Οι 5 κορυφαίες ηχογραφήσεις της Μαρίας Κάλλας Facebook Twitter

Οι 5 κορυφαίες ηχογραφήσεις της Μαρίας Κάλλας

0

Πρόσωπο που ταυτίζεις αυτομάτως με την όπερα, φωνή χωρίς όριο και αναγνωρίσιμη από τους πάντες, αντοχή υπεράνθρωπη, σταδιοδρομία που δεν διήρκεσε πολύ αλλά σημάδεψε ανεξίτηλα την ιστορία του λυρικού τραγουδιού, ερμηνείες αστραφτερές που έβαλαν σε απόλυτη αρμονία τη φωνή με την υποκριτική, τεχνική που άφηνε άφωνους ειδικούς και δασκάλους, επιδόσεις που δημιούργησαν βασανιστικές συγκρίσεις με όσες τραγουδίστριες κι αν ακολούθησαν.

Η καριέρα της Μαρίας Κάλλας ήταν πολύ μικρή σε διάρκεια, αλλά τεράστια σε ένταση και ερμηνευτικές προκλήσεις. Σαράντα πέντε χρόνια από τον θάνατό της, είναι πολλά εκείνα, πέρα από τη μεγαλειώδη φωνή της, με τα οποία κανείς δεν αναμετρήθηκε. 


Η απόλυτη ντίβα της όπερας λαχταρούσε με πάθος τη σκηνή γιατί μόνο έτσι ένιωθε ζωντανή. Είχε ξεκαθαρίσει μέσα της από νωρίς ότι για να μείνει στην ιστορία ως η κορυφαία του είδους δεν έπρεπε να υποτιμά –όπως συχνά συνέβαινε με συναδέλφους της εποχής– τις υποκριτικές της επιδόσεις.

Κατάλαβε ότι το δράμα έπρεπε να αναβλύζει από τη φωνή, από τη δύναμη που πρόσθετε σε κάθε φράση, τον τρόπο που τοποθετούσε το κορμί της στη σκηνή ή κάρφωνε το βλέμμα της κάπου, την ευαισθησία με την οποία τόνιζε κάθε λέξη. Γι' αυτό και όσο πιο τραγικές ήταν οι ηρωίδες που υποδυόταν, τόσο πιο μεγαλειώδεις υπήρξαν οι ερμηνείες της.

Οι δίσκοι της δεν σταμάτησαν ποτέ να επανεκδίδονται, το κοινό της αποκτά διαρκώς νέο αίμα, ενώ νερό στον μύλο του μύθου της δεν έπαψαν ποτέ να ρίχνουν οι άπειρες άγνωστες λεπτομέρειες της ζωής της.


Σαράντα πέντε χρόνια πέρασαν από την ημέρα που η καρδιά της έπαψε να χτυπά στο διαμέρισμά της στο Παρίσι και σχεδόν πενήντα από τότε που σταμάτησε να θριαμβεύει στα θέατρα του κόσμου. Η ιστορία την έχει καταγράψει ως τη σημαντικότερη λυρική τραγουδίστρια του 20ού αιώνα αλλά κι εκείνη που βιάστηκε να τα κάνει όλα γρήγορα: να γίνει μέσα στα λίγα χρόνια της εντυπωσιακής φωνητικής της ακμής η απόλυτη ντίβα, να αναστήσει όπερες ξεχασμένες και να αφήσει αμέτρητες ηχογραφήσεις (πολλές παράνομες), να φύγει μόλις στα 53 της χρόνια πληγωμένη και μόνη.

Οι δίσκοι της δεν σταμάτησαν ποτέ να επανεκδίδονται, το κοινό της αποκτά διαρκώς νέο αίμα, ενώ νερό στον μύλο του μύθου της δεν έπαψαν ποτέ να ρίχνουν οι άπειρες άγνωστες λεπτομέρειες της ζωής της. Πέντε κορυφαίες ηχογραφήσεις της αποδεικνύουν γιατί δεν θα πάψουμε ποτέ να ψαχουλεύουμε στο φαινόμενο Κάλλας και εξηγούν γιατί σε εκείνη χαρίσαμε απλόχερα τη μεγαλύτερη δόξα που γνώρισε ποτέ λυρική τραγουδίστρια.

1.

«Νόρμα» του Μπελίνι (1954)

Οι 5 κορυφαίες ηχογραφήσεις της Μαρίας Κάλλας Facebook Twitter
Φωτογραφία από την παράσταση Νόρμα του Μπελίνι στην Επίδαυρο τον Αύγουστο του 1960 σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή και σκηνικά - κοστούμια του Γιάννη Τσαρούχη. Στο κέντρο διακρίνεται η Μαρία Κάλλας στο ρόλο της Νόρμα. Φωτο: Ψηφιακό Αρχείο Εθνικής Λυρικής Σκηνής

Έξι χρόνια μετά την πρώτη απόπειρα να ερμηνεύσει τη «Νόρμα» (1948), η Κάλλας αποφασίζει να ηχογραφήσει τη λατρεμένη της ηρωίδα, εκείνη που μέχρι να κλείσει την καριέρα της πρόλαβε να τραγουδήσει πάνω από 80 φορές και να ηχογραφήσει κάμποσες. Αν και όλα κρίνονται στις λεπτομέρειες, κορυφαία μάλλον παραμένει η παρθενική ηχογράφηση του 1954.

Η σχέση της με τον μαέστρο-μέντορά της Τούλιο Σεραφίν είχε δοκιμαστεί ήδη και η ίδια βρισκόταν σε δαιμονιώδη φόρμα (η φωνητική της υγεία και η συναισθηματική της ισορροπία ήταν, παραδόξως, σε αρμονία).

Και μπορεί η καλύτερή της ηχογράφηση να ήρθε σχετικά νωρίς, ωστόσο η ιέρεια και ερωμένη «Νόρμα» είναι μια εμβληματική ηρωίδα που ταυτίστηκε με την Κάλλας ως το τέλος: είναι ο ρόλος στον οποίο μεσουρανούσε όταν γνώρισε τον Αριστοτέλη Ωνάση, η όπερα με την οποία έκανε ποδαρικό στη Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης τον Οκτώβριο του 1956 κι αυτή με την οποία κατέβηκε στην Επίδαυρο το 1960 κι ένιωσε πώς είναι να παραληρούν 17.000 άνθρωποι με το που ξεστόμισε τις τελευταίες συλλαβές της άριας «Casta Diva».

 

2.

«Μήδεια» του Κερουμπίνι (1957)

Οι 5 κορυφαίες ηχογραφήσεις της Μαρίας Κάλλας Facebook Twitter
Φωτογραφία από τη Μήδεια του Τσερουμπίνι που ανέβηκε στην Επίδαυρο κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ Επιδαύρου τον Αύγουστο του 1961 σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή και σκηνικά - κοστούμια του Γιάννη Τσαρούχη. Η Μαρία Κάλλας στο ρόλο της Μήδειας και δίπλα της ο Τζον Βίκερς στο ρόλο του Ιάσονα. Φωτο: Ψηφιακό Αρχείο Εθνικής Λυρικής Σκηνής

Το γεγονός ότι η Κάλλας ανέστησε μια ηρωίδα που ουδέποτε θεωρήθηκε επιτυχημένη στην οπερατική της εκδοχή αρκεί για να τη συμπεριλάβει κανείς στις κορυφαίες της στιγμές. Τόσο πριν όσο και μετά την Κάλλας ελάχιστες τραγουδίστριες τόλμησαν να αναμετρηθούν με τη βίαιη φύση της δολοφόνου και την τρομερά απαιτητική ερμηνεία του ρόλου.

Ενώ η Μαρία, που ήξερε πώς να τις κάνει όλες σκόνη, δεν αρκέστηκε στη μία αλλά τόλμησε δύο ολοκληρωμένες ηχογραφήσεις του έργου. Η πρώτη το 1953, ζωντανά από τη Σκάλα του Μιλάνου με μαέστρο τον Λέοναρντ Μπέρνσταϊν, και η δεύτερη τέσσερα χρόνια μετά, με μαέστρο τον Τούλιο Σεραφίν.

Η «Μήδεια» υπήρξε ένας από τους θριάμβους της Κάλλας, είτε την τραγουδούσε στη Σκάλα με μαέστρο τον Λέοναρντ Μπέρνσταϊν είτε στο Μιλάνο, τη Βενετία, τη Ρώμη, το Ντάλας, το Λονδίνο. Το κοινό λύσσαγε να την ακούσει σε αυτόν το ρόλο, υποχρεώνοντάς την να υποκύψει στη serial killer της αρχαιότητας 31 φορές σε εννέα χρόνια. Αυτή, άλλωστε, είναι και η όπερα με την οποία αποχαιρέτησε το ελληνικό κοινό σε έναν ακόμα επιδαύριο θρίαμβο το 1961, σε μια ανεπανάληπτη παραγωγή που σκηνοθέτησε ο Αλέξης Μινωτής και επιμελήθηκε σκηνικά ο Γιάννης Τσαρούχης.

3.

«Κάρμεν» του Μπιζέ (1964)

Οι 5 κορυφαίες ηχογραφήσεις της Μαρίας Κάλλας Facebook Twitter
Στην ηχογράφηση της Κάρμεν το 1964. Φωτο: Sabine Weiss

Είναι σίγουρο ότι στην απέραντη οπερατική δισκογραφία υπάρχουν και καλύτερες «Κάρμεν». Ωστόσο, είναι τόσο καλά η Κάλλας το 1964, που αποθεώνει σε αυτήν τη στούντιο ηχογράφηση έναν ρόλο ταυτισμένο με το πάθος, τον ερωτισμό, το περιθώριο, την αέναη δίψα για ελευθερία, τη ζωώδη πρόκληση.

Μπορεί στη σκηνή να μην τραγούδησε ποτέ την «Κάρμεν», αλλά στο στούντιο είχε εκλεκτή παρέα: ο Ζορζ Περτρ διηύθυνε και ο περίφημος Σουηδός τενόρος Νικολάι Γκέντα, που τραγουδούσε τον αθώο Δον Χοσέ, παρασυρόταν στον όλεθρο για χάρη της Κάλλας και χάριζε στη δισκογραφία μία από τις καλύτερες ερμηνείες της καριέρας του.

Μην ξεχνάμε πως η πολυπλοκότητα των ηρωίδων ήταν βούτυρο στο ψωμί της Κάλλας και η σεξουαλικά συναρπαστική Κάρμεν την ιντρίγκαρε πολύ. Τέλος πάντων, η Κάλλας είχε και την εμπειρία και τον ηχοχρωματικό πλούτο για να τραγουδά έξοχα –αν και στο τέλος της καριέρας της– την περίφημη άρια «L' amour est un oiseau rebelle» («Η αγάπη είναι ατίθασο πουλί»): «Ο έρωτας είναι παιδί του δρόμου, ποτέ δεν γνώρισε κανένα νόμο. Δεν μ' αγαπάς και σ' αγαπώ, κι αν σ' αγαπώ, φυλάξου!».

4.

«Λουτσία ντι Λαμερμούρ» του Ντονιτσέτι (1955)

Μια συναισθηματικά εύθραυστη γυναίκα, η Λούσι Άστον (Λουτσία), που διχάζεται από τη μακρόχρονη αμοιβαία εχθρότητα μεταξύ δύο οικογενειών. Μια σκηνή τρέλας από τις πιο δραματικές στην όπερα. Μια ιστορία που διδάσκει πώς να πεθαίνει κανείς για το όραμα της ιδανικής αγάπης. Ένας ακόμα έρωτας με τραγικό τέλος. Ό,τι χρειαζόταν η Κάλλας για να επαναφέρει στο προσκήνιο μια επίσης ξεχασμένη ηρωίδα ήταν εκεί.

Την τραγούδησε το 1952 στη Σκάλα του Μιλάνου, αλλά ο απόλυτος θρίαμβος ήταν η βραδιά της 29ης Σεπτεμβρίου 1955 που την ερμήνευσε στο Βερολίνο, με τον Χέρμπερτ φον Κάραγιαν στο πόντιουμ. Την επομένη ο κριτικός του περιοδικού «Opera» γράφει: «Θα τολμούσα να πω ότι δεν πρόκειται ποτέ να τραγουδήσει καλύτερα από σήμερα». Και, δυστυχώς, η μέρα που η Κάλλας δεν μπορούσε να κρύψει την εξασθένηση της φωνής της δεν άργησε.

5.

«Τόσκα» του Πουτσίνι (1953)

Οι 5 κορυφαίες ηχογραφήσεις της Μαρίας Κάλλας Facebook Twitter
H Maria Callas στην ηχογράφηση της Τόσκα με τον Victor de Sabata, τον Walter Legge, τον Tito Gobbi και τον Giuseppe di Stefano στο Μιλάνο, 1953.

Η Μαρία Κάλλας είναι η κορυφαία Τόσκα της Ιστορίας, και σε αυτό δεν χωρά καμία κουβέντα. Στην πραγματικότητα, η Κάλλας δονούνταν όσο ποτέ τραγουδώντας αυτό το οπερατικό θρίλερ. Σαφέστατα βρήκε το alter ego της σε μια πρωταγωνίστρια, ντίβα της όπερας (όπως κι εκείνη), απολύτως παραδομένη στα δυνατά της ένστικτα, που ερωτευόταν παράφορα και ζήλευε παθολογικά.

Το 1942, στα 19 της μόλις χρόνια, την τραγούδησε πρώτη φορά στην Εθνική Λυρική Σκηνή, αλλά προφανώς η άγουρη φωνή της δεν είχε το μεγαλείο, που απέκτησε λίγο μετά, για να ανταποκριθεί στην παροιμιώδη αγριότητα των καταστάσεων του έργου. Προτιμάμε την πρώτη ηχογράφηση (το 1953, υπό τη διεύθυνση του Βίκτορ ντε Σάμπατα), καθώς η φωνή της εκείνα τα χρόνια έλαμπε σαν διαμάντι. Η αλήθεια είναι πως σε μια επόμενη (το 1964, με μαέστρο τον Κάρλο-Φελίτσε Τσιλάριο), σε ζωντανή ηχογράφηση από το Covent Garden, η ερμηνεία της ήταν εμφανώς πιο δραματική.

Εκείνη την εποχή η ντίβα, μετά από σιωπή δύο ετών, ενέδωσε στις πιέσεις του Τζεφιρέλι κι επέστρεψε στο λατρεμένο της Λονδίνο, γιατί λύσσαγε να αποδείξει ότι δεν είχε ξοφλήσει. Η φωνή, εν τω μεταξύ, είχε αρχίσει λίγο να θαμπώνει. Σε κάθε περίπτωση, καμία οπερατική ηρωίδα δεν θα ζηλέψει, δεν θα εκβιάσει, δεν θα δολοφονήσει, δεν θα αυτοκτονήσει με τον τρόπο της Τόσκα. Και καμία τραγουδίστρια δεν θα αναμετρηθεί με αυτό το πανίσχυρο οπερατικό στερεότυπο με τον τρόπο που το έκανε η Κάλλας. Σαν θύελλα!

ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 16.9.2017

Μουσική
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η σπουδαία επανεκκίνηση της Καμεράτα ως Ορχήστρα του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών

Μουσική / Η συγκινητική επανεκκίνηση της Καμεράτας

Τέσσερα χρόνια, δύο νομοθετικές παρεμβάσεις, τρεις υπουργικές αποφάσεις και μία εκκαθάριση χρειάστηκαν ώστε να μπορέσει η Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής να κάνει restart και να επανέλθει ως Ορχήστρα του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Beyoncé εναντίον Beatles: Τα βραβεία Grammy ξεπέρασαν κάθε όριο φαιδρότητας

Μουσική / Beyoncé εναντίον Beatles: Τα βραβεία Grammy ξεπέρασαν κάθε όριο φαιδρότητας

Η υποψηφιότητα ενός ξεχασμένου και μάλλον αδιάφορου κομματιού του Τζον Λένον για το βραβείο του δίσκου της χρονιάς φαίνεται να συμπυκνώνει όλη την σύγχυση και την έλλειψη σοβαρότητας που διακρίνει τον κουρασμένο μηχανισμό κύρους των Grammy.
THE LIFO TEAM
Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος αφηγείται τη ζωή του στη LIFO

Γεννήθηκε Σαν Σήμερα / Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος αφηγείται τη ζωή του στη LIFO

Δημοσιογράφος, στιχουργός. Θα ήταν ευχαριστημένος αν, απ’ όλα τα τραγούδια του, έμενε στην ιστορία το τετράστιχο: «Το απομεσήμερο έμοιαζε να στέκει, σαν αμάξι γέρικο, στην ανηφοριά».
ΣΤΑΥΡΟΣ ΔΙΟΣΚΟΥΡΙΔΗΣ
Stilpon: Η επιστροφή ενός Έλληνα κοσμοπολίτη του σύγχρονου ροκ

Μουσική / Stilpon: Η επιστροφή ενός Έλληνα κοσμοπολίτη του σύγχρονου ροκ

Ο Στίλπων Νέστωρ μαζί με εκλεκτούς καλεσμένους παρουσιάζουν αυτή την Πέμπτη στην Αθήνα τη νέα του δουλειά που έχει τίτλο «The Second Cloud Commission» και αποτελεί το απόγειο μιας δημιουργικής πορείας στο σύγχρονο ροκ που διανύει τέσσερις δεκαετίες.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Το κονσέρτο που σφράγισε μια βαθιά φιλία

Συμφωνική Μουσική - Ιστορίες / Το κονσέρτο που σφράγισε μια βαθιά φιλία

Η Ματούλα Κουστένη βουτά στα άδυτα μιας βαθιάς φιλίας, αυτής των Γιόζεφ Γιόακιμ και Γιοχάνες Μπραμς, που στηρίχτηκε στην καλλιτεχνική ιδιοφυΐα και τη χημεία αυτών των δύο μουσικών, αφήνοντας ένα μοναδικό ενθύμιο, το Κοντσέρτο για Βιολί και Ορχήστρα που υπογράφει -ποιος άλλος;- o Γιοχάνες Μπραμς.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Συναυλία Μαλερ

Μουσική / Ένας έξοχος Μάλερ του Κουρεντζή στο Μέγαρο

Ο Κουρεντζής βημάτισε αργά πάνω στο λεπτό σκοινί που συνδέει το υπαρκτό και του μαγικό, του εδώ και του επέκεινα, και με αδρές κινήσεις δεν παρουσίασε απλώς το Adagietto αλλά εξήγησε στον ακροατή κάθε του συλλαβή
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΜΠΙΔΗΣ
Νταλάρας - Παπακωνσταντίνου: Οι πρώτες φωτογραφίες από την πολυαναμένομενη συνεργασία τους

Πολιτισμός / Νταλάρας - Παπακωνσταντίνου: Οι πρώτες φωτογραφίες από την πολυαναμενόμενη συνεργασία τους

Οι δύο σπουδαίοι ερμηνευτές θα συναντηθούν επί σκηνής από τις 5 Δεκεμβρίου στο Vox σε μια θεατροποιημένη παράσταση με κείμενα του Οδυσσέα Ιωάννου τα οποία θα παρουσιάζει o ίδιος έχοντας τον ρόλο του αφηγητή
LIFO NEWSROOM
Πόση techno αντέχει η Αθήνα;

The Review / Πόση techno αντέχει η Αθήνα;

O Αλέξανδρος Διακοσάββας και ο ραδιοφωνικός παραγωγός και DJ Νίκος Ζώης συναντήθηκαν στη δεύτερη μέρα του φετινού Techniques και σχολιάζουν τη βραδιά, το σετ της –ακριβοθώρητης πλέον– Charlotte de Witte και όσα είναι hot τώρα στην ηλεκτρονική σκηνή και στο αθηναϊκό nightlife.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
νταλαρας παπακωνσταντίνου

Μουσική / Γιώργος Νταλάρας και Βασίλης Παπακωνσταντίνου ξανά μαζί 33 χρόνια μετά

Οι δύο σπουδαίοι ερμηνευτές ετοιμάζονται να μοιραστούν και πάλι τη σκηνή, παρουσιάζοντας μια θεατροποιημένη μουσική παράσταση με κείμενα και αφήγηση του Οδυσσέα Ιωάννου που θα αφορούν το ελληνικό τραγούδι.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Bruce Springsteen & the E Street Band: Το ροκ του παρελθόντος και του μέλλοντος μας

Daily / Bruce Springsteen & the E Street Band: Το ροκ του παρελθόντος και του μέλλοντός μας

«Μετά από 50 χρόνια στον δρόμο, είναι πολύ αργά για να σταματήσουμε τώρα», δηλώνει μ’ ένα διακριτικό μειδίαμα ο 75χρονος ροκ σταρ σ’ ένα νέο ντοκιμαντέρ που παρακολουθεί από απόσταση αναπνοής την πρόσφατη περιοδεία του Μπρους Σπρίνγκστιν και της θρυλικής μπάντας του.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ