Τα ποιήματα, ένα ποτάμι, ο ποιητής

Τα ποιήματα, ένα ποτάμι, ο ποιητής Facebook Twitter
Εικονογράφηση: Ατελιέ/ LIFO
1

1.

Δούλος ιερός του έρωτα. Ο Γιώργος Ιωάννου (20 Νοεμβρίου 1927-16 Φεβρουαρίου 1985), εκτός από τα τόσο λεπτοδουλεμένα αισθαντικά πεζογραφήματά του, μας δώρισε και ποιήματα. Τριάντα χρόνια από το φευγιό του, τα θυμόμαστε μέσα από έναν καλαίσθητο λιτό τόμο, Ποιήματα 1954-1985, των εκδόσεων Σφεντάμι, που τις βρίσκουμε στη διεύθυνση Χρ. Μπράβου 11, 51200, Δεσκάτη, και στο [email protected]. Η Δεσκάτη είναι η νοτιότερη πόλη της Μακεδονίας και μόνο εύγε έχω να πω για το θάρρος και το μεράκι των ανθρώπων που ίδρυσαν τις εκδόσεις Σφεντάμι. Ακούω τη φωνή του Ιωάννου: «Κλεισμένος είμαι,/ καρτεράω το μήνυμα / Κι άλλα σινιάλα που έκανες / το χέρι που απάνω μου ξεχάστηκε,/ θερμό ιδιαίτερα της χειραψίας σου το σφίξιμο,/ και το φιλί αποχαιρετισμού δεν έμοιαζε.// Ευτυχισμένος πέφτω στο κρεβάτι μου,/ δε νιώθω πια την επανάσταση της σάρκας μου./ Εσύ με νοιάζεις και θα έρθεις κάποτε./ Μπορώ να περιμένω χρόνους άπειρους,/ να περπατώ και να μη βλέπω γύρω μου./ Έστω για να με φτύσεις, έλα κάποτε».


2.

Η Κλεφτουριά του Κάτω Κόσμου. Το είχαμε για σύνθημα, λέγαμε Κλεφτουριά, και διαβάζαμε τον Γιώργο Μαρκόπουλο (Μεσσήνη, 1951), και μετά γνωριστήκαμε, φίλοι διαβάτες μια ζωή στα σοκάκια και στα στέκια, στα κουρεία και στα καπηλειά. Έγραψε κι ένα ποίημα για τον Αρδίζογλου, μεγαλείο, κι ένα για τον άλλο βετεράνο του βίου που ξέρει από μεταίχμια, τον Νίκο Φατούρο. Από τον τόμο Ποιήματα 1968-2010 (εκδ. Κέδρος): «Μέσα στα ερείπια / Στον Νίκο Φατούρο / Μέσα στα ερείπια η ιστορία πορεύεται / σαν θραύσμα σαν κλέφτης σαν ψεύτης που πίστεψε σε πόρνη./ Ο ποιητής Μαγιακόβσκυ πήρε μια μέρα το πιστόλι / και έσπασε το βάζο στο τραπέζι του καθρέφτη / και το τζάμι της κουζίνας./ Ο κόσμος συνέχιζε το "χρέος" του / κι αυτός που τόσο γκάριζε σαν ξεκομμένος γάιδαρος / κατάφερε να πάρει τα παπούτσια του από το κόμμα / το παλτό απ' το καθαριστήριο και πιστοποιητικό ταφής./ Και η Μαρία, που ήταν ποίημα,/ έδωσε μια στα αστεία και έσπασε τον κώλο της στον τοίχο / και μπήκε στο επάγγελμα με δέκα./ Αν και προκάλεσε κοινωνικές αντιδράσεις / αργότερα παντρεύτηκε χρηματιστή./ Πόλη μεγάλη με μαύρες καμινάδες / πόλη φτωχή και πλούσια πόλη με μετανάστες στοιβαγμένους / στου λιμανιού τις αποθήκες και στα καπνεργοστάσια./ Να η ζωή σου και η θλιμμένη περηφάνια σου./ Να η μαλαματένια σου γυφτιά στους πέντε δρόμους πεταμένη».


3.

Τα δυσεύρετα χρώματα του τέλους. Σαν ζωγράφος και μουσικός μαζί γράφει ποίηση ο Μανόλης Πρατικάκης (Μύρτος Ιεράπετρας, 1943). Και σαν παρατηρητής των καθημερινών στιγμών. Φίλοι καλοί περνάνε από το νοερό του ατελιέ, γίνονται μοντέλα. Μεγάλος φίλος ο Νίκος Καρούζος. Στέκι αλησμόνητο το Φλάουερ, στην πλατεία Μαβίλη, φάγαμε δυο-τρία διαμερίσματα εκεί, σε ουίσκια και σε βότκες. Γράφει ο Πρατικάκης (στην Εκλογή από το έργο του, εκδ. Καλέντης): «Φλάουερ / Συχνά βρισκόμαστε στο Φλάουερ. Ένα βράδυ μας είπε:/ είδα όνειρο. Ένα δέντρο κοφτερό φύτρωνε στο στήθος./ Τα κλαδιά μού ξέσκιζαν το νου. Οι ρίζες έβγαιναν / από τις φτέρνες, τρύπαγαν την άσφαλτο. Το δέντρο-θηρίο / γκρέμισε το σπίτι κι ήρθε ως εδώ αυτή η πλούσια σκιά. / (Σας μιλώ από πέρα, φευγάτος. Και αυτό είναι η ποίηση.)/ Ήταν εκεί ο Αλφόνσος κι η Εύα, η Αλκοόλη: γνωριμίες παλιές / μέσα του με πίσσα και με άνθρακα./ Η Σούτσου προς τη Δορυλαίου ένας μισοφώτιστος γκρεμός./ Στο βάθος ήτανε το αμπρί: το σπίτι του. Κι αυτός / με αμπέχονο μια λεγεώνα αποδεκατισμένη να συλλέγει / ψιθύρους αγνοούμενους».


4.

Ο χρόνος του απρόσμενου καιρού. Λιτός ο Λίνος, και λυτός. Πάντα ζυγιάζει τις λέξεις, πάντα ελέγχει τις ανάσες, πάντα δουλεύει δεινά τους ρυθμούς. Κι αυτός σαν μουσικός. Στον εξαιρετικά καλαίσθητο τόμο Η θέση του χρόνου (εκδ. Το Ροδακιό), ο Λίνος Ιωαννίδης (Λευκωσία, 1972) συγκεντρώνει τα έως τώρα δώρα του, τις συλλογές που τύπωσε από το 1993 έως σήμερα. Τον γνώρισα από το «Θέμεθλο», ένα τόσο ώριμο ποίημα που με ξεγέλασε ως προς την ηλικία του ποιητή. Όχι, δεν ήταν καμιά εικοσαριά χρόνια μεγαλύτερός μου ο Λίνος, αλλά δώδεκα μικρότερος. Το ποίημα το είχαν μελοποιήσει τα Διάφανα Κρίνα. Ακούστε το: «Διάβαινα την έρημη τη νυχτωμένη πόλη / τους σιδερένιους δίαυλους / των σκουπιδιών τους ύπνους./ Μες στις στοές / αγόγγυχτες χορδές φωνές ριγούσαν / μες στις χολέτρες ψίθυροι / κούρνιαζαν και σιγούσαν./ Ίλιγγος των υπόκοσμων,/ παλμός και προσωδίες,/ αρρωστημένο δύστυχο φτερούγισμα του σκότους./ Αισθάνθηκα τους παγερούς υπόγειους σωλήνες / στα σπλάχνα μου να τρίζουνε φριχτά / και να δονούνται.// Μ' έναν αχνό ανασασμό κι έναν λιτό μανδύα / στης τρέλας μου τη μοναξιά/ στου πόνου μου την ψύχρα / στα πλανεμένα μου μυαλά / και στης ψυχής τη νύστα,/ βυθίστηκα στ' ατάραχα νερά των υδρατμών μου».

Τα βιβλία της εικόνας:

1.Γιώργος Ιωάννου, Ποιήματα 1954-1985, Εκδόσεις Σφεντάμι, Σελίδες: 120

2.Γιώργος Μαρκόπουλος, Ποιήματα, 1968-2010, Εκδόσεις Κέδρος,Σελίδες: 200

3.Μανόλης Πρατικάκης, Εκλογή από το έργο του, Εκδόσεις Καλέντης, Σελίδες: 251

radiobookspotting.blogspot.gr/

1

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

CHECK GIA 3/1 εκδόσεις δωμα

Portraits 2025 / Εκδόσεις Δώμα: «Θέλαμε να δούμε αν το κοινό μας θα ανταποκριθεί σε πιο βαριά πράγματα ή αν θα μας γυρίσει την πλάτη»

Μετά από εφτά χρόνια λειτουργίας και εξήντα προσεκτικά επιλεγμένους τίτλους, η Μαριλένα Καραμολέγκου και ο Θάνος Σαμαρτζής εξακολουθούν να πειραματίζονται, σαν να προτείνουν βιβλία σε φίλους.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Claude Pujade-Renaud

Το Πίσω Ράφι / «Οι γυναίκες του λαθροθήρα»: Μια εντελώς διαφορετική οπτική σε ένα θρυλικό ερωτικό τρίγωνο

Η Claude Pujade-Renaud ανατέμνει την ιστορία της σχέσης του Τεντ Χιουζ με τη Σίλβια Πλαθ και την Άσια Ουέβιλ δημιουργώντας ένα ερεθιστικό ψηφιδωτό από δεκάδες διαφορετικές αφηγήσεις.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Τζον Ρ. Ρ. Τόλκιν: Ο άρχοντας του δευτερεύοντος κόσμου

Βιβλίο / Τζον Ρ. Ρ. Τόλκιν: Ο άρχοντας του δευτερεύοντος κόσμου

Κι αν η Μέση Γη εξυψώθηκε στη φαντασμαγορία που όλοι γνωρίζουμε μέσα απ’ τις ταινίες του Πίτερ Τζάκσον, δεν ξεχνάμε ποτέ εκείνη τη στιγμή της πρώτης βραδινής ανάγνωσης, των απρόσμενων αράδων που σχημάτισαν αμέσως ένα σύμπαν αυτονόητο.
ΜΑΚΗΣ ΜΑΛΑΦΕΚΑΣ
Ο Ερρίκος Σοφράς μιλά για τα «Σονέτα» του Σαίξπηρ: «Θεωρώ το ποίημα έναν οργανισμό ζωντανό, αιμάτινο»

Βιβλίο / Ο Ερρίκος Σοφράς μιλά για τα «Σονέτα» του Σαίξπηρ: «Θεωρώ το ποίημα έναν οργανισμό ζωντανό, αιμάτινο»

Η νέα, εμπλουτισμένη και αναθεωρημένη έκδοση των «Σονέτων» από τους Αντίποδες, σε μετάφραση Ερρίκου Σοφρά, αναδεικνύει τη διαρκή ανάγκη του ποιητή για ελευθερία και καινοτομία, που φτάνει να καταργεί ακόμα και τις ποιητικές και κοινωνικές συμβάσεις.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Οι 10 συν 2 ξένοι τίτλοι της χρονιάς

Βιβλίο / 12 μεταφρασμένα βιβλία που ξεχώρισαν το 2024

Mια millennial συγραφέας και το μεταφεμινιστικό της μυθιστόρημα, η μεταφορά ενός κλασικού βιβλίου σε graphic novel, αυτοβιογραφίες, η επανασύνδεση της ανθρώπινης και της φυσικής ιστορίας σε 900 σελίδες: αυτοί είναι οι ξένοι τίτλοι που ξεχωρίσαμε τη χρονιά που πέρασε.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η ζωή και τα ήθη ενός λεσβιακού χωριού μέσα από το φαγητό

Βιβλίο / Η ζωή και τα ήθη ενός λεσβιακού χωριού μέσα από το φαγητό

Στον Μανταμάδο οι γυναίκες του Φυσιολατρικού–Ανθρωπιστικού Συλλόγου «Ηλιαχτίδα» δημιούργησαν ένα βιβλίο που συνδυάζει τη νοσταλγία της παράδοσης με τις γευστικές μνήμες της τοπικής κουζίνας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Γκάρι Ιντιάνα δεν μένει πια εδώ 

Απώλειες / Γκάρι Ιντιάνα (1950-2024): Ένας queer ήρωας του νεοϋορκέζικου underground

Συγγραφέας, ηθοποιός, πολυτάλαντος καλλιτέχνης, κριτικός τέχνης, ονομαστός και συχνά καυστικός ακόμα και με προσωπικούς του φίλους, o Γκάρι Ιντιάνα πέθανε τον περασμένο μήνα από καρκίνο σε ηλικία 74 ετών.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Τζούλια Τσιακίρη

Οι Αθηναίοι / Τζούλια Τσιακίρη: «Οι ταβερνιάρηδες είναι ευεργέτες του γένους»

Με διαλείμματα στο Παρίσι και τη Νέα Υόρκη, έχει περάσει όλη της τη ζωή στο κέντρο της Αθήνας - το ξέρει σαν την παλάμη της. Έχει συνομιλήσει και συνεργαστεί με την αθηναϊκη ιντελεγκέντσια, είναι άλλωστε κομμάτι της. Εδώ και 60 χρόνια, με τη χειροποίητη, λεπτολόγα δουλειά της στον χώρο του βιβλίου και με τις εκδόσεις «Το Ροδακιό» ήξερε ότι δεν πάει για τα πολλά. Αλλά δεν μετανιώνει για τίποτα απ’ όσα της επιφύλαξε η μοίρα «εις τον ρουν της τρικυμιώδους ζωής της».
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
«H woke ατζέντα του Μεσοπολέμου», μια έκδοση-ντοκουμέντο

Βιβλίο / Woke ατζέντα είχαμε ήδη από τον Μεσοπόλεμο

Μέσα από τις «12 queer ιστορίες που απασχόλησαν τις αθηναϊκές εφημερίδες πριν από έναν αιώνα», όπως αναφέρει ο υπότιτλος του εν λόγω βιβλίου που έχει τη μορφή ημερολογιακής ατζέντας, αποκαλύπτεται ένας ολόκληρος κόσμος βαμμένος στα χρώματα ενός πρώιμου ουράνιου τόξου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αθηναϊκές πολυκατοικίες: Η πιο ζωντανή ιστορία της πρωτεύουσας

Βιβλίο / Αθηναϊκές πολυκατοικίες: Η πιο ζωντανή ιστορία της πρωτεύουσας

Μια νέα ερευνητική έκδοση του Ιδρύματος Ωνάση, ευχάριστη και ζωντανή, αφηγείται την ιστορία της πολυκατοικίας αλλά και της πόλης μας με τις μεγάλες και τις μικρότερες αλλαγές της, μέσα από 37 ιστορίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Χυδαιότητα, ένα ελάττωμα της νεωτερικότητας

Βιβλίο / Χυδαιότητα, ένα ελάττωμα της εποχής μας

Το δοκίμιο «Νεωτερικότητα και χυδαιότητα» του Γάλλου συγγραφέα Μπερτράν Μπιφόν εξετάζει το φαινόμενο της εξάπλωσης της χυδαιότητας στην εποχή της νεωτερικότητας και διερευνά τη φύση, τα αίτια και το αντίδοτό της.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ

σχόλια

1 σχόλια
Στη ζωοφόρο της ποίησης του Λίνου Ιωαννίδη, τα γλυπτά φορούν ήλιους, νύχτες, αγρύπνιες και δειλινά σαν φωτοστέφανα αργυρά, που σε κάθε ρωγμή της όρασής μας ξαπλώνουν ραγδαία από το στίχο ως το κορμί, τη θέληση του ποιητή σε ψύχρα, σε νερό και σε χειμώνα. Σε πολιτείες γκρίζες που φέρνουν στη μνήμη την αποφορά των ολοκληρωτισμών, που θυμίζουν έντονα ουτοπίες πλατωνικές, απλωμένη πάνω τους η μεμβράνη παγερής υδατογραφίας που διαπερνά ψυχή και καρδιά. Ο τιθασευμένος λυρισμός του που κυριαρχεί, υπηρετεί, αν όχι στον υπερθετικό, ωστόσο με μεγάλη συνέπεια συγκεκριμένους σκοπούς και χαρίζει λιγότερες στιγμές στην αυθόρμητη φωνή που υπάρχει μέσα του και που θα μας τραβούσε στο άπειρο εσωτερικό του σύμπαν, διάχυτο και ευδιάκριτο παντού: «Έκλεισα τα μάτια. Θυμήθηκα τα γαλάζια πουλιά στα βουνά και τα πράσινα χιόνια της νύχτας»Για τον Λίνο η σύλληψη του χρόνου διακρίνεται στην άρρηκτη συνέχεια ζωής και πεπραγμένων. Μια παντοτινά ανολοκλήρωτη ολότητα που γεφυρώνει τη σκέψη με την ελευθερία της. Συνθήκη πνευματικής ευρυχωρίας όπου καταλύεται κάθε δέσμευση με το εφήμερο και την όποια καταναγκαστική σύμβαση-δημιούργημα στιγμιαίας επιτακτικότητας, άκυρης όμως για τη βαθιά υπαρξιακή αναγκαιότητα της ταυτότητας.....Σε μεγαλύτερη ή σε μικρότερη πυκνότητα, ο χρόνος για τον Λίνο Ιωαννίδη δείχνει να είναι στερεός και καταλύεται από τον Λόγο. Αυτό το γνώρισμα της ποιητικής λειτουργίας που κυριαρχεί παντού, όπως το υγρό στοιχείο στη Θέση Του Χρόνου, μας καλεί να συνυπάρξουμε όπως συνυπάρχουν τα πρόσωπά του, αδιαφορώντας για τις εποχές, τις αποστάσεις και τη χρονική στιγμή, απόντες και παρόντες, ως μια περιφερόμενη ομάδα ανωνύμων: Χωρίς να μιλώ, χωρίς να σημειώνω στο χαρτί τίποτα/ θα ξαναβγώ στην πόλη. Μέσα σε νέα βιβλία ίσως /αντικρίσω εικόνες γνωστών και οικείων προσώπων.