Το σκανδιναβικό καλοκαίρι είναι δροσερό και ελαφρύ. Ο ήλιος δεν δύει εντελώς και η βραδινή ποδηλατάδα είναι πάντα τυλιγμένη σε ένα θαμπό λυκόφως.
Η θερμοκρασία μια συνηθισμένη καλοκαιρινή μέρα στην Κοπεγχάγη κυμαίνεται μεταξύ 15 και 23 βαθμών, με ελαφριά συννεφιά και σποραδικό ψιλόβροχο. Όμως κάποιες μέρες ο ήλιος λούζει την πόλη από νωρίς το πρωί, ανεβάζοντας την αίσθηση στους 25 και βάλε. «Καιρός για μπάνιο και ηλιοθεραπεία!», θα πρέπει να σκέφτονται οι ντόπιοι.
Η λέξη-κλειδί είναι «ποδήλατο»
Το ποδήλατο είναι πλέον η πεμπτουσία της δανέζικης ζωής. Πάνω από το 60% των κατοίκων της Κοπεγχάγης το χρησιμοποιεί καθημερινά ως κύριο μέσο μεταφοράς και η πόλη το ανταποδίδει με ένα εκτεταμένο δίκτυο ποδηλατοδρόμων και διάσπαρτα υπαίθρια πάρκινγκ, όπου δεκάδες ποδήλατα περιμένουν παρατεταγμένα σαν γυαλιστερά μεταλλικά έντομα.
Πολλά ποδήλατα έχουν καλάθια, αλλά όχι όλα – συχνά οι Δανοί σε προσπερνούν με φόρα, ισορροπώντας με άνεση μια γλάστρα, έναν πίνακα ή τα ψώνια του σούπερ μάρκετ δεμένα με ευφάνταστους τρόπους στο σακίδιό τους. Απλώνουν το χέρι τους διαγώνια στο πλάι για να προειδοποιήσουν ότι θα στρίψουν, το σηκώνουν κάθετα για να σταματήσουν, προσπερνούν τους αργούς ποδηλάτες της δεξιάς λωρίδας και περιμένουν υπομονετικά στα φανάρια και τις διαβάσεις.
Αν ήθελα πρωινό, θα μπορούσα να κατευθυνθώ προς το Alice Ice Cream & Coffee για προζυμένιο ψωμί με συνοδευτικό βούτυρο και τυρί ή σπιτικό παγωτό, στο Buka Bakery για αφράτο κρουασάν με γέμιση φιστίκι ή κρέμα και σμέουρα, ή στο Lille Bakery για μια γιγάντια φέτα φρέσκο ψωμί με τηγανητό αυγό ή ό,τι άλλο specialty έχουν για την ημέρα.
Ανεβαίνω στο ποδήλατο με κατεύθυνση κάποια από τις ξύλινες αποβάθρες, που είναι ο ορισμός του «the place to be» για τις ζεστές καλοκαιρινές μέρες. Βρίσκονται σε διάφορα κεντρικά σημεία της πόλης, και ουσιαστικά αποτελούν τεχνητές παραλίες, κάθε μία από αυτές συνδεδεμένη με μια διαφορετική γειτονιά. Η Κοπεγχάγη έχει βέβαια και κανονικές, αμμώδεις παραλίες εκτός του κέντρου, εύκολα προσβάσιμες με τα μέσα μεταφοράς.
Αν ήθελα πρωινό, θα μπορούσα να κατευθυνθώ προς το Alice Ice Cream & Coffee για προζυμένιο ψωμί με συνοδευτικό βούτυρο και τυρί ή σπιτικό παγωτό, στο Buka Bakery για αφράτο κρουασάν με γέμιση φιστίκι ή κρέμα και σμέουρα, ή στο Lille Bakery για μια γιγάντια φέτα φρέσκο ψωμί με τηγανητό αυγό ή ό,τι άλλο specialty έχουν για την ημέρα.
Διασχίζω την πόλη περνώντας μπροστά από τη Γλυπτοθήκη ή αλλιώς τη Ny Carlsberg Glyptotek. Εκτός από τον Ροντέν, την ελληνική και την αιγυπτιακή συλλογή, η γλυπτοθήκη διαθέτει ένα ονειρεμένο, ψηλοτάβανο αίθριο γεμάτο φυτά, που μοιάζει με θερμοκήπιο. Στα τραπέζια του καφέ μπορείς να δουλέψεις ανενόχλητος στο λάπτοπ με τις ώρες, ενώ οι πεινασμένοι επισκέπτες απολαμβάνουν το brunch ή το μεσημεριανό τους. Πέριξ της γλυπτοθήκης βρίσκονται το διάσημο θεματικό πάρκο Tivoli, το Nationalmuseet, το Εθνικό Μουσείο της Κοπεγχάγης, και ο πεζόδρομος Strøget (η αντίστοιχη Ερμού), οπότε αν έχει κανείς όρεξη για τουρισμό, σκοτώνει με ένα σμπάρο πολλά τρυγόνια.
Μια πόλη-παιδική χαρά με ευτυχισμένους κατοίκους
Οι αποστάσεις δεν είναι μεγάλες έτσι κι αλλιώς – η Κοπεγχάγη είναι μικρή και δεν αποκλείεται να πετύχεις το ίδιο πρόσωπο μέσα στην ίδια μέρα. Ταυτόχρονα, υπάρχει κάτι το παρεΐστικο και το φιλόξενο στην ατμόσφαιρα. Συνειδητοποιώ ότι λείπει το χάος – όχι μόνο το μεσογειακό, αλλά το χάος που τυλίγει τις μεγάλες τουριστικές πρωτεύουσες, όπως το Παρίσι και το Λονδίνο. Λείπουν τα νεύρα, η ένταση, λείπει το μποτιλιάρισμα και το καυσαέριο. Αυτό δεν έγινε μόνο του, μαγικά, αλλά επειδή η Κοπεγχάγη είναι αποφασισμένη να γίνει ουδέτερη ως προς τις εκπομπές άνθρακα μέχρι το 2025 (είναι ήδη μία από τις πιο πράσινες πόλεις στον κόσμο).
Μια γυναίκα με βρεγμένα μαλλιά και το πάνω μέρος του μαγιό της με προσπερνά με το ποδήλατο και θυμάμαι ότι οι Δανοί ανακηρύχθηκαν τον περασμένο Απρίλιο ως ο δεύτερος πιο ευτυχισμένος λαός στον κόσμο για έκτη συνεχόμενη χρονιά και η Δανία η κορυφαία χώρα για ηλικίες άνω των 60. Κάνοντας μια βόλτα σε κάποιο από τα άφθονα πάρκα της Κοπεγχάγης –ας πούμε στον βοτανικό κήπο ή το Kogens Have (που σημαίνει Κήπος του Βασιλιά και βρίσκεται μπροστά από το κάστρο Rosenborg)– καταλαβαίνει κανείς γιατί.
Πάρκα φροντισμένα και καθαρά, παγκάκια, διακριτικοί κάδοι σκουπιδιών, μεγάλα πεζοδρόμια. Ένα πλήρως λειτουργικό οδικό δίκτυο με μετρό και λεωφορεία που εξυπηρετεί όλη την πόλη, ράμπες για αμαξίδια, ποδήλατα με ενσωματωμένα παιδικά καρότσια, εύκολη πρόσβαση παντού, για όλους. Μια πόλη σαν παιδική χαρά για τους κατοίκους της.
Εκτός από τον δημόσιο χώρο, οι Δανοί απολαμβάνουν και ένα πολύ καλό επίπεδο δημόσιας υγείας και εκπαίδευσης, χορταστικές γονικές άδειες, ρυθμίσεις που διευκολύνουν τους νέους στην αγορά σπιτιού, ισχυρά συνδικάτα και μία από τις πιο υψηλές θέσεις στον δείκτη ισότητας φύλων. «Νιώθω απόλυτα ασφαλής να βγω από το σπίτι στις 3 το πρωί και να πάω για τρέξιμο, αν θέλω», μου λέει αργότερα μια Δανή φίλη. Η Κοπεγχάγη είναι μια ασφαλής πόλη, με μικρά ποσοστά εγκληματικότητας και κουλτούρα που βασίζεται στην εμπιστοσύνη. Μετρό χωρίς προστατευτικές μπάρες. Ποδήλατα χωρίς τον φόβο κλοπής. Μωρά που κοιμούνται στα καρότσια τους έξω από τα καφέ.
Βουτιές και άραγμα στις ξύλινες αποβάθρες
Περνώντας από το όμορφο και τουριστικό Nyhavn, το κανάλι με τα πολύχρωμα σπιτάκια που είναι συνώνυμο της Κοπεγχάγης στο Google, φτάνω στη γέφυρα Inderhavnsbroen. Στη μία πλευρά υπάρχουν άφθονες επιλογές σε street food, με καντίνες, τραπέζια και ξύλινους πάγκους όπου ο κόσμος αράζει χαλαρά, αλλά δεν ενδίδω στον πειρασμό. Έχω ήδη στην τσάντα μου ένα butter burger από το Gasoline Grill, ένα από τα πιο γνωστά spots της Κοπεγχάγης, που συνδυάζει μπέργκερ με βενζινάδικο – βέβαια είναι καλύτερο να το απολαύσει κανείς ζεστό, με το βούτυρο να ποτίζει το χαρτί και να κάνει τα δάχτυλα να γυαλίζουν.
Κατευθύνομαι σε κάποια από τις πιο δημοφιλείς τεχνητές παραλίες της πόλης, όπως το Islands brygge, το Havnevigen και το Badezone Sandkaj. Η φάση εκεί είναι η εξής: οι κάτοικοι φτάνουν μόνοι ή σε παρέες, παρκάρουν το ποδήλατό τους, βρίσκουν το σποτ τους και γδύνονται για να φορέσουν το μαγιό τους. Αν έχουν σταματήσει για μια γρήγορη απρογραμμάτιστη βουτιά, μένουν με το εσώρουχο. Πολλές γυναίκες κάνουν μπάνιο τόπλες. Κανείς δεν το κάνει θέμα εδώ. Στεγνώνουν στον ήλιο συζητώντας ή διαβάζοντας το βιβλίο τους.
Μόλις χαμηλώσει ο ήλιος, η θερμοκρασία πέφτει στους 18 βαθμούς, με παγωμένο αεράκι. Μια παρέα κοριτσιών δίπλα μου βγάζει από τις τσάντες μάλλινα πουλόβερ, τα οποία φοράει με λινό παντελόνι και σαγιονάρες, πάνω από το μαγιό. Καλοκαίρι και χειμώνας σε ένα ντύσιμο, το τέλειο layering.
Σκανδιναβικό στυλ και vintage διαμάντια
Το layering και το στυλ γενικότερα είναι ακόμα ένας τομέας στον οποίο αριστεύει η Κοπεγχάγη. Ο μινιμαλισμός αλλά και η πρωτοπορία του «scandi style» έστρεψε τα τελευταία χρόνια τους προβολείς της μόδας στην πόλη, που φιλοξενεί μια από τις πιο ενδιαφέρουσες Εβδομάδες Μόδας και μερικά από τα πιο πρωτοποριακά, ανερχόμενα brands. Oversized σακάκια σε άνδρες και γυναίκες, sneakers και σαγιονάρες, φαρδιά τζιν, μπότες, δερμάτινα πανωφόρια και καμπαρντίνες είναι μερικά από τα βασικά συστατικά του σύγχρονου σκανδιναβικού στυλ, που συνδυάζει το επίσημο με το street ντύσιμο και την απλότητα με τα εκκεντρικά στοιχεία.
Υπάρχει, όμως, και άλλος ένας λόγος που θα δείτε μερικούς από τους πιο καλοντυμένους ανθρώπους του πλανήτη στην Κοπεγχάγη: τα άφθονα vintage και second hand μαγαζιά σε όλη την πόλη, αλλά και τα υπαίθρια markets τις Κυριακές. Εκεί δεν βρίσκεις μόνο τα κλασικά '80s φλοράλ πουκάμισα και τις πολύχρωμες τσάντες που κυριαρχούν στην Ευρώπη, αλλά designer κομμάτια σε άψογη κατάσταση, αυθεντικά δέρματα, σακάκια, ζώνες και deadstock γυαλιά ηλίου. Με άλλα λόγια, έχουν αισθητική, αλλά έχουν και πρόσβαση σε μια μεγάλη ποικιλία από εκπληκτικά ρούχα από δεύτερο χέρι – high fashion και ανακύκλωση 2 σε 1.
Πίσω στην αποβάθρα, οι Δανοί απολαμβάνουν την (ομολογουμένως σπάνια) ηλιόλουστη και ζεστή μέρα τους με τρόπο αρκετά μεσογειακό. Οι παρέες γύρω μου φέρνουν κοκτέιλ και κουτιά πίτσας από τα κοντινά εστιατόρια, ενώ από μια καντίνα σε κοντινή απόσταση ακούγεται μουσική. Νωρίτερα, στον δρόμο, ο κόσμος καθόταν έξω, στα τραπέζια των καφέ και σε ξύλινους πάγκους, πετσέτες θαλάσσης ξεπρόβαλλαν από τσάντες κρεμασμένες σε ηλιοκαμένους ώμους.
Στο Norrebro, μία από τις cool γειτονιές της πόλης, που συγκεντρώνει πολλά vintage μαγαζιά και street food spots –σημειώστε την πίτσα του Diamond Slice– βρίσκεται το Friheden, ένα υπαίθριο μπαρ και εστιατόριο όπου πίνεις κοκτέιλ σε έναν μικρό κήπο, δίπλα σε μια εξέδρα για skate. (Μια ανάσα από το Friheden βρίσκεται η πλατεία Superkilen, ένα case study πολυπολιτισμικού urban design διά χειρός της καλλιτεχνικής κολεκτίβας Superflex).
Η καντίνα παίζει το «Dancing in the moonlight» των Toploader, ντύνοντας το σούρουπο με '00s νοσταλγία. Η αποβάθρα έχει σχεδόν αδειάσει, ο βραδινός αέρας είναι πια παγωμένος. Οι κάτοικοι δεν άφησαν πίσω ίχνος σκουπιδιού. Πάνω στο ποδήλατο, οι όμορφες προσόψεις των κτιρίων περνούν γρήγορα από την περιφερειακή μου όραση. Περνώ μέσα από την Christiania, την αυτοοργανωμένη χίπικη γειτονιά του κέντρου με τα γκράφιτι.
Είναι σχεδόν 11:30 το βράδυ, οι δρόμοι έχουν ησυχάσει εντυπωσιακά, έως και τελείως, και η ζωή συνεχίζεται στα ημιφωτισμένα σαλόνια με τις βιβλιοθήκες και τα φυτά που προλαβαίνω να διακρίνω. Οι Δανοί αγαπούν να ανοίγουν το σπίτι τους σε φίλους – δική τους είναι άλλωστε η φιλοσοφία του hygge. Σε επίσκεψη σε ντόπιο ζευγάρι φίλων, αφιερώσαμε ένα σημαντικό μέρος της συζήτησης στο πώς θα μπορούσαν να διαμορφώσουν το σαλόνι και την κουζίνα τους ώστε να διευκολύνουν τη ροή του κόσμου στα οικογενειακά και φιλικά τραπέζια.
Κλειδώνοντας το ποδήλατό μου κάτω από το σπίτι, επιχειρώ ένα πρόχειρο άθροισμα των ωρών που έχω ξοδέψει ψάχνοντας πάρκινγκ στην Αθήνα. Σίγουρα οι Δανοί έχουν τα δικά τους θέματα (όπως, για παράδειγμα, τη σχέση τους με το ποτό), αλλά σε πολλούς τομείς της καθημερινότητάς τους μοιάζει σαν να έχουν πάρει τη ζωή σε premium έκδοση. Είναι πια μεσάνυχτα και οι κάτοικοι της δεύτερης πιο ευτυχισμένης χώρας στον κόσμο κοιμούνται, έχοντας απολαύσει τον ήλιο όσο καλύτερα μπορούσαν. Για την υπόλοιπη εβδομάδα, η πρόγνωση δείχνει μόνο βροχές.
