Η απίθανη ιστορία της μεγαλύτερης έκθεσης έργων του Ιερώνυμου Μπος

Η απίθανη ιστορία της μεγαλύτερης έκθεσης έργων του Ιερώνυμου Μπος Facebook Twitter
0

Πριν από οκτώ χρόνια, ο διευθυντής ενός μικρού μουσείου στην Ολλανδία επιχειρούσε κάτι ακατόρθωτο: Ήθελε να δανειστεί κάθε σωζόμενο έργο στον κόσμο του Ιερώνυμου Μπος, ώστε να γιορτάσουν έτσι, την 500η επέτειο  της γέννησής του,  στη γενέτειρά του . Εδώ να σημειώσουμε ότι το μουσείο αυτό δεν είχε ούτε έναν πίνακα να δώσει ως αντάλλαγμα ή υπό μορφήν δανείου. Το μουσείο λέγεται Noordbrabants και βρίσκεται στο 's-Hertogenbosch της Ολλανδίας.

Ούτε στην πιο άγρια φαντασία δε μπορούσε κανείς να θεωρήσει το σχέδιο αυτό εφικτό. Τα περιζήτητα πολύτιμα έργα του Μπος, φιλοξενούνται σε μερικά από τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου, στο Πράδο, στο Λούβρο, στο Μετροπόλιταν. Τα πάνελς που έχουν σωθεί είναι 25. Ο Charles de Mooij κατάφερε να εξασφαλίσει 20 πίνακες και τρίπτυχα και αυτή θα είναι η μεγαλύτερη αναδρομική έκθεση του έργου του Ιερώνυμου Μπος που έχει γίνει ποτέ. Ποτέ άλλοτε και κανείς δεν κατόρθωσε να τα συγκεντρώσει σε μια ενιαία έκθεση. Ακόμα και ο ίδιος έμεινε εμβρόντητος όταν παρουσίασε το σχέδιο της επανένωσης των έργων του Μπος στην Ουάσιγκτον και εκείνοι δέχτηκαν, πρώτοι από όλους να τους δανείσουν το Death and the Miser.

Η απίθανη ιστορία της μεγαλύτερης έκθεσης έργων του Ιερώνυμου Μπος Facebook Twitter
Ιερώνυμου Μπος, Ο κήπος των Γήϊνων Απολαύσεων, π. 1480-1505, 220 x 390 cm (Prado, Madrid)
 

Είναι ένας απαράμιλλος φόρος τιμής σε έναν καλλιτέχνη που γεννήθηκε ως Jheronimus van Aken στο 's-Hertogenbosch, και εκεί ζωγράφισε τα αριστουργήματά του. Είναι η έκθεση με την οποία κορυφώνονται οι εορταστικές εκδηλώσεις προς τιμήν του πιο διάσημου τέκνου της. Η προετοιμασία της είναι μια περιπέτεια γνώσης και επιμονής. Πολλά από τα έργα αυτά δε θα μπορούσαν να ταξιδέψουν αν το ίδρυμα Γκετί δεν αναλάμβανε τις πολυδάπανες και χρονοβόρες εργασίες συντήρησης προκειμένου να καθαριστούν και να σταθεροποιηθούν τα δρύινα πάνελς των έργων. 

Ο De Mooij είναι σήμερα το πρότυπο για το πώς άλλα μικρά μουσεία μπορούν να οργανώσουν μεγάλες εκθέσεις και με ένα τρόπο να κατορθώσουν να επιβιώσουν. Έπεισε την πόλη να χρηματοδοτήσει ένα σημαντικό διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα για τη ζωή και το έργο του διάσημου τέκνου της. Έπεισε το ίδρυμα Γκετί να συμπλεύσει με το σχέδιό του.  Η Accademia της Βενετίας, το Μητροπολιτικό στη Νέα Υόρκη και η Εθνική Πινακοθήκη στην Ουάσιγκτον, το Λούβρο στο Παρίσι, το Πράδο στη Μαδρίτη έμαθαν πολλά για τα έργα μέσα από αυτό το πρότζεκτ της συντήρησης.  Ο De Mooij, έπεισε την πόλη να μπεί στο παιχνίδι και στον πυρετό της έκθεσης. Τρισδιάστατες αναπαραστάσεις θα εκρήγνυνται μέσα από τα πεζοδρόμια ή θα κρέμονται από φανοστάτες οι μορφές των αγγέλων, των δαιμόνων, οι κολασμένων ψυχές, οι γοργόνες και τα ιπτάμενα ψάρια, οι μεθυσμένοι ιερείς, και οι λάγνες γυναίκες του Μπος θα περικυκλώσουν την πόλη. Περισσότερες εικόνες θα προβάλλονται κάτω από τις γέφυρες και στις σήραγγες του ποταμού και τα κανάλια, σε μια περιπέτεια, σαν κυνήγι θησαυρού που ονομάζεται “The Boat Trip of Heaven and Hell”. Το μουσείο αποφάσισε να είναι ανοιχτό επτά ημέρες την εβδομάδα, από τις 9πμ μέχρι τις 7μ.μ., για όλη τη διάρκεια της έκθεσης. Ισπανικά και τα ιταλικά έχουν προστεθεί στον κατάλογο των γλωσσών στα φυλλάδια της έκθεσης.

 

Η απίθανη ιστορία της μεγαλύτερης έκθεσης έργων του Ιερώνυμου Μπος Facebook Twitter
To μουσείο Noordbrabants

Ο Bosch ήταν διάσημος στη διάρκεια της ζωής του, φαινομενικά ένας απολύτως σεβαστός Ρωμαιοκαθολικός πολίτης της μικρής, ευημερούσας πόλης όπου γεννήθηκε το 1450 και πέθανε το 1516. Ήταν παντρεμένος, και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην μια μεριά της πλατείας όπου βρισκόταν το σπίτι του, την οποία διέσχιζε καθημερινά για να πάει στο στούντιό του, περίπου εκατό μέτρα μακριά. Γεννήθηκε σε μια οικογένεια όπου ο παππούς του, ο πατέρας του, οι θείοι, ανίψια και ήταν όλοι ζωγράφοι. Παρόλο που τον περιέγραψαν ως τον «ζωγράφο του διαβόλου» αγαπήθηκε για αιώνες από όλους του καλλιτέχνες του κόσμου. Και μέχρι σήμερα παραμένει μεγάλο μυστήριο, το πώς αυτές οι εικόνες κατέκλυζαν την φαντασία και το μυαλό του.

Μερικά από τα έργα του Μπος βρίσκονται σε πολύ κακή κατάσταση. Η παραμικρή μετακίνησή τους είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Ο De Mooij ήξερε από την αρχή ότι πολύ δύσκολα το Prado θα έστελνε το πιο διάσημο έργο του καλλιτέχνη, το The Garden of Earthly Delights. Αντ΄ αυτού το Prado έστειλε το The Haywain, έργο που θα αφήσει την Ισπανία για πρώτη φορά σε 450 χρόνια. Ανάμεσα στα έργα που θα εκτεθούν είναι τα: Haywain και The Temptation of St. Anthony από το Πράδο της Μαδρίτης, the Ship of Fools από το Λούβρο, the Death and the Miser από την National Gallery of Art, στην Ουάσιγκτον, The Hermit Saints από την Gallerie dell' Accademia στη Βενετία.

 

Η απίθανη ιστορία της μεγαλύτερης έκθεσης έργων του Ιερώνυμου Μπος Facebook Twitter
Λεπτομέρεια από τον Κήπο των Γήϊνων Απολαύσεων, π. 1480-1505, 220 x 390 cm (Prado, Madrid)

Η επαναστατική και εξαιρετικά ευφάνταστη οπτική γλώσσα του Μπος περιγράφει τυπικά  τέρατα, διαβολικά στοιχεία, αγγέλους και αγίους σε καμβάδες γεμάτους ψευδαισθήσεις και παραισθήσεις, αντιπροσωπεύοντας με αμίμητο τρόπο τα μεγάλα ζητήματα της εποχής του: τον πειρασμό και την αμαρτία και την τελική κρίση. Χαρακτηρίστηκε ως «επινοητής τεράτων και χιμαιρικών οπτασιών.» Τα έργα του δημιουργήθηκαν γύρω στο 1500, στην μετάβαση από τον μεσαίωνα προς την Αναγέννηση και αντικατοπτρίζουν μυστηριωδώς τη σχέση μεταξύ του ατόμου του περιβάλλοντος και του δημιουργού τους. Είναι ο πιο σημαντικός καλλιτέχνης της εποχής του.

Το μικρό μουσείο Het Noordbrabants έχει κάθε λόγο να γιορτάζει. Η προπώληση των εισιτηρίων της έκθεσης που θα ανοίξει τον Φεβρουάριο, ξεκινά τον Δεκέμβριο.  Η προετοιμασία της έκθεσης άρχισε το 2007. Πρόκειται για ένα γεγονός με παγκόσμια σημασία. Παράλληλα, μια ομάδα διεθνών εμπειρογνωμόνων, έχουν περάσει τα τελευταία έξι χρόνια τεκμηριώνοντας συστηματικά και εντατικά σχεδόν το σύνολο του έργου του Bosch σε όλο τον κόσμο, κάτι που δεν έχει γίνει ποτέ πριν. Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων στην πόλη περιλαμβάνει ένα μεγάλο φάσμα εκδηλώσεων. Ο δήμος και το μουσείο με το δυσπρόφερτο όνομα θα μπει στο παγκόσμιο λεξικό της τέχνης. Το 2007 ήταν το τρελό στοίχημα ενός και μόνου ανθρώπου του Charles de Mooij. Σήμερα έχουν κάθε λόγο να γράφουν παντού:Welcome home, Hieronymus!

Η απίθανη ιστορία της μεγαλύτερης έκθεσης έργων του Ιερώνυμου Μπος Facebook Twitter
Λεπτομέρεια από τον Κήπο των Γήϊνων Απολαύσεων, π. 1480-1505, 220 x 390 cm (Prado, Madrid)

 

Η απίθανη ιστορία της μεγαλύτερης έκθεσης έργων του Ιερώνυμου Μπος Facebook Twitter
Λεπτομέρεια από τον Κήπο των Γήϊνων Απολαύσεων, π. 1480-1505, 220 x 390 cm (Prado, Madrid)

Η απίθανη ιστορία της μεγαλύτερης έκθεσης έργων του Ιερώνυμου Μπος Facebook Twitter
Λεπτομέρεια από τον Κήπο των Γήϊνων Απολαύσεων, π. 1480-1505, 220 x 390 cm (Prado, Madrid)
Η απίθανη ιστορία της μεγαλύτερης έκθεσης έργων του Ιερώνυμου Μπος Facebook Twitter
Η Κάθοδος του Ιησού στον Άδη
Η απίθανη ιστορία της μεγαλύτερης έκθεσης έργων του Ιερώνυμου Μπος Facebook Twitter
Ο Άγιος Χριστόφορος (λεπτομέρεια)
Η απίθανη ιστορία της μεγαλύτερης έκθεσης έργων του Ιερώνυμου Μπος Facebook Twitter
Λεπτομέρεια από τον Κήπο των Γήϊνων Απολαύσεων, π. 1480-1505, 220 x 390 cm (Prado, Madrid)
Η απίθανη ιστορία της μεγαλύτερης έκθεσης έργων του Ιερώνυμου Μπος Facebook Twitter
Ο άσωτος υιός
Η απίθανη ιστορία της μεγαλύτερης έκθεσης έργων του Ιερώνυμου Μπος Facebook Twitter
Η Δευτέρα Παρουσία
Η απίθανη ιστορία της μεγαλύτερης έκθεσης έργων του Ιερώνυμου Μπος Facebook Twitter
Λεπτομέρεια από τον Κήπο των Γήϊνων Απολαύσεων, π. 1480-1505, 220 x 390 cm (Prado, Madrid)
Η απίθανη ιστορία της μεγαλύτερης έκθεσης έργων του Ιερώνυμου Μπος Facebook Twitter
Η προσκύνηση των μάγων (λεπτομέρεια)
Η απίθανη ιστορία της μεγαλύτερης έκθεσης έργων του Ιερώνυμου Μπος Facebook Twitter
Η Δευτέρα Παρουσία (λεπτομέρεια)
Η απίθανη ιστορία της μεγαλύτερης έκθεσης έργων του Ιερώνυμου Μπος Facebook Twitter
Ο πειρασμός του Αγίου Αντωνίου (λεπτομέρεια)
Η απίθανη ιστορία της μεγαλύτερης έκθεσης έργων του Ιερώνυμου Μπος Facebook Twitter
Ο Άγιος Χριστόφορος
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT
Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
«Η εμμονή του βλέμματος»: Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

The Review / Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

Ποιο είναι το αποκαλούμενο «εθνικό αφήγημα» που υπηρετεί η Εθνική Πινακοθήκη; Ο Χρήστος Παρίδης συζητά με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εκθέσεων Δημήτρη Τρίκα για τη νέα επετειακή έκθεση στη μνήμη του Παναγιώτη Τέτση, η οποία μόλις εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου / Περικλής Βυζάντιος: από το Παρίσι της Μπελ Επόκ στο φως της Ύδρας 

Εικαστικά / Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου

Μια ανασκόπηση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, που ήταν γνωστός για τα ελληνικά τοπία και την Ύδρα, με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
 Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Εικαστικά / Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Με αφορμή την αναδρομική έκθεση στη Συλλογή Peggy Guggenheim στη Βενετία, έφτασε η στιγμή να ανακαλύψουμε τη ζωγράφο που θεωρείται εθνικός θησαυρός για την Πορτογαλία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Εικαστικά / Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Μια νέα έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι με πορτρέτα της κόρης του Ανρί Ματίς, Μαργκερίτ, προσφέρει μια νέα οπτική στο έργο του μεγάλου Γάλλου καλλιτέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που ξεκινούν τον Απρίλιο

Εικαστικά / Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Αφρικανική τέχνη, κριτική στην αποικιοκρατία, έργα για τα δικαιώματα των ζώων και εμπνευσμένα από διαστημικά ταξίδια, νέοι καλλιτέχνες και αναδρομικές εκθέσεις σε μουσεία και γκαλερί της Αθήνας.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τέσσερις σημαντικοί διεθνείς καλλιτέχνες αποτελούν τον προπομπό της μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ

Εικαστικά / ΕΜΣΤ: Τέσσερις διεθνείς καλλιτέχνες και μία θεματική έκθεση για τα ζώα που δεν έχει ξαναγίνει ποτέ

Δύο ατομικές εκθέσεις και δύο μεγάλης κλίμακας in situ εγκαταστάσεις φωτίζουν τη σχέση μας με τα ζώα και τις οικολογικές συνέπειες της αποικιοκρατίας ενώ αποτελούν προπομπό μιας μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Εικαστικά / «Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Στην υποβλητική της έκθεση στο ΕΜΣΤ, η εικαστικός Τζάνις Ράφα αναδημιουργεί ένα φανταστικό περιβάλλον άδειων στάβλων για να μιλήσει για τη σχέση του ανθρώπινου και του ζωικού κόσμου, ενώ μας προκαλεί να σκεφτούμε τις έννοιες της φροντίδας και της αγάπης, αλλά και την ανάγκη μας για κυριαρχία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ