Επισκέφθηκε τα Άγραφα αρχικά για διακοπές το 2020 και τα ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα. Μέσα σε τρεις μέρες και με τη στήριξη του συντρόφου της η Βασιλική Κοϊμτζίδου πήρε την απόφαση να μετακομίσει μόνιμα σε ένα μικρό χωριό 10 κατοίκων, το Πετρίλο, μαζί με τα ζώα της –άλογα, σκυλιά, γατιά– και να ξεκινήσει από το μηδέν την επιχειρηματική της δραστηριότητα που κινείται γύρω από τον οικοτουρισμό.
Στις υπαίθριες δραστηριότητες για μικρούς και μεγάλους που διοργανώνει καθ' όλη τη διάρκεια του έτους προστέθηκε το οικοτουριστικό Stefaniada Lake Festival, με ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα, με δραστηριότητες και εργαστήρια που δημιουργήθηκαν με επίκεντρο την αξία της φύσης, της ιστορίας και του πολιτισμού της περιοχής.
Δεν σταματά όμως εκεί. Επόμενος στόχος της Βασιλικής, η δημιουργία του πρώτου αγροτουριστικού καταλύμματος στην περιοχή, που θα κάνει βιολογική καλλιέργεια και οικοτεχνία για την παρασκευή τοπικών προϊόντων των Αγράφων.
Πέντε χρόνια μετά, αισθάνεται απόλυτα δικαιωμένη από την επιλογή της. Έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα δίκτυο ανθρώπων, χωριανών, επισκεπτών και εθελοντών, το οποίο με τη βοήθεια της τοπικής αυτοδιοίκησης πρωτοπορεί.
Σίγουρα δεν είναι όλα ρόδινα και εύκολα. Η ζωή «στην άγονη γραμμή» στο βουνό έχει κάποιες δυσκολίες, βαρείς χειμώνες, ορισμένες φορές με διακοπές ρεύματος, απομόνωση, χωρίς ιατρική περίθαλψη κοντά. Αλλά αυτά είναι μικρά πράγματα μπροστά στην ευτυχία.
Ακολουθεί η συζήτησή μας μαζί της.
«Το Πετρίλο είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.160 μέτρων, στις πλαγιές των Αγράφων. Είναι ένα ιστορικό, παραδοσιακό, πετρόκτιστο χωριό οχυρωμένο στα βουνά, μέσα σε ελατοδάση και δρυοδάση που σκαρφαλώνουν στις κορυφές των βουνών με τις απότομες ορθοπλαγιές.
Στο Πετρίλο, στην Εθνεγερσία κατά των Τούρκων, είχε την έδρα του το σημαντικότερο υπαρματολίκι των Αγράφων. Είναι ακόμα ζωντανός ο απόηχος της κλεφτουριάς, μέσα απ’ τα κλέφτικα τραγούδια. Οι άνθρωποι της περιοχής ήταν και είναι μέχρι σήμερα ασυμβίβαστοι, με χέρια δουλεμένα σκληρά και με βλέμμα καθάριο.
Προσωπικά, αγνοούσα παντελώς την ύπαρξη του χωριού μέχρι που γνωριστήκαμε με τον Κωνσταντίνο Βασιλακάκο, που με προσκάλεσε εδώ. Το 2020 μετακόμισα μόνιμα στο Πετρίλο Καρδίτσας (28 χρονών τότε). Ήρθα αρχικά για διακοπές στο χωριό και ερωτεύτηκα κεραυνοβόλα τα Άγραφα και την άγρια ομορφιά τους. Τα Άγραφα είναι ό,τι πιο ατόφιο και αληθινό έχει απομείνει στην Ελλάδα, είναι η οχύρωση από τα εγκόσμια που σε κρατά κοντά στο αληθινό και μακριά από κάθε τι περιττό, από τον υπερκαταναλωτισμό, την απληστία, τη ματαιοδοξία. Εδώ δεν υπάρχει διάσπαση προσοχής. Εδώ βλέπεις καθαρά αυτό που έχει σημασία. Κάθε μέρα βιώνω πολύ έντονα τη φύση με όλες μου τις αισθήσεις. Από την πρώτη στιγμή ένιωσα σαν στο σπίτι μου, το μέρος ταίριαζε με τη στάση ζωής μου.
Είχα το οικοτουριστικό μου γραφείο, το Finix Adventures, και ασχολιόμουν με τον εναλλακτικό τουρισμό, που είναι ιδανικός για την περιοχή αυτή. Σε συνδυασμό με τον Κωσταντίνο που με στήριξε, πήρα μέσα σε τρεις μέρες την απόφαση να μετακομίσω μόνιμα με τα ζώα μου, άλογα, σκυλιά, γατιά, και να μεταφέρω την έδρα της επιχείρησής μου.
Οι άνθρωποι του κύκλου μου δεν εξεπλάγησαν και πολύ, αφού γνώριζαν και εμένα και τον τρόπο ζωής που είχα πριν έρθω στο Πετρίλο, παρ' όλα αυτά είχαν ενδοιασμούς για το αν θα μπορούσε να πετύχει όλο αυτό. Για μένα έβγαζε νόημα από την αρχή και στην πορεία των χρόνων έβγαλε και για τους γύρω μου.
Ήταν μια φυσιολογική εξέλιξη για μένα. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Κολωνία της Γερμανίας, έπειτα βρέθηκα να ζω στον Πετεινό Ξάνθης, στην ενήλικη ζωή μου έφτιαξα τη φάρμα μου κοντά στον ποταμό Νέστο κι έπειτα ήρθα μόνιμα στο βουνό. Ήρθε τόσο φυσικά όλο αυτό, όσο φυσικά η βελόνα μιας πυξίδας προσανατολίζεται στον βορρά. Στην ουσία ακολούθησα το ένστικτό μου, πλησιάζοντας πάντα προς αυτό που με έκανε να αισθάνομαι καλύτερα. Πολύ συνειδητά αποφάσισα να εγκατασταθώ μόνιμα στη φύση και να εργάζομαι σε αυτήν. Δεν θυσίασα κάτι, απλώς ερχόμουν όλο και πιο κοντά στην ολοκλήρωση και την ευτυχία. Οι άνθρωποι στο χωριό με αγκάλιασαν με χαρά και με στήριξαν κι αυτοί στη συνέχεια με πολλούς τρόπους.
Σίγουρα δεν είναι όλα ρόδινα και εύκολα. Η ζωή “στην άγονη γραμμή” στο βουνό έχει κάποιες δυσκολίες, βαρείς χειμώνες, ορισμένες φορές με διακοπές ρεύματος, απομόνωση, χωρίς ιατρική περίθαλψη κοντά. Αλλά αυτά είναι μικρά πράγματα μπροστά στην ευτυχία. Για μένα η ζυγαριά γέρνει στα θετικά, η ποιότητα ζωής στο υψόμετρο και σε αγνό περιβάλλον δεν συγκρίνεται με τίποτα. Στο σπίτι τρέχει νερό κρυστάλλινο από πηγή, αναπνέουμε καθαρό αέρα και τρώμε βιολογικά λαχανικά από τους κήπους μας και προϊόντα σπιτικά από τους ντόπιους βοσκούς. Οι ρυθμοί είναι πιο αργοί, υπάρχει ησυχία και χρόνος για να σκεφτεί καθαρά κανείς. Ποιος δεν θα ήθελε μια ζωή χωρίς άγχος; Η σύνδεση με τη φύση έχει πολλά ψυχικά, σωματικά και πνευματικά οφέλη.
Το 2020 ξεκίνησα τη Finix Adventures, μια μικρή οικοτουριστική ατομική επιχείρηση. Είναι στην ουσία ο τρόπος που αντιλαμβάνομαι τη φύση και μου αρέσει να το μοιράζομαι αυτό με τον κόσμο. Στόχος, μέσα από τις υπαίθριες δραστηριότητες για μικρούς και μεγάλους, είναι να έχουν μια όμορφη εμπειρία αλλά, πέρα από μια ωραία ανάμνηση, να μείνει κι ένα αποτύπωμα στην ψυχή τους.
Σύντομα αντιλήφθηκα ένα μεγάλο πρόβλημα, ότι τα ορεινά χωριά, σημαντικό κομμάτι άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, σβήνουν και οι τελευταίες γιδόστρατες/μονοπάτια χάνονται. Θέλησα να δημιουργήσω συνθήκες ώστε να έρθουν κι άλλοι νέοι στο χωριό. Ήθελα να σωθεί η κληρονομιά μας και να κρατηθούν ζωντανά τα χωριά ώστε να τα προστατέψουν οι επόμενες γενιές και να διαδώσουν την παράδοση. Έτσι δημιουργήθηκε η ΑΜΚΕ Agrafa Heritage, μια κοινωνική επιχείρηση που μπορεί να παραγάγει μεγαλύτερο έργο και να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο.
Μέσα από την ΑΜΚΕ γεννήθηκε το 2024 το πρώτο οικοτουριστικό Stefaniada Lake Festival στη νεότερη φυσική λίμνη της Ελλάδας, με ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα με δραστηριότητες και εργαστήρια που δημιουργήθηκαν με επίκεντρο την αξία της φύσης, της ιστορίας και του πολιτισμού της περιοχής. Το μήνυμα του φεστιβάλ είναι επιστροφή στη φύση, επιστροφή στο κέντρο μας, στις ρίζες και την παράδοσή μας.
Παράλληλα, έχω αγοράσει ένα κτίσμα με οικόπεδο και βρίσκομαι στη διαδικασία της ανακαίνισης. Ετοιμάζω το πρώτο αγροτουριστικό κατάλυμα στην περιοχή, που θα κάνει βιολογική καλλιέργεια και οικοτεχνία για την παρασκευή τοπικών προϊόντων των Αγράφων. Θέλω να δημιουργήσω κι άλλες θέσεις εργασίας, σε συνεργασία με τους ντόπιους, να ανοίξουμε κι άλλα σπίτια που είναι μόνιμα κλειστά και να δώσουμε κίνητρα και σε άλλους ανθρώπους να γυρίσουν.
Νιώθω την απόλυτη δικαίωση, από την “τρελή του χωριού” που πήγε να κάνει οικοτουρισμό σε ένα χωριό 10 κατοίκων στο βουνό, γίναμε ένα δίκτυο χωριανών, επισκεπτών, εθελοντών και μαζί με τον δήμο Αργιθέας και την Περιφέρεια Θεσσαλίας έχουμε πρωτοπορήσει.
Ο αείμνηστος μπαρμπα-Γώγος είχε ένα καφενείο στο Πετρίλο. Όσους ταξιδιώτες έφερνα, πάντα τους σταματούσε στον δρόμο, τους κερνούσε λεμονάδα και ήταν χαρά του να συνομιλεί μαζί τους. Μια μέρα δυο πελάτες μου πέρασαν μεσημέρι από εκεί και ενώ ο μπαρμπα-Γώγος είχε πάει να κοιμηθεί, βγήκε γρήγορα από το σπίτι με την παντόφλα για να προλάβει να τους σταματήσει πριν φύγουν. Φυσικά άνοιξε το καφενείο, τους κέρασε λεμονάδα και τα είπανε. Όλοι οι επισκέπτες μου τον αγάπησαν και όταν έφευγαν από το χωριό πάντα ρωτούσαν μετά τι κάνει "ο παππούς με τις λεμονάδες". Εδώ και δυο χρόνια δεν είναι πλέον κοντά μας· μπορεί να τον έζησα λίγο, αλλά μου λείπει πολύ.
Το πιο ενδιαφέρον για μένα στην περιοχή είναι οι άνθρωποι που ζουν εκεί. Θα ήθελα να σου πω για τον “Άρχοντα των λιβαδιών”, τον “τελευταίο τσέλιγκα” κάτω από την υψηλότερη κορυφή των Αγράφων, την Καράβα. Ο αγαπημένος μου Βασίλης Κίσσας, 84 ετών, μένει από Μάιο μέχρι Σεπτέμβριο στον ποιμενικό οικισμό Πατλιά, σε υψόμετρο 1.500μ., με εκατόν είκοσι πρόβατα, πέντε κότες και δύο σκυλιά, μόνος του, χωρίς ρεύμα. Ένας άνθρωπος περήφανος, πράος και τρομερά φιλόξενος.
Όταν τον είδα πρώτη φορά, με κοίταξε στα μάτια και είδε μέσα στην ψυχή μου. Δεν χρειάστηκε να πω πολλά, κατάλαβε τι κουβαλούσα μέσα μου, μου έβγαλε ψωμί και δικό του τυρί, που το φτιάχνει μόνος του. Η γεύση του τυριού απίστευτη και η θέα της καλύβας του ανεπανάληπτη. Εδώ για μένα ξανάγραψε το κοντέρ μηδέν, από τότε το οροπέδιο αυτό είναι το Θιβέτ μου, εκεί απομονώνομαι και διαλογίζομαι.
Και οι τέσσερις εποχές στο βουνό έχουν τη χάρη τους, τα χρώματά τους, τα αρώματά τους, τις δραστηριότητές τους. Το καλοκαίρι απολαμβάνω τις βαρκάδες στη λίμνη Στεφανιάδας, το μπάνιο στο ποτάμι και τη συλλογή βοτάνων. Τον χειμώνα, πάλι, απολαμβάνω ένα ζεστό τσάι του βουνού στην κορυφή ενός βουνού και τον ήλιο να δύει σε μια θάλασσα από χιονισμένα βουνά.
Σε κάποιον που σκέφτεται να κάνει το βήμα να ζήσει σε ένα μικρό χωριό θα έλεγα να κάνει μια προσεκτική αναζήτηση, να το σκεφτεί καλά και να ρισκάρει, γιατί αξίζει. Να μη συμβιβαστεί με τίποτα λιγότερο από αυτό που του αξίζει, να αφήσει στην άκρη τα πρέπει της κοινωνίας, των άλλων, και να κάνει αυτό που πραγματικά ποθεί η ψυχούλα του».
Στείλτε τις προτάσεις σας για τη στήλη «Γειτονιές της Ελλάδας» στο [email protected]
