται τους εργαζομένους και τη δουλειά τους, που τους προκαλεί να κάνουν το καλύτερό τους και θέλει πραγματικά να τους δει να αναπτύσσονται ως επαγγελματίες.
Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι, όταν έρχονται αντιμέτωποι με έναν απαιτητικό εργοδότη, πιστεύουν ότι έχουν να κάνουν με έναν τύραννο. Και να τι δεν καταλαβαίνουν: ότι το γεγονός πως κάποιος είναι καλός και ευγενικός εργοδότης δεν σημαίνει ότι είναι και ικανός.
Στην επιχειρηματική ζωή συναντά κανείς εργοδότες που ισχυρίζονται ότι απαιτούν υποδειγματική δουλειά, όμως εκείνο που πραγματικά αποζητούν είναι η συμπάθεια των υπαλλήλων τους. Ακόμη χειρότερα, θέλουν οι εργαζόμενοί τους να μην τους βρίζουν πίσω από την πλάτη τους, να έχουν καλή γνώμη για εκείνους, να είναι φίλοι τους. Αυτός ο τύπος εργοδότη φοβάται να θέσει υψηλούς στόχους και να απαιτήσει υψηλές επιδόσεις, κάποτε φοβάται ότι οι εργαζόμενοι θα τον ξεπεράσουν σε ικανότητες και κάπως έτσι θα χάσει την εκτίμησή τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να απαιτούν λιγότερα από το προσωπικό τους, συχνά και χωρίς να το καταλαβαίνουν. Και φυσικά δεν είναι να απορεί κανείς πώς μετά οι επιχειρήσεις πέφτουν έξω ή δεν επιτυγχάνουν τους στόχους τους.
Αν δεν βελτιώνεστε, αν δεν μαθαίνετε και δεν αναπτύσσεστε συστηματικά, δεν προοδεύετε, δεν μένετε καν στάσιμοι: φθίνετε.
Κάποιοι από τους μεγαλύτερους ηγέτες μιας επιχείρησης κατεβαίνουν στον επαγγελματικό στίβο με τετράγωνη λογική και εμμονική προσήλωση στο αποτέλεσμα που προσδοκούν. Αυτοί οι εξαιρετικά επιτυχημένοι εργοδότες δεν ενδιαφέρονται καθόλου για το αν είναι συμπαθείς. Οι προσδοκίες τους είναι μεγάλες και αδιαπραγμάτευτες και οι ομάδες τους το γνωρίζουν. Όπως, για παράδειγμα, ο Αμερικανός γκουρού των κτηματομεσιτικών επιχειρήσεων Μπιλ Σάντερς. «Όλοι γνώριζαν ότι ο Μπιλ απαιτεί αποτελέσματα», είχε πει κάποτε ο Ρόναλντ Μπλάνκενσιπ, πρώην πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Verde Realty, ενός επιχειρηματικού τραστ, και για καιρό συνεργάτης του Σάντερς. «Αν είχες σκοπό να δουλέψεις μαζί του, έπρεπε να είσαι έτοιμος να κάνεις αυτή τη δουλειά κορυφαία προτεραιότητά σου».
Αυτού του είδους οι άνθρωποι δεν φοβούνται να ορίσουν τους δικούς τους κανόνες, για την ακρίβεια δεν διστάζουν στιγμή. Και παραδόξως, ακριβώς ο σκληρός χαρακτήρας που επιδεικνύουν και η προσήλωση στον στόχο και στο όραμά τους από την οποία συνοδεύεται κερδίζουν την εκτίμηση των υπαλλήλων τους και όχι την αποστροφή ή την αντιπάθεια. Στην πραγματικότητα, δημιουργούνται στους εργαζομένους αισθήματα ισχυρότερα από την εκτίμηση: βαθύς σεβασμός, αφοσίωση, ακόμη και αγάπη. Φυσικά, το να είναι κανείς σκληρός δεν σημαίνει ότι είναι και προσβλητικός. Πώς μπορεί, λοιπόν, να γνωρίζει κάποιος ότι δεν φλερτάρει με το Σύνδρομο του Καλού Εργοδότη; Ρίχνοντας μια ματιά σ' αυτές τις ερωτήσεις και κρατώντας το... σκορ.
- Κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους αλλάξατε γνώμη για κάποιον επειδή απέτυχε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις σας περισσότερες από μία φορές;
- Κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους αποτύχατε να τιμωρήσετε ανάρμοστες συμπεριφορές;
- Έχετε μπει στη διαδικασία να δώσετε μπόνους ή να επιβραβεύσετε με άλλο τρόπο υπαλλήλους ακόμη κι αν απέτυχαν στους στόχους που είχατε θέσει, μόνο και μόνο επειδή «προσπαθούν σκληρά»;
- Μήπως αδυνατείτε να θέσετε ξεκάθαρους στόχους στην ομάδα σας; Οι ξεκάθαροι στόχοι είναι συγκεκριμένοι, μετρήσιμοι και συνοδεύονται από προθεσμίες. Οι γενικόλογες επιδιώξεις, πάλι, όχι.
- Έχετε την τάση να αποφεύγετε να κάνετε ένα αρνητικό σχόλιο από φόβο μήπως αναστατώσετε ή αποξενώσετε έναν υπάλληλο;
- Όταν προβαίνετε σε ένα αρνητικό σχόλιο πιάνετε τον εαυτό σας να προσπαθεί να το αμβλύνει;
- Ο περίγυρός σας σας θεωρεί μαλακό και υπερβολικά ελαστικό άνθρωπο;
- Οι άνθρωποι που δουλεύουν για σας έχουν την τάση να αναπαύονται στις δάφνες τους όταν έχουν πετύχει κάτι;
Αν συλλαμβάνετε τον εαυτό σας να έχει απαντήσει θετικά σε περισσότερες από τρεις ερωτήσεις, ενδεχομένως υποφέρετε κι εσείς από το Σύνδρομο του Καλού Εργοδότη και πρέπει άμεσα να αλλάξετε τακτική – εφόσον αυτό που όντως επιθυμείτε είναι να σας σέβονται και όχι να σας συμπαθούν. Τι μπορείτε να κάνετε γι' αυτό:
- Κρατήστε «ημερολόγιο προσδοκιών» για καθέναν από τους υπαλλήλους σας, καθώς και τις καθημερινές παρατηρήσεις σας για τις επιδόσεις τους και κάθε πρωτοβουλία που αναλάβατε εσείς για να τους κινητοποιήσετε προς την κατεύθυνση που θέλετε.
- Ανατρέχετε όσο το δυνατόν συχνότερα στις σημειώσεις σας. Δείτε ξανά τους στόχους σας: είναι αρκετά φιλόδοξοι; Είναι σαφείς και εστιασμένοι; Μην υποχωρείτε απλώς επειδή κάποιος απέτυχε να ανταποκριθεί σε κάποιον από αυτούς.
- Υπάρχει τρόπος να κάνετε πιο ενδιαφέρουσα τη διαδικασία επίτευξης ενός στόχου κοινοποιώντας τους όρους του όποιου παιχνιδιού στην ομάδα σας; Κάνοντας κάτι τέτοιο μπορεί να προωθήσετε τον υγιή ανταγωνισμό, ενώ κάνετε ακόμη πιο δύσκολο το να τη σκαπουλάρει κάποιος από τις ευθύνες του.
- Εξασκηθείτε στο να... ασκείτε κριτική. Αποφύγετε τη συναισθηματική εμπλοκή και μείνετε προσηλωμένοι στα γεγονότα. Εστιάστε στο να ασκείτε σωστά αυτή την κριτική. Την επόμενη φορά θα το κάνετε καλύτερα. Μη στέκεστε στο παρελθόν.
Να θυμάστε πάντα ότι τα «καλά αφεντικά» μπορεί να νιώθουν ωραία με τον εαυτό τους, αλλά δεν καταφέρνουν σπουδαία, κάποτε παγκοσμίως αξιοσημείωτα, αποτελέσματα. Αυτό το κατορθώνουν τα απαιτητικά αφεντικά. Κι αν δουλεύετε για έναν καλό, ευγενικό εργοδότη, μην αισθάνεστε ούτε εσείς ικανοποιημένοι από τον εαυτό σας. Αν δεν βελτιώνεστε σε καθημερινή βάση σ' αυτό που κάνετε για να ζήσετε, αν δεν μαθαίνετε και δεν αναπτύσσεστε συστηματικά, δεν προοδεύετε, δεν μένετε καν στάσιμοι: φθίνετε. Στον σύγχρονο επιχειρηματικό κόσμο –όπου ο ανταγωνισμός ελλοχεύει παντού και μέσα σ' όλους– το να επιβιώνεις απλώς δεν είναι συνταγή επιτυχίας.