Τα ταξίδια στην Ευρώπη με αυτοκίνητο είναι μια συνήθεια που αποκτήσαμε μετά την πρώτη εξόρμηση, η οποία, αν και απολύτως ανοργάνωτη, μια και πραγματοποιήθηκε σε εποχές που το booking.com ήταν ανύπαρκτο, στέφθηκε με επιτυχία. Το ερώτημα είναι τι κάνεις όταν από τη μία έχεις καλομάθει και από την άλλη ο προϋπολογισμός δεν σηκώνει τα πανάκριβα ακτοπλοϊκά, με αποτέλεσμα η πρόσβαση στην Κεντρική Ευρώπη να μοιάζει με όνειρο θερινής νυκτός; Στροφή στα Βαλκάνια!
Η αλήθεια είναι ότι χώρες όπως η Βουλγαρία επιλέγονται πολύ συχνότερα ως τόπος σπουδών και φθηνών αγορών σε συνοριακές πόλεις, παρά ως τόπος διακοπών. Όταν αυτό συμβαίνει, οι Έλληνες συνήθως τις επισκεπτόμαστε «γκρουπαρισμένοι», κάτω από απολύτως ελεγχόμενες και μάλλον αποστειρωμένες συνθήκες. Έτσι, όταν αποφασίσαμε να πάμε με το αυτοκίνητό μας στο Plovdiv (Φιλιππούπολη), ήρθαμε αντιμέτωποι με αστικούς μύθους που μάλλον κρατούν από τη δεκαετία του ’80. Ο ισχυρότερος από αυτούς αφορούσε τη συμπεριφορά των τροχονόμων, οι οποίοι υποτίθεται ότι, με εντελώς αυθαίρετο τρόπο, θα μας σταματούσαν, θα μας έδιναν κλήσεις, θα μας έσερναν στο Τμήμα και, γενικότερα, θα μας κατέστρεφαν την εκδρομή! Η μόνη λύση ήταν να έχουμε μαζί μας εικοσάευρα σε ετοιμότητα και διαπραγματευτική διάθεση. Βέβαια, το μόνο που χρειάστηκε ήταν να τηρούμε τα όρια ταχύτητας, αφού οι γείτονες είναι ιδιαίτερα αυστηροί σε αυτό το ζήτημα και όλοι φαίνεται να το λαμβάνουν υπόψη. Μια και ήρθα αντιμέτωπη με την ανησυχία στο βλέμμα συγγενών και φίλων, δηλώνω υπεύθυνα ότι η Βουλγαρία είναι μια χώρα ασφαλής και ούτε για μια στιγμή δεν αισθάνθηκα να απειλούμαι από οτιδήποτε. Επίσης, κανείς δεν φάνηκε να λιμπίζεται το αυτοκίνητό μας, αν και αυτό δεν μπορώ να πω ότι με ξάφνιασε.
Το Plovdiv συμπεριλαμβάνεται στους δέκα κορυφαίους προορισμούς για το 2015, σύμφωνα με το Lonely Planet, και με την πρώτη βόλτα καταλαβαίνεις αμέσως την αιτία. Η Παλιά Πόλη είναι σκαρφαλωμένη πάνω σε τρεις λόφους, είναι διατηρητέα και τα κτίριά της είναι χαρακτηριστικά της βουλγαρικής αναγέννησης
Για να φτάσει κάποιος στο Plovdiv μέσω Προμαχώνα υπάρχουν δύο δρόμοι: ο ένας της σύνεσης κι ο άλλος της περιπέτειας. Ο αυτοκινητόδρομος που οδηγεί στην πόλη από την πρωτεύουσα είναι ο μόνος δρόμος στη χώρα ο οποίος είναι ευρωπαϊκών προδιαγραφών, οπότε, αν κάποιος προτιμά τις ευθείες, θα πάει μέσω Σόφιας. Υπάρχουν, όμως, και οι καμπύλες που κάποιους από εμάς μας γοητεύουν περισσότερο. Αμέσως μετά τα σύνορα ξεκινά μια ορεινή διαδρομή, η οποία διασχίζει το όρος Πιρίν που ανήκει στην οροσειρά της Ροδόπης και μέσω του Gotse Delchev (ελληνιστί Άνω Νευροκόπι) φτάνει στη Φιλιππούπολη. Το πρώτο που συναντά κανείς είναι ένας μικρός οικισμός, τα Κουλάτα, που η εικόνα του, για να είμαι ειλικρινής, μας αποθάρρυνε κάπως. Μόλις γεμίσαμε το ρεζερβουάρ με βενζίνη σε τιμές που είχαμε ξεχάσει, κολλήσαμε στο παρμπρίζ το vignette που αντικαθιστά τα διόδια και πήραμε τα βουνά, κατόπιν οδηγιών από τον βενζινοπώλη στη γλώσσα του σώματος, αφού το GPS μας «κρέμασε» τη μοναδική στιγμή που πραγματικά το χρειαστήκαμε! Ο δρόμος είναι, ίσως, ο χειρότερα «ασφαλτοστρωμένος» που έχω δει μέχρι σήμερα, με τεράστιες τρύπες που έβαζαν σε δοκιμασία τα λάστιχα και τις αντοχές μας, το τοπίο, όμως, ήταν μαγικό, το βουνό καταπράσινο και στον αυχένα μάς περίμενε μια υπέροχη λίμνη. Μόνο εκεί συναντήσαμε ανθρώπους, αν εξαιρέσεις το συνεργείο που έστρωνε τον δρόμο, το οποίο το προσπεράσαμε στα πρώτα χιλιόμετρα της διαδρομής… Εκτός επίσημου οδικού δικτύου, θα χρειαστεί να επιστρατεύσετε τη φαντασία σας για να διαβάσετε τις πινακίδες, επειδή δεν υπάρχουν λατινικοί χαρακτήρες και το κυριλλικό αλφάβητο χρειάζεται μια κάποια αποκρυπτογράφηση.
Φτάνοντας στο Gotse Delchev, η ανάγκη για καφέ είναι πλέον επιτακτική, οπότε μια στάση επιβάλλεται. Η κωμόπολη μας αιφνιδίασε, την περιμέναμε μάλλον φτωχική, όμως αντικρίσαμε ένα καλοβαλμένο μέρος, με πλατείες, πεζοδρόμους και φρεσκοβαμμένα, πολύχρωμα σπίτια. Περπατώντας στον εμπορικό πεζόδρομο, εντοπίσαμε ποιοι χρηματοδοτούν την ανάπτυξη του τόπου. Οι ταμπέλες είναι γραμμένες στα ελληνικά, οι τιμές αναγράφονται και σε ευρώ και, φυσικά, υπάρχουν σουβλατζίδικα. Στην κεντρική πλατεία δεσπόζει το άγαλμα του Gotse Delchev, ο οποίος θεωρείται εθνικός ήρωας στη Βουλγαρία αλλά και στην ΠΓΔΜ, για την επαναστατική του δράση κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα τέλη του 19ου αιώνα, και προς τιμήν του χάσαμε το Άνω Νευροκόπι −ως όνομα− και μείναμε μόνο με το Κάτω. Δεν ξέρω αν θα βρει κανείς ντόπιες πατάτες, αμφιβάλλω. Οι Έλληνες φαίνεται να το προτιμούν για τα φτηνά καλλυντικά του. Για να κάνει κάποιος συνάλλαγμα −η Βουλγαρία έχει λέβα−, ο πιο εύκολος τρόπος είναι η ανάληψη από οποιοδήποτε ΑΤΜ. Οι ελληνικές τράπεζες, πάντως, βρίσκονται παντού.
Πλησιάζοντας στο Plovdiv, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Βουλγαρίας, οι πρώτες εικόνες είναι αυτές μιας άχαρης μεγαλούπολης. Σε αυτές τις περιπτώσεις σημασία έχει ο προορισμός, το ιστορικό κέντρο. Φτάνοντας στα όριά του, το αυτοκίνητο παύει να είναι χρήσιμο και όσες μέρες μείναμε στην πόλη ακινητοποιήθηκε σε ένα πάρκινγκ. Το ότι η Φιλιππούπολη δεν μετατράπηκε σε σοσιαλιστική-βιομηχανική πόλη το χρωστάει στον Ατάνας Κράτσεφ, τον διοικητή της παλιάς πόλης από το 1969 μέχρι το 1986. Εκείνος φρόντισε να αποκαταστήσει την Παλιά Πόλη, έτσι όπως ήταν στα τέλη του 19ου αιώνα, και δεν δίστασε να τονίσει την ελληνική συνεισφορά στην πολιτιστική της ταυτότητα. Η ελληνική παρουσία είναι έντονη σε κάθε γωνιά και δεν αναφέρομαι, βέβαια, μόνο στον Φίλιππο Β’ τον Μακεδόνα, που είναι ο ιδρυτής της.
Πρόσφατα η Φιλιππούπολη συμπεριλήφθηκε στις δέκα αρχαιότερες πόλεις του κόσμου, αφού κατοικείται από τη Νεολιθική Εποχή. Στην κορυφή του λόφου Νεμπέτ Τεπέ, στην Παλιά Πόλη, βρίσκονται οικισμοί, οι παλαιότεροι από τους οποίους χρονολογούνται την 5η χιλιετία π.Χ. Πηγαίνοντας εκεί εντοπίσαμε μια υπαίθρια μπιραρία κάτω από τα δέντρα και τόλμησα να δοκιμάσω τηγανητές καρδιές πάπιας! Αφού τις έφαγα εγώ, νομίζω ότι μπορεί να τις φάει ο καθένας. Την περιοχή κατέκτησε ο Φίλιππος Β’ το 341 π.Χ. και ίδρυσε τη Φιλιππούπολη, φροντίζοντας να την εποικίσει με Έλληνες. Το 72 π.Χ. την κατακτούν οι Ρωμαίοι και έπονται οι Βυζαντινοί, οι Βούλγαροι και οι Οθωμανοί. Το όνομα «Plovdiv» πρωτοεμφανίζεται τον 15ο αιώνα. Κατά τον 18ο και 19ο αιώνα η Φιλιππούπολη φτάνει στην ακμή της χάρη στην κατεργασία μαλλιού και το εμπόριο. Η ελληνική κοινότητα ανθεί και κατασκευάζει εξαιρετικά αρχοντικά, δημόσια κτίρια και ορθόδοξους ναούς.
Το Plovdiv συμπεριλαμβάνεται στους δέκα κορυφαίους προορισμούς για το 2015, σύμφωνα με το Lonely Planet, και με την πρώτη βόλτα καταλαβαίνεις αμέσως την αιτία. Η Παλιά Πόλη είναι σκαρφαλωμένη πάνω σε τρεις λόφους, είναι διατηρητέα και τα κτίριά της είναι χαρακτηριστικά της βουλγαρικής αναγέννησης. Μπαίνοντας από την ανατολική πύλη του Κάστρου των Τριών Λόφων, Χισάρ Κάπια, που χτίστηκε τον 13ο αιώνα, το πρώτο που προσέξαμε είναι η Οικία Αργύρη Κουγιουμτζόγλου που στεγάζει σήμερα το Εθνογραφικό Μουσείο. Θεωρείται το ωραιότερο δείγμα μπαρόκ αρχιτεκτονικής στη Βουλγαρία και είναι αδύνατο να μη σε εντυπωσιάσει. Ο Έλληνας έμπορος για τον οποίο χτίστηκε υποθέτω ότι ήταν ελαφρώς μεγαλομανής. Είναι χαρακτηριστικό ότι το κτίριο ήταν γνωστό και ως «Βασιλικό Σπίτι». Πρόκειται για ένα τεράστιο διώροφο κτίσμα, ζωγραφισμένο σε όλη του την πρόσοψη, το οποίο διαθέτει μέχρι και τούνελ διαφυγής που οδηγεί έξω από τα τείχη. Η συλλογή που στεγάζει είναι απλώς το πρόσχημα − το ίδιο το μουσείο είναι αρκετό. Σχεδόν δίπλα του βρίσκεται άλλη μια σεμνή οικία Έλληνα εμπόρου, του Δημήτρη Γεωργιάδη, στην οποία σήμερα λειτουργεί το Ιστορικό Μουσείο Αναγέννησης. Μπήκα κι εκεί, χάζεψα, ζήλεψα, και τις υπόλοιπες οικίες, Ελλήνων αλλά και Βουλγάρων και Εβραίων εμπόρων, αποφάσισα να τις βλέπω απ’ έξω. Έτσι κι αλλιώς, είναι αργά να στραφώ στο εμπόριο, δεν χρειάζεται να ξεσηκώνομαι. Ενδιαφέρον έχουν και οι εκκλησίες της ελληνικής κοινότητας, με σημαντικότερες τον Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και το Ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.
Οι βόλτες στην Παλιά Πόλη είναι απολαυστικές, αρκεί να φορά κανείς άνετα παπούτσια, αφού το καλντερίμι έχει αιώνες στην πλάτη του και δεν συγχωρεί ματαιόδοξα τακούνια. Παντού υπάρχουν γκαλερί −είναι γύρω στις τριάντα−, μια και η Φιλιππούπολη από τον Μεσαίωνα έχει παράδοση στη ζωγραφική. Η Δημοτική Πινακοθήκη που στεγάζεται στο Γυμνάσιο Θηλέων της ελληνικής κοινότητας, ένα νεοκλασικό κτίριο του 1881, έχει παγκόσμια φήμη. Στην πόλη είδαμε και πολλά παλαιοπωλεία στα οποία μπορεί κανείς να βρει τα πάντα. Εγώ αγόρασα αυθεντικά pins από την Ολυμπιάδα της Μόσχας και ζαχάρωσα, όπως πάντα, σερβίτσια τσαγιού και μια «αρχαία» γραφομηχανή με το κυριλλικό αλφάβητο.
Το πέρασμα των Ελλήνων από το Plondiv είναι ορατό, το ίδιο όμως συμβαίνει και με τους Ρωμαίους. Μια κατολίσθηση στον λόφο Τζαμπάζ Τεπέ τη δεκαετία του ’70 συνέβαλε στην αποκάλυψη του ρωμαϊκού θεάτρου, το οποίο χτίστηκε στα χρόνια του Τραϊανού και του Αδριανού. Σήμερα φιλοξενεί πολλές εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και μπορεί κανείς να τις παρακολουθήσει πίνοντας το ποτό του στο café που υπάρχει πάνω από το ψηλότερο μέρος του θεάτρου. Η θέα είναι εξαιρετική, γλιτώνεις και το εισιτήριο. Αν πάλι πάτε εκεί το πρωί, υπάρχει το κυλικείο του Πανεπιστημίου που διαθέτει και πάγκους κάτω από τα δέντρα. Σε έναν μεγάλο αρχαιολογικό χώρο μπορεί κανείς να δει το ρωμαϊκό φόρουμ και το ρωμαϊκό ωδείο-βουλευτήριο, η έκπληξη όμως είναι το ρωμαϊκό στάδιο του 2ου αιώνα μ.Χ. που χτίστηκε με πρότυπο το Στάδιο των Δελφών. Κατηφορίζοντας προς την κεντρική λεωφόρο-πεζόδρομο της πόλης, Κνιάζ Αλεξάντερ Μπάτενμπεργκ, συναντάμε το στάδιο, για την ακρίβεια το κομμάτι του που είναι ορατό, μια και το μεγαλύτερο μέρος του βρίσκεται κάτω από τον πεζόδρομο και τα γύρω κτίρια. Η επίσημη είσοδός του και το πέταλο είναι ορατά και επισκέψιμα από την πλατεία Τζουμαγιά. Εκεί βρίσκεται και το τζαμί Τζουμαγιά, έργο του Μουράτ Β’ (1359-1385). Το εσωτερικό του είναι όλο ζωγραφισμένο, οπότε αξίζει να βγάλει κανείς να τα παπούτσια του και να το επισκεφτεί. Στην πλατεία δεσπόζει και το Εθνικό Θέατρο «Νικολάι Μασαλίτινοφ».
Στο Plovdiv, με λίγα χρήματα νιώθεις πλούσιος. Δεν είναι τυχαίο ότι η trivago το κατατάσσει στην τέταρτη θέση της λίστας με τις best value πόλεις του κόσμου για το 2015
Ο πεζόδρομος Κνιάζ Αλεξάντερ Μπάτενμπεργκ είναι η καρδιά της πόλης, τα κτίρια που τον πλαισιώνουν είναι εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής και, όπως κάθε πεζόδρομος που σέβεται τον εαυτό του, είναι γεμάτος εμπορικά καταστήματα. Εκεί βρίσκει κανείς φυτικά καλλυντικά φτιαγμένα από τα διάσημα ρόδα της Βουλγαρίας − η χώρα διαθέτει την Κοιλάδα των Ρόδων στο Καζανλούκ, πόλη-αδελφή με τη Βέροια. Εκ των υστέρων μετάνιωσα που δεν έκανα προμήθειες, είναι καλής ποιότητας και μοσχοβολάνε. Στην Κνιάζ Αλεξάντερ υψώνεται και ο ανδριάντας του Φιλίππου Β’, σε περίπτωση που ενδιαφέρεστε: είναι κάπως εύσωμος και χαιρετάει τα πλήθη από ψηλά. Γλυπτά υπάρχουν διάσπαρτα σε όλο το ιστορικό κέντρο – άλλωστε, είπαμε ότι η πόλη έχει καλλιτεχνικό παρελθόν αλλά και παρόν. Ο πεζόδρομος καταλήγει στην πλατεία Καμένιτσα, στο κέντρο της οποίας κυριαρχεί ένα μεγάλο σιντριβάνι που, λόγω αισθητικής, υποψιάζομαι ότι είναι έργο του σοσιαλιστικού παρελθόντος.
Όταν ταξιδεύουμε εκτός Ελλάδας, σημαντικό ρόλο στην επιτυχία του ταξιδιού παίζει πάντα η δυνατότητά μας να ανταποκριθούμε στο κόστος ζωής του προορισμού που έχουμε επιλέξει. Κακά τα ψέματα. Όταν φοβάσαι να κάτσεις να πιεις ένα ποτό και τρέφεσαι με street food, σε πιάνει μιζέρια. Στο Plovdiv, με λίγα χρήματα νιώθεις πλούσιος. Δεν είναι τυχαίο ότι η trivago το κατατάσσει στην τέταρτη θέση της λίστας με τις best value πόλεις του κόσμου για το 2015. Το πρώτο βράδυ καθίσαμε για ποτό σε ένα ατμοσφαιρικό, υπαίθριο μπαρ με καλή μουσική, πάνω στον λόφο. Η κοπέλα που ήρθε να πάρει την παραγγελία μάς ρώτησε αν θέλουμε μικρό ή μεγάλο τζιν-τόνικ. Επειδή φοβηθήκαμε μην έρθει με κανένα… σφηνάκι, ζητήσαμε το μεγάλο. Έφερε ένα ποτήρι του νερού γεμάτο τζιν κι ένα μπουκαλάκι τόνικ για τον καθένα και χρέωσε το κάθε ποτό 4 λέβα (2 ευρώ). Μετά από αυτό, πάψαμε να κοιτάμε τιμές, παραγγέλναμε παντού κατά βούληση κι αποφασίσαμε ότι η Βουλγαρία και τα Βαλκάνια, γενικότερα, θα μας ξαναδούν σύντομα.
Κλείνοντας αυτό το μικρό ταξιδιωτικό κείμενο, θέλω να πω ότι είναι εύκολη μια τέτοια εκδρομή. Δεν χρειάζεται τίποτα περισσότερο από καινούργια αστυνομική ταυτότητα, service στο αυτοκίνητο και πράσινη κάρτα από την ασφάλειά του. Συχνά συναντήσαμε Βούλγαρους που μιλούσαν ελληνικά − όσο για τα βουλγάρικα, έχετε υπόψη ότι ne σημαίνει όχι. Οι Έλληνες, γενικότερα, είναι καλοδεχούμενοι και είναι εύκολο να αισθανθείς οικειότητα εκεί, μια και το κοινό παρελθόν και οι δεσμοί που ενώνουν τους βαλκανικούς λαούς κυριαρχούν στη Φιλιππούπολη. Α! Αν ακούσετε να μιλάνε για μια Μαρίτσα, είναι ο Έβρος, στις όχθες του οποίου είναι χτισμένη η νέα πόλη. Εκεί δεν πρόλαβα να πάω. Πάντα αφήνω κάτι για την επόμενη φορά.
σχόλια