Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Το πρώτο του ταξίδι πίσω στην Ελλάδα, το 1956, δέκα χρόνια μετά τον εκπατρισμό του, υπήρξε καθοριστικό στην εξέλιξη της ζωγραφικής του. Το εκτυφλωτικό ελληνικό φως, όπως το βίωσε κατά την παραμονή του στην Ύδρα, εισέβαλε στα έργα του.

Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς

0

Η ετήσια καλοκαιρινή έκθεση του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Γουλανδρή στην Άνδρο είναι σύμφυτη με την κορύφωση της καλοκαιρινής σεζόν στις Κυκλάδες. Κάθε χρόνο, τον Ιούνιο, εικαστικοί, δημοσιογράφοι και λοιποί λάτρεις της τέχνης συγκεντρώνονται στο «νησί» τους για τα εγκαίνια του εικαστικού γεγονότος που συντροφεύει όλο το κυκλαδίτικο καλοκαίρι, ενώ η Χώρα ζωντανεύει μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο από τον χειμερινό λήθαργο.


Φέτος είναι η χρονιά ενός μάλλον παραγνωρισμένου στη χώρα μας ζωγράφου, του Ντίκου Βυζάντιου. Γίνεται ένα πλήρες αναδρομικό αφιέρωμα στον διακεκριμένο ζωγράφο της διασποράς που επί μισό αιώνα διέπρεψε στους εικαστικούς κύκλους του Παρισιού. Η έκθεση, στην πραγματοποίηση της οποίας συνέβαλε καθοριστικά ο Αλέξανδρος Λιακόπουλος, ανιψιός του καλλιτέχνη, έχει στηθεί υποδειγματικά στους ορόφους της νέας, υπερσύγχρονης πτέρυγας του μουσείου, καλύπτοντας όλες τις διαφορετικές περιόδους του, με το σύνολο σχεδόν της εργογραφίας του να προκαλεί καταρχάς θαυμασμό για το πώς ο ίδιος καλλιτέχνης κατάφερε, κατά τη διάρκεια της ζωής του, να παρεισφρήσει σε διαφορετικά εικαστικά ρεύματα, τεχνοτροπίες και μεθόδους.

Τα έργα του Ντίκου Βυζάντιου που εκτίθενται στο Μουσείο Γουλανδρή περιλαμβάνονται σε προσωπικές ή μόνιμες συλλογές μεγάλων ευρωπαϊκών ιδρυμάτων, ενώ του έχουν αποδοθεί δύο ύψιστοι τιμητικοί γαλλικοί τίτλοι, αυτοί του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής και του Ιππότη των Τεχνών και των Γραμμάτων.


Όπως επισήμανε και ο διευθυντής του μουσείου Κυριάκος Κουτσομάλλης στα εγκαίνια, το έργο του Ντίκου Βυζάντιου θα μπορούσε να χωριστεί με βάση ένα ιστορικό γεγονός: πριν και μετά τη φυγή του από την Ελλάδα με το μεταγωγικό Ματαρόα, που σημάδεψε τη ζωή και την πορεία του. Γιος του ζωγράφου Περικλή Βυζάντιου, ο Ντίκος (Κωνσταντίνος) το 1945 βρέθηκε ανάμεσα στους 200 επιβάτες του θρυλικού μεταγωγικού ως ο νεότερος μιας ομάδας επιστημόνων, καλλιτεχνών, λόγιων και φοιτητών που θα μετέβαιναν στο Παρίσι για να βρουν άσυλο, έπειτα από πρωτοβουλία των φιλελλήνων του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών, Οκτάβ Μερλιέ και Ροζέρ Μιλιέξ, ώστε να γλιτώσει από τον εμφύλιο σπαραγμό που κατέτρωγε την Ελλάδα και να διεκδικήσει την πολυπόθητη ελευθερία της σκέψης.


Πιο πριν είχε γίνει δεκτός στην ΑΣΚΤ σε ηλικία μόλις 16 ετών, ενώ είχε επιδείξει ήδη ξεχωριστό έργο ως σκιτσογράφος με μια σειρά εξαιρετικών σχεδίων που αποτελούν τις απαρχές της εργογραφίας του και παρουσιάζονται στις πρώτες αίθουσες της έκθεσης.

Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης.


Κατά τη διάρκεια της διαμονής του στο Παρίσι συνδέθηκε με σπουδαία ονόματα των τεχνών και των γραμμάτων, προεξαρχόντων των Αλμπέρτο Τζιακομέτι και Ευγένιου Ιονέσκο. Οι τρεις φάσεις της αμιγώς ζωγραφικής του πορείας είναι τόσο διακριτές που ο επισκέπτης της έκθεσης εντυπωσιάζεται από το γεγονός ότι αποδίδονται στον ίδιο καλλιτέχνη – απόδειξη του ανήσυχου πνεύματος και των διαρκών καλλιτεχνικών αναζητήσεων του Βυζάντιου, που διήρκεσαν μέχρι το τέλος της ζωής του, το 2007.


Όπως αναφέρει ο Κυριάκος Κουτσομάλλης στον κατάλογο της έκθεσης: «Κυρίαρχο προτέρημά του ήταν η ικανότητα να επιχειρεί υπερβάσεις και να αφουγκράζεται το πνεύμα των καιρών αλλά και η σφοδρή αντισταθμιστική επιθυμία του να παραμένει στέρεα αγκιστρωμένος στο αποθεματικό της καταγωγής του και να ενώνει την πνοή, τη φλόγα και τη μνήμη της πατρίδας του με τον τόπο υποδοχής του, τη Γαλλία».


Το πρώτο του ταξίδι πίσω στην Ελλάδα, το 1956, δέκα χρόνια μετά τον εκπατρισμό του, υπήρξε καθοριστικό στην εξέλιξη της ζωγραφικής του. Το εκτυφλωτικό ελληνικό φως, όπως το βίωσε κατά την παραμονή του στην Ύδρα, εισέβαλε στα έργα του.


Από το 1960 και για την επόμενη δεκαετία ο Βυζάντιος διάγει τη λεγόμενη αφαιρετική περίοδό του, κατά τη διάρκεια της οποίας το ζωγραφικό αντικείμενο διαθέτει μια υπαινικτική παρουσία. Τα έργα αυτής της περιόδου, που εκτίθενται στον αμέσως επόμενο όροφο, χαρακτηρίζονται από παχύρρευστες, ζωηρές, μονοχρωματικές στρώσεις ύλης, ενώ ο ζωγράφος βρίσκεται σε φάση επαναδιαπραγμάτευσης με τη φόρμα, τις φιγούρες και τα αντικείμενα.

Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Πιο πριν είχε γίνει δεκτός στην ΑΣΚΤ σε ηλικία μόλις 16 ετών, ενώ είχε επιδείξει ήδη ξεχωριστό έργο ως σκιτσογράφος με μια σειρά εξαιρετικών σχεδίων που αποτελούν τις απαρχές της εργογραφίας του και παρουσιάζονται στις πρώτες αίθουσες της έκθεσης.


Κατά τη δεκαετία του '70, ο ρεαλισμός κερδίζει έδαφος στην τέχνη του Βυζάντιου. Ένα «σκοτεινό» δωμάτιο της έκθεσης λειτουργεί ίσως ως μια μεγάλη παρένθεση στην εργογραφία του − σκοτεινό όχι λόγω του φωτισμού του αλλά λόγω του μαύρου της πυκνής ύφανσης γραμμών που χρησιμοποιεί στα έργα της περιόδου αυτής. Μικρές φωτεινές ρωγμές, ωστόσο, λειτουργούν απελευθερωτικά στο συναίσθημα που αναδίδουν και στους συνειρμούς που προκαλούν με την περίοδο της δικτατορίας στην Ελλάδα.


Από την αρχή της δεκαετίας του '80 και μέχρι το τέλος της ζωής του, περίοδο στην οποία είναι αφιερωμένος όλος ο τελευταίος όροφος της έκθεσης, η παραστατικότητα επιστρέφει στην τέχνη του. Σε μερικά από τα πιο διάσημα ίσως έργα του απεικονίζονται ανθρώπινες φιγούρες κατά μόνας ή σε ζευγάρια, με αυστηρά πρόσωπα και εκφράσεις, ενώ βασικό χαρακτηριστικό είναι η πλήρης απουσία προοπτικής του βάθους.


Τα έργα του Ντίκου Βυζάντιου που εκτίθενται στο Μουσείο Γουλανδρή περιλαμβάνονται σε προσωπικές ή μόνιμες συλλογές μεγάλων ευρωπαϊκών ιδρυμάτων, ενώ του έχουν αποδοθεί δύο ύψιστοι τιμητικοί γαλλικοί τίτλοι, αυτοί του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής και του Ιππότη των Τεχνών και των Γραμμάτων.

Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Το ατελιέ του Περικλή Βυζάντιου, 1945. Ιδιωτική συλλογή. Φωτο: Χρήστος Σιμάτος
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Χωρίς τίτλο, 1965. Ιδιωτική συλλογή. Φωτο: Χρήστος Σιμάτος
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Αφαιρετικό σχέδιο, 1972. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Φωτο: Γιάννης Βαχαρίδης
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Αφαιρετικό κόκκινο, 1971. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Φωτο: Γιάννης Βαχαρίδης
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Πίσω από το τζάμι, 1976. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Φωτο: Γιάννης Βαχαρίδης
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Τα χαρτιά, 1992. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Φωτο: Γιάννης Βαχαρίδης
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Μπάνιο το απόγευμα, 1999. Ιδιωτική συλλογή. Φωτο: Χρήστος Σιμάτος

Info

Ντίκος Βυζάντιος: Ανεικονισμός + Παραστατικότητα

Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή

Χώρα Άνδρου

Έως 22 Σεπτεμβρίου

Ώρες λειτουργίας: Τετ.- Κυρ. 11:00-15:00 & 18:00-21:00, Δευτ. 11:00-15:00, Τρ. κλειστά

Τον Αύγουστο πραγματοποιούνται ξεναγήσεις στους χώρους της έκθεσης, 12:00-13:00. Το μουσείο δέχεται γκρουπ (έως 30 άτομα), κατόπιν συνεννόησης.

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αποστολή στο Λονδίνο: Η Tate Modern υποκλίνεται στον Takis

Εικαστικά / Αποστολή στο Λονδίνο: Η Tate Modern υποκλίνεται στον Takis

Καλλιτέχνης αλλά και εφευρέτης από τους πλέον επιδραστικούς παγκοσμίως μεταπολεμικά, είναι αυτό που λέμε περίπτωση ανθρώπου. Φύση ανήσυχη και «λοξή», έκανε μεγάλη καριέρα στο εξωτερικό, υπήρξε δε πρωτοπόρος στη σύζευξη τέχνης και τεχνολογίας. Η μεγάλη αναδρομική του έκθεση στον εμβληματικότερο χώρο τέχνης του Λονδίνου είναι πράγματι «worth a visit»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Η αρχαιομετρία, η τεχνητή νοημοσύνη και η καλλιτεχνική δημιουργία συνεργάστηκαν σε μια καινοτόμο μελέτη αποκατάστασης της τοιχογραφίας με το κυνήγι από τον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην αναβίωση της αρχαίας τέχνης.
M. HULOT
MARTIN GAYFORD: «Καμιά φορά οι κριτικοί κάνουμε εντελώς λάθος» Ή MARTIN GAYFORD: «Καμιά φορά οι κριτικοί κάνουμε λάθος»

Εικαστικά / Martin Gayford: «Καμιά φορά οι κριτικοί κάνουμε εντελώς λάθος»

Ένας από τους πιο επιδραστικούς κριτικούς τέχνης της Βρετανίας μιλά στη LiFO για τις τάσεις που διαμορφώνουν τη σύγχρονη τέχνη, τις φιλικές του σχέσεις με θρυλικούς καλλιτέχνες όπως ο Freud και ο Hockney, αλλά και για το αν η κριτική μπορεί όντως να επηρεάσει τα πράγματα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η πρώτη μεγάλη έκθεση της οραματίστριας καλλιτέχνιδας Ithell Colquhoun

Εικαστικά / Τα σουρεαλιστικά αριστουργήματα της Ithell Colquhoun σε μια μεγάλη έκθεση

Το πολύχρωμο και αποκρυφιστικό σύμπαν της ξετυλίγεται στην πρώτη μεγάλη έκθεση για την οραματίστρια καλλιτέχνιδα, που εξερευνά τη θέση των γυναικών και τη σημασία του φύλου.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Βαγγέλης Μπαλής δημιουργεί κεραμικούς σάτυρους που του μοιάζουν

Εικαστικά / Ο Βαγγέλης Μπαλής δημιουργεί κεραμικούς σάτυρους που του μοιάζουν

Ένας νέος καλλιτέχνης δημιουργεί μοναδικά αντικείμενα ανάλογα με τη διάθεσή του, ονειρεύεται έναν χώρο όπου θα δημιουργεί απερίσπαστος και δεν τον νοιάζει καθόλου να βιοποριστεί από την τέχνη.
ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Μια νέα έκθεση με χαρακτικά της ώριμης περιόδου της Βάσως Κατράκη

Εικαστικά / Βάσω Κατράκη: Η τέχνη της συγκινεί ακόμα

Έργα της σημαντικής Ελληνίδας χαράκτριας που παραπέμπουν στη βία της δικτατορίας, αλλά και άφυλες μορφές της όψιμης περιόδου της με αναφορά στην ελληνική αρχαιότητα, που υπερβαίνουν το ατομικό και γίνονται μέρος της συλλογικής μνήμης.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τι απέγινε η πρωτοπορία στην τέχνη;

Εικαστικά / Τι απέγινε η πρωτοπορία στην τέχνη;

Ο κόσμος της σύγχρονης τέχνης έχει καταντήσει να μοιάζει με τσίρκο. Αλλά ο πραγματικός κακός της ιστορίας δεν είναι οι καλλιτέχνες, αλλά η σύγχρονη αγορά της τέχνης, η αξία της οποίας ξεπερνά πλέον τα 60 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως
THE LIFO TEAM
Ο Άνσελμ Κίφερ αποτίνει φόρο τιμής στον Βαν Γκογκ

Εικαστικά / Ο Άνσελμ Κίφερ αποτίνει φόρο τιμής στον Βαν Γκογκ

Μια νέα έκθεση στο Άμστερνταμ με πρόσφατα έργα του Κίφερ αναδεικνύει τη σύνδεσή του με τον Βαν Γκογκ και προκαλεί ήδη πολλές συζητήσεις. Ο σπουδαίος Γερμανός καλλιτέχνης εμπνέεται σταθερά, εδώ και 60 χρόνια, από τον Ολλανδό ζωγράφο. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Helmut Lang: What remains behind

Εικαστικά / Helmut Lang: Από το θρυλικό rubber dress στα πρωτόγονα γλυπτά του

Ο καλλιτέχνης και πρώην σχεδιαστής μόδας διατηρεί την προσήλωσή του στα υλικά και παρουσιάζει γλυπτά που θίγουν τη διαρκή εμμονή του με το θέμα της μνήμης, σε ένα σπίτι-σύμβολο του μοντερνισμού στο Λος Άντζελες.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
62 λεπτά με τον Ανέστη Ιωάννου

Εικαστικά / Από τη Νεφελοκοκκυγία στο skate και το τζιν: Το Εικαστικό Σύμπαν του Ανέστη Ιωάννου

Ο νεαρός εικαστικός αναζητά μια νέα μορφή ελευθερίας και απογείωσης, συνδέοντας τη δυναμική της street culture με την ουτοπία των Ορνίθων και των τσαρουχικών ονείρων, αναζητώντας μια έξοδο από το αστικό τραύμα σε έναν κόσμο γεμάτο δυνατότητες και φαντασία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο καινοτόμος κεραμίστας–γλύπτης Brian Rochefort παρουσιάζει στην Αθήνα νέα του έργα

Εικαστικά / Brian Rochefort: Ο ριζοσπάστης της κεραμικής παρουσιάζει τα νέα του έργα στην Αθήνα

Είναι διάσημος για τη δημιουργία μεγάλων, ζωηρών κεραμικών γλυπτών με μοναδικές υφές και αφηρημένα μοτίβα, ενώ οι συνθέσεις του ισορροπούν μεταξύ αταξίας και αρμονίας.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τα ιστορικά έργα του Κώστα Πανιάρα από βινύλ σε μια νέα έκθεση

Εικαστικά / Τα ιστορικά έργα του Κώστα Πανιάρα από βινύλ σε μια νέα έκθεση

Το βινύλιο υποκαθιστά το χρώμα σε μια σειρά έργων που παρουσιάστηκαν με μεγάλη επιτυχία τη δεκαετία του ’80 στο Παρίσι και στη Νέα Υόρκη από τον Αλέξανδρο Ιόλα. Σαράντα χρόνια μετά, η γκαλερί The Breeder τα επανασυστήνει στο κοινό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατσαδιώτης

Εικαστικά / «Tα έργα μου είναι σκοτεινά, αλλά δεν τα έχω σκεφτεί ποτέ ως προκλητικά»

Μία μέρα μετά τον βανδαλισμό των έργων του από τον βουλευτή της Νίκης, ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης μιλά στη LiFO για τη δουλειά του που προκάλεσε τέτοιες αντιδράσεις σε συγκεκριμένες ομάδες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Μια πολύ καλή ιδέα, τέλεια εκτελεσμένη»: Η προφορική ιστορία των Λέλουδων 

Εικαστικά / «Μια πολύ κακή ιδέα, τέλεια εκτελεσμένη»: Η προφορική ιστορία των Λέλουδων 

Πώς η ανάγκη μιας κολεκτίβας καλλιτεχνών για χώρο εξελίχθηκε σε ένα από τα πιο φιλόξενα κουίρ σποτ στο κέντρο της πόλης: Μέσα από τις αφηγήσεις των παιδιών που το έφτιαξαν και το έζησαν.  
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Καμία σύμβαση δεν μπορούσε να περιορίσει τον Leigh Bowery

Εικαστικά / Καμία σύμβαση δεν μπορούσε να περιορίσει τον Leigh Bowery

Η Tate Modern φέρνει στις αίθουσές της μια έκθεση για έναν «larger than life» περφόρμερ. Η πορεία του νεαρού αγοριού από το ήσυχο προάστιο Sunshine της Μελβούρνης που έγινε παγκοσμίως διάσημη προσωπικότητα στον χώρο του πολιτισμού, χάρη στον εξωφρενικό, πολύπλοκο και δημιουργικό χαρακτήρα του και άφησε ανεξίτηλο και αδιαμφισβήτητο αποτύπωμα στη σύγχρονη τέχνη και πέρα από αυτήν. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ