MedPhoto Festival
Climate Wars - "We Can’t Breathe" II
Εγκαίνια: 4 Απριλίου 2025
EIGHT / ΤΟ ΟΧΤΩ Critical Institute for Arts and Politics, Αθήνα
Το MedPhoto Festival, σε συνεργασία με ΤΟ ΟΧΤΩ / Critical Institute for Arts and Politics, παρουσιάζουν στην Αθήνα μια νέα εκδοχή της έκθεσης φωτογραφίας "We Can’t Breathe" που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2024 στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης.
Με αφετηρία την κλιματική κρίση, η έκθεση φέρνει στο προσκήνιο τους ακραίους τρόπους εκμετάλλευσης των πόρων, την εξαφάνιση ολόκληρων οικοσυστημάτων, την επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης ολοένα και μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού της Γης: την ασφυξία όλων των έμβιων όντων του πλανήτη.
Ενδεικτικά, το έργο E-wasteland της Sophie Gerrard καταπιάνεται με το φαινόμενο της μεταφοράς τόνων υλικών από παλιούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές, χρησιμοποιημένα κινητά τηλέφωνα, απαρχαιωμένες κάμερες και τηλεοράσεις, μπαταρίες και καλώδια από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ προς αναπτυσσόμενες χώρες, είτε με τον φιλανθρωπικό μανδύα της δωρεάς είτε με το πρόσχημα της ανακύκλωσης. Στην πραγματικότητα πρόκειται για πενήντα και πλέον εκατομμύρια τόνων ηλεκτρονικών αποβλήτων που προκύπτουν ετησίως σε ολόκληρο τον πλανήτη και καταλήγουν (συχνά παράνομα) να καταλήγουν σε χωματερές που βρίσκονται κάπου πολύ μακριά από τη Δύση. Το 2006 η Sophie Gerrard αφιέρωσε τέσσερις μήνες σε τέσσερις μεγάλες πόλεις της Ινδίας για να μελετήσει το φαινόμενο της συσσώρευσης τέτοιου είδους αποβλήτων στη χώρα, ανακαλύπτοντας κατά την έρευνά της την εξάπλωση των πρακτικών της αποσυναρμολόγησης, επανάχρησης, μεταπώλησης ή καύσης των αντικειμένων αυτών σε παραγκουπόλεις, τοπικές αγορές και σπίτια φτωχών οικογενειών. Οι πρακτικές αυτές, που λαμβάνουν χώρα χωρίς κανένα μέτρο ασφαλείας, είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικές για την ανθρώπινη υγεία, για το νερό, το έδαφος και την ατμόσφαιρα, καθώς τα στοιχεία που περιέχονται στα εν λόγω υλικά είναι απολύτως τοξικά.
Σχετική είναι και η θεματική του έργου Excessocenus των Cristina De Middel και Bruno Morais. Το λογοπαίγνιο του τίτλου του έργου αποτελεί μια παραλλαγή του όρου "Ανθρωπόκαινος" (Anthropocene) που προτείνεται τα τελευταία χρόνια (παρότι δεν έχει γίνει επίσημα αποδεκτός) για να αποδώσει την τρέχουσα και πιο πρόσφατη εποχή στην κλίμακα του γεωλογικού χρόνου – εποχή τής οποίας η έναρξη τοποθετείται από αρκετούς επιστήμονες στα μέσα τού εικοστού αιώνα και κατά την οποία η ανθρώπινη δραστηριότητα επηρεάζει πια με εμφανή και μετρήσιμο τρόπο τις ισορροπίες των οικοσυστημάτων και του κλίματος. Η διάσταση στην οποία οι De Middel και Morais επιλέγουν να δώσουν έμφαση μέσα από το έργο τους εντοπίζεται στην υπερβολή που χαρακτηρίζει τις καταναλωτικές συνήθειες στον σύγχρονο κόσμο· υπερβολή που έχει καταστροφικές επιπτώσεις στην υπερθέρμανση του πλανήτη, στην αποψίλωση των δασών, στην εξάντληση των φυσικών πόρων, στη σύσταση του ατμοσφαιρικού αέρα, στην ποιότητα της διατροφής, ακόμα και στην ψυχική υγεία. Φυσικά, τα εν λόγω φαινόμενα δεν οφείλονται (όπως επισημαίνεται και από τους καλλιτέχνες) σε κάποια γενική και αόριστη ανθρώπινη δραστηριότητα, αλλά συνδέονται ευθέως με τους σχεδιασμούς της μειοψηφίας που κατέχει το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πλούτου, και καθόλου τυχαία, επίσης, οι κάτοικοι των αφρικανικών χωρών είναι εκείνοι που υφίστανται με δυσανάλογα βαρύ τρόπο τις συνέπειες των σχεδιασμών αυτών. Η De Middel και ο Morais, προκειμένου να αποφύγουν τα συνήθη ιδιώματα του φωτορεπορτάζ (που στην καλύτερη περίπτωση γεννούν στα δυτικά ακροατήρια αισθήματα "φιλανθρωπίας" για τα θύματα), καταφεύγουν στην κατασκευή σκηνοθετημένων εικόνων που επιδιώκουν να λειτουργήσουν ως μια ιδιότυπη καμπάνια απευθυνόμενη πρωτίστως σε αφρικανικούς πληθυσμούς, με σκοπό να τους παρακινήσει να γίνουν οι ίδιοι τα υποκείμενα που θα δώσουν τις λύσεις.
Αντιμετωπίζοντας την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος σε συνάρτηση ακόμα και με τους μηχανισμούς του στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος, η έκθεση "We Can’t Breathe" φιλοξενεί έργα που διερευνούν το πώς συνδέεται η οικολογική καταστροφή με τις μεθόδους του εποικιστικού αποικισμού και με την όξυνση του προσφυγικού ζητήματος. Όπως το έργο No traces of Life: Israel's Ecocide in Gaza 2023–2024, των Forensic Architecture, το οποίο βασίζεται σε σχετική έρευνα τους για τις φυτοκτόνες πολεμικές επιχειρήσεις στην κατεχόμενη Λωρίδα της Γάζας και εξετάζει τη συστηματική στοχοποίηση οπωρώνων και θερμοκηπίων από τις ισραηλινές δυνάμεις μετά τον Οκτώβριο του 2023. Όπως μαθαίνουμε από το έργο, η χερσαία εισβολή του Ισραήλ στόχευε συστηματικά γεωργικές καλλιέργειες και υποδομές σε όλη την πολιορκημένη λωρίδα – μια εμπρόθετη πράξη οικοκτονίας που έχει σαρώσει τα τοπικά οικοσυστήματα και έχει επιδεινώσει την πείνα των ντόπιων πληθυσμών, αποτελώντας κρίκο σε μια μακρά αλυσίδα ενεργειών που αποσκοπούν στον εκτοπισμό τους.
Όλα τα έργα της έκθεσης, καθώς και η ανοιχτή συζήτηση που θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιό της (και της οποίας οι λεπτομέρειες θα ανακοινωθούν σύντομα), αναδεικνύουν την αναγκαιότητα ανάπτυξης μιας σύγχρονης πολιτικής οικολογίας, απέναντι στις σαρρωτικές νεκροπολιτικές της εποχής μας.
Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες/ιδες: Ursula Biemann, Sophie Gerrard, Πηνελόπη Θωμαΐδη, Cristina de Middel & Bruno Morais, Ανδρέας Μελαδάκης, Γιώργος Μουτάφης, Oliver Ressler, Forensic Architecture
Επιμέλεια: Πάσκουα Βοργιά, Δημήτρης Κεχρής
Καλλιτεχνική διεύθυνση: Παύλος Φυσάκης
Διοργάνωση: KOLEKTIV8
Με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού
Εγκαίνια: 4 Απριλίου 2025, 19.00
Τόπος: EIGHT / ΤΟ ΟΧΤΩ Critical Institute for Arts and Politics, Πολυτεχνείου 8, Αθήνα
Διάρκεια έκθεσης: 4 Απριλίου – 11 Μαΐου, Πέμπτη έως Σάββατο 17.00 – 20.00
Στην έκθεση εκτίθενται βιβλία των: Makeda Best, Matt Dunne, Mitch Epstein, Stuart Franklin, Fazal Sheikh
https://medphoto.gr/
https://www.facebook.com/medphotofest
[email protected]
