Η σπουδή που δείχνουν μεγάλες εταιρείες καλλυντικών για να "καθαρίσουν" την εικόνα τους και να αποσύρουν ή να μετονομάσουν προϊόντα λεύκανσης υπό την πίεση του κινήματος BLM είναι για γέλια. Αλλά δεν είναι οι μόνες που προσπαθούν άρον άρον αυτές τις μέρες να επιδείξουν ένα αντιρατσιστικό προσωπείο. Η Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας, λόγου χάρη, η Royal Bank of Scotland και η ζυθοποιία Greene King ζήτησαν πρόσφατα συγγνώμη για το αποικιοκρατικό τους παρελθόν...
Οι γίγαντες των καλλυντικών προσπαθούν να καθαρίσουν τις μάρκες τους από οποιοδήποτε ρατσιστικό στερεότυπο
Πιο πρόσφατο παράδειγμα εταιρείας η L'Oréal, η οποία ανακοίνωσε το Σάββατο ότι θα αφαιρέσει ορισμένες λέξεις, όπως "λευκαντικό" ή "ανοιχτόχρωμο", από την περιγραφή των καλλυντικών προϊόντων της.
Le Monde με AFP και AP, 27.06.2020
*
"Λευκό", "λευκαντικό", "ανοιχτόχρωμο" ... Μετά την Johnson & Johnson και την ινδική θυγατρική της Unilever, ο όμιλος L'Oréal, ο γαλλικός γίγαντας των καλλυντικών, αποφάσισε να αφαιρέσει ορισμένες λέξεις από την περιγραφή των καλλυντικών προϊόντων του πάνω στις συσκευασίες τους, στο πλαίσιο των αντιρατσιστικών διαδηλώσεων που ακολούθησαν σε πολλές χώρες τον θάνατο, στα τέλη Μαΐου, του Αφροαμερικανού George Floyd, στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σε ανακοίνωσή της που δημοσιεύθηκε το Σάββατο 27 Ιουνίου και αναμεταδόθηκε από την Agence-France-Presse, η L'Oréal δηλώνει ότι "αποφάσισε να αφαιρέσει από τις συσκευασίες των καλλυντικών της τις λέξεις λευκό/λευκαντικό (white/whitening), ανοιχτόχρωμο (fair/fairness, light/lightening) από όλα τα προϊόντα της που προσφέρουν έναν ομοιόμορφο χρωματικό τόνο στην επιδερμίδα". Δεν δίνει περισσότερες λεπτομέρειες, ειδικά αν πρόκειται για μία άμεση απόσυρση ή όχι των προϊόντων της από τα ράφια.
Στις αρχές Ιουνίου, η L'Oréal είχε έκφράσει με ένα tweet της την "αλληλεγγύη της προς τη μαύρη κοινότητα και κατά οποιασδήποτε μορφής αδικίας". Το μήνυμά της είχε προκαλέσει αρνητικές αντιδράσεις, δεδομένου ότι το επιχειρηματικό μοντέλο και η διαφήμιση του ομίλου βασίζονται σε λευκούς καταναλωτές.
Η Munroe Bergdorf, το πρώτο ανοιχτά τρανσέξουαλ μοντέλο της L'Oréal UK, είχε επισημάνει δημόσια την υποκρισία της μάρκας. Η Munroe Bergdorf απολύθηκε το 2017 επειδή είχε καταγγείλει "την φυλετική βία των Λευκών", μετά από μία πορεία της αμερικανικής ακροδεξιάς στο Charlottesville.
Excuse my language but I am SO angry. FUCK YOU @lorealparis. You dropped me from a campaign in 2017 and threw me to... https://t.co/6wHGFn7EqF
— MunroeBergdorf (@Black Trans Lives Matter ✊🏾)
Ο όμιλος αποφάσισε να αντιδράσει, ζητώντας συγγνώμη από την Munroe Bergdorf και προτείνοντας της να επιστρέψει στον όμιλο για να αναλάβει μία θέση συμβούλου στο νέο βρετανικό γραφείο υπεύθυνο για την διαφορετικότητα και την ένταξη. Μία προσφορά που το μοντέλο έχει αποδεχτεί.
"I had an honest, transparent and vulnerable conversation with @MunroeBergdorf ..." Please swipe for full statement. https://t.co/JhZO7dHzur
— LOrealParisUSA (@L'Oréal Paris USA)
Πριν από την L'Oréal, η ινδική θυγατρική της Unilever είχε επιλέξει να μετονομάσει την λευκαντική της κρέμα Fair & Lovely: η αγγλο-ολλανδική εταιρεία υποσχέθηκε να μην χρησιμοποιεί πλέον τη λέξη fair ("ανοιχτόχρωμο"), λέγοντας ότι "δεσμεύτηκε να τιμά όλες τις αποχρώσεις του δέρματος ".
Στην Ινδία, οι λευκαντικές κρέμες είναι δημοφιλείς, ειδικά στις σταρ του Bollywood. Μία εξ αυτών, η Priyanka Chopra, δέχτηκε επιθέσεις στα κοινωνικά δίκτυα επειδή είχε υποστηρίξει το κίνημα Black Lives Matter, διατηρώντας παράλληλα τον ρόλο της πρέσβειρας σε μία από αυτές τις μάρκες.
Από την πλευρά του, ο αμερικανικός κολοσσός Johnson & Johnson αποφάσισε να κάνει ένα πρόσθετο βήμα, απαγορεύοντας αυτήν την εβδομάδα την πώληση λευκαντικών ουσιών σχεδιασμένων για την Ασία και τη Μέση Ανατολή. "Η συζήτηση των τελευταίων εβδομάδων έκανε ξεκάθαρο το γεγονός ότι ορισμένες ονομασίες ή υποσχέσεις που εμφανίζονται στα προϊόντα Neutrogena και Clean & Clear για τη μείωση των λεκέδων, παρουσιάζουν τη λευκότητα ή το πιο ανοιχτό χρώμα ως κάτι καλύτερο από την επιδερμίδα σας, που είναι μοναδική", δηλώνει ο όμιλος, εκφράζοντας τη λύπη του, σε μία ανακοίνωση που μετέδωσαν οι New York Times καθώς και το αμερικανικό δημόσιο ραδιόφωνο NPR. "Δεν ήταν ποτέ η πρόθεσή μας: το υγιές δέρμα είναι ακριβώς αυτό, ένα όμορφο δέρμα", προσθέτει η Johnson & Johnson, ανακοινώνοντας το τέλος δύο σειρών της, της Neutrogena Fine Fairness, και της Clear Fairness by Clean & Clear.
Μετά την ανακοίνωση της L'Oréal, ορισμένοι στη Γαλλία αμφισβήτησαν την απόφαση της διαγραφής των λέξεων από τις συσκευασίες χωρίς, ωστόσο, να αμφισβητήσουν την ίδια την ύπαρξη αυτών των προϊόντων λεύκανσης.
Πέρα από τα καλλυντικά, ορισμένες αμερικανικές εταιρείες ανακοίνωσαν ότι πρόκειται να καταργήσουν ή να τροποποιήσουν την οπτική τους ταυτότητα που διαιωνίζει τα φυλετικά στερεότυπα. Αυτό ισχύει ιδίως για την Quaker Oats (θυγατρική της PepsiCo), που σύντομα θα απαλλαγεί από τη θεία της Jemima, και την Mars, που σκέφτεται να εξελίξει τον διάσημο Oncle Ben's της.
Ο αμερικανικός γίγαντας προϊόντων οικιακού καθαρισμού και υγιεινής Colgate-Palmolive ανακοίνωσε ότι θέλει να "επανεξετάσει" τις οδοντόκρεμες Darlie που πωλούνται στην Ασία και των οποίων η ονομασία σημαίνει "οδοντόκρεμα για μαύρο άτομο" στα κινέζικα. Η μάρκα ονομαζόταν, μέχρι το 1989, Darkie, μία φυλετική βρισιά.
Πέρα όμως από την εικόνα τους που καλούνται να διορθώσουν, οι εταιρείες υστερούν υπερβολικά στο θέμα της διαφορετικότητας, ειδικά στα υψηλότερα κλιμάκια. Σύμφωνα με μια έκθεση του 2019 του Boston Consulting Group, μόνο τρεις Αφροαμερικανοί και 24 γυναίκες βρίσκονται επικεφαλής των 500 μεγαλύτερων εταιρειών των ΗΠΑ βάσει εσόδων.
Le Monde-AFP-AP
-----------------------------------------------
Μέσα στον σκοτεινό κόσμο της λεύκανσης του δέρματος
Ashitha Nagesh
Δημοσιογράφος του BBC
Metro, 31.12.2017
Αν μπορούσατε, θα αλλάζατε το χρώμα του δέρματός σας;
Η σκέψη του να αλλάξεις το χρώμα της επιδερμίδας σου μπορεί να φαίνεται αλλόκοτη, ίσως και λίγο παράλογη - αλλά για εκατομμύρια ανθρώπους, οι κρέμες λεύκανσης του δέρματος αποτελούν απλά μέρος της καθημερινής ρουτίνας της φροντίδας του δέρματος.
Δισεκατομμύρια δαπανούνται για τη διαφήμιση αυτών των προϊόντων που απευθύνονται σε γυναίκες, κορίτσια και, όλο και περισσότερο, σε άνδρες σε όλο τον κόσμο. Εδώ και χρόνια, διαφημίσεις για κρέμες όπως η Fair & Lovely και η Ponds Whitening Cream έχουν συνδέσει ξεκάθαρα το λευκότερο δέρμα με την ομορφιά, το ρομαντισμό, ακόμη και την επιτυχία της καριέρας.
Υπάρχουν δύο τύποι λευκαντικών κρεμών - αυτές που "φωτίζουν" και αυτές που "λευκαίνουν". Οι λευκαντικές κρέμες περιέχουν βαριές χημικές ουσίες που αναστέλλουν την παραγωγή μελανίνης, κάνοντας αρκετά γρήγορα το δέρμα πιο λευκό. Οι κρέμες που φωτίζουν, ωστόσο, δεν περιέχουν απαραίτητα αυτές τις χημικές ουσίες, αλλά υπόσχονται να λευκάνουν το δέρμα με μακροχρόνια χρήση.
Στην καλύτερη περίπτωση, αυτά τα προϊόντα είναι μια αναποτελεσματική σπατάλη χρημάτων που διαιωνίζει τις παγιωμένες οπισθοδρωμικές απόψεις αναφορικά με τη φυλή, την κάστα και το χρώμα. Στη χειρότερη περίπτωση, μπορούν να προκαλέσουν στους χρήστες διαρκείς, και μερικές φορές ανεπανόρθωτες βλάβες στο δέρμα τους.
Ορισμένες χώρες έχουν λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση των τάσεων λεύκανσης του δέρματος. Το 2014, η Ινδία απαγόρευσε επίσημα την "έγχρωμη" διαφήμιση, καθιστώντας παράνομη για τις εταιρείες την απεικόνιση μελαψών ανθρώπων ως κατώτερων με οποιονδήποτε τρόπο. Το 2015, η Ακτή Ελεφαντοστού απαγόρευσε εντελώς τις κρέμες λεύκανσης του δέρματος λόγω ανησυχιών σχετικά με μη πιστοποιημένα προϊόντα. Ένα χρόνο αργότερα, ακολούθησε και η Γκάνα.
Η λήψη ρυθμιστικών μέτρων δεν επηρέασε ωστόσο καθόλου μια βιομηχανία πολλών δισεκατομμυρίων λιρών. Από φέτος, η αγορά του αποχρωματισμού και της λεύκανσης του δέρματος εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 8 δισεκατομμυρίων £ και 15 δισεκατομμυρίων £, με πολυεθνικούς ομίλους ομορφιάς όπως η Unilever και η L'Oreal να δεισδύουν στη Νότια Ασία και τη Δυτική Αφρική. Στη Νιγηρία, το 70% των γυναικών παραδέχονται ότι κάνουν τακτικά χρήση λευκαντικής κρέμας.
Οι κρέμες χρησιμοποιούνται επίσης δυνητικά από χιλιάδες άτομα σε ολόκληρη τη Βρετανία - αν και, με τις περισσότερες από τις κρέμες να πωλούνται παράνομα, είναι αδύνατο να πούμε ακριβώς πόσο διαδεδομένο είναι το πρόβλημα.
Αλλά υπάρχει σίγουρα εδώ ένα πρόβλημα. Ακόμα και σήμερα, οι δερματολόγοι στη Βρετανία υποδέχονται ασθενείς με σοβαρές δερματικές παθήσεις που συνδέονται άμεσα με τη χρήση λευκαντικών κρεμών.
Ο Dr Adam Friedmann, σύμβουλος δερματολόγος στην Harley Street Dermatology Clinic, δήλωσε στο Metro.co.uk ότι οι λευκαντικές κρέμες συχνά περιέχουν στεροειδή, εξαιτίας των οποίων "το δέρμα μοιάζει σαν να φωτίζει", καθώς και υδράργυρο, που είναι δυνητικά καρκινογόνος.
'Ενα όμως από τα πιο επικίνδυνα συστατικά που περιέχονται σε αυτές τις κρέμες είναι και η χημική υδροκινόνη που λευκαίνει.
"Η υδροκινόνη συστήνεται σε ασθενείς με υπερχρωματισμό", είπε, αναφερόμενος σε μια κατάσταση όπου οι ασθενείς έχουν περιοχές του δέρματος πιο σκούρες από το κανονικό τους χρώμα. "Χρησιμοποιείται τοπικά και για μικρό χρονικό διάστημα, ίσως μερικούς μήνες, για να μειώσει τον υπερχρωματισμό. Όταν χρησιμοποιείται σωστά, υπό την επίβλεψη ενός δερματολόγου, είναι σχετικά αβλαβή."
Αλλά η υδροκινόνη μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνες παρενέργειες όταν δεν χρησιμοποιείται με αυτόν τον τρόπο.
"Όταν χρησιμοποιείς κρέμες με υδροκινόνη αφαιρείται η μελανίνη του δέρματος, καθιστώντας τους ανθρώπους πιο ευάλωτους απέναντι στον καρκίνο του δέρματος", πρόσθεσε. [...]
Προκειμένου να στοχεύσουμε τη βιομηχανία, λέει ο καθηγητής Steve Garner (στον τομέα των κριτικών σπουδών του πανεπιστημίου του Birmingham που σχετίζονται με φυλετικά θέματα-), δεν πρέπει απλώς να προβληματιστούμε για το "πώς", αλλά και για το "γιατί" - γιατί οι άνθρωποι χρησιμοποιούν λευκαντικά προϊόντα δέρματος είναι ένα ζήτημα πολύ πιο περίπλοκο.
Ανάλογα με το πού βρίσκεσαι στον κόσμο, η λευκότητα -ή η "φωτεινότητα"- μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα.
Σε πολλές χώρες, εξακολουθεί να συνδέεται με τις παλιές δομές εξουσίας της βρετανικής και της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας - όταν η "λευκότητα" συμβόλιζε τη δύναμη και το στάτους. Στην Ινδία, το θέμα του χρώματος έχει να κάνει με την κάστα, καθώς υπάρχει η αντίληψη (ιστορικά τουλάχιστον) ότι όσοι ανήκουν σε υψηλότερες κάστες έχουν και το πιο λευκό δέρμα.
Σήμερα, αυτή η ιδέα της φωτεινής επιδερμίδας διαπερνά σχεδόν όλες τις πτυχές του λαϊκού πολιτισμού. Οι ηθοποιοί του Bollywood, για παράδειγμα, έχουν όλοι τους εξαιρετικά ανοιχτόχρωμο δέρμα, και συνήθως θα υποστούν επιπλέον λεύκανση στη φάση του post-production. Ακόμη και για ηθοποιούς όπως η Priyanka Chopra, η οποία είναι πολύ πιο ανοιχτόχρωμη από τη μέση ινδική γυναίκα, λέγεται συχνά πως έχουν "σκούρα επιδερμίδα".
Την ίδια στιγμή, υπάρχει μια αυξανόμενη αντίσταση στο "colourism", με τις εταιρείες να αντιμετωπίζουν όλο και περισσότερο αντιδράσεις εναντίον τακτικών μάρκετινγκ που κάποτε θα θεωρούνταν απολύτως αποδεκτές.
Η Nivea, για παράδειγμα, δέχθηκε κριτική διεθνώς για μια διαφήμιση που προβλήθηκε στη Νιγηρία, τη Γκάνα, το Καμερούν και τη Σενεγάλη στις αρχές του έτους. Έδειχνε μία μαύρη γυναίκα να αλείφει την κρέμα Nivea's Natural Fairness στο σώμα της, και καθώς το τρίβει, το δέρμα της να γίνεται πιο φωτεινό. Μια φωνή off διαβεβαίωνε ότι η κρέμα θα "αποκαταστήσει" το δέρμα της στη φυσική του ομορφιά.
Οι ηθοποιοί που εμφανίζονται σε αυτές τις διαφημίσεις αντιμετωπίζουν παρόμοια αντίδραση. Τον Μάρτιο του 2016, φαν της Emma Watson τής επιτέθηκαν για την εμφάνισή της σε μια διαφήμιση του 2013 για το Lancome Blanc Expert Melanolyser. Η Lancome, ιδιοκτησία της L'Oreal, περιέγραψε το προϊόν ως "μία επιβοηθητική πρόληψη σκοτεινών κηλίδων στο δέρμα" μειώνοντας την ποσότητα της μελανίνης που παράγεται. (Μετά τις οργισμένες αντιδράσεις, η ηθοποιός μέσω του ατζέντη της δήλωσε ότι "απέχει πλέον από την διαφήμιση προϊόντων ομορφιάς, τα οποία δεν αντικατοπτρίζουν πάντα την ποικιλόμορφη ομορφιά όλων των γυναικών".)
Ashitha Nagesh
Μτφ. Σ.Σ.
