Ήταν και για μένα όνειρο ζωής να ταξιδέψω μια μέρα στην Ισλανδία, αυτή την ξωτικίσια και απομονωμένη χώρα των απόκοσμων τοπίων και των αφάνταστα δημιουργικών ανθρώπων. Η πρώτη φορά που μου σφηνώθηκε στο μυαλό η εμμονή να την επισκεφτώ ήταν το 2010, όταν εξερράγη το Eyjafjallajökul, και η χώρα τυλίχτηκε στην ηφαιστειακή σκόνη και ταξίδεψε στα πρωτοσέλιδα ολόκληρου του πλανήτη.
Παραδόξως, δεν ήμουν ο μόνος. Αντίθετα με τους φόβους των Ισλανδών –ότι το φρέσκο τουριστικό τους άνοιγμα θα κατέρρεε λόγω του πανικού που θα προκαλούσε η ηφαιστειακή έκρηξη–, έκτοτε η νησιωτική χώρα υποδέχεται ένα ασταμάτητο και εκθετικό κύμα τουριστών, που καταφτάνουν για να δουν από κοντά την άγρια και εξωπραγματική ομορφιά της ισλανδικής φύσης.
Σε απόσταση μόλις λίγων χιλιομέτρων από το Ρέικιαβικ συναντά κανείς πληθώρα μοναδικών τοπίων, από ατελείωτους παγετώνες μέχρι ηφαιστιογενείς πεδιάδες και από θαμνώδεις βουνοπλαγιές μέχρι βραχώδεις ακτογραμμές που απλώνονται κατά μήκος του Ατλαντικού Ωκεανού.
Είναι, πράγματι, το όνειρο κάθε γεωλόγου και ηφαιστειολόγου η Ισλανδία. Το αντιλαμβάνεσαι προτού καν προσγειωθείς στο απόκρημνο και βραχώδες έδαφός της. Αφού το αεροπλάνο της PLAY airlines –της low-cost ισλανδικής αεροπορικής εταιρείας που μόλις προσέθεσε το πρώτο απευθείας δρομολόγιο Αθήνα - Ρέικιαβικ στο πρόγραμμα των πτήσεών της– διέσχισε δύο πυκνές στρώσεις από σύννεφα, ένα απέραντο σεληνιακό τοπίο από κοφτερούς βράχους και παράξενη θαμνώδη βλάστηση ξεπρόβαλε ανάμεσα στα κύματα του Ατλαντικού. Τα πρόσωπα όλων των επιβατών κόλλησαν αμέσως στα οβάλ παράθυρα του αεροσκάφους και δεν ξεκόλλησαν μέχρι την «προσελήνωσή» μας στη χώρα του πάγου και της φωτιάς.
Έτσι εξωπραγματικό και σχεδόν εξωγήινο μοιάζει το ισλανδικό τοπίο στο σύνολό του, παρότι αυτό δεν σημαίνει πως είναι και μονότονο. Σε απόσταση μόλις λίγων χιλιομέτρων από το Ρέικιαβικ, την πολύχρωμη ισλανδική πρωτεύουσα που θυμίζει περισσότερο μοντέρνο ψαροχώρι παρά πόλη, συναντά κανείς πληθώρα μοναδικών τοπίων, από ατελείωτους παγετώνες μέχρι ηφαιστιογενείς πεδιάδες και από θαμνώδεις βουνοπλαγιές μέχρι βραχώδεις ακτογραμμές που απλώνονται κατά μήκος του Ατλαντικού Ωκεανού.
Παρότι η Ισλανδία κρύβει μια σκοτεινή ιστορία αιώνων αποψίλωσης των δασών της από τους Βίκινγκς, σήμερα σου δίνεται η εντύπωση πως η ανθρώπινη παρουσία στο νησί είναι σχεδόν παροδική, ελάχιστα παρεμβατική, και πάντοτε σεβαστική απέναντι στο μεγαλείο της φύσης. Αυτή η φιλοσοφία της αρμονίας μεταξύ του ιδιόμορφου φυσικού περιβάλλοντος και της οικονομικής δραστηριότητας αντανακλάται σε όλες τις μεγάλες βιομηχανίες της χώρας, αναμφίβολα και στον τουρισμό, μέσα από τα αμέτρητα πακέτα εξερεύνησης των τοπίων της.
Πρώτη απαραίτητη στάση για κάθε επισκέπτη: μια από τις περίφημες ισλανδικές «λαγκούνες», τις ονειρικές γεωθερμικές λιμνοθάλασσες που περιβάλλονται από κοφτερούς γκρίζους βράχους, είναι γεμάτες με αχνιστό ιαματικό νερό που αγγίζει τους 38 βαθμούς Κελσίου, και βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από τα παγωμένα νερά του Ατλαντικού Ωκεανού. Στην περίπτωσή μας, η επίσκεψη έγινε στο σχεδόν ολοκαίνουργιο Sky Lagoon, το οποίο είναι κάπως πιο οικονομικό από τους άμεσους ανταγωνιστές του, βρίσκεται μόλις ένα τέταρτο από την καρδιά της ισλανδικής πρωτεύουσας, και μεταξύ άλλων περιλαμβάνει ένα πλωτό μπαράκι ώστε να απολαύσει κανείς τον ιδανικό συνδυασμό ενός παγωμένου ποτού μαζί με το καυτό ιαματικό του λουτρό.
Προαιρετικό φινάλε της εμπειρίας, που ωστόσο συνίσταται ανεπιφύλακτα: το τελετουργικό σπα επτά βημάτων που ξεκινά από μια κοφτή βουτιά σε μια παγωμένη λιμνούλα, συνεχίζεται με επίσκεψη στη σάουνα που είναι χτισμένη στην άκρη του βράχου και δίνει την εντύπωση πως αιωρείται πάνω από τα κύματα, και καταλήγει με ένα χαλαρωτικό scrub από ωκεάνιο αλάτι και ισλανδικά βρύα που θα αποβάλει από πάνω σας μέχρι και την τελευταία αίσθηση κόπωσης.
Από τις αναμφίβολα άχαστες εκδρομές, ειδικά για όσους αποφασίσουν να παραμείνουν κοντά στην περιοχή του Ρέικιαβικ, στο νότιο τμήμα της χώρας, είναι και η παγκοσμίως ξακουστή περιοχή του Θίνκβετλιρ. Το εντυπωσιακό εθνικό πάρκο μοιάζει σαν να είναι βγαλμένο απευθείας από το σύμπαν του Τόλκιν ή του Τζ. Ρ. Ρ. Μάρτιν, και είναι ένα από τα πιο ιστορικά σημεία του νησιού, καθώς φιλοξένησε για αιώνες το παλαιότερο δημοκρατικό σε συνεχή λειτουργία κοινοβούλιο της παγκόσμιας ιστορίας, το οποίο ιδρύθηκε το 930 μ.Χ. και υπήρξε τόπος ασταμάτητων διαβουλεύσεων αλλά και αιματηρών εκτελέσεων.
.
Η ιστορία του πάρκου είναι εξίσου εντυπωσιακή με την ιδιόμορφη γεωμορφολογία του: το Θίνκβετλιρ βρίσκεται στο σημείο όπου συναντώνται οι γιγάντιες τεκτονικές πλάκες της Βορείου Αμερικής και της Ευρασίας, με αποτέλεσμα το έδαφος να κινείται και να μεταβάλλεται ασταμάτητα – μόνο το 48ωρο της παραμονής μας η περιοχή φιλοξένησε δεκάδες ανεπαίσθητους μικροσεισμούς. «Μη σας τρομάζει αυτό», μας προετοίμασε η εύθυμη ξεναγός προτού ξεκινήσουμε τη βόλτα μας στο μαγευτικό φαράγγι με τους βράχους που υψώνονται δεξιά και αριστερά σαν ατελείωτα φυσικά φρούρια. «Εκείνο που θέλω μόνο είναι να μην πατήσετε έξω από το μονοπάτι. Βρισκόμαστε σε ένα σημείο μοναδικού πλούτου, και δεν θέλουμε να έχουμε αρνητικό αντίκτυπο ούτε στον παραμικρό θάμνο» συμπλήρωσε χαμογελώντας πλατιά.
Την ίδια αίσθηση της μόνιμης εγρήγορσης αλλά και του θαυμασμού είχε κανείς και στην επόμενη στάση μας, την περιοχή του ξακουστού Γκέισιρ, του Μεγάλου Πίδακα, που χάρισε το όνομά του στην παγκόσμια κοινότητα και πλέον χαρακτηρίζει όλους τους θερμοπίδακες σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Αυτήν τη φορά, το μονοπάτι διασχίζει ένα έδαφος γεμάτο λάκκους, όπου το νερό βρίσκεται σε θερμοκρασία βρασμού και κοχλάζει ασταμάτητα, απελευθερώνοντας ένα πυκνό νέφος από ατμούς και θειάφι.
Την υπόκωφη και αλλόκοτη ησυχία του τοπίου δεν θα αργήσει να διακόψει είτε ο ίδιος ο Γκέισιρ είτε ο θερμοπίδακας Στρόκουρ, οι οποίοι κάθε περίπου επτά λεπτά, με σχεδόν ευλαβική μαθηματική ακρίβεια, εκτοξεύουν καυτό νερό σε ύψος 30 μέτρων. «Μην ανησυχείτε!», φώναξε γελώντας κελαρυστά η ξεναγός, την ώρα που το πλήθος των τουριστών ούρλιαζε εντυπωσιασμένο αλλά και σοκαρισμένο, και απομακρυνόταν τρέχοντας από την περιοχή του πίδακα. «Μέχρι να προσγειωθεί το νερό στο έδαφος, έχει πλέον φτάσει κάτω από τη θερμοκρασία δωματίου, λόγω του ψύχους που επικρατεί στην ατμόσφαιρα».
Το νερό αποτελεί άρρηκτο κομμάτι του ισλανδικού τοπίου, και το συναντά κανείς σε κάθε πιθανή του μορφή, πουθενά ωστόσο δεν κόβει την ανάσα όσο στον επιβλητικό Γκούλφος, τον «χρυσό καταρράκτη» της χώρας που παίρνει το όνομά του από τον μαγικό συνδυασμό των χρωμάτων της περιοχής. Περιτριγυρισμένα από ανέγγιχτη φύση, τα νερά του ορμητικού ποταμού Χβίτα πέφτουν για 32 ολόκληρα μέτρα, σε δύο στάδια, δημιουργώντας έναν πλούσιο ψεκασμό νερού που αντανακλά τις περιστασιακές ηλιαχτίδες του αρκτικού ουρανού. Ο συνδυασμός των άγριων ήχων και των μοναδικών εικόνων του Γκούλφος είναι αρκετός για να σας κρατήσει σχεδόν υπνωτισμένους για αρκετά λεπτά στη φυσική βραχώδη πλατφόρμα που στέκεται στη μέση του καταρράκτη – αρκεί να έχετε φτάσει εξοπλισμένοι με το κατάλληλο αδιάβροχο γιατί τα νερά του Χβίτα δεν αστειεύονται και αναμφίβολα θα σας πιτσιλίσουν.
Η επιστροφή στο φαινομενικά ήσυχο Ρέικιαβικ –τη βορειότερη πρωτεύουσα του πλανήτη, το όνομα της οποίας σημαίνει «κόλπος καπνού» στα ισλανδικά, από τους ατμούς των γεωθερμικών πηγών που την περιβάλλουν– προς στιγμήν μοιάζει πως θα παρατείνει το αίσθημα της γαλήνης. Ωστόσο, η ψευδαίσθηση αυτή θα διαλυθεί γρήγορα: πίσω από τα καλαίσθητα, πολύχρωμα ξύλινα σπιτάκια της πόλης και το παλιό λιμάνι με τα «συνταξιοδοτημένα» φαλαινοθηρικά θα συναντήσει κανείς έναν τεράστιο αριθμό μουσείων, θεάτρων, μικροσκοπικών γκαλερί και μοντέρνων στυλάτων εστιατορίων, χαρακτηριστικών στοιχείων μιας μόνιμα ανήσυχης και ξέφρενης πόλης που πάνω απ’ όλα ξέρει να περνάει καλά.
Ευρηματικοί και πνευματώδεις, αυθόρμητοι και εξωστρεφείς, απελευθερωμένοι από τα κόμπλεξ ανωτερότητας των Σκανδιναβών αλλά διατηρώντας την ευγένεια και την οργάνωση που τους χαρακτηρίζουν, οι Ισλανδοί είναι ένας λαός που έχει βρει το μυστικό της ισορροπίας μεταξύ παράδοσης και μοντερνισμού. 48 ώρες στο νησί είναι αρκετές για να αντιληφθεί κανείς πως η ιδιορρυθμία της Μπιορκ, της avant-garde καλλιτέχνιδας και διασημότερης Ισλανδής, δεν αποτελεί σπάνιο χαρακτηριστικό στη χώρα των πάγων. «Η Μπιορκ είναι απλά μία από εμάς, πριν μια εβδομάδα μάλιστα καθόταν σε τούτη εδώ τη θέση!», μας εξηγεί ένας ταξιτζής, που στον ελεύθερο χρόνο του δηλώνει συγγραφέας και πρόσφατα καταπιάστηκε με ένα παιδικό βιβλίο όπου φάλαινες και άνθρωποι ζουν αρμονικά.
Πάνω από το ήμισυ των περίπου 380.000 κατοίκων του νησιού έχει δημοσιεύσει κάποιο βιβλίο, οι περισσότεροι δηλώνουν πως θρήσκευμά τους είναι η πίστη «στον εαυτό τους», ενώ δεν είναι καθόλου σπάνιο η daytime δουλειά να συνδυάζεται με μια νυχτερινή καλλιτεχνική δραστηριότητα. «Με συγχωρείτε, μα δυστυχώς πρέπει να αποχωρήσω εκτάκτως λόγω μιας υποχρέωσης», μας είπε ντροπαλά ένα στέλεχος της PLAY airlines, ενώ απολαμβάναμε μαζί ένα λαχταριστό φιλέτο αρκτοσαλβελίνου (τοπική εκδοχή του σολομού) απλωμένου πάνω σε μια κρεμώδη μους από wasabi. Αργότερα, η συνάδελφός του μας αποκάλυψε πως έπρεπε να βρεθεί επί σκηνής σε ένα κοντινό μπαράκι, καθώς τα βράδια εργάζεται ως τραγουδιστής ισλανδικής ποπ.
Στους must προορισμούς της χαριτωμένης πόλης βρίσκεται σίγουρα και ο ζωηρός και τρομερά χαριτωμένος δρόμος Rainbow Street, μονίμως βαμμένος στα χρώματα του ουράνιου τόξου και της συμπερίληψης – άλλωστε η Ισλανδία ήταν η πρώτη χώρα που εξέλεξε ανοιχτά ΛΟΑΤΚΙ+ πρωθυπουργό, και μάλιστα το 2009, την Johanna Sigurdardottir, μια ανοιχτά λεσβία πρώην αεροσυνοδό που κατόρθωσε να βγάλει τη χώρα της από τον λαβύρινθο της οικονομικής κρίσης. Ο πολύχρωμος δρόμος καταλήγει σε ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της ισλανδικής πρωτεύουσας, τη μεγαλοπρεπή και φουτουριστική εκκλησία Hallgramskirkja, ύψους 75 μέτρων, που αποτελεί το ψηλότερο κτίριο του Ρέικιαβικ. Ακόμα και ο πιο αγνωστικιστής επισκέπτης δεν μπορεί παρά να παρασυρθεί από την πνευματική ατμόσφαιρα του κτιρίου, ενώ δεν αποκλείεται να αφήσει και ένα μικρό «ραβασάκι προσευχής», που θα διαβαστεί δυνατά από τον πάστορα στην κυριακάτικη τελετουργία.
Κράτησα το καλύτερο για το τέλος: αν τύχει και επισκεφτείτε την καθηλωτική, μυστήρια και απομακρυσμένη χώρα των πάγων και των ηφαιστείων τον Ιούνιο, όπως έκανα εγώ, θα έχετε μαζί σας και μια μόνιμη «φωτεινή» παρέα. Καθ' όλη τη διάρκεια του Ιουνίου λαμβάνει χώρα το φαινόμενο του «θερινού ηλιοστασίου», γεγονός που σημαίνει πως η νύχτα δεν τυλίγει καθόλου την Ισλανδία, παρά μόνο για ελάχιστα λεπτά, οπότε επικρατεί το λυκόφως σε συνδυασμό με το ενθουσιώδες τραγούδι των ισλανδικών πουλιών. Όσο κατανυκτική αλλά και καταθλιπτική είναι η ατμόσφαιρα στην Ισλανδία του χειμώνα (με αναμφίβολο πλεονέκτημα το μόνιμο Βόρειο Σέλας), άλλο τόσο εύθυμο και σχεδόν μανιακό είναι το πνεύμα που την καταλαμβάνει το ισλανδικό καλοκαίρι του αιώνιου φωτός, το οποίο κορυφώνεται με μια σειρά από φεστιβάλ που γιορτάζουν το θέρος.
«Ίσως το φαινόμενο του θερινού ηλιοστασίου να είναι λίγο ενοχλητικό στην αρχή για τον επισκέπτη, αλλά πρέπει να του παραδοθείς, να απολαύσεις την αλλόκοτη μαγεία του κάθε στιγμή μέσα στη μέρα», με συμβούλεψε η 32χρονη σύμβουλος επιχειρήσεων και ζωγράφος Νένα, και ακολούθησα πιστά τη συμβουλή της. «Άλλωστε στην Ισλανδία μονάχα η φύση καθορίζει τόσο το πρόγραμμα όσο και το συναίσθημα», συμπλήρωσε χαμογελώντας.
Ευχαριστούμε την PLAY airlines για τη βοήθειά της στην πραγματοποίηση του ταξιδιού στην Ισλανδία, με την πρώτη απευθείας πτήση Αθήνα - Ρέικιαβικ.
