Οι St.a.co –street art conservators- είναι μια ομάδα που συντηρεί έργα street art και γκράφιτι σε όλη την Αθήνα. Είναι φοιτητές και καθηγητές του τμήματος Συντήρησης Έργων Τέχνης του ΤΕΙ Αθήνας. Οι St.a.co βγαίνουν στον δρόμο κάθε σαββατοκύριακο κουβαλώντας μαζί τους τα απαραίτητα υλικά, ψάχνουν για έργα που έχουν φθορές και χρειάζονται επέμβαση και τα συντηρούν με προσοχή και ιδιαίτερη φροντίδα. Δουλεύουν ομαδικά και επιλεκτικά, τα έργα πάνω σε μνημεία και νεοκλασικά κτήρια είναι κάτι που δεν υποστηρίζουν. Ο πυρήνας της ομάδας αποτελείται από δεκαπέντε άτομα, αλλά κατά καιρούς έρχονται κι άλλοι για να δουλέψουν μαζί τους. Συνολικά είναι περίπου πενήντα πέντε. Συναντήσαμε τους St.a.co ένα Σάββατο στην Πλάκα και τους συνοδεύσαμε στην βόλτα τους. Εκείνη την ημέρα ήταν μόνο πέντε άτομα, γιατί οι υπόλοιποι είχαν πάει να παρακολουθήσουν ένα συνέδριο για την συντήρηση έργων τέχνης.
Η κυρία Χατζηδάκη διδάσκει στο ΤΕΙ το μάθημα της τοιχογραφίας.Το μάθημα καλύπτει κυρίως σύγχρονες τοιχογραφίες, γκράφιτι, street art και murals. Με αφορμή το συγκεκριμένο μάθημα αυτή και oi μαθητές της κυκλοφορούσαν στην Αθήνα και έκαναν καταγραφή των φθορών που είχαν τα έργα. «Κάποια στιγμή έγινε μία κατάληψη στο ΤΕΙ και επειδή δεν μπορούσαμε να κάνουμε μάθημα, βγήκαμε στους δρόμους και ξεκινήσαμε να κάνουμε συντήρηση των έργων. Κάπως έτσι έγινε η αρχή. Τώρα έχουμε ήδη κλείσει δύο χρόνια και μπήκαμε στον τρίτο. Η St.a.co αποτελείται κυρίως από φοιτητές, καθηγητές-συντηρητές έργων τέχνης, μεταπτυχιακούς φοιτητές, φοιτητές erasmus και μαθητές. Η πρωτοβουλία ήταν των φοιτητών του τμήματος», εξηγεί η κυρία Χατζηδάκη.
Η street art ήρθε και κούμπωσε με την κρίση που ζούμε όλοι στην Αθήνα. Ξαφνικά η πόλη έγινε μία ανοιχτή, υπαίθρια γκαλερί, χωρίς να έχει το κρύο και το απρόσωπο ύφος της κλειστής γκαλερί.
«Αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με νεότερα έργα αντί για τα συνηθισμένα βυζαντινά γιατί υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον στα καινούρια έργα. Αρχικά ως προς το περιεχόμενο και την αισθητική τους, αλλά και για εμάς τους συντηρητές ως προς τα υλικά κατασκευής τους και τις φθορές τους», λέει. «Εδώ έχουμε έναν τοίχο που δεν είναι πολλών δεκαετιών. Έχει πάνω χρώματα τα οποία με τον χρόνο καταστρέφονται. Για κάποιους αυτό είναι βανδαλισμός. Για εμάς είναι κάτι πολύ ενδιαφέρον», συνεχίζει.
«Η street art ήρθε και κούμπωσε με την κρίση που ζούμε όλοι στην Αθήνα. Ξαφνικά η πόλη έγινε μία ανοιχτή, υπαίθρια γκαλερί, χωρίς να έχει το κρύο και το απρόσωπο ύφος της κλειστής γκαλερί. Στον δρόμο είναι όλα πιο άμεσα και πιο ζωντανά. Δεν επηρεάζεσαι από κάποιον επιμελητή τέχνης ή ιστορικό για να πεις αν σου αρέσει ή όχι. Η street art θα σου αρέσει ή όχι ανάλογα με αυτό που είσαι εσύ εκείνη την στιγμή. Αυτό έχει τον κίνδυνο να σου αρέσει κάτι που είναι μέτριας αισθητικής, αλλά εντάξει δεν τρέχει και τίποτα. Έτσι κι αλλιώς, το επίπεδο και η ποιότητα της street art ανεβαίνει συνέχεια», λέει.
«Πέρα από το στοιχείο της αισθητικής, για μας η street art, το γκράφιτι ακόμη και οι ταγκιές είναι ένα ιστορικό στοιχείο. Κάποια μέρα μπορεί να αλλάξουν τα πράγματα και οι νεότεροι να μην έχουν λόγο να βγουν με έναν μαρκαδόρο ή ένα σπρέι να γράψουν κάτι. Η καταγραφή όμως πρέπει να γίνει. Το γεγονός ότι αυτά τα χρόνια υπήρχε κόσμος που έσκαγε, έβγαινε έξω και έγραφε ή έβαφε, αυτό είναι ένα ιστορικό στοιχείο. Και όχι μόνο για εμάς τους συντηρητές, αλλά και για τους κοινωνιολόγους και τους αναλυτές», λέει.
Έχουμε φτάσει σε ένα paste-up έργο του Loaf, που έχει ξεκολλήσει, η ομάδα αναλαμβάνει δράση και η Πολύνα Ξηραδάκη – τελειόφοιτη του τμήματος συντήρησης έργων τέχνης – μας εξηγεί τον τρόπο που δουλεύουν. «Επειδή πηγαίνουμε σε έργα που θέλουν άμεση συντήρηση, έχουμε πάντα μαζί μας τα απαραίτητα. Το λέμε το κιτ των st.a.co. Μέσα έχει όλα τα υλικά που μπορεί να χρειαστούμε στη βόλτα μας, διαλύτες, νερό, διάφορα πινέλα, σφουγγαράκια. Έχουμε και ο καθένας στην τσάντα του υλικά σε μικρότερες ποσότητες -αντί για κραγιόν ή άλλα τέτοια κουβαλάμε σπάτουλες και βαζάκια για κόλλες. Δεν κάνουμε δουλειά μόνο όταν συναντιόμαστε τα σαββατοκύριακα αλλά και μέσα στην εβδομάδα. Αν κάποιος δει ένα έργο που έχει φθορά το συντηρεί επί τόπου. Πολλές φορές οι νυχτερινές μας έξοδοι έχουν καταλήξει σε συντήρηση έργων. Έτσι κινούμαστε συνήθως, απλά τα σαββατοκύριακα το κάνουμε πιο συντονισμένα», λέει η Πωλίνα.
«Έχουμε συντηρήσει πάνω από πενήντα έργα. Σε αυτά δεν υπολογίζουμε κάποια μικρά. Κινούμαστε πιο πολύ στο κέντρο -Κεραμεικό, Ψυρρή, Πλάκα, Εξάρχεια. Πηγαίνουμε και σε άλλες περιοχές -Γλυφάδα, Χαλάνδρι, Κηφισιά, Βριλήσσια, Ψυχικό, Κυψέλη, Καισαριανή και τώρα τελευταία και στα δυτικά προάστια. Όσο φεύγουμε από το κέντρο λιγοστεύει η street art και έχει περισσότερα γκράφιτι. Κάποια έργα είναι πολύ μεγάλα και οι ζημιές επίσης και καθυστερούμε να τα συντηρήσουμε γιατί δεν έχουμε αρκετό χρόνο. Όλοι μας είτε δουλεύουμε, είτε σπουδάζουμε», λέει την ώρα που κολλάει το έργο του Loaf με γρήγορες και σίγουρες κινήσεις.
«Ποιες είναι οι συνηθισμένες αιτίες φθοράς;» τους ρωτάω. «Πρώτα από όλα είναι το υπόστρωμά τους, ο τοίχος. Αν έχει υγρασία και καταρρέει, μοιραία θα καταρρεύσει και το έργο. Τα ίδια τα υλικά κατασκευής είναι ένας ακόμη παράγοντας φθοράς. Μπορεί να είναι σπρέι, μπορεί να είναι στένσιλ ή paste up χαρτί. Προφανώς το χαρτί αν βρέχεται καταστρέφεται πιο γρήγορα από τα άλλα», λέει η κυρία Χατζηδάκη.
Οι St.a.co γνωρίζουν την street art της Αθήνας, όσο λίγοι. «Από προσωπική έρευνα και προσπάθεια μάθαμε σιγά-σιγά τους καλλιτέχνες. Έπρεπε να τους μάθουμε για να ξέρουμε ποιανού είναι τα έργα που συντηρούμε. Πολλές φορές πρέπει να έρθουμε σε επαφή με τον καλλιτέχνη για να μας δώσει την έγκρισή του. Κουβεντιάζουμε μαζί τους και ανταλλάσσουμε απόψεις για τα υλικά. Τους συναντάμε κιόλας την ώρα που βάφουν κι εμείς δίπλα συντηρούμε», λέει η Πολύνα. «Ενδεικτικά έχουμε συντηρήσει έργα των Loaf, Sid, WD, Krah, Dreyk the Pirate, b, Taxis και πολλών άλλων φυσικά», προσθέτει.
«Ένα έργο πάνω στο οποίο δουλεύαμε καιρό είναι του WD, στην Θεμιστοκλέους. Είχε πολλή δουλειά γιατί ήταν καμμένο. Ήταν όλο μαύρο από την κάπνα και ήταν πολύ εντυπωσιακό το αποτέλεσμα μετά την συντήρηση. Αλλά δεν το κάνουμε για το εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Από τη μία δουλεύουμε γιατί μας ενδιαφέρει το ίδιο το έργο και από την άλλη για να μάθουμε τις τεχνικές και τους τρόπους που θα μας βοηθήσουν να συντηρήσουμε όσα περισσότερα έργα γίνεται. Σε πολλά έργα το αποτέλεσμα είναι σχεδόν αόρατο από έναν απλό παρατηρητή. Ο δρόμος έχει τελείως διαφορετική παθολογία σε σχέση με ένα καθεδρικό ναό και είναι πολύ μεγάλο σχολείο η street art για τους φοιτητές αλλά και για τους επαγγελματίες συντηρητές. Για μας όλη η πόλη λειτουργεί σαν εργαστήριο. Πειραματιζόμαστε συνέχεια με καινούρια υλικά για να έχουμε όσο το δυνατόν καλύτερο αποτέλεσμα», λέει η κυρία Χατζηδάκη.
«Δεν στεναχωριέστε όταν συντηρείτε ένα έργο και μετά το βλέπετε πάλι κατεστραμμένο;»
«Ναι. Και ειδικά στις αρχές μας στενοχωρούσε πολύ. Αλλά με τον χρόνο μαθαίνεις ότι έτσι είναι ο δρόμος και εμείς κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε».
Οι St.a.co, διοργανώνουν εκπαιδευτικά προγράμματα για την street art σε σχολεία με χορηγό το Urban Factory. H ομάδα αποτελείται από τους: Spyros Blackjordanson, Γιώτα Γκιώνη, Αλκυόνη Ζούκα, Εύα Ζμπόγκο, Πολύνα Ξηραδάκη, Άννα Κουκούλη, Ρεγγίνα Κορκοβέλου, Πανδώρα Ματθιοπούλου, Ελευθερία Μαυρομάτη, Έφη Μικροπούλου, Καλλιόπη Ορειάνου, Ανθή Σουλιώτη, Νικολέτα Σωτηρίου, Μαρία Χατζηδάκη και πολλούς ακόμη συνεργάτες και φίλους.
https://www.facebook.com/staco.street.art.conservators
http://streetartconservators.blogspot.gr/
σχόλια