Από την Αλβανία στην Ελλάδα: Το ιστορικό φωτορεπορτάζ του Σπύρου Στάβερη

Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
0

Τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας οργανώνουν ένα δεκαήμερο Φεστιβάλ Ιστορίας. Το Σάββατο 11 Φεβρουαρίου, στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων, στο Πάρκο Ελευθερίας (πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ, στάση Μέγαρο Μουσικής), θα πραγματοποιηθεί η εκδήλωση «Κοιτώντας τις φωτογραφίες των γονιών μου: 30 χρόνια αλβανικής μετανάστευσης».

Το 1991 ο Σπύρος Στάβερης κατέγραψε σε ένα ιστορικό φωτορεπορτάζ τη μεγάλη φυγή και την είσοδο στην Ελλάδα μεταναστών και μεταναστριών από την Αλβανία και με την αφορμή της εκδήλωσης θα συζητήσει σχετικά με το μεταναστευτικό βίωμα με άτομα από την αλβανική κοινότητα. Τι βλέπουν στις φωτογραφίες αυτές, τριάντα χρόνια μετά;

Τη μεθεπομένη της Πρωτοχρονιάς του 1991 ο Σπύρος Στάβερης και ο Άρης Δαβαράκης, για λογαριασμό του περιοδικού «ΕΝΑ», έφτασαν στις μικρές κοινότητες Τσαμαντά και Δελβινάκι, Παγωγιανή και Φιλιάτες, εκεί όπου είχαν φτάσει μετά από δέκα και δεκαπέντε ώρες πεζοπορίας μέσα στο χιόνι οι πρώτοι πρόσφυγες.

Είχαν ξεκινήσει την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, όταν άρχισαν να ακούγονται φήμες ότι η Ελλάδα θα έκλεινε τα σύνορα με την Αλβανία. Οι νεαροί τότε άντρες πήραν μια γεύση φιλοξενίας, όταν στήθηκαν συσσίτια γι' αυτούς και βρέθηκε μέρος να κοιμηθούν, κουβέρτες, τσιγάρα και κάποιο χαρτζιλίκι. 

«Πήγαμε με ένα ταξί μέχρι τα σύνορα, στα χωριά που ήταν κοντά, και είδαμε όλον αυτόν τον κόσμο. Ήταν χαρούμενοι, αυτό το θυμάμαι καλά, έφευγαν έτσι, χωρίς κάτι, χωρίς προετοιμασία, χωρίς αλλαξιά, σαν σε μια εκδρομή χωρίς αύριο», θυμάται ο Σπύρος Στάβερης

«Οι Βορειοπειρώτες φυγάδες που πέρασαν τα σύνορα και άφησαν πίσω τους για πάντα τον εφιάλτη του Χότζα και του Αλία είναι φτωχοί, πεινασμένοι, αλλά γεμάτοι ελπίδα και όνειρα. Και δεν επιστρέφουν πίσω ό,τι και να τους λένε οι επίσημοι άρχοντες της μητέρας πατρίδας. Προχωράνε μπροστά και χαμογελάνε», γράφει η λεζάντα μίας από τις φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν.

«Πήγαμε με ένα ταξί μέχρι τα σύνορα, στα χωριά που ήταν κοντά, και είδαμε όλον αυτόν τον κόσμο. Ήταν χαρούμενοι, αυτό το θυμάμαι καλά, έφευγαν έτσι, χωρίς κάτι, χωρίς προετοιμασία, χωρίς αλλαξιά, σαν σε μια εκδρομή χωρίς αύριο», θυμάται ο Σπύρος Στάβερης.

Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Οι Βορειοπειρώτες φυγάδες που πέρασαν τα σύνορα και άφησαν πίσω τους για πάντα τον εφιάλτη του Χότζα και του Αλία είναι φτωχοί, πεινασμένοι, αλλά γεμάτοι ελπίδα και όνειρα. Φωτο: Σπύρος Στάβερης

«Ήταν νέα παιδιά κυρίως αγόρια που κάνανε τη διαδρομή αυτή και δεν είχαν πρόβλημα, κανένας δεν τους σταματούσε, ανακάλυπταν έναν κόσμο που δεν ήξεραν καθόλου, ήταν το πρώτο κύμα. Τους επισκεφθήκαμε και σε κάποια υπνωτήρια, αν μπορώ να τα πω έτσι, πρόχειρα καταλύματα που είχαν φτιάξει οι κοινότητες, που τους βοήθησαν και με φαγητό, ρούχα, κουβέρτες, και στα καφενεία. Υπάρχουν άτομα που έχουν αναγνωρίσει συγγενείς τους σε αυτές τις φωτογραφίες. Ίσως κάποιοι που θα έρθουν στη συζήτηση έχουν αναγνωρίσει δικούς τους.».

Τον Δεκέμβριο του 1990, σύμφωνα με τα στοιχεία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Ραμίζ Αλία, ο τελευταίος κομμουνιστής ηγέτης της Αλβανίας, έχοντας κλονιστεί από μεγάλες φοιτητικές διαδηλώσεις, απεργίες και την έξοδο χιλιάδων Αλβανών προς την Ιταλία και την Ελλάδα, και με τον φόβο ενδεχόμενης βίαιης ανατροπής, ενέδωσε στο λαϊκό αίτημα για πολιτικό πλουραλισμό και για ένα πολυκομματικό σύστημα. Το καθεστώς έπνεε τα λοίσθια, αλλά ήταν σκληρό, βίαιο, ένα απέραντο στρατόπεδο περίπου τριών εκατομμυρίων εγκλείστων, φρουρούμενο και με ηλεκτροφόρα συρματοπλέγματα, με τα σύνορα ερμητικά κλειστά.

Η φυγή αυτή χωρίς προετοιμασία των νέων, παράτολμων πρώτων προσφύγων στη χώρα μας ήταν ένα άλμα στην ελευθερία γι' αυτούς και η απαρχή του σύγχρονου μεταναστευτικού ζητήματος. Οι Βορειοηπειρώτες που είχαν υποστεί τη βία και τις διώξεις του αλβανικού κράτους κατέφυγαν στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 1991, ενώ ένα μεγάλο κύμα οικονομικών μεταναστών ακολούθησε από το 1991 και μετά.

Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης
Στάβερης Βορειοηπειρώτες Facebook Twitter
Φωτο: Σπύρος Στάβερης


Η εκδήλωση γίνεται στο πλαίσιο του Αρχείου Αλβανικής Μετανάστευσης, του νέου πρότζεκτ των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας - Contemporary Social History Archives, σε συνεργασία με την Πρωτοβουλία για τις Δημόσιες Ανθρωπιστικές Επιστήμες Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (SNFPHI), στο Πανεπιστήμιο Columbia.

Συζητούν: Σπύρος Στάβερης (φωτογράφος), Πάτυ Βαρδάμη (θεωρητικός κριτικών σπουδών και τέχνης), Κωστής Καρπόζηλος (ΑΣΚΙ), Ιλιρίντα Μουσαράι (συντονίστρια Αρχείου Αλβανικής Μετανάστευσης, ΑΣΚΙ), Μαρλένο Νίκα (καλλιτέχνης-ακτιβιστής), Άννα Νίνη (δημοσιογράφος), Ερβίν Σέχου (κοινωνικός επιστήμονας-ακτιβιστής)

Η εκδήλωση θα μεταδοθεί ζωντανά 
εδώ.

Αρχαιολογία & Ιστορία
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αλβανοί στην Ελλάδα, τότε και τώρα: Όσα άλλαξαν στη ζωή τους από το '97 και μετά

Ελλάδα / Αλβανοί στην Ελλάδα, τότε και τώρα: Όσα άλλαξαν στη ζωή τους από το '97 και μετά

Πώς ζει σήμερα η αλβανική κοινότητα; Τι πραγματικά πιστεύει για τις ελληνοαλβανικές εκκρεμότητες και εντάσεις; Γιατί μέχρι σήμερα το «Αλβανός» ισοδυναμεί με βρισιά; Τι στ' αλήθεια νιώθουν για τους Έλληνες;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ένας Αλβανός «λάθρο» εξομολογείται

Ο ελληνικός ρατσισμός / Ένας Αλβανός «λάθρο» εξομολογείται

Η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα και το αντίκτυπό της σε Έλληνες κι Αλβανούς μέσα από τη συγκινητική αυτοβιογραφία του Φατός Ρόσα «Εγώ, ο Λαθρομετανάστης» (εκδ. Ελεύθερος Τύπος), μια μαρτυρία δυνατή που καθηλώνει με την παραστατικότητα, την αμεσότητα και την ευστοχία της
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ελσόν Ζγκούρη δεν είναι μόνο ένας ενδιαφέρων νέος λογοτέχνης αλλά και ένας όμορφος άνθρωπος

Βιβλίο / Ελσόν Ζγκούρη: «Δεν θέλω πια να "απολογούμαι" για το αλβανικό μου όνομα»

Η λογοτεχνία, η πολιτική, το μεταναστευτικό, οι διακρίσεις, τα τραυματικά βιώματα αλλά και η δύναμη της φιλίας και της αλληλεγγύης σε μια «εκ βαθέων» συζήτηση με τον συγγραφέα του βιβλίου «όλες οι γάτες είναι όμορφες».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η μυθιστορηματική ιστορία της οικογένειας Ζιλιερόν που συνδέθηκε με την ελληνική αρχαιολογία όσο καμία

Ηχητικά Άρθρα / Η μυθιστορηματική ιστορία της οικογένειας Ζιλιερόν που συνδέθηκε με την ελληνική αρχαιολογία όσο καμία

Ποιοι ήταν οι Ζιλιερόν και πώς βρέθηκαν στην Ελλάδα; Γιατί υπήρξε καθοριστική η σχέση του Ε. Ζιλιερόν με τον Ε. Σλήμαν; Πώς κλήθηκε να συνεργαστεί με τον Άθρουρ στις ανασκαφές της Κνωσού; Ποια είναι η συνδρομή των καλλιτεχνών Ζιλιερόν στην ελληνική αρχαιολογία; Και τι ακριβώς είναι το «αρχείο Ζιλιερόν»;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η ιδιότυπα μητριαρχική κοινωνία του Θριασίου πεδίου

Ιστορία μιας πόλης / Η ιδιότυπα μητριαρχική κοινωνία του Θριάσιου Πεδίου

Από την αρχαιότητα το Θριάσιο πεδίο συνδέεται με δύο εξέχουσες γυναικείες θεότητες: τη Δήμητρα και την Κόρη, την Περσεφόνη. Τι συμβαίνει όμως κατά τα υστερότερα χρόνια στην περιοχή; Πόσο μητριαρχική τελικά υπήρξε η τοπική κοινωνία; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Παναγιώτη Πέστροβα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Άγαλμα που ανακαλύφθηκε στον τάφο της Κλεοπάτρας αποκαλύπτει το πραγματικό της πρόσωπο

Αρχαιολογία & Ιστορία / Άγαλμα που ανακαλύφθηκε σε αιγυπτιακό ναό αποκαλύπτει το πραγματικό πρόσωπο της Κλεοπάτρας

Ορισμένοι αρχαιολόγοι διαφωνούν, σημειώνοντας ότι τα χαρακτηριστικά του προσώπου διαφέρουν σημαντικά από τις γνωστές απεικονίσεις της Κλεοπάτρας
THE LIFO TEAM
Παναγία των Παρισίων: Οι αρχαιολογικοί θησαυροί που έφερε στο «φως» η ανασκαφή

Αρχαιολογία & Ιστορία / Παναγία των Παρισίων: Οι αρχαιολογικοί θησαυροί που έφερε στο φως η ανασκαφή

Βρέθηκαν περίπου 1.035 θραύσματα ιστορικών έργων τέχνης, συμπεριλαμβανομένων ευρημάτων από ασβεστολιθικά αγάλματα, τμήματα μεσαιωνικού χώρου λατρείας (jubé) και μιας σαρκοφάγου που αποδίδεται στον Αναγεννησιακό ποιητή Ζοακίμ ντυ Μπελαί
THE LIFO TEAM
Μια μεγάλη έκθεση για τους παραμυθένιους Δρόμους του Μεταξιού

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μια μεγάλη έκθεση για τους παραμυθένιους Δρόμους του Μεταξιού

Η έκθεση «Silk Roads» στο Βρετανικό Μουσείο αφηγείται μια ιστορία σύνδεσης πολιτισμών και ηπείρων, αιώνες πριν από τον παγκοσμιοποιημένο κόσμο που γνωρίζουμε σήμερα.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι σιωπηλές «Κυκλαδίτισσες» στη μεγαλύτερη έκθεση για τον κυκλαδικό πολιτισμό

Αρχαιολογία & Ιστορία / Οι σιωπηλές «Κυκλαδίτισσες» στη μεγαλύτερη έκθεση για τον κυκλαδικό πολιτισμό

Με πολύτιμα και άγνωστα αντικείμενα από όλο το Αιγαίο η νέα έκθεση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης επιχειρεί να ερμηνεύσει το παρελθόν όλου του Αρχιπελάγους μέσα από τα μάτια των γυναικών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Ακαδημία Πλάτωνος και η καθημερινότητα των Αθηναίων στους «Σκοτεινούς αιώνες»

Ιστορία μιας πόλης / Η Ακαδημία Πλάτωνος και η καθημερινότητα των Αθηναίων στους «Σκοτεινούς Αιώνες»

Ποια είναι τα νέα αρχαιολογικά δεδομένα για την Αθήνα κατά την Εποχή του Σιδήρου; Η αρχαιολόγος Αλεξάνδρα Αλεξανδρίδου μιλά για τα ευρήματα -ταφικά έθιμα, πήλινα αγγεία και αρχαιολογικά στοιχεία- που αποκαλύπτουν κάποιες ιδιαίτερες προτιμήσεις των κατοίκων της Ακαδημίας.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Εικόνες των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ αποκαλύπτουν στους αρχαιολόγους τον τόπο ιστορικής μάχης στο Ιράκ

Αρχαιολογία & Ιστορία / Εικόνες των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ αποκαλύπτουν στους αρχαιολόγους τον τόπο ιστορικής μάχης στο Ιράκ

Αρχαιολόγοι από τη Βρετανία και το Ιράκ πιστεύουν ότι είναι ο τόπος μιας μάχης του έβδομου αιώνα που έγινε καθοριστική για τη διάδοση του Ισλάμ
THE LIFO TEAM
Κόλιν Ρένφριου, ο «λόρδος» της Κέρου

Απώλειες / Κόλιν Ρένφριου (1937-2024): Ο «λόρδος» της Κέρου

Αποδήμησε χθες ένας από τους πλέον επιφανείς αρχαιολόγους που στην Ελλάδα έγινε περισσότερο γνωστός για τις ανασκαφές του στην Κέρο και στο Δασκαλιό και για τη συμβολή του στη λύση του «μυστηρίου» που κάλυπτε για δεκαετίες τα ευρήματα των θέσεων αυτών.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Μικρά Ασία: Η πηγή στην αρχαιοελληνική Πέργη έχει ξανά νερό μετά από 1.800 χρόνια

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μικρά Ασία: Η πηγή στην αρχαιοελληνική Πέργη έχει ξανά νερό μετά από 1.800 χρόνια

Η κρήνη της Πέργης φέρνει νερό από τον κοντινό ποταμό Κέστρο στην Παμφυλία της Μικράς Ασίας - Τα σχέδια των Τούρκων αρχαιολόγων για πλήρη αποκατάστασή της
ΠΕΤΡΟΣ ΚΡΑΝΙΑΣ