Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο πραγματοποιείται η περιοδική έκθεση «Ένα όνειρο ανάμεσα σε υπέροχα ερείπια...» Περίπατος στην Αθήνα των περιηγητών, 17ος-19ος αιώνας, για τη διοργάνωση της οποίας το Μουσείο συνεργάστηκε με τη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων. Στην έκθεση παρουσιάζονται 22 εικονογραφημένες περιηγητικές εκδόσεις, 14 ελαιογραφίες, υδατογραφίες και χαρακτικά από τις συλλογές της Βουλής, καθώς και 35 μαρμάρινα γλυπτά από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, κάποια από τα οποία εκτίθενται για πρώτη φορά. Ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να αντικρύσει την Αθήνα του 17ου, 18ου και 19ου αιώνα μέσα από τα μάτια των ξένων περιηγητών, να αντιπαραβάλλει τη ματιά τους με τη σημερινή πραγματικότητα αλλά και να δει αρχαιολογικά ευρήματα που ήρθαν στο φως κυρίως το β΄μισό του 19ου αιώνα. Η Δρ Μαρία Λαγογιάννη-Γεωργακαράκου, Αρχαιολόγος, Διευθύντρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, ο Δρ Θοδωρής Κουτσογιάννης, Ιστορικός Τέχνης, Έφορος της Συλλογής Έργων Τέχνης της Βουλής των Ελλήνων και η Δρ Δέσποινα Καλεσοπούλου, Αρχαιολόγος-Μουσειολόγος μας μίλησαν για την έκθεση που έχει ήδη κινήσει το ενδιαφέρον των Αθηναίων.
Ελάτε, περιηγηθείτε σε αυτήν την έκθεση, δείτε την Αθήνα της δικής τους εκδοχής και βάλτε δίπλα τη δική σας. Εμείς θέλουμε ο επισκέπτης να δει την Αθήνα του 17ου, 18ου και 19ου αιώνα και μετά να πάει σε αυτές τις περιοχές να τις ανακαλύψει εκ νέου.
Η έκθεση αυτή είναι αποτέλεσμα επίπονης επιστημονικής εργασίας, η οποία όμως δε θέλαμε να είναι αντιληπτή από τους επισκέπτες μας, γιατί στόχος μας δεν είναι να τους διδάξουμε αλλά να περάσουν καλά. Πρώτα θα χαρούν οι άνθρωποι και μετά θα διδαχθούν, υποστηρίζει η κ. Λαγογιάννη. Πριν φτάσουμε σε αυτό το σημείο, όμως, έπρεπε να δουλέψουμε επιστημονικά. Έπρεπε να συνδυάσουμε δύο επιστήμες, την Αρχαιολογία με την Ιστορία της Τέχνης. Στο επίπεδο της Αρχαιολογίας είχαμε τους επιστημονικούς επιμελητές της έκθεσης, που δούλεψαν πολύ σκληρά για να έχουμε την επιστημονική υποδομή, και στο επίπεδο της Ιστορίας της Τέχνης έχει δουλέψει ο κ. Κουτσογιάννης, ο οποίος, στα πλαίσια της Ελληνικής Προεδρίας, είχε επιμεληθεί στη Βουλή την έκθεση «Ελλάδα, το πνεύμα του τόπου». Ο κ. Κουτσογιάννης είχε καταφέρει, εκδόσεις και έργα τέχνης που ήταν παραπεταμένα και μη προσβάσιμα, να τα φέρει στο φως. Θελήσαμε να οργανώσουμε αυτήν την έκθεση με αφορμή τη συμπλήρωση των 150 χρόνων του Μουσείου, που πλησιάζει. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο σημαίνει πανελλήνιο, παλλαϊκό μουσείο και η Βουλή εκπροσωπεί όλους τους Έλληνες και στηρίζει το Μουσείο όλων των Ελλήνων. Θέλαμε να βγάλουμε τα έργα τέχνης από τη Βουλή, να τα δει ο κόσμος. Μέχρι στιγμής τους περιηγητές τους γνωρίζαμε από τα έργα τέχνης που έχουν τα μουσεία, αυτήν τη στιγμή όμως βγάζουμε έργα που δε μπορούσε να δει ο πολίτης. Υπάρχουν έργα που έχουν βγει μέσα από γραφεία και αυτή είναι η μοναδική ευκαιρία να τα δει κανείς.
Από την άλλη πλευρά, συμπληρώνει ο κ. Κουτσογιάννης, το θέμα του περιηγητισμού έχει παρουσιαστεί με διάφορους τρόπους, με εκθέσεις, με εκδόσεις, αλλά με αυτόν το διάλογο με τις αρχαιότητες είναι η πρώτη φορά. Αυτή είναι η πρωτοτυπία της έκθεσης -το πάντρεμα. Δε βλέπουμε μόνο τη ματιά των περιηγητών τον 17ο, 18ο και 19ο αιώνα είναι και το τι βρίσκουν οι αρχαιολόγοι μετά, που συμπληρώνει τα ματιά του περιηγητή. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Μνημείου του Λυσικράτη, μας λέει η κ. Λαγογιάννη. Ο περιηγητής που έρχεται στην Αθήνα αυτήν την εποχή βλέπει το μνημείο εντοιχισμένο μέσα στο Μοναστήρι των Καπουτσίνων. Είναι μια στιγμή στο χρόνο. Κάποια στιγμή η Μονή καίγεται, μένει το Μνημείο του Λυσικράτη, γίνονται ανασκαφές και βρίσκουμε έναν υπέροχο κορμό αγάλματος της Αφροδίτης. Αυτόν τον κορμό τον έχουμε στην έκθεση -αυτός λοιπόν είναι ο διάλογος. Η ματιά των περιηγητών δε μπορεί να είναι αντικειμενική, είναι η ματιά της εποχής τους. Προκαλούμε, μάλιστα, τους επισκέπτες να το δουν αυτό. Δείχνουμε την εικόνα του Θησείου από δύο διαφορετικούς περιηγητές. Αλλιώς το αποτυπώνει ο ένας και αλλιώς ο άλλος –πρόκειται για δυο διαφορετικές ματιές. Έχει πολύ ενδιαφέρον να το βλέπει κανείς αυτό, αντικειμενικότητα δε μπορεί να υπάρχει. Είναι κι αυτό μια πρόκληση για εμάς. Λέμε στους Αθηναίους: Ελάτε, περιηγηθείτε σε αυτήν την έκθεση, δείτε την Αθήνα της δικής τους εκδοχής και βάλτε δίπλα τη δική σας. Εμείς θέλουμε ο επισκέπτης να δει την Αθήνα του 17ου, 18ου και 19ου αιώνα και μετά να πάει σε αυτές τις περιοχές να τις ανακαλύψει εκ νέου. Αυτό μας οδηγεί και σε μια αυτοκριτική για το τι έχουμε κάνει στην πόλη -σε μεγάλο βαθμό την έχουμε καταστρέψει. Το μπάζωμα του Ιλισού είναι ένα έγκλημα. Έγκλημα και για το τοπίο και για τον χώρο τον αρχαιολογικό, που δε μπορούμε να τον ανασυνθέσουμε πια. Έχουμε πλέον χάσει ένα κομμάτι από τη μνήμη μας, δε γνωρίζουμε τι ακριβώς υπήρχε εκεί. Στον Φαίδρο του Πλάτωνα περιγράφεται η περιοχή και ήταν ειδυλλιακή, οι αρχαίοι την προστάτευαν. Οι περιηγητές πρόλαβαν και την είδαν έτσι, μας μεταφέρουν αυτά που εμείς δεν προλάβαμε να δούμε. Ωστόσο η Αθήνα εξακολουθεί να είναι όμορφη και τις στιγμές της ηρεμίας της ξαναβρίσκουμε αυτά που έχουν χαθεί, κάτι έχει μείνει. Εμείς αυτό που θέλουμε είναι να έρθουν να δουν την έκθεση ακόμα κι αυτοί που δεν είναι φίλοι των μουσείων. Οι περισσότεροι προτιμούν τους αρχαιολογικούς χώρους, εμείς τώρα τους φέρνουμε στο μουσείο. Βοηθάμε να μάθουν οι Αθηναίοι πώς ήταν οι χώροι τους οποίους βλέπουν σήμερα. Θέλουμε να απολαύσουν την έκθεση και όσοι θελήσουν να πάρουν περισσότερες πληροφορίες, αυτές υπάρχουν.
Αποφύγαμε επίτηδες την πιεστική πληροφορία και γι΄αυτόν το λόγο έχουμε εκδώσει τον δίγλωσσο -στα ελληνικά και αγγλικά- κατάλογο της έκθεσης, για όποιον ενδιαφέρεται να μάθει περισσότερα πράγματα. Γι΄αυτήν την έκθεση έχει δουλέψει όλο το Μουσείο -με αποτέλεσμα το κόστος της να είναι ιδιαίτερα χαμηλό- κι ο καθένας είχε το ρόλο του. Η έκθεση έχει μια βαριά επιστημονική υποδομή, βγάζουμε αρχαία που είναι άγνωστα, που εκτίθενται πρώτη φορά. Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους αρχαιολόγους, εμείς όμως απευθυνόμαστε στον κόσμο και κυρίως σε αυτούς που δεν έρχονται στο Μουσείο –με την ευκαιρία αυτή θέλω να αναφέρω ότι οι άνεργοι δικαιούνται ελεύθερη είσοδο. Μας ενδιαφέρει πολύ να κερδίσουμε τους νέους κι έχουμε παρατηρήσει ότι αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ένα αφήγημα, μια ιστορία, όπως σε αυτήν την έκθεση αλλά και στην παλαιότερη για το Ναυάγιο των Αντικυθήρων. Η έκθεση αυτή κρύβει πολλές ενδιαφέρουσες ιστορίες, τις οποίες στο μέλλον σκοπεύουμε να διηγηθούμε, οργανώνοντας ανάλογες δράσεις. Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να συνδέσουν τα εκθέματα από τις συλλογές του Μουσείου, με τον τόπο στον οποίο βρέθηκαν και να τα εντάξουν σε αυτόν, ενώ συνήθως τα βλέπουν ξεκομμένα από το σημείο εύρεσής τους, μας λέει η κ. Δέσποινα Καλεσοπούλου. Η έκθεση έχει πολλά επίπεδα ανάγνωσης. Μπορεί κανείς να δει την τοπιογραφία της Αθήνας των προηγούμενων αιώνων, να ξεφυλλίσει ψηφιακά τις σπάνιες εκδόσεις, να πληροφορηθεί για τη σχέση που είχαν οι κάτοικοι με την πόλη ή να επικεντρωθεί στις αρχαιότητες. Η κ. Καλεσοπούλου σχεδίασε τέσσερις διαδρομές -τις αγαπημένες των περιηγητών- και ο επισκέπτης «περπατά» βορειοδυτικά, νότια, ανατολικά αλλά και πάνω στην Ακρόπολη, σε έναν περίπατο στον οποίο συμμετέχουν όλες οι αισθήσεις. Ο φωτισμός αλλάζει κατά τη διάρκεια του περιπάτου, τα μεσογειακά δέντρα και φυτά που έχουν ενταχθεί στην έκθεση μυρίζουν διακριτικά και στο χώρο ακούγεται μουσική αλλά και τζιτζίκια. Ο Δρ Νίκος Ξανθούλης επέλεξε έργα των Tchaikovsky, J.S. Bach και Schubert, μουσική με την οποία μεγάλωσαν οι περιηγητές στην πατρίδα τους. Ακούγονται επίσης ελληνικά τραγούδια που κατέγραψε ο Ducoudray το 1874 και 1875, καθώς και έργα των Σπ. Φ. Σαμαρά και Ν. Σκαλκώτα.
Στο τέλος της περιήγησης ο επισκέπτης μπαίνει σε μία εγκατάσταση που τον προετοιμάζει για την επόμενη έκθεση, με την οποία θα γιορταστούν τα 150 χρόνια του Μουσείου. Η εγκατάσταση αυτή χρησιμοποιεί προθήκες από το 1910, έχουμε την τύχη να τις έχουμε από την πρώτη έκθεση του Μουσείου, περιγράφει η κ. Λαγογιάννη. Η κεντρική προθήκη έχει αρχαία από τον κύκλο Α΄ των Μυκηνών, όπως ήταν στημένα τότε. Από μια σύμπτωση του πεπρωμένου οι λέβητες και οι υδρίες βρέθηκαν στις αποθήκες, όπως ακριβώς ήταν σε φωτογραφία του 1910 -δεν είχαν χρησιμοποιηθεί ποτέ στην έκθεση. Πάνω από την προθήκη προβάλλονται λέξεις -έννοιες, ιδέες- από το άλφα μέχρι το ωμέγα, που έχει εμπνευστεί ο σκηνοθέτης κ. Αντώνης Κιούκας από όσα φυλάσσονται σε αυτήν εδώ την κιβωτό, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Στην επόμενη έκθεσή μας, η οποία θα είναι διαχρονική, θα συμμετέχουν όλες οι συλλογές. Θα δούμε εκείνα που δε μπόρεσαν ποτέ να δουν οι περιηγητές, όλα αυτά που φυλάει το Μουσείο εδώ και 150 χρόνια και πάνω τους στηρίζεται η μοναδικότητά του, καθώς συγκεντρώνει εξαιρετικά εκθέματα από όλη την Ελλάδα.
Info
Ένα όνειρο ανάμεσα σε υπέροχα ερείπια... Περίπατος στην Αθήνα των περιηγητών, 17ος- 19ος αιώνας
ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ (Πατησίων 44, 213 2144800)
Έως 08/10/2016
Δευ.-Κυρ.: 08:00 - 20:00
σχόλια