Ο κορυφαίος φυσικός της εποχής μας ο οποίος πέθανε σε ηλικία 76 ετών είχε κατορθώσει τα τελευταία χρόνια να θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ειδικούς σε όλο τον κόσμο όσον αφορά τη βαρύτητα και τις μαύρες τρύπες, αλλά και να μιλά στις καρδιές των ανθρώπων ως «προφήτης» φέρνοντας στο προσκήνιο όλους τους σύγχρονους προβληματισμούς
Οι ομιλίες του και οι δηλώσεις του κέρδιζαν πάντα και αμέσως την παγκόσμια προσοχή και ο ίδιος δεν δίσταζε να διατυπώνει συχνά προβλέψεις για το μέλλον της ανθρωπότητας στον πλανήτη, την επαφή μας με την εξωγήινη ζωή, αλλά και το πώς η μετοίκιση στο διάστημα είναι η μόνη ελπίδα για την επιβίωση.
Όπου και αν εμφανιζόταν, προσέλκυε ένα ετερόκλητο κοινό καθώς ο λόγος του ήταν δημοφιλής όχι μόνο μεταξύ της επιστημονικής κοινότητας, αλλά και των απλών ανθρώπων που γοητεύονταν με την αμεσότητα και το θάρρος της γνώμης του.
Την τελευταία χρονιά είχε μιλήσει ανοιχτά εναντίον του Τραμπ χαρακτηρίζοντάς τον μεγάλη απειλή για την ανθρωπότητα και έλεγε πως αισθανόταν ανεπιθύμητος στις ΗΠΑ.
Όπως έλεγε η επιθετικότητα είναι εγγενής στους ανθρώπους, γι' αυτό η καλύτερη πιθανότητα της ανθρωπότητας να επιβιώσει, θα είναι να βρει διεξόδους διαβίωσης σε άλλους πλανήτες.
Σε συνέντευξή του στο BBC το περασμένο καλοκαίρι, ο βρετανός επιστήμονας εκτίμησε ότι η στάση του Τραμπ απέναντι στο περιβάλλον δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους για τον πλανήτη μας, ο οποίος θα μπορούσε να εισέλθει σε τέτοια ολέθρια πορεία, ώστε να καταλήξει να γίνει μια καυτή κόλαση όπως η Αφροδίτη.
«Είμαστε κοντά στο σημείο καμπής, όπου η κλιματική αλλαγή θα γίνει μη αναστρέψιμη. Η πρωτοβουλία του Τραμπ μπορεί να σπρώξει τη Γη πέρα από το χείλος, μετατρέποντάς την σε Αφροδίτη, με θερμοκρασία 250 βαθμών και με βροχή θεϊκού οξέος», δήλωσε ο Χόκινγκ σχολιάζοντας την απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ να αποσύρει τη χώρα του από τη διεθνή συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα.
«Η κλιματική αλλαγή είναι ένας από τους μεγάλους κινδύνους που αντιμετωπίζουμε και ένας που μπορούμε να προλάβουμε, αν δράσουμε τώρα. Αρνούμενος την πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής και αποσυρόμενος από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, ο Ντόναλντ Τραμπ θα προκαλέσει στον όμορφο πλανήτη μας μια περιβαλλοντική ζημιά που θα μπορούσε να αποφευχθεί, θέτοντας σε κίνδυνο το φυσικό κόσμο, εμάς και τα παιδιά μας», είχε αναφέρει.
Εμφανιζόταν απαισιόδοξος καθώς θεωρούσε ότι οι μέρες μας στη Γη είναι μετρημένες λόγω κυρίως των περιβαλλοντικών προβλημάτων και των ανθρωπίνων συγκρούσεων, ενώ είχε πει πως ο Τραμπ είναι απλώς το κερασάκι στην τούρτα. Όπως σημείωνε, η επιθετικότητα είναι εγγενής στους ανθρώπους, γι' αυτό η καλύτερη πιθανότητα της ανθρωπότητας να επιβιώσει, θα είναι να βρει διεξόδους διαβίωσης σε άλλους πλανήτες.
Σύμφωνα με δηλώσεις του και όσα πίστευε, το ρολόι έχει ήδη αρχίσει να μετρά αντίστροφα και η ανθρωπότητα θα πρέπει μέσα στα επόμενα εκατό χρόνια να έχει αρχίσει την μετοίκιση στο διάστημα για να σωθεί από το αβέβαιο μέλλον.
Όπως δήλωσε ο φυσικός Μίτσιο Κάκου στους «New York Times», «από την εποχή του 'Αλμπερτ Αϊνστάιν δεν είχε υπάρξει άλλος επιστήμονας που να έλξει τόσο πολύ τη φαντασία του κοινού και να γίνει αγαπητός σε δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο».
Είναι βέβαιο πως το λαμπρό του μυαλό και η φωνή του θα λείψουν σε όλους μας...
Ο Χόκινγκ και οι εξωγήινοι
Οι κορυφαίες ομιλίες και συνεντεύξεις του είχαν πάντα αναφορά στην εξωγήινη ζωή και ήταν αυτές που προκαλούσαν πάντα μεγάλες συζητήσεις.
Μια αξιομνημόνευτη συνέντευξη ήταν αυτή που είχε παραχωρήσει στην εφημερίδα El Pais. Ο Χόκινγκ ρωτήθηκε μεταξύ άλλων για το τι θα συμβεί αν οι εξωγήινοι μας επισκεφθούν. Η απάντησή του είχε κάνει το γύρο του κόσμου: «Αν οι εξωγήινοι μας επισκεφθούν, το αποτέλεσμα θα είναι κοντά σε αυτό που συνέβη όταν ο Κολόμβος έφτασε στην Αμερική: Οι ιθαγενείς Αμερικάνοι δεν τα κατάφεραν. Αυτοί οι προηγμένοι εξωγήινοι θα μπορούσαν να γίνουν νομάδες, και να προσπαθήσουν να κατακτήσουν και να αποικίσουν όλους τους πλανήτες που θα μπορούσαν να φθάσουν. Για το μαθηματικό μυαλό μου η εξωγήινη ζωή είναι κάτι εντελώς ορθολογικό».
Ο διάσημος θεωρητικός φυσικός γίνεται θέμα διεθνώς για ακόμη μια φορά to περασμένο καλοκαίρι καθώς εκφράζει ξανά τους φόβους του και προειδοποιεί την ανθρωπότητα πως θα πρέπει να είναι διστακτική ως προς την επαφή της με εξωγήινη ζωή.
Ο Χόκινγκ αναφέρθηκε στον πλανήτη Gliese 832c για τον οποίο είπε πως «ενδεχομένως έχει εξωγήινη ζωή, αλλά οι άνθρωποι πρέπει να είναι επιφυλακτικοί». «Μια μέρα, θα μπορούσαμε να λάβουμε ένα σήμα από έναν τέτοιο πλανήτη, αλλά πρέπει να προσέξουμε αν θα απαντήσουμε», τονίζει στο ντοκιμαντέρ "Stephen Hawking's Favourite Places".
«Η συνάντηση με έναν προηγμένο πολιτισμό μπορεί να είναι όπως εκείνη με τους ιθαγενείς Αμερικανούς που συνάντησαν τον Κολόμβο. Και αυτό δεν είχε καλή εξέλιξη...», επαναλαμβάνει. Ισχυρίστηκε επίσης ότι οι εξωγήινοι θα μπορούσαν να είναι «αδίστακτοι επιδρομείς που περιπλανιούνται στον σύμπαν αναζητώντας πόρους και για να λεηλατήσουν πλανήτες με σκοπό να τους κατακτήσουν και να τους αποικίσουν».
Οι μέρες μας στον πλανήτη είναι μετρημένες
Αυτό πίστευε ο Χόκινγκ και προφήτευε σχεδόν σε κάθε του ομιλία ή συνέντευξη. Ενίοτε ήταν αρκετά δραματικός και δυσοίωνος, αλλά ίσως αυτός ήταν ο τρόπος του να δημιουργήσει συζήτηση και σκέψεις γύρω από ένα θέμα που ο ίδιος πίστευε ότι ήταν ζωτικής σημασίας.
Εκτιμούσε πως οι μέρες της ανθρωπότητας στον πλανήτη είναι μετρημένες, εκτός και αν βρεθεί ένας νέος πλανήτης για να φιλοξενήσει ζωή. Κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας του στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ο Χόκινγκ δήλωσε ότι η ανθρωπότητα στον πλανήτη Γη έχει περίπου 1.000 χρόνια ζωής μπροστά της προτού εξαφανιστεί εντελώς.
«Η μόνη ελπίδα απόδρασης από αυτούς τους κινδύνους, είναι η εύρεση άλλου κατοικήσιμου πλανήτη», είχε πει στη διάλεξή του ενώ πρόσθεσε πως η ανθρωπότητα θα επισπεύσει το τέλος του πλανήτη καθώς συνεχίζει αλόγιστα να «καταβροχθίζει» τους ζωτικούς πόρους του.
«Πρέπει επίσης να συνεχίσουμε να πηγαίνουμε στο διάστημα γιατί αυτό είναι σημαντικό για το μέλλον της ανθρωπότητας», είπε. «Δεν νομίζω ότι θα επιβιώσουμε άλλα 1.000 χρόνια, αν δεν διαφύγουμε από τον εύθραυστο πλανήτη μας», πρόσθεσε. Η ομιλία του Χόκινγκ τελείωσε με την ενθάρρυνση του προς τους φοιτητές να παραμείνουν περίεργοι και τους είπε χαρακτηριστικά: «Να κοιτάζετε πάνω, προς τα αστέρια και όχι κάτω προς τα πόδια σας».
Το περασμένο καλοκαίρι επανέλαβε ότι μέχρι το 2020 πρέπει να έχουν φθάσει ξανά στη Σελήνη αστροναύτες και να σχεδιάσουν το πώς θα χτισθεί τελικά εκεί μια βάση μέσα στα επόμενα 30 χρόνια. Για τον Άρη, είπε ότι οι αστροναύτες πρέπει να πατήσουν εκεί το πόδι τους έως το 2025 και αργότερα να δημιουργηθεί κι εκεί μια βάση.
Ξεμένουμε από χώρο και τα μόνα μέρη να πάμε, είναι οι άλλοι κόσμοι. Είναι καιρός πια να εξερευνήσουμε άλλα ηλιακά συστήματα. Η εξάπλωσή μας σε αυτά ίσως είναι το μόνο πράγμα που θα μας σώσει από τους εαυτούς μας.
Ενώ ακόμη καλύτερα θα ήταν, όπως είπε, αν μπορούσαμε να φθάσουμε στους πλανήτες του κοντινότερου στη Γη άστρου, του Εγγύτατου του Κενταύρου, σε απόσταση περίπου 4,5 ετών φωτός, οι οποίοι υπάρχουν ενδείξεις πως είναι φιλόξενοι για ζωή, ιδίως ο Proxima Centauri b, που εμφανίζει αρκετές ομοιότητες με το δικό μας πλανήτη.
Βέβαια, με τα σημερινά μέσα, θα χρειάζονταν τρία εκατομμύρια χρόνια για να γίνει ένα τέτοιο ταξίδι. Γι αυτό, δεν απέκλεισε ότι μια μέρα οι άνθρωποι μπορεί να ταξιδεύουν πολύ πιο γρήγορα πάνω σε μια ισχυρή ακτίνα φωτός, εκμεταλλευόμενοι τη θεωρία σχετικότητας του Αϊνστάιν.
Μιλώντας στο νορβηγικό φεστιβάλ επιστήμης και τέχνης Starmus στο Τροντχάιμ o Χόκινγκ τόνισε την ανάγκη να αναβιώσει το διαστημικό πρόγραμμα με πιο φιλόδοξους στόχους. «Η εξάπλωσή μας στο διάστημα θα αλλάξει τελείως το μέλλον της ανθρωπότητας. Ελπίζω ότι θα ενώσει τα ανταγωνιζόμενα κράτη προς ένα κοινό στόχο: να αντιμετωπίσουμε την κοινή για όλους μας πρόκληση», ανέφερε.
Όπως είπε ο Χόκινγκ, η Γη απειλείται από την κλιματική αλλαγή, την εξάντληση των φυσικών πόρων και την κατάρρευση της βιοποικιλότητας, γι' αυτό τα διαστημικά ταξίδια είναι ζωτικά, προκειμένου να διασφαλισθεί το μέλλον της ανθρωπότητας.
«Ξεμένουμε από χώρο και τα μόνα μέρη να πάμε, είναι οι άλλοι κόσμοι. Είναι καιρός πια να εξερευνήσουμε άλλα ηλιακά συστήματα. Η εξάπλωσή μας σε αυτά ίσως είναι το μόνο πράγμα που θα μας σώσει από τους εαυτούς μας. Είμαι πεπεισμένος ότι είναι αναγκαίο οι άνθρωποι να αφήσουν τη Γη» δήλωσε ο Χόκινγκ. «Δεν πρέπει να αρκούμαστε να απολαμβάνουμε το σύμπαν, από τη βολή της Γης. Η Γη απειλείται από τόσα πολλά πράγματα, που είναι δύσκολο να είμαι θετικός», πρόσθεσε.
Όπως προειδοποίησε, σε βάθος χρόνου δεν υπάρχει μέλλον για τους ανθρώπους στον πλανήτη μας, ο οποίος κάποια στιγμή μπορεί να χτυπηθεί από αστεροειδή. Τόνισε ότι η αποίκιση άλλων κόσμων πρέπει να γίνει συντονισμένα από όλα τα μεγάλα κράτη και να «ανυψώσει» συλλογικά την ανθρωπότητα. «Η αποίκιση άλλων πλανητών δεν είναι πια επιστημονική φαντασία, αλλά μπορεί να γίνει επιστημονικό γεγονός. Αν η ανθρωπότητα πρόκειται να συνεχίσει για άλλο ένα εκατομμύριο χρόνια, το μέλλον μας βρίσκεται στο να πάμε με τόλμη εκεί που κανείς άλλος δεν έχει πάει πριν. Ελπίζω για το καλύτερο. Πρέπει να ελπίζω. Δεν έχουμε άλλη επιλογή», κατέληξε.
Οι μαύρες τρύπες
Από επιστημονική άποψη, ο Χόκινγκ θα μείνει μάλλον στα χρονικά της επιστήμης, επειδή έθεσε ένα ασυνήθιστο ερώτημα: Πότε μια μαύρη τρύπα δεν είναι μαύρη; Όταν εκρήγνυται, ήταν η απάντησή του.
Το πρώτο του επιστημονικό επίτευγμα ήλθε το 1970, όταν μαζί με τον Ρότζερ Πενρόουζ εφάρμοσαν τα μαθηματικά των μαύρων οπών σε όλο το σύμπαν και έδειξαν ότι υπήρχε μια μοναδική περιοχή άπειρης καμπυλότητας στο χωροχρόνο, από όπου προέκυψε η αρχική «Μεγάλη Έκρηξη» (Μπιγκ Μπανγκ).
Το 1974 χρησιμοποίησε την κβαντική θεωρία για να δηλώσει ότι οι μαύρες τρύπες εκπέμπουν θερμότητα, άρα χάνουν ενέργεια και τελικά «πεθαίνουν», με μια πολύ αργή διαδικασία που μπορεί να χρειασθεί περισσότερα χρόνια από όλη την ηλικία του σύμπαντος. Η πρότασή του ότι οι μαύρες τρύπες εκπέμπουν ακτινοβολία με μορφή θερμότητας, πυροδότησε μια μακρά διαμάχη στην κοσμολογία. Σύμφωνα με τον Χόκινγκ, αυτό σήμαινε ότι όλες οι πληροφορίες που πέφτουν μέσα στη μαύρη τρύπα, θα χάνονται για πάντα, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με έναν από τους νόμους της κβαντικής θεωρίας, με αποτέλεσμα να έλθει σε σύγκρουση με τους περισσότερους συναδέλφους του.
Ο Χόκινγκ στη συνέχεια άλλαξε άποψη και υποστήριξε ότι οι πληροφορίες αποθηκεύονται στον ορίζοντα γεγονότων της μαύρης τρύπας και μετατρέπονται σε ακτινοβολία ξανά, η οποία εκπέμπεται από τη μαύρη τρύπα. «Παραδέχομαι ότι ίσως η απώλεια της πληροφορίας δεν συμβαίνει», φώναξε μια μέρα δυνατά με την ηλεκτρική φωνή του στους φοιτητές του μέσα σε ένα παμπ.
Το 1982 ήταν από τους πρώτους που έδειξαν ότι οι κβαντικές διακυμάνσεις οδήγησαν -μέσω της διαδικασίας του κοσμικού πληθωρισμού- στη δημιουργία και εξάπλωση των γαλαξιών στο σύμπαν.
Αν και δεν κατάφερε - ή δεν πρόλαβε- να πάρει το Νόμπελ, είχε τιμηθεί με πολλά άλλα σημαντικά βραβεία ('Αλμπερτ Αϊνστάιν, Βολφ, Κόπλεϊ κ.α.). Επίσης, αρεσκόταν να βάζει επιστημονικά στοιχήματα με άλλους φυσικούς, αν και είχε μια τάση να τα χάνει, όπως, για παράδειγμα, όταν το 2012 έχασε 100 δολάρια, επειδή είχε στοιχηματίσει ότι ποτέ δεν θα ανακαλυπτόταν το μποζόνιο του Χιγκς - το οποίο βρέθηκε στο CERN λίγο μετά!
Η αμφισβήτηση της τεχνολογίας
Αποκαλυπτικός υπήρξε ο Στίβεν Χόκινγκ σχολιάζοντας και την "τεχνολογική ανεργία", την τάση δηλαδή αυτοματοποίησης των θέσεων εργασίας που στο παρελθόν απαιτούσαν την ανθρώπινη παρουσία. Αυτό σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις θα συμβεί καθώς στο μέλλον τα ρομπότ θα γίνονται όλο και φθηνότερα και καλύτερα, παίρνοντας θέσεις εργασίας από τους ανθρώπους.
Ο διάσημος αστροφυσικός όταν ρωτήθηκε για το θέμα σε Reddit Ask Me everything απάντησε ότι κανονικά σε ένα τέτοιο σενάριο θα πρέπει να περιμένουμε όχι την ευημερία, αλλά μια δραματική οικονομική ανισότητα στο μέλλον.
«Εάν οι μηχανές παράγουν ό, τι χρειαζόμαστε, το αποτέλεσμα θα εξαρτηθεί από το πώς τα πράγματα είναι κατανεμημένα» είπε ο Χόκινγκ. «Ο καθένας θα μπορούσε να απολαύσει μια πολυτελή ζωή αν ο πλούτος που θα παρήγαγαν οι μηχανές μοιραζόταν ή περισσότεροι άνθρωποι θα κατέληγαν σε μια οικτρή φτώχεια αν οι ιδιοκτήτες των μηχανών συνασπιστούν επιτυχώς εναντίον της αναδιανομής του πλούτου. Μέχρι στιγμής, η τάση φαίνεται να είναι προς τη δεύτερη επιλογή, και η τεχνολογία να αυξάνει συνεχώς την ανισότητα».
Ο επιστήμονας, που έχει κάνει συχνά δυσοίωνες προβλέψεις για τη μοίρα του πλανήτη και των ανθρώπων, έχει προειδοποιήσει επίσης ότι η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να σηματοδοτήσει το τέλος της ανθρωπότητας.
Ένα άρθρο κληρονομιά για την τωρινή ιστορία μας
Όταν ο Χόκινγκ αποφάσισε το καλοκαίρι να γράψει για τη σημασία του Brexit και την εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, στη βρετανική Guardian χρειάστηκαν μόλις λίγες ώρες για να γίνει viral το κείμενό του λέγοντας ότι «βρισκόμαστε στην πιο επικίνδυνη στιγμή στην εξέλιξη της ανθρωπότητας».
Είχε πει ότι δεν μπορούμε να αγνοούμε την ανισότητα που υπάρχει στον κόσμο, καθώς «τώρα έχουμε την τεχνολογία για να καταστρέψουμε τον πλανήτη στον οποίο ζούμε, αλλά δεν έχουμε αναπτύξει ακόμη την ικανότητα να δραπετεύσουμε από αυτόν». «Πρέπει να εργαστούμε από κοινού για να τον προστατεύσουμε» και για να γίνει αυτό «θα πρέπει να γκρεμίσουμε, όχι να υψώσουμε, εμπόδια εντός και μεταξύ των εθνών. Αν θέλουμε να έχουμε μία πιθανότητα να το κάνουμε αυτό, οι ηγέτες του κόσμου θα πρέπει να αναγνωρίσουν ότι έχουν αποτύχει και ότι έχουν απογοητεύσει τους πολλούς».
Το είδος μας πρέπει να εργαστεί από κοινού. Αντιμετωπίζουμε φοβερές περιβαλλοντικές προκλήσεις: την κλιματική αλλαγή, την παραγωγή τροφίμων, τον υπερπληθυσμό, το ξεκλήρισμα άλλων ειδών, τις επιδημίες, την μόλυνση των ωκεανών.
Ολόκληρο το άρθρο του στη Guardian:
«Ως ένας θεωρητικός φυσικός που μένει στο Cambridge, έχω ζήσει τη ζωή μου μέσα σε μία φούσκα εξαιρετικών προνομίων. Το Cambridge είναι μια ασυνήθιστη πόλη, με επίκεντρο ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Μέσα σε αυτή την πόλη, η επιστημονική κοινότητα, της οποίας έγινα μέλος στα 20 μου, είναι ακόμη πιο κλειστή.
Και μέσα σε αυτή την επιστημονική κοινότητα, η μικρή ομάδα των διεθνών θεωρητικών φυσικών, με τους οποίους έχω περάσει την εργασιακή μου ζωή, μπορεί μερικές φορές να μπαίνει στον πειρασμό να θεωρεί τον εαυτό της ως κορυφή. Επιπλέον, με τη διασημότητα που έχει έρθει με τα βιβλία μου, και την απομόνωση που επιβάλλει η ασθένειά μου, νιώθω σαν ο "γυάλινος πύργος" μου να γίνεται όλο και πιο ψηλός.
Έτσι, η πρόσφατη προφανής απόρριψη των ελίτ στην Αμερική και τη Βρετανία σίγουρα στοχεύουν και σε μένα, όσο και σε οποιονδήποτε άλλο. Ό,τι και αν πιστεύουμε για την απόφαση του βρετανικού εκλογικού σώματος να απορρίψει τη συμμετοχή του στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την απόφαση του αμερικανικού κόσμου να αποδεχτεί τον Ντόναλντ Τραμπ ως τον επόμενο πρόεδρό του, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία στο μυαλό των σχολιαστών ότι αυτό αποτέλεσε μια κραυγή οργής από τους ανθρώπους που ένιωσαν ότι είχαν εγκαταλειφθεί από τους ηγέτες τους.
Ήταν, όλοι φαίνεται να συμφωνούν, η στιγμή που οι ξεχασμένοι μίλησαν, βρίσκοντας τις φωνές τους για να απορρίψουν τις συμβουλές και την καθοδήγηση των εμπειρογνωμόνων και την ελίτ.
Δεδομένου ότι σήμερα υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι με ένα τηλέφωνο, από ό,τι με πρόσβαση σε καθαρό νερό στην υποσαχάρια Αφρική, αυτό θα σημαίνει σύντομα ότι σχεδόν όλοι στον όλο και πιο γεμάτο πλανήτη μας, δεν θα είναι σε θέση να ξεφύγουν από την ανισότητα.
Δεν αποτελώ εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα. Είχα προειδοποιήσει πριν από τη ψηφοφορία για το Brexit, ότι θα βλάψει την επιστημονική έρευνα στη Βρετανία, ότι μία ψήφος για αποχώρηση θα είναι ένα βήμα προς τα πίσω, και το εκλογικό σώμα -ή τουλάχιστον ένα αρκετά σημαντικό ποσοστό του- δεν έδωσε περισσότερη σημασία σε μένα από ό,τι σε οποιονδήποτε από τους άλλους πολιτικούς ηγέτες, συνδικαλιστές, καλλιτέχνες, επιστήμονες, επιχειρηματίες και προσωπικότητες, όλοι οι οποίοι έδωσαν την ίδια συμβουλή που αγνοήθηκε στην υπόλοιπη χώρα.
Αυτό που έχει σημασία τώρα, πολύ περισσότερο από τις επιλογές που γίνονται από αυτά τα δύο εκλογικά σώματα, είναι το πώς αντιδρούν οι ελίτ. Πρέπει εμείς, με τη σειρά μας, να απορρίψουμε αυτές τις ψηφοφορίες ως ξεσπάσματα άξεστου λαϊκισμού που δεν λαμβάνουν υπόψη τα γεγονότα, και να προσπαθήσουμε να παρακάμψουμε ή να περιορίσουμε τις επιλογές που εκπροσωπούν; Θα έλεγα ότι αυτό θα ήταν ένα τρομερό λάθος.
Οι ανησυχίες που υποβόσκουν κάτω από αυτές τις ψήφους για τις οικονομικές συνέπειες της παγκοσμιοποίησης και την επιτάχυνση της τεχνολογικής αλλαγής, είναι απολύτως κατανοητές. Η αυτοματοποίηση των εργοστασίων έχει ήδη αποδεκατίσει θέσεις εργασίας στην παραδοσιακή βιομηχανία, και η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης είναι πιθανό να επεκτείνει αυτή την καταστροφή θέσεων εργασίας στις μεσαίες τάξεις, με μόνο τις θέσεις μεγαλύτερης ευθύνης, εποπτείας ή τις πιο δημιουργικές να απομένουν.
Αυτό με τη σειρά του, θα επιταχύνει την ήδη διευρυνόμενη οικονομική ανισότητα σε όλο τον κόσμο. Το διαδίκτυο και οι πλατφόρμες που αυτό υποστηρίζει, επιτρέπουν σε πολύ μικρές ομάδες ή μεμονωμένα άτομα να βγάλουν τεράστια κέρδη, ενώ απασχολούν πολύ λίγους ανθρώπους. Αυτό είναι αναπόφευκτο, είναι πρόοδος, αλλά είναι επίσης κοινωνικά καταστροφικό.
Πρέπει να το θέσουμε αυτό δίπλα στην οικονομική κατάρρευση, η οποία έκανε τον κόσμο να συνειδητοποιήσει ότι πολύ λίγα άτομα που εργάζονται στον χρηματοπιστωτικό τομέα μπορούν να συσσωρεύσουν τεράστιες αμοιβές και ότι εμείς οι υπόλοιποι εγγυόμαστε αυτή την επιτυχία και σηκώνουμε τον λογαριασμό όταν η απληστία τους μας παρασύρει. Έτσι, γενικά, ζούμε σε έναν κόσμο της διεύρυνσης, όχι της μείωσης, της οικονομικής ανισότητας, όπου πολλοί άνθρωποι μπορούν να δουν όχι μόνο το βιοτικό τους επίπεδο, αλλά ακόμα και την ικανότητά τους να κερδίζουν τα προς το ζην να εξαφανίζεται. Δεν είναι να απορεί κανείς τότε για το ότι ψάχνουν για μια νέα συμφωνία (new deal), την οποία ο Τραμπ και το Brexit μπορεί να εμφανίστηκαν να αντιπροσωπεύουν.
Επίσης, ισχύει ότι μια άλλη ακούσια συνέπεια της παγκόσμιας εξάπλωσης του διαδικτύου και των social media είναι ότι η σκληρή φύση αυτών των ανισοτήτων είναι πολύ πιο εμφανής από ό,τι ήταν στο παρελθόν. Για μένα, η ικανότητα να χρησιμοποιώ την τεχνολογία για να επικοινωνώ υπήρξε μια απελευθερωτική και θετική εμπειρία. Χωρίς αυτή, δεν θα ήμουν σε θέση να συνεχίσω να εργάζομαι τα προηγούμενα χρόνια.
Αλλά αυτό σημαίνει επίσης ότι οι ζωές των πλουσιότερων ανθρώπων στις πλέον ευημερούσες περιοχές του κόσμου είναι οδυνηρά ορατές σε όποιον, όσο φτωχός και αν είναι, έχει πρόσβαση σε ένα τηλέφωνο. Και δεδομένου ότι σήμερα υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι με ένα τηλέφωνο, από ό,τι με πρόσβαση σε καθαρό νερό στην υποσαχάρια Αφρική, αυτό θα σημαίνει σύντομα ότι σχεδόν όλοι στον όλο και πιο γεμάτο πλανήτη μας, δεν θα είναι σε θέση να ξεφύγουν από την ανισότητα.
Οι συνέπειες αυτού είναι οφθαλμοφανείς: ο φτωχός αγροτικός πληθυσμός συρρέει στις πόλεις, σε παραγκουπόλεις, καθοδηγούμενος από την ελπίδα. Και τότε συχνά, διαπιστώνοντας ότι η νιρβάνα του Instagram δεν είναι διαθέσιμη εκεί, την αναζητούν στο εξωτερικό, προσχωρώντας στον όλο και μεγαλύτερο αριθμό οικονομικών μεταναστών σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής. Αυτοί οι μετανάστες με τη σειρά τους, θέτουν νέες απαιτήσεις σχετικά με τις υποδομές και τις οικονομίες των χωρών στις οποίες φτάνουν, υπονομεύοντας την ανεκτικότητα και τροφοδοτώντας περαιτέρω τον πολιτικό λαϊκισμό.
Για μένα, η πραγματικά ανησυχητική διάσταση όλου αυτού είναι ότι τώρα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά στην ιστορία μας, το είδος μας πρέπει να εργαστεί από κοινού. Αντιμετωπίζουμε φοβερές περιβαλλοντικές προκλήσεις: την κλιματική αλλαγή, την παραγωγή τροφίμων, τον υπερπληθυσμό, το ξεκλήρισμα άλλων ειδών, τις επιδημίες, την μόλυνση των ωκεανών.
Οι ηγέτες του κόσμου θα πρέπει να αναγνωρίσουν ότι έχουν αποτύχει και ότι έχουν απογοητεύσει τους πολλούς. Με τους πόρους να συγκεντρώνονται όλο και περισσότερο στα χέρια των λίγων, θα πρέπει να μάθουμε να μοιραζόμαστε πολύ περισσότερα από ό,τι μοιραζόμαστε σήμερα.
Όλα αυτά μαζί, είναι μια υπενθύμιση ότι βρισκόμαστε στην πιο επικίνδυνη στιγμή στην εξέλιξη της ανθρωπότητας. Τώρα έχουμε την τεχνολογία για να καταστρέψουμε τον πλανήτη στον οποίο ζούμε, αλλά δεν έχουμε αναπτύξει ακόμη την ικανότητα να δραπετεύσουμε από αυτόν. Ίσως σε μερικές εκατοντάδες χρόνια, θα έχουμε δημιουργήσει ανθρώπινες αποικίες ανάμεσα στα αστέρια, αλλά τώρα έχουμε μόνο έναν πλανήτη, και πρέπει να εργαστούμε από κοινού για να τον προστατεύσουμε.
Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να γκρεμίσουμε, όχι να υψώσουμε, εμπόδια εντός και μεταξύ των εθνών. Αν θέλουμε να έχουμε μία πιθανότητα να το κάνουμε αυτό, οι ηγέτες του κόσμου θα πρέπει να αναγνωρίσουν ότι έχουν αποτύχει και ότι έχουν απογοητεύσει τους πολλούς. Με τους πόρους να συγκεντρώνονται όλο και περισσότερο στα χέρια των λίγων, θα πρέπει να μάθουμε να μοιραζόμαστε πολύ περισσότερα από ό,τι μοιραζόμαστε σήμερα.
Με όχι μόνο θέσεις εργασίας, αλλά ολόκληρες βιομηχανίες να εξαφανίζονται, πρέπει να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να επανεκπαιδευτούν για ένα νέο κόσμο και να τους υποστηρίξουμε οικονομικά ενόσω το πράττουν. Αν οι κοινότητες και οι οικονομίες δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τα τρέχοντα επίπεδα της μετανάστευσης, πρέπει να κάνουμε περισσότερα για να ενθαρρύνουμε την παγκόσμια ανάπτυξη, καθώς αυτός είναι ο μόνος τρόπος που τα εκατομμύρια μεταναστών θα πειστούν να αναζητήσουν το μέλλον τους στην πατρίδα τους.
Μπορούμε να το κάνουμε, είμαι ένας μεγάλος οπτιμιστής για το είδος μου. Αλλά αυτό θα απαιτήσει από τις ελίτ, από το Λονδίνο μέχρι το Χάρβαρντ, από το Cambridge μέχρι το Χόλιγουντ, να μάθουν τα μαθήματα του περασμένου έτους. Να μάθουν, πάνω απ 'όλα, το μέτρο της ταπεινοφροσύνης.»
σχόλια