Στο μουσικό τμήμα των φετινών Νυχτών Πρεμιέρας η μουσική σκηνή της Σκωτίας έχει την τιμητική της, αλλά υπάρχουν και ταινίες για τα γούστα κάθε μουσικόφιλου: Tangerine Dream, The Sound, John Coltrane, Chavela, ο Elvis και ο Joe Cocker, η Whitney Houston, οι συνθέτες κινηματογραφικής μουσικής του Χόλιγουντ και η βιογραφική ταινία για τη Nico που θα ανοίξει τους Ορίζοντες στο φετινό φεστιβάλ Βενετίας.
ΜΟΥΣΙΚΗ & ΦΙΛΜ - ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ
Revolution of Sound. Tangerine Dream
παρουσία σκηνοθέτιδας Kreuzer Margarete
«Οι Tangerine Dream είναι επιστημονική φαντασία!», δηλώνει ο Edgar Froese, ο αρχηγός του πρωτοποριακού ηλεκτρονικού συγκροτήματος, ο οποίος πέθανε τον Ιανουάριο του 2015 σε ηλικία 70 χρονών. Για περίπου 50 χρόνια αυτός και η μπάντα του, οι Tangerine Dream, εξερευνούσαν τον ήχο και την επίδραση που είχε στα ανθρώπινα συναισθήματα. Η ταινία που αναφέρεται σε ένα από τα σπουδαιότερα ηλεκτρονικά συγκροτήματα της Γερμανίας ξεκινάει με τις επιρροές των μελών του, μια παρέα νεαρών μουσικών από το Βερολίνο που γοητεύτηκαν από την εποχή του διαστήματος στη δεκαετία του ’60 -τις θεαματικές απογειώσεις των πυραύλων και τα οράματα για το μέλλον- αλλά και από τους ίδιους τους χτύπους της καρδιάς τους, όσα δηλαδή έγιναν η αφετηρία για τις χτίσουν τις συνθέσεις του. Σε όλα αυτά βασίστηκε ο Froeser (και τα άλλα μέλη του γκρουπ), και με τη βοήθεια του Moog και άλλων συνθεσάιζερ ξεκίνησε μια επανάσταση στην ποπ μουσική. Οι εξερευνήσεις του Foeser τον οδήγησαν στους κόσμους της κλασικής μουσικής και των σάουντρακ, δημιουργώντας κάτι πραγματικά νέο. Ο ίδιος προτιμούσε να οπτικοποιήσει τις διαθέσεις παρά να δημιουργήσει τραγούδια με ξεκάθαρη δομή. Σκηνοθέτες όπως ο Μάικλ Μαν και ο Πολ Μπρίκμαν σχολιάζουν στην ταινία τις ξεχωριστές συνεργασίες που είχαν μαζί του, όταν συνέθετε μερικά από πιο ασυνήθιστα σάουντρακ της δεκαετίας του ’80, όπως το Risky Business (Πολ Μπρίκμαν, 1983) και Near Dark (Kathryn Bigelow, 1987). Μέσα από συνεντεύξεις των μελών του γκρουπ, συγγενών και συνεργατών του όπως ο Ζαν Μισέλ Ζαρ και ο Μάικλ Μαν και αρκετές ερασιτεχνικές λήψεις η σκηνοθέτιδα δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο πορτρέτο του πρωτοπόρου καλλιτέχνη.
Walking in the Opposite Direction
παρουσία σκηνοθέτη Waltman Marc
Μια συναισθηματική, όμορφη, αλλά οδυνηρή και ειλικρινής ιστορία για ένα από τα πιο σημαντικά συγκροτήματα των ’80s. Το I Can’t Escape Myself, ένα από τα τραγούδια που σημάδεψαν το βρετανικό Νέο Κύμα των αρχών της δεκαετίας του ’80, το οποίο έγραψε ο Adrian Borland με το γκρουπ του, τους Sound, δίνοντας σαφείς ενδείξεις για την ψυχολογική του κατάσταση και την πορεία που θα ακολουθούσε, γίνεται η αφετηρία για να ξετυλιχθεί η ιστορία ενός πολύ δημιουργικού μουσικού και του συγκροτήματός του από την στιγμή που ξεκίνησε την καριέρα του με τους Outsiders μέχρι το τέλος της ζωής του το 1999, τη χρονιά που αυτοκτόνησε. Το ντοκιμαντέρ του 45χρονου Ολλανδού σκηνοθέτη Marc Waltman είναι ένα χρονικό για την άνοδο και την πτώση του Borland και των Sound, μέσα από αρχειακό υλικό, που παρουσιάζει τον εσωτερικό αγώνα ενός ανθρώπου που πολεμάει με την κατάθλιψη, έχοντας για αντίβαρο την αγάπη του για τη ζωή και το απίστευτα δημιουργικό ταλέντο του. Για να ολοκληρωθεί η ταινία εκτός από την crowdfunding καμπάνια που έκανε ο σκηνοθέτης, συνείσφερε και ο πατέρας του μουσικού που έδωσε για πώληση τις παλιές κιθάρες του. Οι Sound ήταν ένα από τα πιο σημαντικά post-punk συγκροτήματα που ηγήθηκαν του βρετανικού New Wave και γνώρισαν μεγάλη επιτυχία, παρόλο που δεν κατάφεραν ποτέ να περάσουν στο μεγάλο κοινό. Το πρώτο άλμπουμ του Jeopardy του 1980 θεωρείται αριστούργημα, αλλά δεν ήταν αρκετό να διατηρήσει τη φήμη τους. Από το 1980 και μετά άρχισε η πτώση, ο Borland συνέχισε σόλο και πήγε να ζήσει και να δουλέψει στην Ολλανδία και τη Γερμανία και το 1999, λίγο πριν αυτοκτονήσει, επέστρεψε στην Αγγλία και δούλεψε για το τελευταίο άλμπουμ του.
Where You ’re Meant to Be
παρουσία σκηνοθέτη Fegan Paul
«Μία αστεία, μικρή ταινία για τη μουσική και το θάνατο». Στο πρώτο ντοκιμαντέρ του ο σκηνοθέτης Paul Fegan ακολουθεί τον cult Σκωτσέζο μουσικό και πρώην αρχηγό του συγκροτήματος Arab Strap, Aidan Moffat, σε μια περιοδεία στην Σκωτία το 2014 για να παρουσιάσει παλιά φολκ τραγούδια σε μία νέα μορφή, πιο σύγχρονη. Στο δρόμο του συναντάει την Sheila Stewart, μια 79χρονη τραγουδίστρια της φολκ που συνεχίζει την αλυσίδα της παράδοσης ακπροσωπώντας αιώνες μουσικής ιστορίας, αλλά κυρίως λαϊκής παράδοσης, η οποία του αλλάζει όλη την αντίληψη για την φολκ. Ο ξαφνικός θάνατός της λίγο μετά το ξεκίνημα της περιοδείας την μετατρέπει σε έναν φόρο τιμής και κάνει το ταξίδι μια συγκινητική περιπλάνηση στην θνητότητα, το τοπίο και το χρόνο (η ταινία έχει γυριστεί σε μερικά από τα πιο απόμακρα σημεία της Σκωτίας). Δύο διαφορετικές και ξεχωριστές φωνές συναντιούνται και ανταλλάσουν απόψεις, σε μια ταινία που επαναπροσδιορίζει την έννοια της παραδοσιακής μουσικής: Ο Moffat πιστεύει ότι τα παλιά τραγούδια της Σκωτίας είναι ιδανικά για να ξαναδουλέψεις με έναν σύγχρονο τρόπο, ενώ η Stewart διαφωνούσε.
Lost in France
παρουσία σκηνοθέτη ΜcCann Niall
Το νέο ντοκιμαντέρ του Ιρλανδού σκηνοθέτη Niall McCann «Lost in France» εξερευνά την άνοδο της σκωτσέζικης μουσικής σκηνής των ’90s που εκπροσωπούσε η cult δισκογραφική εταιρία της Γλασκόβης Chemikal Underground. Μέσα από τις ιστορίες και τις αφηγήσεις συγκροτημάτων όπως οι Delgados, Bis, Mogwai, Arab Strap, Bis, Franz Ferdinand (από τότε που ήταν The Karelia) και αρκετά άλλα παρουσιάζεται η δημιουργικότητα, οι φιλίες, το ταλέντο, η ίδια η μουσική μιας γενιάς ανθρώπων που σηματοδότησαν τον ήχο της Δυτικής Σκωτίας και εξακολουθούν να φτιάχνουν καλή μουσική. Είναι ένα χαοτικό ταξίδι στις καριέρες των μουσικών από το ξεκίνημά τους μέχρι την επιτυχία, μέχρι την συναυλία που στήνεται στην γαλλική πόλη Mauron στην Brittany ειδικά για την ταινία και φέρνει σε επαφή ξανά όλα τα πρόσωπα για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια.
Chavela
των Catherine Gund και Daresha Kyi
Η ιστορία της θρυλικής Μεξικάνας τραγουδίστριας με καταγωγή από την Κόστα Ρίκα, Chavela Vargas μέσα από του στίχους των τραγουδιών της. Με αρχειακό υλικό (μια συνέντευξη της Catherine Gund) που γυρίστηκε με μια απλή βιντεοκάμερα 20 χρόνια πριν το θάνατό της, το 2012, και οδηγό τις ιστορίες από τα τραγούδια της και όσα αποκαλύπτουν άνθρωποι που τη γνώρισαν για το μύθο της, η ταινία φτιάχνει ένα πολύ συναρπαστικό πορτρέτο για μια γυναίκα που τόλμησε να είναι διαφορετική: από τον τρόπο που ντυνόταν, μιλούσε και τραγουδούσε, μέχρι τα όνειρα που είχε και προσπαθούσε να εκπληρώσει, με έναν τρόπο που την έκαναν μοναδική. «Ήταν η γυναίκα που έμπαινε κρυφά σε κρεβατοκάμαρες όπως της Ava Gardner αργά τη νύχτα για να τις κλέψει από τους συζύγους τους, η γυναίκα που έζησε παθιασμένο έρωτα για έναν χρόνο με την Φρίντα Κάλο, η γυναίκα που πυροβολούσε με το όπλο της για πλάκα και έκανε τρικούβερτα μεθύσια πίνοντας λίτρα αλκοόλ με τους φίλους της –που διαρκούσαν από την Παρασκευή μέχρι την ερχόμενη Τετάρτη...». Το οδυνηρό, χαρούμενο και βαθιά πνευματικό ταξίδι μιας τολμηρής γυναίκας για να αποδεχτεί τον εαυτό της και να ζήσει χωρίς ταμπού και φραγμούς με συνοδεία τη μουσική της.
Score: A Film Music Documentary
του Matt Schrader
Η τζαζ του Τζέιμς Μποντ, η ορχήστρα του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών», τα έγχορδα του «Ψυχώ», τα μπάσα του «Mad Max: Ο Δρόμος της Οργής». Ανέκαθεν οι κινηματογραφικές εικόνες αποκτούσαν αναπάντεχες διαστάσεις όταν συνοδεύονταν από την κατάλληλη μουσική. Το «Score» συγκεντρώνει την ελίτ των συνθετών κινηματογραφικής μουσικής για μία σπάνια ακουστική «ματιά» σε έναν από τους σημαντικότερους συντελεστές μιας ταινίας. Ο συμφωνικός ήχος του Τζον Γουίλιαμς, η ροκ του Τρεντ Ρέζνορ, τα synthesizers του Χανς Ζίμερ, η παιχνιδιάρικη ρυθμολογία του Ντάνι Έλφμαν συμπληρώνουν, μαζί με άλλα πασίγνωστα ονόματα, το πιο ενδιαφέρον κινηματογραφικό πεντάγραμμο για μερικές από τις πιο εικονικές στιγμές της 7ης τέχνης. Γιατί ακόμα κι αν κάποτε οι εικόνες των ταινιών ξεθωριάζουν, η μουσική και τα τραγούδια που τις συνόδευσαν ανασύρονται απολαυστικά από τη μνήμη. 90 λεπτά με τα μεγαλύτερα ονόματα της κινηματογραφικής μουσικής που αφηγούνται ιστορίες και δείχνουν πώς δουλεύουν με τις μεγάλες ορχήστρες και τους σκηνοθέτες και σε μερικές περιπτώσεις, πώς κατέληξαν από αυτό που έκαναν να γράφουν μουσική για ταινίες. Πρόσωπα και μουσικές που περιμένεις να δεις και να ακούσεις, αλλά και εντελώς απροσδόκητα, που είναι ευχάριστες εκπλήξεις. Εκτός από τους συνθέτες Hans Zimmer, Danny Elfman, John Williams, Trent Reznor, Randy Newman, Quincy Jones, Ennio Morricone, Elmer Bernstein, Mychael Danna και άλλους πολλούς μιλούν σκηνοθέτες ανακαλώντας στη μνήμη τους ιστορίες πίσω από μουσικές που είναι πασίγνωστες και έχουν σημαδέψει τις ταινίες που συνοδεύουν.
Chasing Trane: The John Coltrane Documentary
του John Scheinfeld
Υπάρχουν γίγαντες της μουσικής κι έπειτα υπάρχει ο Τζον Κολτρέιν. Ένας επαναστατικός σαξοφωνίστας και συνθέτης, ο οποίος κατόρθωσε να ξεπεράσει τα όρια της τζαζ και τα ηχητικά στεγανά της εποχής του για να αγγίξει κάτι πολιτιστικά και πνευματικά ανώτερο. Πίσω από το όνομα Κολτρέιν κρυβόταν, ωστόσο, όχι μόνο ένας οραματικός καλλιτέχνης αλλά και ένας απλός άνθρωπος με αδυναμίες και προσωπικούς δαίμονες. Με έναν άκρως κατατοπιστικό και αφηγηματικά πυκνό τρόπο, το ντοκιμαντέρ επιχειρεί να ενώσει τις δύο αυτές όψεις, κατορθώνοντας, παράλληλα, να προσφέρει μια σύνοψη της αμερικανικής κουλτούρας το πρώτο μισό του 20ού αιώνα και, κυρίως, το πορτρέτο ενός ανθρώπου που επιχείρησε, μέσα από τη μουσική του, να χτίσει μια αόρατη σκάλα που θα τον οδηγούσε στο Θεό.
«Η μουσική του Τζον Κολτρέιν» λέει ο φιλόσοφος Cornel West στην ταινία του John Scheinfeld «ήταν πιο πολύ θερμοστάτης παρά θερμόμετρο», και το Chasing Trane είναι ένα ντοκιμαντέρ για την θρυλική μορφή του, έναν αντισυμβατικό στοχαστή με εξαιρετικό ταλέντο, που έφτιαχνε μουσική πέρα από όρια και ορισμούς, η οποία συνεχίζει να εμπνέει ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο. Για τη δημιουργία της ταινίας έχει συνεισφέρει ολόκληρη η οικογένεια του Coltrane, ενώ την έχουν στηρίξει οι δισκογραφικές εταιρίες που κυκλοφόρησαν τη μουσική του. Ο σκηνοθέτης έχει μαζέψει έναν μεγάλο αριθμό από φίλους και συνεργάτες του Κολτρέιν, χρονικογράφους όπως τον Ben Ratliff των New York Times, αλλά και ανθρώπους που επηρεάστηκαν από τη μουσική του και δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο πορτρέτο του θρυλικού σαξοφωνίστα. Το πιο σημαντικό μέρος της ταινίας είναι οι σκηνές από συναυλίες του, οι ιδιωτικές στιγμές από ερασιτεχνικές σπιτικές ταινίες, οι συνεντεύξεις με τα μέλη της οικογένειάς του και τα ίδια τα λόγια του που διαβάζει ο Denzel Washington. Σχολιάζονται ακόμα και πώς γεγονότα της εποχής (όπως ο βομβαρδισμός της εκκλησίας στο Μπέμινγχαμ το 1963 και μια επίσκεψη το 1966 στο Ναγκασάκι) και η πνευματικότητα επηρέασαν τις συνθέσεις, το στυλ και τις εμφανίσεις του Τζον Κολτρέιν.
Promised Land
του Eugene Jarecki
«Πώς το αμερικάνικο όνειρο έχασε τη λάμψη του». Ένας πολύ ενδιαφέρων παραλληλισμός ανάμεσα στην άνοδο και την πτώση του Elvis Presley και της ίδιας της Αμερικής κατά τη διάρκεια των τελευταίων προεδρικών εκλογών, από τον σκηνοθέτη Eugene Jarecki. Ο σκηνοθέτης οδηγεί την Rolls Royce του Elvis και η παρουσία του στοιχειώνει σαν φάντασμα την ταινία την ώρα που ταξιδεύει στην ενδοχώρα της Αμερικής και διαπιστώνει την «απίστευτη όρεξη των Αμερικάνων να γίνουν κάτι διαφορετικό» από την εποχή ήδη του Elvis, και «την σύγχυση των ανθρώπων για το παρόν και τις ελπίδες τους για να ξανάρθουν καλύτερες μέρες» την ώρα που το αυτοκίνητο μαγνητίζει τα βλέμματά τους. Ο Elvis εκπροσωπεί μια εποχή που όλα ήταν μεγαλύτερα και καλύτερα στην Αμερική και οι συζητήσεις με ανθρώπους σε φτωχές περιοχές όπως το Μέφις, το Ντιτρόιτ αλλά και σε πιο ανοιχτόμυαλες όπως τη Νέα Υόρκη έχουν μεγάλο ενδιαφέρον γιατί δείχνουν πώς ο Τραμπ έγινε η ελπίδα για την μεσαία τάξη που αναζητούσε τις σπουδαίες μέρες του παρελθόντος. «Το ωτοστόπ στον λάθος πολιτικό ήταν αυτό που οδήγησε στη σημερινή κατάσταση, που δεν είναι καθόλου Γη της Επαγγελίας».
ΜΟΥΣΙΚΗ & ΦΙΛΜ - ΕΚΤΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΥ
Joe Cocker: Mad Dog With Soul
του John Edington
Η θυελλώδης ζωή του Τζο Κόκερ, του τραγουδιστή της μπλουζ και της σόουλ με την χαρακτηριστική βραχνή φωνή που πέθανε πρόσφατα. Ο πρώην τεχνικός της υπηρεσίας γκαζιού από το Σέφιλντ κατάφερε να κερδίσει τις εντυπώσεις στο Woodstock το 1969 με τη θρυλική εμφάνισή του, διασκευάζοντας το A Little Help from My Friends των Beatles, αλλά η πάλη με τους εσωτερικούς του δαίμονες το 1970, το αλκοόλ και τα ναρκωτικά, παραλίγο να τον σκοτώσει. Παρόλα αυτά, κατάφερε να τους νικήσει και να ξαναχτίσει τη φήμη του ως «ένας από τους πιο σπουδαίους ροκ εν ρολ τραγουδιστές όλων των εποχών» (σύμφωνα με τον Μπίλι Τζόελ). Στην ταινία μιλούν η οικογένεια, οι φίλοι και οι μουσικοί που συνεργάστηκε και συνθέτουν την ιστορία του Joe Cocker, ενώ τις αφηγήσεις συνοδεύουν συναρπαστικές στιγμές από τις ζωντανές εμφανίσεις του.
Whitney: Can I Be Me
των Nick Broomfield, Rudi Dolezal
Η ιστορία μίας από τις πιο σημαντικές τραγουδίστριες των ’80s και των ’90s, μιας ποπ σταρ που έσβησε πολύ νωρίς από τις καταχρήσεις. Πριν κλείσει τα 15 της ο Whitney Elizabeth Houston συνόδευε με τη φωνή της την Chaka Khan, τον Lou Rawls και τον Jermaine Jackson και το 1983 υπέγραψε ένα απίστευτο συμβόλαιο με την Arista Records που της έδινε την ευκαιρία για παγκόσμια επιτυχία. Κι έγινε μια λαμπρή σταρ με απανωτά νούμερο ένα σε ολόκληρο τον κόσμο, παντρεύτηκε τον επίσης σταρ Bobby Brown και μετά ακολούθησε η κατρακύλα, τα ναρκωτικά, τα προβλήματα με τον σύζυγό της και τα σκάνδαλα που οδήγησαν στην καταστροφή της.
Nico, 1988
της Susanna Sicchiarelli
H μούσα του Άντι Γουόρχολ και η τραγουδίστρια των Velvet Underground είναι το θέμα της βιογραφικής ταινίας Nico 1988 της Ιταλίδας σκονοθέτριας Susanna Nicchiarelli που θα ανοίξει τους Ορίζοντες στο φετινό φεστιβάλ Βενετίας. Πρωταγωνιστεί η Δανέζα τραγουδίστρια και ηθοποιός Trine Dyrlholm η οποία ζωντανεύει τη Nico στα δύο τελευταία χρόνια της ζωής της το 1987 και το 1988. «Είναι η ιστορία της Nico μετά τη Nico» λέει χαρακτηριστικά η Nicchiarelli, τονίζοντας ότι η καριέρα της δεν τελείωσε στα 34 της, με το τέλος των Velvet Undergound όπως πιστεύουν πολλοί, αλλά «μετά από αυτή την εμπειρία της έγινε μια σπουδαία μουσικός. Και ας την αναφέρουν οι άνθρωποι μόνο μέσα από τις σχέσεις της με μουσικούς και σταρ της εποχής όπως οι Brian Jones, Jim Morrison, Bob Dylan, Alain Delon, Iggy Pop όταν ήταν πολύ νέα».
Περισσότερα νέα στο site του φεστιβάλ www.aiff.gr
