Οι περισσότεροι άνθρωποι που αγοράζουν δικό τους τροπικό νησί το κάνουν γιατί αποζητούν την πολυτέλεια. Ο Brendon Grimshaw ήταν μια διαφορετική περίπτωση, όπως και το Moyenne, το νησί που αγόρασε στις Σεϋχέλλες.
Ο Grimshaw επισκέφθηκε πρώτη φορά τις Σεϋχέλλες −ένα αρχιπέλαγος 115 νησιών στον Ινδικό Ωκεανό, εκ των οποίων μόνο οκτώ κατοικούνται μόνιμα− για διακοπές το 1962. Εργαζόταν ως συντάκτης σε μερικές από τις μεγαλύτερες εφημερίδες της Ανατολικής Αφρικής, και καθώς ήταν μια συναρπαστική εποχή για ολόκληρη τη «Μαύρη Ήπειρο», στο πλαίσιο της δουλειάς του συναναστράφηκε τον χαρισματικό νέο ηγέτη και μελλοντικό πρόεδρο της Τανζανίας, Julius Nyerere. Ωστόσο, έψαχνε για κάτι περισσότερο από το να περνάει καλά στις διακοπές του.
Έναν χρόνο πριν, η Τανζανία είχε διακηρύξει την ανεξαρτησία της, η Κένυα επρόκειτο να ακολουθήσει έναν χρόνο αργότερα, κι εκείνος, ως Άγγλος, είχε καταλάβει ότι δουλειές σαν τη δική του θα περνούσαν σύντομα στους ντόπιους. Δηλαδή ότι σύντομα θα έμενε άνεργος. Έτσι αναζήτησε νέους ορίζοντες στη ζωή του, κάτι που θα τον έφερνε πιο κοντά στη φύση. Ονειρευόταν να αποκτήσει γη στις Σεϋχέλλες, ιδανικά να αγοράσει το δικό του νησί. Μετά από μερικές εβδομάδες στις Σεϋχέλλες, άρχισε να αναρωτιέται μήπως έπρεπε να αλλάξει τα σχέδιά του. Δεν υπήρχαν πολλά νησιά διαθέσιμα για αγορά, και αυτά που υπήρχαν είχαν εξωφρενικές τιμές.
Καθώς ο τουρισμός στις Σεϋχέλλες είχε αρχίσει να απογειώνεται, έμοιαζε θέμα χρόνου κάποιος να το απαλλοτριώσει για να χτίσει ένα θέρετρο πέντε αστέρων. Το Moyenne είναι ένα από τα μικρότερα από τα εσωτερικά νησιά των Σεϋχελλών, με μήκος μόλις 0,4 και πλάτος 0,3 χιλιόμετρα, ενώ η ακτογραμμή του εκτείνεται σε λιγότερο από 2 χιλιόμετρα.
Την προτελευταία ημέρα των διακοπών του στην πρωτεύουσα Βικτόρια, τον πλησίασε ένας νεαρός και τον ρώτησε αν ήθελε να αγοράσει ένα νησί. Έτσι απλά. Ταξίδεψαν μαζί στο Moyenne, μια κουκίδα 0,099 τετραγωνικών χιλιομέτρων 4,5 χιλιόμετρα βόρεια της ακτής του μεγαλύτερου νησιού των Σεϋχελλών, του Mahé. Ο Grimshaw ερωτεύτηκε τη σιωπή του νησιού και την άγρια βλάστησή του με το που έφτασε.
Όπως θα έλεγε αργότερα, ήταν αρκετά κοντά ώστε να είναι προσβάσιμο από το κύριο νησί των Σεϋχελλών, και συγχρόνως ένας εντελώς άλλος κόσμος. Σε ένα ντοκιμαντέρ το 2009 έλεγε: «Ήταν κάτι εντελώς διαφορετικό. Ήταν ένα ιδιαίτερο συναίσθημα. Ήταν το μέρος που έψαχνα». Τέσσερα λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα της τελευταίας ημέρας των διακοπών του στις Σεϋχέλλες, ο Grimshaw υπέγραψε συμβόλαιο δίνοντας προκαταβολή 8.000 λιρών για την αγορά του Moyenne. Το νησί ήταν δικό του. Αλλά η αγορά του αποδείχτηκε ευκολότερη υπόθεση από τη φροντίδα του.
Εκτός από μια οικογένεια ψαράδων που ζούσε στο νησί, το Moyenne ήταν εγκαταλελειμμένο για δεκαετίες. Καθώς ο τουρισμός στις Σεϋχέλλες είχε αρχίσει να απογειώνεται, έμοιαζε θέμα χρόνου κάποιος να το απαλλοτριώσει για να χτίσει ένα θέρετρο πέντε αστέρων. Το Moyenne είναι ένα από τα μικρότερα από τα εσωτερικά νησιά των Σεϋχελλών, με μήκος μόλις 0,4 και πλάτος 0,3 χιλιόμετρα, ενώ η ακτογραμμή του εκτείνεται σε λιγότερο από 2 χιλιόμετρα.
Το υψηλότερο σημείο του φτάνει τα 61 μέτρα πάνω από τη στάθμη της θάλασσας και διαθέτει την ίδια παραδεισένια λευκή άμμο και τους γρανιτένιους ογκόλιθους που χαρακτηρίζουν πολλές ακτές των Σεϋχελλών. Ταυτόχρονα, ένας πυκνός, αδιάσπαστος «τοίχος» από δέντρα καλύπτει το νησί, σχηματίζοντας μια χαμηλή πυραμίδα πάνω από την επιφάνεια του νερού. Μια πανδαισία πράσινου σε συνδυασμό με έναν ουρανό στο χρώμα του κοβαλτίου και τη ζαφειρένια θάλασσα κάνουν το νησί να μοιάζει με ένα μικροσκοπικό τροπικό δάσος που ξεπηδά από τον ωκεανό.
Παρά το μικρό μέγεθος του Moyenne, η αποκατάσταση της φυσικής ομορφιάς του ήταν ένα τεράστιο έργο. Η εγκατάλειψή του και μια σειρά από βάναυσες ανθρώπινες παρεμβάσεις το είχαν αφήσει ατημέλητο, να ασφυκτιά για λίγο αέρα. Τα αγριόχορτα έπνιγαν τις κορυφές των δέντρων και το νησί ήταν τόσο κατάφυτο που λένε ότι οι καρύδες που έπεφταν από τα δέντρα δεν έφταναν καν στο έδαφος. Υπήρχε παντελής απουσία πτηνών και μέσα στο κουβάρι των αγριόχορτων μόνο αρουραίοι έψαχναν για τροφή.
Ένα 19χρονο αγόρι, γιος ντόπιου ψαρά, ο Rene Antoine Lafortune, ήταν στο πλευρό του Grimshaw. Οι δυο τους έγιναν αχώριστοι και ξεκίνησαν να μεταμορφώνουν το νησί, καθαρίζοντας τους θάμνους, φυτεύοντας δέντρα και ανοίγοντας μονοπάτια μέσα από την υποβλάστηση. Μια επίπονη δουλειά, η οποία μέσα στα χρόνια έγινε η διά βίου εμμονή του Grimshaw. Ο αρχικός στόχος του ήταν να προστατεύσει το Moyenne από την υπερανάπτυξη. Κάτι που σήμαινε ότι παράλληλα με την οικοδόμηση ενός μικρού σπιτιού όπου θα μπορούσε να ζήσει, έπρεπε να καταφέρει να αποκαλύψει όλη τη φυσική και ανεπιτήδευτη ομορφιά του νησιού. Ωστόσο είχε και ένα όνειρο μακριάς πνοής, που ήταν να δημιουργήσει έναν φυσικό παράδεισο ο οποίος θα παρέμενε προστατευμένος ακόμα και μετά τον θάνατό του, και για πάντα.
Όπως δήλωσε ο Suketu Patel, ο οποίος γνώρισε τον Grimshaw το 1976 και παρέμεινε φίλος του μέχρι το τέλος, «το όραμά του ήταν να αφήσει ένα παρθένο νησί για τις μελλοντικές γενιές των Σεϋχελλών και του κόσμου. Προσπαθούσε να δημιουργήσει έναν τόπο που θα θύμιζε τις Σεϋχέλλες και τα νησιά τους πριν καταφθάσουν οι τουρίστες». Ωστόσο, δεν υπήρχε μόνο σκληρή δουλειά. Ενώ πάλευε να δαμάσει την κατάφυτη βορειοδυτική γωνία του Moyenne, ο Grimshaw βρήκε δύο τάφους. Οι ταφόπλακες έγραφαν «δυστυχώς άγνωστοι». Το πρώτο του συμπέρασμα ήταν ότι, καθώς μια από τις παραλίες στη βόρεια πλευρά του νησιού είναι γνωστή ως Pirate's Cove, πιθανότατα εκεί ήταν θαμμένοι πειρατές από περασμένους αιώνες.
Ο θρύλος έλεγε πως οι τάφοι ανήκαν σε δύο ταπεινούς πειρατές οι οποίοι δολοφονήθηκαν από τον αρχηγό τους ώστε τα πνεύματα των νεκρών να στοιχειώσουν το νησί και να προστατεύουν τον θησαυρό. Το πιθανότερο είναι ότι ο Grimshaw δεν πίστευε πραγματικά στους θρύλους. Όπως θυμάται ο Patel, ένα από τα αστεία του ήταν να σηκώνεται το πρωί και να αναρωτιέται «Τι θα κάνουμε σήμερα; Ας πάμε να ψάξουμε για θησαυρό». Σήμερα υπάρχουν δύο τοποθεσίες σημειωμένες στους χάρτες του Moyenne με το σύμβολο της νεκροκεφαλής και των σταυρωτών οστών, όπου ο Grimshaw και ο Lafortune δοκίμασαν την τύχη τους, αλλά δεν βρήκαν ποτέ τον κρυμμένο θησαυρό των πειρατών.
Ο τουρισμός στις Σεϋχέλλες αυξήθηκε κατά τη δεκαετία του 1980, το αρχιπέλαγος έγινε συνώνυμο του τροπικού νησιωτικού παραδείσου κι ως εκ τούτου οι επενδυτές έστρεψαν το βλέμμα τους προς το Moyenne. Ο Grimshaw δέχτηκε προσφορές ύψους έως και 50 εκατομμυρίων δολαρίων για να πουλήσει το νησί του. Απέρριψε όλες τις προτάσεις. Καθώς μεγάλωνε, όμως, συνειδητοποιούσε όλο και περισσότερο ότι ο χρόνος που του είχε απομείνει για να προστατεύσει το μέλλον του νησιού ήταν περιορισμένος. Δεν είχε παιδιά στα οποία θα μπορούσε να μεταβιβάσει το νησί και το 2007 ο Lafortune πέθανε. Ο Grimshaw αποφάσισε να δράσει. Δημιούργησε μαζί με τον Patel και άλλους ένα καταπίστευμα για την προστασία του νησιού και υπέγραψε το 2009 συμφωνία με το υπουργείο Περιβάλλοντος των Σεϋχελλών, το οποίο συμπεριέλαβε το Moyenne στο θαλάσσιο πάρκο Ste Anne. Έτσι γεννήθηκε το Εθνικό Πάρκο της Νήσου Moyenne, το μικρότερο εθνικό πάρκο στον κόσμο.
Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς τον Grimshaw ως μια εκκεντρική φιγούρα. Εξάλλου, μετακόμισε ολομόναχος στην άλλη άκρη του κόσμου, αγόρασε ένα νησί και πέρασε μια ολόκληρη ζωή αποκαθιστώντας ένα φαινομενικά ασήμαντο κομμάτι γης. Όμως πολλοί νησιώτες είναι ευγνώμονες για όσα κληροδότησε στο έθνος τους. «Προσωπικά, δεν νομίζω ότι ήταν τρελός», λέει η Isabelle Ravinia της Αρχής Εθνικών Πάρκων των Σεϋχελλών. «Επέστρεψε το νησί στη χώρα, μια ιδιαίτερα ευγενική κίνηση. Οι περισσότεροι άνθρωποι προσπαθούν να πουλήσουν το νησί πριν πεθάνουν, για να κάνουν κάτι άλλο. Αντίθετα, εκείνος έκανε κάτι απίστευτο».
Ο Grimshaw πέθανε το 2012 και ο τάφος του βρίσκεται μαζί με του πατέρα του (ο οποίος έζησε εκεί μαζί του) και των δύο άγνωστων πειρατών. Κατόπιν αιτήματός του, η ταφόπλακα του Grimshaw γράφει: «Το Moyenne τού δίδαξε να ανοίγει τα μάτια του στην ομορφιά γύρω του και να λέει ευχαριστώ στον Θεό». Στη διαθήκη του εξέφρασε τις τελευταίες του επιθυμίες που ήταν «το νησί Moyenne να διατηρηθεί ως τόπος προσευχής, ειρήνης, ηρεμίας, χαλάρωσης και γνώσης για τους κατοίκους των Σεϋχελλών και τους επισκέπτες από το εξωτερικό όλων των εθνικοτήτων, χρωμάτων και θρησκειών».
Η εκπλήρωση της επιθυμίας του Grimshaw βρίσκεται σήμερα στα χέρια του Ιδρύματος Moyenne Island, το οποίο εποπτεύεται από τον Patel. Εκτός από ένα εστιατόριο −το Jolly Roger− που σερβίρει πιάτα της τοπικής κουζίνας, όπως ψητά ψάρια και κάρι θαλασσινών σε κόκκινη κρεολική σάλτσα, υπάρχει και ένα μικρό μουσείο αφιερωμένο στη ζωή του Grimshaw και δύο φυτώρια για τα νεογνά των γιγάντιων χελωνών. Το Moyenne παραμένει αναξιοποίητο. Δεν έχει καν προβλήτα και η άφιξη των επισκεπτών γίνεται κάπως «μαγικά».
Πουθενά αλλού στις Σεϋχέλλες δεν μπορεί κανείς να βιώσει την αίσθηση της ανακάλυψης ενός έρημου νησιού όπως στο Moyenne, καθώς βγαίνει στην ξηρά ξυπόλυτος στα ρηχά. Κι όταν πια βρίσκεται στη στεριά και κάνει τα πρώτα του βήματα στο ανηφορικό μονοπάτι που διασχίζει το δάσος, τα δέντρα κλείνουν πίσω του και εισχωρεί σε έναν άλλο κόσμο. Το φως του ήλιου φιλτράρεται μέσα από τον θόλο του δάσους, η θερμοκρασία γίνεται όλο και πιο δροσερή και περιβάλλεται από τα 16.000 δέντρα του νησιού −μαόνι, φοίνικες, μάνγκο, παπαρούνες− που κάποτε φύτευσαν ο Grimshaw με τον Lafortune. Σύμφωνα με μια εκτίμηση, το Moyenne έχει περισσότερα είδη φυτών ανά τετραγωνικό μέτρο από οποιοδήποτε άλλο εθνικό πάρκο στον κόσμο.
Πού και πού ο δρόμος γίνεται απροσπέλαστος εξαιτίας μίας από τις σχεδόν 50 γιγάντιες χελώνες Aldabra που ζουν ελεύθερα στο Moyenne. Δεν βιάζονται να προχωρήσουν και ούτε ο επισκέπτης πρέπει να βιάζεται όσο τις παρακολουθεί να περνούν. Στα ρηχά και στις παραλίες του Pirate's Cove βγαίνουν στην ακτή για να φωλιάσουν και χελώνες καρέτα-καρέτα. Ακόμα και κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου αιχμής, σπάνια βρίσκει κανείς περισσότερους από 50 επισκέπτες ταυτόχρονα, και ποτέ περισσότερους από 300 κατά τη διάρκεια μιας ημέρας. Το θαλάσσιο πάρκο Ste Anne αποτελείται από έξι νησιά, αλλά το Moyenne είναι το μόνο, εκτός από το μικροσκοπικό Ile Cachee, χωρίς ξενοδοχειακή ανάπτυξη ή άλλες μορφές ιδιωτικής ιδιοκτησίας γης. Και χάρη στον Grimshaw και τους φίλους του, το Moyenne είναι πιθανό να παραμείνει έτσι.
Κι όπως λέει ο Patel: «Υπάρχει κάτι που σε συναρπάζει με το που φτάνεις εκεί. Αν νομίζεις ότι έχεις ένα μεγάλο πρόβλημα, όσο βρίσκεσαι στο νησί συνειδητοποιείς ότι τελικά δεν είναι πρόβλημα. Το Moyenne είναι αυτό που θα έπρεπε να είναι η ζωή».
