Έφτασε και πάλι η ώρα για το καθιερωμένο ραντεβού των Αθηναίων σινεφίλ με το μεγαλύτερο κινηματογραφικό φεστιβάλ της πόλης. Από τις 27 Σεπτεμβρίου ως τις 9 Οκτωβρίου το κοινό θα δει σε πανελλήνια πρεμιέρα μερικές από τις μεγαλύτερες ταινίες της χρονιάς, θα ανακαλύψει διαμαντάκια από όλο τον κόσμο, θα έρθει σε επαφή με φιλμικούς θησαυρούς του παρελθόντος, θα χορέψει στους ρυθμούς των τίτλων που απαρτίζουν το μουσικό τμήμα και θα ανοίξει πυρωμένες σινεφιλικές συζητήσεις στα μπαρ δίπλα στους κινηματογράφους που θα φιλοξενήσουν τις προβολές. Φέτος οι προβολές θα πραγματοποιηθούν στις αίθουσες Δαναός Ι & ΙΙ, Ιντεάλ, Άστορ, Άστυ, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Παλλάς και Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.
Επειδή, όπως συνηθίζεται, το πρόγραμμα είναι πληθωρικό, για να σας βοηθήσουμε να βρείτε τον δρόμο σας ανάμεσα στους δεκάδες τίτλους που θα προβληθούν κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ, ετοιμάσαμε έναν οδηγό επιβίωσης, με προτάσεις από τις ταινίες που επέλεξαν οι άνθρωποι της διοργάνωσης.
Ταινίες Έναρξης και Ταινία Λήξης
Θα προσέξατε ότι ο τίτλος της ενότητας είναι «Ταινίες» και όχι «Ταινία Έναρξης». Ναι, φέτος το φεστιβάλ θα πρωτοτυπήσει και για την επίσημη πρεμιέρα του έχει ετοιμάσει ένα ρομαντικό double bill. Το Strange way of life, η φερόμενη ως απάντηση του Πέδρο Αλμοδόβαρ στο Brokeback Mountain με τους Ίθαν Χοκ και Πέδρο Πασκάλ, είναι μια μικρομηκάδικη ένοχη απόλαυση που θα μας προετοιμάσει για το κυρίως πιάτο, το Past Lives της Σελίν Σονγκ.
Δεν ξέρουμε πόση σημασία και τι βαρύτητα έχει να αναφέρουμε ότι πρόκειται για μία από τις καλύτερες κινηματογραφικές εμπειρίες της χρονιάς. Η παράθεση επιθέτων και οι αντίστοιχες εξαγγελίες βοηθούν να εντάξουμε τις ταινίες σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, το οποίο μετά από λίγο καιρό μικρή σημασία έχει, καθώς λίγοι είναι εκείνοι που συνδυάζουν τις ταινίες με το έτος παραγωγής και τον «ανταγωνισμό» τους. Το μόνο που θα σας πούμε είναι ότι στο τέλος της δημοσιογραφικής προβολής στο φεστιβάλ κοιταζόμασταν όλοι με βουρκωμένα μάτια, χωρίς να λέμε τίποτα, όχι γιατί είχαμε καταρρακωθεί από το θέαμα αλλά γιατί θέλαμε να κρατήσουμε λίγο ακόμα την επαφή μας με το τρυφερό ερωτικό ποίημα της Σελίν Σονγκ, πριν αναγκαστούμε να «εκφράσουμε τη γνώμη μας» και να προσγειωθούμε. Πιστέψτε μας, για κάποιους από εσάς η ταινία θα είναι από εκείνες στις οποίες θα επιστρέφετε κάθε τόσο, καθώς θα αναπολείτε τις «περασμένες σας ζωές».
Όσο για την ταινία λήξης, αυτή δεν είναι άλλη από το Boy and the Heron, τη μεγάλη επιστροφή του Χαγιάο Μιγιαζάκι με ένα animation από τα πιο φιλόδοξα και μάλλον πιο εκθαμβωτικά του Studio Ghibli – το σύντομο τρέιλερ της ταινίας και μόνο αρκεί για να διαψευστούν οι άπιστοι Θωμάδες. Λίγες ταινίες περιμέναμε με τόση ανυπομονησία τα τελευταία χρόνια, μεγάλη η χαρά μας όταν διαβάσαμε ότι το Boy and the Heron τελικά δεν θα αποτελέσει το κύκνειο άσμα του Ιάπωνα δημιουργού, ο οποίος δηλώνει αποφασισμένος να συνεχίσει μέχρι τελικής πτώσης.
Διεθνές Διαγωνιστικό
Πριν από είκοσι χρόνια το Lost in translation της Σοφία Κόπολα σήκωσε την πρώτη Χρυσή Αθηνά που δόθηκε στο πλαίσιο του φεστιβάλ και έφτασε μέχρι τα Όσκαρ. Σίγουρα το φετινό διαγωνιστικό δεν έχει ταινίες με ανάλογη λάμψη, αν και κάποιες έχουν οσκαρικές φιλοδοξίες, όπως το Omen, η επίσημη πρόταση του Βελγίου για το φετινό Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας, ή το Totem, ένα δράμα συμφιλίωσης με τον θάνατο που αποτελεί την πρόταση του Μεξικού . Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι υπολείπεται σε ποιότητα. Η ταινία που σίγουρα ξεχωρίζει και θα τραβήξει τα περισσότερα βλέμματα είναι το How to have sex, η νικήτρια του τμήματος Ένα κάποιο βλέμμα στις Κάννες, που γυρίστηκε στα μέρη μας σε συμπαραγωγή της Heretic. Η ταινία πραγματεύεται την ερωτική συναίνεση, αλλά όχι με τον τρόπο του σινεμά-ντουντούκα, και θα προβληθεί παρουσία της δημιουργού της.
Κρατήστε και το 20.000 Species of Bees, που λέγεται ότι είναι μια σημαντική ταινία για το ζήτημα του gender identity, καθώς και το Hoard, που εκσυγχρονίζει την παράδοση του βρετανικού kitchen sink και ασχολείται με μια σχέση μάνας - κόρης, εστιάζοντας σε δυο διαφορετικά ηλικιακά στάδια της δεύτερης. Ωστόσο, για τους πραγματικούς μερακλήδες θα προτείνουμε το Universal Theory, μια υπερστυλιζαρισμένη, ασπρόμαυρη ταινία μυστηρίου παλιάς κοπής και ονειρικών απολήξεων που έκανε πριν από λίγες μέρες την πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ Βενετίας.
Nύχτες Πρεμιέρας
Στο τμήμα Νύχτες Πρεμιέρας έχουμε τη δυνατότητα να δούμε σε πρώτη προβολή κάποιες από τις σημαντικότερες ταινίες που θα κυκλοφορήσουν σε κανονική διανομή στις αίθουσες μέσα στη σεζόν και, ταυτόχρονα, να παρακολουθήσουμε μια επιλογή από την αφρόκρεμα του προγραμματισμού των μεγάλων φεστιβάλ του εξωτερικού. Η Σοφία Κόπολα, που όπως αναφέραμε παραπάνω είχε κερδίσει την πρώτη Χρυσή Αθηνά στην ιστορία του φεστιβάλ, θα επιστρέψει με την Priscilla της, ακόμα ένα χρονικό του τέλους της αθωότητας, το οποίο περιγράφει τη σχέση της Πρισίλα Πρίσλεϊ με τον Έλβις μέσα από τα μάτια της πρώτης.
Στο Killers of the Flower Moon, τον τίτλο που αναμφίβολα κλέβει τις εντυπώσεις, ο Μάρτιν Σκορσέζε συνεργάζεται ξανά με τους Ρόμπερτ Ντε Νίρο και Λεονάρντο Ντι Κάπριο, δίνει στη Λίλι Γκλάντστοουν τον ρόλο που θα την κάνει ευρύτερα γνωστή και παραδίδει μια μεγάλη αμερικανική τραγωδία. Το Beast του Μπερτράν Μπονελό μπορεί να έφυγε με άδεια χέρια από το Διαγωνιστικό της Βενετίας, ήταν, όμως, από τις ταινίες που ξεχώρισαν, ένα φιλόδοξο ρομάντζο επιστημονικής φαντασίας που σηματοδοτεί την ωρίμανση του Γάλλου δημιουργού. Στο Μay December ο δημιουργός της Carol, του Far from heaven και του Velvet Goldmine Τοντ Χέινς παντρεύει επί της οθόνης την Τζούλιαν Μουρ και την Νάταλι Πόρτμαν σε ένα camp μελόδραμα που ενθουσίασε στις Κάννες. Το Fremont επικαλείται το τζαρμουσικό ιδίωμα για να αφηγηθεί την ιστορία μιας νεαρής γυναίκας που εργάζεται σε εργοστάσιο παραγωγής fortune cookies και αποφασίζει να κρύψει σε ένα από αυτά ένα δικό της μήνυμα.
Στο Last Summer η Κατρίν Μπρεγιά επιστρέφει και διασκευάζει το προκλητικό και εξαιρετικά επίκαιρο Queen of Denmark, στο Μemory ο Πίτερ Σάρσγκαρντ και η Τζέσικα Τσαστέιν επιχειρούν να εξανθρωπίσουν το σινεμά του… σεσημασμένου Μισέλ Φράνκο, ενώ το (Εx)perience of Love είναι μια ρομαντική κομεντί που θα σας κερδίσει με το premise της: ένας άνδρας και μια γυναίκα που προσπαθούν να κάνουν παιδί μαθαίνουν ότι για να τα καταφέρουν θα πρέπει πρώτα να συνευρεθούν σεξουαλικά με όλους τους πρώην τους.
Στο Τeacher’s Lounge ο μικρόκοσμος του σχολικού περιβάλλοντος περιγράφει τις ευρύτερες κοινωνικές στρεβλώσεις και διαταραχές με τον τρόπο του θρίλερ, σε μια ταινία που για τους οσκαρικούς αναλυτές έχει εξασφαλισμένη τη θέση της στην πεντάδα των υποψηφιοτήτων του Όσκαρ Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας. Στο Only the River Flows το Memories of Murder συναντά το σινεμά του Πορουμπόιου και του Εγκογιάν. Πρόκειται για ένα υποβλητικό, θριλερίζον δοκίμιο για την πάντα διαφεύγουσα φύση της αλήθειας, αλλά και για το πώς το γραφειοκρατικό σύστημα μπορεί να αποτελέσει το προπύργιο του ολοκληρωτισμού.
Στο Dream Scenario, τη νέα φιλμική παλαβομάρα με τη σφραγίδα της Α24, όλοι οι άνθρωποι στον πλανήτη ονειρεύονται τον χαρακτήρα που υποδύεται ο Νίκολας Κέιτζ, ενώ το About dry grasses αποτελεί την επιστροφή ενός από τους σημαντικότερους φεστιβαλικούς δημιουργούς των καιρών μας, του Νούρι Μπίλγκε Τσεϊλάν. Τέλος, ο Άντριου Χέιγκ του Weekend και του 45 Years συνεργάζεται με τον Άντριου Σκοτ και τον Πολ Μέσκαλ στο All of us strangers και παραδίδει τη μεγάλη ταινία που φαινόταν να έχει μέσα του εδώ και χρόνια, αν πιστέψουμε τις κριτικές.
Διεθνές Διαγωνιστικό Ντοκιμαντέρ
Η ταινία που ξεχωρίζει από την φετινή σοδειά τεκμηρίωσης του φεστιβάλ είναι το βραβευμένο με Πούλιτζερ 20 days in Mariupol, το οπoίο καταγράφει την φρικιαστική εμπειρία μιας ομάδας δημοσιογράφων του Associated Press που βρέθηκαν εγκλωβισμένοι στη Μαριούπολη κατά τις πρώτες μέρες της ρωσικής εισβολής. Από κοντά ακολουθεί το Eternal Memory, η νέα ταινία της Χιλιανής Μαϊτέ Αλμπέρτι, τρία χρόνια μετά την οσκαρική της υποψηφιότητα για το Mole Agent.
Όσοι εκπλαγήκατε ευχάριστα με το Prayers for the stolen της Τατιάνα Ουέζο, που κυκλοφόρησε στις ελληνικές αίθουσες πέρσι, σημειώστε το Echo, ακόμα μια σκληρή ιστορία ενηλικίωσης τοποθετημένη στη μεξικανική επαρχία, αυτήν τη φορά σε συσκευασία ταινίας τεκμηρίωσης. Τέλος, κρατήστε και το Queendom, μια ταινία που εξηγεί γιατί το drag act είναι ΚΑΙ πολιτική πράξη μέσα από την εμπειρία της Τζένα που μεγαλώνει σε ένα ψαροχώρι στην ολοκληρωτική Ρωσία του Πούτιν, καθώς και το Spectre of Boko Haram, μια ακόμα πράξη αντίστασης, αυτήν τη φορά από παιδιά τα οποία, με όπλο τους τη μαγεία του παραμυθιού, τα βάζουν με τον τρόμο του εξτρεμισμού.
Αφιέρωμα στο Scala
To φετινό μεγάλο αφιέρωμα του φεστιβάλ είναι στο Scala, ένα σινεμά που άνοιξε στο Λονδίνο το 1979 με στόχο να μεταφέρει την grindhouse εμπειρία στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, λειτούργησε στο Κing’s Cross, και έκλεισε το 1993, αφήνοντας μνήμες σε χιλιάδες σινεφίλ, για να αναβιώσει στα ’10s μέσα από μια σειρά εκτεταμένων προβολών στις λονδρέζικες αίθουσες. Πέρα από το διαφωτιστικό ντοκιμαντέρ Scala!!!!, ξεχωρίζουμε τον εμβληματικό queer τίτλο Taxi to the toilet, τον πολανσκικό εφιάλτη του Tenant, που προφήτευσε το τέλος της ιδιωτικότητας πριν από περίπου πέντε δεκαετίες, τη νυχτερινή cult επιδρομή των Warriors του Γουόλτερ Χιλ, το ψυχοσεξουαλικό αριστούργημα του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ Dead Ringers, το δυσεύρετο Out of the blue του Ντένις Χόπερ με το κατάμαυρο φινάλε του, καθώς και το Touch of Zen, ένα wu xia που οι φαν όψιμων επιτυχιών του είδους, όπως το Hero και το Crouching tiger hidden dragon πρέπει να δουν οπωσδήποτε.
Δείτε ακόμα:
Στο φετινό Μουσική και Φιλμ μπορείτε να παρακολουθήσετε, μεταξύ άλλων, το Joan Baez: I am a noise, που ακολουθεί τη θρυλική τραγουδοποιό στην αποχαιρετιστήρια περιοδεία της, το ταξίδι στον χωροχρόνο της ηλεκτρονικής μουσικής με το Sound of Cologne και το Last Waltz που εγκαινίασε την παράλληλη μουσική φιλμογραφία του Μάρτιν Σκορσέζε. Φυσικά, οι εν Pink Floyd αδελφοί θα χτυπήσουμε κάρτα στο Ηave you got it yet? The Story of Syd Barett and Pink Floyd.
Στο μίνι αφιέρωμα για τα 100 χρόνια Disney θα θαυμάσετε τη διαχρονική καλλιγραφία τoυ Fantasia, τον Αladdin, που βρίσκεται στην εμπροσθοφυλακή της ’90s αναγέννησης του στούντιο, το Princess and the Frog, μια τζαζίστικη επιστροφή στο δισδιάστατο σκίτσο που κυκλοφόρησε σε καιρούς ψηφιακής παντοκρατορίας, καθώς και μια επιλογή από μικρού μήκους της εταιρείας.
Aπό λοιπές προβολές, μη χάσετε το σπονδυλωτό αριστούργημα Short Cuts του Ρόμπερτ Όλτμαν, που φέτος γίνεται τριάντα χρονών, το στοιχειωτικό, σκληροπυρηνικά arthouse Twilight του Γκιόργκι Φέχερ, που είναι Μπέλα Ταρ πρoτού ο Ούγγρος δημιουργός αφήσει πίσω του τα σοσιαλιστικά δράματα και γίνει ο… Μπέλα Ταρ, καθώς και δύο προσωπογραφίες, το Werner Herzog: Radical Dreams για τον χαλκέντερο Γερμανό δημιουργό και το Rock Hudson: Αll that Heaven Allowed, ένα (πολύ) κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ για τον άλλοτε υπέρτατο κινηματογραφικό γόη του Χόλιγουντ.
Τέλος, ακόμα κι αν δεν ανήκετε στο πιστό κοινό της ελληνικής μικρομηκάδικης παραγωγής, μην υποτιμήσετε τις Ελληνικές Μικρές Ιστορίες. Μπορούμε να σας πούμε με βεβαιότητα ότι το επίπεδο έχει ανέβει θεαματικά και ότι η φετινή σοδειά είναι από τις δυνατές. Λογαριάστε, δε, ότι η Ασημίνα Πρόεδρου, σκηνοθέτιδα της καλύτερης ελληνικής ταινίας του 2023, του Πίσω από τις θημωνιές, είχε νικήσει δέκα χρόνια πριν στο συγκεκριμένο τμήμα με το Red Hulk της.
Το φέρνουμε ως παράδειγμα για να σας πούμε ότι μπορεί στο πλαίσιο του τμήματος να ανακαλύψετε πρώτοι το νέο μεγάλο όνομα της ελληνικής κινηματογραφίας και, όταν έρθουν οι εγχώριες και διεθνείς διακρίσεις, εσείς να κομπάζετε στους φίλους σας ότι είχατε προβλέψει αυτή την εξέλιξη χρόνια πριν, από το τάδε μικρού μήκους που δεν έχουν ακούσει ποτέ, και να ψηλώσετε δυο πόντους στα μάτια τους.
