Η Σρι Λάνκα αναφερόταν από τους αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους ως Ταπροβάνη ή Ταπροβάνα. Η στρατηγική σημασία του νησιού είναι εμφανής από την εμφάνιση του Δρόμου του Μεταξιού έως τον σημερινό Θαλάσσιο Δρόμο του Μεταξιού – απόρροια σκοπιμοτήτων της Κίνας. Αλλά και ο Δρόμος των Μπαχαρικών, που ξεκινούσε από την Ινδία και τελείωνε στη Μοζαμβίκη, είχε για ενδιάμεσο σταθμό τη Σρι Λάνκα.
Η χώρα είχε λάβει την ονομασία Κεϊλάο από τους Πορτογάλους αποικιοκράτες, ενώ αργότερα ονομάστηκε Κεϊλάν από τους Ολλανδούς και τους Άγγλους. Αυτή την ονομασία κράτησε έως το 1972, όταν η κυβέρνηση αποφάσισε να αλλάξει την αποικιοκρατική ονομασία και να επαναφέρει την αρχαία, «Λάνκα» (νησί), προσθέτοντας τη σινχαλέζικη λέξη «σρι» που σημαίνει «λαμπρός».
Έτσι, η χώρα έγινε δημοκρατία με το όνομα Σρι Λάνκα (Περίλαμπρο Νησί). Τον δέκατο ένατο και τον εικοστό αιώνα η οικονομία της χώρας ήταν βασισμένη στις φυτείες, ενώ από το 1977 έγινε άνοιγμα στην ελεύθερη αγορά. Οι κύριοι οικονομικοί τομείς της χώρας ήταν ο τουρισμός, οι εξαγωγές τσαγιού, η κλωστοϋφαντουργία, η παραγωγή ρυζιού και άλλων αγροτικών προϊόντων.
Έκανα αρκετές απόπειρες μετά το 1995 να ταξιδέψω στη Σρι Λάνκα που στο μυαλό μου συνέχιζε να παραμένει Κεϋλάνη, μια και αυτή η ονομασία παρέπεμπε στους παλιούς δρόμους των μπαχαρικών και των μύθων. Ωστόσο όλες οι απόπειρές μου απέτυχαν για δύο λόγους: τον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των Τίγρεων Ταμίλ και του κυβερνητικού στρατού και το τσουνάμι του 2004. Έτσι, λίγο μετά την παύση των εχθροπραξιών, το 2009, βρέθηκα να ταξιδεύω στη Σρι Λάνκα.
Ποτέ δεν μπορούσα να φανταστώ τότε ότι το 2022 αυτή η χώρα θα χρεοκοπούσε. Το πρότυπο ανάπτυξης του διεθνούς τουρισμού στη Σρι Λάνκα, ιδίως μετά το τσουνάμι, ήταν ένας από τους βασικούς λόγους της χρεοκοπίας της χώρας. Η κερδοσκοπική παγκοσμιοποίηση μέσω του διεθνούς τουρισμού ξανασχεδίαζε τη γεωγραφία του κόσμου βάσει των αιτημάτων μιας νέας τουριστικής πελατείας. Ήταν φυσικό επακόλουθο να μην αφήσει απ’ έξω τον αμόλυντο παράδεισο της Σρι Λάνκα.
Το τσουνάμι, σύμφωνα με πολλούς ντόπιους, ήταν η πρόφαση για την υλοποίηση ενός σχεδίου μαζικής εκδίωξης των ψαράδων από τις παραλίες της Σρι Λάνκα. Εξάλλου, την ίδια περίοδο η Παγκόσμια Τράπεζα δήλωνε ότι «η αλιεία δεν συνέβαλλε στην οικονομική μεγέθυνση της χώρας και ότι οι παραλίες θα έπρεπε να χρησιμοποιηθούν με πιο επικερδή τρόπο».
Το τσουνάμι
Το τσουνάμι της 24ης Δεκεμβρίου 2004, που χτύπησε δεκάδες παραλίες κατά μήκος της ακτογραμμής της Σρι Λάνκα, είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 250.000 άνθρωποι στην ευρύτερη περιοχή και να μείνουν άστεγοι γύρω στα 2,5 εκατομμύρια. Το χτύπημα από το τσουνάμι ήταν αρκετά έντονο στις ανατολικές και νότιες ακτές του νησιού, όπου υπήρχαν υποβαθμισμένοι οικισμοί ψαράδων.
Από το 1983 έως το 2009 η Σρι Λάνκα ταλανιζόταν από τη βία και τον εμφύλιο πόλεμο, καθώς η μειοψηφία των Ταμίλ διεκδικούσε την ανεξαρτησία της. Ως εκ τούτου, ιδίως στα ανατολικά παράλια του νησιού ο εμφύλιος εμπόδιζε την ανάπτυξη του τουρισμού, εφόσον τόσο οι Τίγρεις Ταμίλ όσο και σιναλέζικη κεντρική κυβέρνηση του Κολόμπο διεκδικούσαν την κατοχή τους. Τότε σε όλα τα τουριστικά έντυπα υπήρχαν προειδοποιήσεις προς τους τουρίστες να αποφεύγουν τις ανατολικές ακτές της Σρι Λάνκα.
Το Φεβρουάριο του 2002 η κεντρική κυβέρνηση του Κολόμπο και οι Τίγρεις Ταμίλ υπέγραψαν μια συμφωνία παύσης των εχθροπραξιών. Με την υπογραφή της εκεχειρίας τα τουριστικά έντυπα άρχισαν να προβάλλουν τις ανατολικές ακτές της Σρι Λάνκα ως το επόμενο Πουκέτ: υπέροχα κύματα για σερφ, όμορφες παραλίες, καλό φαγητό, ρέιβ πάρτι κ.λπ. Σύμφωνα με τον τουριστικό οδηγό «Lonely Planet», όλα αυτά τα μέρη γίνονταν «ένα καυτό μέρος για διασκέδαση».
Με το άνοιγμα του τουρισμού, μια ιδιότυπη πάλη αναπτύχθηκε μεταξύ ξενοδόχων και ψαράδων. Οι πρώτοι ζητούσαν από τις τοπικές αρχές να μεταφέρουν αλλού τα χωριά των ψαράδων, οι οποίοι απαντούσαν ότι ζούσαν σε αυτά τα μέρη εδώ και πολλές γενιές. Οι εντάσεις μεταξύ ξενοδόχων και ψαράδων κλιμακώθηκαν και δημιούργησαν ένα πολεμικό σκηνικό τους τελευταίους έξι μήνες πριν από το τσουνάμι.
Ό,τι δεν κατάφεραν οι ξενοδόχοι, οι τοπικές αρχές και η κεντρική κυβέρνηση του Κολόμπο το κατάφερε το τσουνάμι. Με κόστος χιλιάδες νεκρούς, «καθάρισε» όλες τις παραλίες από τους φτωχικούς οικισμούς των ψαράδων, διαμορφώνοντας παρθένες, εξωτικές παραλίες. Η διεθνής τουριστική βιομηχανία είχε, ανέλπιστα πλέον, στη διάθεσή της έναν πραγματικό παράδεισο, μια τουριστική Εδέμ προς εκμετάλλευση.
Όταν οι συντηρούμενες με επιδόματα οικογένειες των ψαράδων επέστρεψαν στους τόπους όπου κάποτε υπήρχαν οι οικισμοί τους, τους υποδέχθηκε η αστυνομία και τους απαγόρευσε να τους ξαναφτιάξουν. «Νέοι κανόνες» θα ίσχυαν στο εξής και μια νέα «ουδέτερη ζώνη» επιβλήθηκε σε ολόκληρη την ανατολική ακτή.
Το τσουνάμι προκάλεσε τον θάνατο περίπου 35.000 κατοίκων της Σρι Λάνκα και μετέτρεψε σε πρόσφυγες περίπου ένα εκατομμύριο ανθρώπους. Από αυτούς οι ψαράδες αποτελούσαν το 80% και σε μερικές περιοχές το ποσοστό αυτό έφθανε το 90%. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι εγκατέλειψαν τις παραλίες για να μείνουν σε τρισάθλιους καταυλισμούς προσφύγων στην ενδοχώρα-εστίες ασθενειών, την επιτήρηση των οποίων είχαν αναλάβει οπλισμένοι στρατιώτες.
Παράλληλα, η «ουδέτερη ζώνη» προσφέρθηκε στην τουριστική βιομηχανία, στην οποία δόθηκαν και οικονομικά κίνητρα για να επεκταθεί στον αιγιαλό, όπου, μέχρι να χτυπήσει το τσουνάμι, ζούσαν οι ψαράδες. Ο υπεύθυνος της κεντρικής διοίκησης του τουρισμού στο Κολόμπο δήλωνε ότι «οι εγκαταστάσεις των ψαράδων στην παραλία ήταν παράνομες και ότι εάν επέστρεφαν για να τις ξαναφτιάξουν ήταν υποχρεωμένοι να τις γκρεμίσουν».
Το τσουνάμι, σύμφωνα με πολλούς ντόπιους, ήταν η πρόφαση για την υλοποίηση ενός σχεδίου μαζικής εκδίωξης των ψαράδων από τις παραλίες της Σρι Λάνκα. Εξάλλου, την ίδια περίοδο η Παγκόσμια Τράπεζα δήλωνε ότι «η αλιεία δε συνέβαλλε στην οικονομική μεγέθυνση της χώρας και ότι οι παραλίες θα έπρεπε να χρησιμοποιηθούν με πιο επικερδή τρόπο».
Η κυβέρνηση του Κολόμπο είχε αναθέσει σε μια ομάδα διεθνών συμβούλων να επεξεργαστεί ένα αναπτυξιακό πρόγραμμα, βάσει του οποίου στις ανατολικές ακτές της Σρι Λάνκα θα μπορούσαν να δημιουργηθούν «τριάντα τουριστικές ζώνες», μετατρέποντας ολόκληρη την ακτογραμμή σε μια νοτιο-ασιατική Ριβιέρα, όπου θα συνυπήρχαν αρμονικά ξενοδοχεία πέντε αστέρων, πολυτελείς «οικολογικές καλύβες», προβλήτες για υδροπλάνα, ελικοδρόμια κ.λπ. Πουθενά δεν γινόταν αναφορά στα θύματα που άφησε πίσω του το τσουνάμι και τις χιλιάδες των ψαράδων που ζούσαν κατά μήκος της ακτής.
Η «τουριστική ανοικοδόμηση» της ακτογραμμής της Σρι Λάνκα σήμαινε για τους κατοίκους της την εσκεμμένη καταστροφή της κουλτούρας τους, του τρόπου ζωής τους αλλά και την αρπαγή της γης τους. Το χειρότερο ήταν ότι η χρηματοδότηση των τουριστικών αναπτυξιακών σχεδίων έγινε με τα 80 εκατομμύρια δολάρια της οικονομικής βοήθειας για τα θύματα που δημιούργησε το τσουνάμι. Στους τοπικούς πληθυσμούς ήταν πλέον κοινή πεποίθηση το ότι «οι ξένοι εκμεταλλεύονταν τη δυστυχία τους».
Το σχέδιο ανάπτυξης
Ο εμφύλιος πόλεμος έδινε ένα συγκριτικό πλεονέκτημα στη Σρι Λάνκα, η οποία αποτελούσε μία από τις τελευταίες περιοχές του πλανήτη που δεν είχε υποκύψει στη λαίλαπα μιας κερδοσκοπικής παγκοσμιοποίησης.
Έτσι, όταν τελείωσε ο εμφύλιος πόλεμος, τρεις διεθνείς οργανισμοί, η Παγκόσμια Τράπεζα, η Αμερικανική Εταιρεία Διεθνούς Ανάπτυξης και η Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης, αποφάσισαν με ποιον τρόπο η Σρι Λάνκα θα μπορούσε να ενσωματωθεί στην παγκόσμια οικονομία. Σύμφωνα με το σχέδιο των τριών, οι ζούγκλες της Σρι Λάνκα (Bundala National Park, Uda National Park κ.ά.) θα μετατρέπονταν σε χώρο προσέλευσης οικοτουριστών, οι θρησκείες της χώρας (βουδισμός, ινδουισμός/anuradhapura, polonnaruwa, dambula, sigiriya, kandy κ.ά.) θα χρησιμοποιούνταν για να καλύψουν εσωτερικές ανάγκες των Δυτικών τουριστών, ενώ οι παραλίες της θα προσφέρονταν για παραθερισμό (Trincomalle, Batticaloa, Arugam Bay, Tangalla, Matara, Galle κ.ά.).
Αυτοί οι ξένοι σύμβουλοι, στοχεύοντας σε μια πλούσια, διεθνή πελατεία, ήταν πεπεισμένοι ότι το μέλλον της Σρι Λάνκα εξαρτιόταν από τον τουρισμό και τα μεγάλα ξενοδοχειακά συμπλέγματα πέντε αστέρων (τουριστικοί θύλακες), όπως εκείνα της Aman Resorts, όπου η διανυκτέρευση κόστιζε περισσότερο από 1.000 δολάρια. Ο Πίτερ Χάρολντ, Άγγλος αξιωματούχος της Παγκόσμιας Τράπεζας στη Σρι Λάνκα, δήλωνε: «Θεωρούσα το Μπαλί ως το ιδανικό μέτρο σύγκρισης για τον τουρισμό της Σρι Λάνκα».
Πράγματι, η κερδοσκοπική παγκοσμιοποίηση, που συνήθως στερούνταν «ηθικής», δημιουργούσε ακραίες ανισότητες στον πλανήτη, διαμορφώνοντας μια αρκετά μεγάλη ελίτ δισεκατομμυριούχων και πολυεκατομμυριούχων σε αντίθεση με τα δισεκατομμύρια των φτωχών που ζούσαν με λιγότερο από ένα δολάριο τη μέρα και δεν είχαν πρόσβαση σε πόσιμο νερό.
Όλοι αυτοί, από τη μεριά των ξένων συμβούλων τουριστικής ανάπτυξης της Σρι Λάνκα, αποτελούσαν υπερκαταναλωτές, οι οποίοι είχαν τη δυνατότητα από μόνοι τους να συντηρούν μια πολυτελή τουριστική ζήτηση. Μαζί με τους Ευρωπαίους, τους Αμερικανούς και τους Αυστραλούς στόχευαν επίσης στις αγορές της Κίνας, της Ινδίας και της Ρωσίας.
Όλες οι υποδομές που είδα στα νοτιοανατολικά του νησιού (δρόμοι, γέφυρες, δίκτυα ηλεκτροδότησης και ύδρευσης κ.λπ.) και θα ζήλευαν ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες απλώς αποσκοπούσαν στην ήπια εγκατάσταση τουριστικών θυλάκων ξένων συμφερόντων. Φυσικό ήταν η κυβέρνηση του Κολόμπο να καταχρεωθεί και η Παγκόσμια Τράπεζα, μαζί με το ΔΝΤ, να της προτείνουν τις γνωστές συμφωνίες που ζήσαμε και στην Ελλάδα στο ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης με αντάλλαγμα να ανοίξει την οικονομία της στις ιδιωτικοποιήσεις και στις «συνεργασίες δημόσιου και ιδιωτικού τομέα».
Οι κάτοικοι της Σρι Λάνκα, κυριολεκτικά χαμένοι στις άσχημες συνθήκες της χρονικής συγκυρίας (τσουνάμι, θάνατοι, καταστροφές, πείνα κ.λπ.), δεν αντιλήφθηκαν μια σειρά ιδιωτικοποιήσεων που επιβλήθηκαν από την κεντρική κυβέρνηση (ιδιωτικές συμμετοχές σε ύδρευση, ηλεκτροδότηση, τηλεφωνία, τράπεζες κ.λπ.). Οι προσωρινοί καταυλισμοί των προσφύγων μετατράπηκαν σε μόνιμες παραγκουπόλεις σαν κι αυτές που περιβάλλουν τις περισσότερες μεγαλουπόλεις του νότιου ημισφαιρίου.
Ο πολλαπλασιασμός των παραγκουπόλεων σε Αφρική, Ασία και Νότια Αμερική που είχα διαπιστώσει με τα ίδια μου τα μάτια είχε γίνει πλέον χαρακτηριστικό γνώρισμα της νέας παγκόσμιας οικονομίας, εξίσου αποδεκτό με την εκρηκτική αύξηση του αριθμού των «τουριστικών θυλάκων» και των πολυτελών ξενοδοχείων πέντε αστέρων σε φτωχές χώρες.
Έναν χρόνο μετά το τσουνάμι η μη κυβερνητική οργάνωση ActionAid σε μια εκτενή μελέτη της δημοσιοποιούσε ότι:
- Απαγορευόταν στους ψαράδες να ξαναχτίσουν τα χωριά τους. Ωστόσο για τις ίδιες περιοχές παρέχονταν πολλά οικονομικά κίνητρα σε ξένες εταιρείες να κατασκευάσουν «τουριστικούς θύλακες».
- Οι προσωρινοί καταυλισμοί των προσφύγων ήταν άθλιοι χώροι, υπό στρατιωτική φρούρηση.
- Ο παραδοσιακός τρόπος ζωής εξαφανιζόταν.
- Η αρπαγή της γης στην παράκτια ζώνη γινόταν προς όφελος ξένων εμπορικών συμφερόντων.
Όπως μερικές χώρες της Κεντρικής Αμερικής αποκαλούνταν «Δημοκρατίες της μπανάνας», έτσι και μερικές νησιωτικές χώρες αποκαλούνταν «Δημοκρατίες του τουρισμού» (Μαλδίβες, Σεϊχέλες, Μαυρίκιος κ.ά.). Φαίνεται ότι από τότε το όραμα της κυβέρνησης της Σρι Λάνκα, όπως και των εμπλεκόμενων διεθνών τραπεζικών οργανισμών, ήταν να μετατρέψουν τη χώρα σε μια τροπική «Δημοκρατία του τουρισμού».
Στα σχέδια της κερδοσκοπικής παγκοσμιοποίησης ήταν και είναι η δημιουργία πολλών παρόμοιων «Δημοκρατιών του τουρισμού» στον πλανήτη. Όμως ο διεθνής τουρισμός σε πολλές φτωχές χώρες του κόσμου, που προωθούσαν οι πλούσιες χώρες της Δύσης, δεν ήταν τόσο «αθώος» όσο ήθελαν να τον παρουσιάσουν τα διαφημιστικά τουριστικά έντυπα. Δημιουργούσε συνθήκες «μονοκαλλιέργειας», εξάρτησης και νεο-αποικιοκρατίας και από αυτές δεν ξέφυγε, στη συνέχεια, η Σρι Λάνκα, με τίμημα τη χρεοκοπία της.
Η Παγκόσμια Τράπεζα θεωρούσε τους φτωχούς ντόπιους ψαράδες «μη παραγωγικούς» και τους πλούσιους ξένους τουρίστες «παραγωγικούς», οριοθετώντας και το πεδίο της πάλης ενός ταξικού αγώνα που άρχιζε εντός της ίδιας της χώρας, όπου μια «τουριστική αποικιοποίηση» άρχιζε με τις ευλογίες της κυβέρνησης, του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας – το σχέδιο τουριστικής ανάπτυξης της Σρι Λάνκα παρουσιάζει αρκετά κοινά σημεία με την περίπτωση της Ελλάδας μετά την οικονομική κρίση του 2008-2009.
Το τσουνάμι και τα σχέδια οικονομικής ανάπτυξης της Σρι Λάνκα το 2006 βρήκε το 25-60% του πληθυσμού της χώρας να ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας.
Η οικογένεια Ρατζαπάκσα και η χρεοκοπία του 2022
Ο εμφύλιος πόλεμος του 1983-2009 και οι ευρύτερες εσωτερικές συγκρούσεις και κοινωνικοπολιτικές ανισορροπίες έφεραν στην εξουσία, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, την οικογένεια των Ρατζαπάκσα.
Η καθοριστική στρατιωτική συμβολή της δυναστείας των Ρατζαπάκσα στην εξουδετέρωση των Τίγρεων Ταμίλ, με τον μεγαλύτερο αδελφό Μαχίντα στη θέση του Προέδρου και τον μικρότερο αδελφό, Γκοταμπάγια, στη θέση του υπουργού Άμυνας, επέτρεψε την αδιαμφισβήτητη παγίωσή τους στην εξουσία.
Μέσα σ’ ένα κλίμα ασφαλειοκρατίας η οικογένεια Ρατζαπάκσα παρέμεινε στην εξουσία για μία περίπου εικοσαετία, διαποτισμένη ωστόσο από νεποτισμό, διαφθορά, αδιαφάνεια και οικογενειοκρατία.
Ντόπιοι μού ανέφεραν τότε ότι ο Γκοταμπάγια, ως υπουργός Άμυνας, πούλησε την έκταση όπου βρισκόταν ένα μεγάλο στρατόπεδο κατά μήκος της κεντρικής παραλίας του Κολόμπο στη διεθνή ξενοδοχειακή αλυσίδα Shangri-La. Στη συνέχεια ανεγέρθηκε εκεί ένα πεντάστερο, πολυτελές ξενοδοχείο.
Αρχές του 2016 το δημόσιο χρέος της χώρας είχε φθάσει τα 65 δισ. δολάρια, καθώς μεγάλο βάρος είχε δοθεί στις υποδομές. Η χώρα βρισκόταν στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και το ΔΝΤ είχε συμφωνήσει να της παράσχει ένα δάνειο ύψους 1,5 δισ. δολαρίων. Το 2018 η Κίνα συμφωνεί να διασώσει τη Σρι Λάνκα, παρέχοντάς της ένα δάνειο αξίας 1,25 δισ. δολαρίων. Οι Ρατζαπάκσα υπερχρέωσαν τη χώρα πρωτίστως στην Κίνα.
Πολλά από τα χρέη αφορούσαν σχέδια υποδομών που κατέληξαν να γεμίσουν τις τσέπες μιας τάξης επιχειρηματιών με πολιτικές διασυνδέσεις, οι οποίοι έχαιραν και μεγάλων φοροαπαλλαγών, πυροδοτώντας μια κρίση χρέους. Ωστόσο δημόσια έργα και επενδυτικά σχέδια ήταν άμεσα συσχετισμένα με τη διεθνή τουριστική εξειδίκευση που επέβαλαν στη Σρι Λάνκα, μετά το τσουνάμι, η Παγκόσμια Τράπεζα και οι άλλοι διεθνείς οργανισμοί, στερώντας τη χώρα από τη διατροφική αυτονομία της.
Η μετατροπή της Σρι Λάνκα σε τροπική «Δημοκρατία του τουρισμού» την απομάκρυνε από την «οικονομία των φυτειών» που αποτελούσε τον πλούτο της τη δεκαετία του 1960, παρέχοντάς της ένα κατά κεφαλή ΑΕΠ πενταπλάσιο εκείνου της Ινδίας.
Σύμφωνα με τον Γάλλο ερευνητή Ζαν-Ζοζέφ Μπογιό, τρία «χτυπήματα» ήταν αρκετά για να οδηγηθεί η χώρα στη χρεοκοπία. Ο Covid-19, που έπληξε τη νησιωτική οικονομία που ήταν βασισμένη στον διεθνή τουρισμό· ο προσανατολισμός στη βιολογική γεωργία, με αποτέλεσμα την κάθετη μείωση της αποδοτικότητας της γεωργικής γης· η άνοδος των τιμών των ενεργειακών πρώτων υλών και ο πληθωρισμός των τιμών των προϊόντων διατροφής (Ρωσο-ουκρανικός Πόλεμος).
Ο τουρισμός που τροφοδοτούσε την οικονομία με ξένο συνάλλαγμα κατέρρευσε κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού το 2020-2021. Η οικονομία επιδεινώθηκε περαιτέρω και το ποσοστό του χρέους, ως μέρος του ΑΕΠ, αυξήθηκε από 42% σε 119%. Βασικά, η οικονομική κατάρρευση της χώρας προήλθε από την κατάρρευση του διεθνούς τουρισμού και τη μεγάλη εξάρτησή της από την Κίνα. Στο πλαίσιο του περίφημου, πλέον, Δρόμου του Μεταξιού χρωστά στην Κίνα περισσότερα από πέντε δισ. δολάρια (μόνο από τις γνωστοποιημένες και επίσημες συμφωνίες δανεισμού).
Όλα αυτά απλώς επιταχύνθηκαν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Τον Μάιο του 2022 ξέσπασε πλήθος λαϊκών διαμαρτυριών κατά του Προέδρου Ρατζαπάκσα και της κυβέρνησής του με αίτημα την εξυγίανση της οικονομίας της χώρας. Η άσκηση αστυνομικής βίας οδήγησε σε μαζικές διαδηλώσεις και κατάληψη της πρωθυπουργικής κατοικίας. Πολλά μέλη της κυβέρνησης παραιτήθηκαν και ο Πρόεδρος Ρατζαπάκσα διέφυγε στη Σιγκαπούρη. Στα μέσα Ιουλίου του 2022 πρόεδρος της χώρας ανακηρύχθηκε ο Ρανίλ Βικρεμεσίνγκε, ο οποίος διατήρησε τη σκληρή στάση του προκατόχου του έναντι των διαδηλωτών.
Κρατική διαφθορά, άκρατος νεποτισμός, ανταγωνισμός μεταξύ Κίνας και Ινδίας αλλά και πολλών άλλων διεθνών ιδιωτών επενδυτών, που οδηγήθηκαν έως εκεί εξαιτίας της κερδοσκοπικής παγκοσμιοποίησης, ιδίως στον τομέα του διεθνούς τουρισμού, δημιούργησαν μία από τις πιο σοβαρές κρίσεις στην ιστορία της Σρι Λάνκα.
Ποιο είναι το δίδαγμα που μπορούν να αντλήσουν από τον φτωχό Νότο οι πλούσιες χώρες της Δύσης;
Απ’ ό,τι φαίνεται, η πλούσια και πολιτισμένη Δύση, απόμακρη και απαθής όσον αφορά το τι συμβαίνει στον εξαθλιωμένο Νότο, βυθισμένη σε έναν ωκεανό ευζωίας (αναψυχή, υγιεινή διατροφή, ατομική άθληση, άκρατος καταναλωτισμός, ατομικισμός, κ.λπ.), συνεχίζει να «παλινδρομεί» –μαζί της και η μικρή Ελλάδα– στο «στοματικό στάδιο» (πλήθος τηλεοπτικών εκπομπών μαγειρικής και τραγουδιού), σύμφωνα με τον Μισέλ Ουελμπέκ.
Ενεργειακή και κλιματική κρίση, υψηλός πληθωρισμός, άραγε, θα ταρακουνήσουν και θα συνεφέρουν, έστω και λίγο, τη Δύση της «αφθονίας»;
Ο Στέλιος Βαρβαρέσος είναι καθηγητής Τουρισμού στο ΠΑ.Δ.Α.
Από τις εκδόσεις Παπαζήση κυκλοφορούν δυο ταξιδιωτικά του βιβλία: «Η χαμένη τέχνη του ταξιδιού» και «Ένα ταξίδι στην Ανατολή. Οι Ινδίες».
