Υπάρχει ένα σημείο στο "Leaving Neverland" που σου επιτρέπει να πιστέψεις ότι ο Μάικλ Τζάκσον – ο οποίος στο περιβόητο ντοκιμαντέρ παρουσιάζεται συνολικά σαν τέρας – είχε στιγμές αυτογνωσίας ή ακόμα και ενοχής. Είναι όταν ο Γουέιντ Ρόμπσον, το ένα από τα δύο θύματα που αφηγούνται τη ζωή μαζί του ως παιδιά στην ταινία, θυμάται μια νύχτα που ξύπνησε απότομα και τον είδε να κάθεται σε μια γωνιά του δωματίου και να κλαίει.
Όταν ο μικρός τον ρώτησε τι έχει, ο Μάικλ Τζάκσον του είπε ότι ήταν πολύ στενοχωρημένος επειδή ο Γουέιντ έπρεπε να επιστρέψει πίσω στην Αυστραλία την επόμενη μέρα. Ήταν μια στιγμή μόνο, στη διάρκεια όμως της μακράς δημόσιας ζωής του, υπήρχαν πολλές ενδείξεις ότι σε κάποιο επίπεδο, αναμετριόταν συχνά με τους τρόμους των υποτιθέμενων πράξεων που διέπραττε κατ' ιδίαν.
Τα παιδικά του χρόνια σημαδεύτηκαν από τον τρόμο που εκπροσωπούσε ο πατέρας του. Είχε δηλώσει κάποτε ότι ακόμα και η θέα αυτού του ανθρώπου ήταν ικανή να του προκαλέσει εμετό και ότι ο Τζο Τζάκσον έδερνε αλύπητα τα παιδιά του με ζωστήρες ακόμα και με το παραμικρό λάθος κατά τις πρόβες των τραγουδιών τους.
Η τέχνη του Μάικλ Τζάκσον είναι σημαντική. Είναι σημαντική όχι για κοινωνικοπολιτικούς λόγους, ούτε για τις προεκτάσεις της όσον αφορά φυλετικά ζητήματα στην Αμερική. Είναι σημαντική για τον απλούστατο λόγο ότι, αποτελεί, με κάθε έννοια, την αποκάλυψη ενός μοναδικού χαρίσματος.
Η αδελφή του, Λατόγια, είχε κατηγορήσει στο παρελθόν τον πατέρα της ότι την είχε κακοποιήσει σεξουαλικά κατά την πρώιμη εφηβεία της, γεγονός που διαψεύδεται κατηγορηματικά από τα μέλη της οικογένειας, όπως άλλωστε και οι κατηγορίες που αποδίδονται εναντίον του Μάικλ Τζάκσον στο ντοκιμαντέρ. (Η οικογένεια επίσης έχει καταθέσει αγωγή αποζημίωσης ύψους 100 εκατομμυρίων δολαρίων εναντίον του καναλιού HBO, με την αιτιολογία της παραβίασης συμφωνίας μη δυσφήμησης).
Ένα από τα πιο διάσημα τραγούδια του Μάικλ Τζάκσον, το "Man in the Mirror", αναμετριέται στους στίχους του με ενοχικά σύνδρομα - "I'm starting with the man in the mirror/I'm asking him to change his ways" [Ξεκινάω από τον άντρα στον καθρέφτη / του ζητάω να αλλάξει τους τρόπους του] – ενώ στο γνωστό βίντεο του "Thriller" υποδύεται έναν δειλό νεαρό που τις νύχτες μεταμορφώνεται σε τέρας.
Ίσως, κάπου ενδόμυχα, καθώς είχε προχωρήσει στις σχέσεις του με μικρά αγόρια, δοκίμαζε το κοινό, περιμένοντας μια λυτρωτική τιμωρία που δεν ήλθε ποτέ. Οι πλαστικές του επεμβάσεις μοιάζουν εκ των υστέρων σαν πράξεις αυτο-ακύρωσης, και τελικά, ο μόνος τρόπος για να επιβληθεί στις βασανιστικές νύχτες ήταν να καλέσει τον γιατρό να του χαρίσει ναρκωτική αναισθησία.
Παρ' όλα αυτά, είχε τη δυνατότητα ή το χάρισμα να αναδύει από μέσα του μια δύναμη που μόνο ως μεγάλη τέχνη μπορεί να χαρακτηριστεί. Και μόνο ο χορός του Μάικλ Τζάκσον μοιάζει να μην προέρχεται από κοινό θνητό με τον τρόπο που συνδυάζει την αεικίνητη ορμή του Τζέιμς Μπράουν, την ακρίβεια του Φρεντ Αστέρ, και κάποιο άλλο στοιχείο που υφίσταται σε ένα πεδίο πέρα από την επιρροή, το ταλέντο ή οτιδήποτε άλλο μπορούμε να ισχυριστούμε ότι αναγνωρίζουμε όταν το βλέπουμε. Πρόκειται για το χάρισμα προσωποποιημένο.
Και κάπου εδώ τίθεται ξανά επιτακτικό το αρχαίο ερώτημα: Ποιο ηθικό στίγμα μας αναλογεί αν δεν μπορούμε να αποχωριστούμε την τέχνη ενός τέρατος. Η απάντηση είναι: κανένα.
Όπως είχε γράψει ο Τ.Σ. Έλιοτ στο δοκίμιό του «Η παράδοση και το ατομικό ταλέντο», «όσο πιο τέλειος είναι ο καλλιτέχνης, τόσο περισσότερο διαχωρίζεται εντός του ο άνθρωπος που υποφέρει και το μυαλό που δημιουργεί».
Η τέχνη του Μάικλ Τζάκσον είναι σημαντική. Είναι σημαντική όχι για κοινωνικοπολιτικούς λόγους, ούτε για τις προεκτάσεις της όσον αφορά φυλετικά ζητήματα στην Αμερική. Είναι σημαντική για τον απλούστατο λόγο ότι, αποτελεί, με κάθε έννοια, την αποκάλυψη ενός μοναδικού χαρίσματος.
Μπορεί κανείς να σβήσει τον ίδιο τον Πικάσο για τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόταν στις γυναίκες. Μπορεί όμως να σβήσει την «Γκουέρνικα»; Η τέχνη δεν είναι κάτι αποσπασματικό ούτε υφίσταται ως ηθικό απόσταγμα του δημιουργού της. Αν επιχειρήσεις να αποστασιοποιηθείς με τέτοιο τρόπο από οποιαδήποτε μορφή τέχνης – ακόμα και από την τέχνη που δημιουργείται με στόχο την μαζική ψυχαγωγία – θα αποστασιοποιηθείς από την τέχνη στο σύνολό της.
Με στοιχεία από το The Atlantic
σχόλια