Η «Νυχτερινή Περίπολος» του Ρέμπραντ, αποκατεστημένη για πρώτη φορά με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης

Νυχτερινή περίπολος: Με τεχνητή νοημοσύνη βλέπουμε τα κομμένα κομμάτια και τον πίνακα σε όλη του την αίγλη Facebook Twitter
Για την αποκατάσταση του έργου οι ειδικοί χρησιμοποίησαν τα «Neural networks» (τεχνητά δίκτυα νευρώνων) που μιμούνται τον τρόπο λειτουργίας των νευρώνων του ανθρώπινου εγκεφάλου. Φωτο: EPA/REMKO DE WAAL
0

Όταν το 2019 το Rijksmuseum στο Άμστερνταμ αποφάσισε να αρχίσει την αποκατάσταση του πιο διάσημου έργου, όχι μόνο του μουσείου αλλά και του Ρέμπραντ, δηλαδή του πιο μεγάλων διαστάσεων πίνακά του, είχε υποσχεθεί στο κοινό μεγάλες εκπλήξεις.

Η μεγάλη επιχείρηση της συντήρησης του πίνακα ξεκίνησε εκείνη τη χρονιά, με το μουσείο να παίρνει την απόφαση ότι το έργο των 363 εκ. x 437 εκ. και των 337 κιλών ανήκει σε όλους και έχουν δικαίωμα να βλέπουν τις εργασίες. Οι εργασίες αποκατάστασης πολλών εκατομμυρίων ευρώ αποτελούν τη μεγαλύτερη επιχείρηση του ολλανδικού μουσείου και την πληρέστερη έρευνα και συντήρηση του αριστουργήματος του Ρέμπραντ στα χρονικά.

Το καλοκαίρι του 2020, ενώ η διαδικασία γινόταν μέσα σε ένα κρυστάλλινο κλωβό που είχε σχεδιάσει ο Γάλλος αρχιτέκτονας Jean-Michel Wilmotte, ο οποίος βρισκόταν πίσω από τις ανακαινίσεις τόσο του Rijksmuseum όσο και του Λούβρου στο Παρίσι, με τον κορωνοϊό ήδη να έχει κλείσει το μουσείο και τον κόσμο να παρακολουθεί τις εργασίες όχι ζωντανά αλλά από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το μουσείο έκανε άλλο ένα δώρο στο κοινό. Ανέβασε στο διαδίκτυο τη «Νυχτερινή Περίπολο» με την πιο λεπτομερή φωτογραφία του έργου του Ρέμπραντ που έχει τραβηχτεί ποτέ, αποκαλύπτοντας κάθε πινελιά του πίνακα.

Η εικόνα που έδωσε το μουσείο είναι μεγέθους 44,8 Gigapixel, φτιαγμένη από 528 διαφορετικές φωτογραφίες, και επιτρέπει στους θεατές να κάνουν μεγέθυνση και να εξετάσουν κάθε μέρος του τεράστιου καμβά. «Η φωτογραφία είναι μια κρίσιμη πηγή πληροφοριών για τους ερευνητές και οι διαδικτυακοί επισκέπτες μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν για να θαυμάσουν το αριστούργημα του Ρέμπραντ μέχρι την ελάχιστη λεπτομέρεια» είπε τότε ο διευθυντής του μουσείου.

Οι ειδικοί φωτογράφισαν τα μέρη που λείπουν και με φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης έκαναν την αναπαραγωγή αυτών των τμημάτων, προσπαθώντας να αποδώσουν με τον καλύτερο τρόπο το στυλ της πινελιάς του Ρέμπραντ, τα βερνίκια και τα χρώματα, τις αναλογίες που υπάρχουν στο υπόλοιπο έργο που χρησιμοποίησαν, κάνοντας την ανακατασκευή του πίξελ προς πίξελ. 

Το έργο «Νυχτερινή περίπολος» ανατέθηκε στον Rembrandt Van Rijn το 1642 από τον δήμαρχο και τον αρχηγό της αστυνομικής φρουράς του Άμστερνταμ, Frans Banninck Cocq, οι οποίοι του ζήτησαν να ζωγραφίσει μια ομάδα αξιωματικών και άλλων μελών της πολιτοφυλακής.

Η πρωτοποριακή εικόνα είναι η πρώτη του είδους που δείχνει μια τέτοια ομάδα σε κίνηση και όχι σε στατική πόζα και χαρακτηρίζεται από την αλληλεπίδραση του φωτός και της σκιάς για τις οποίες φημίζεται ο Ολλανδός ζωγράφος.

Από το 1642, όταν ο Ρέμπραντ ζωγράφισε τον πίνακα, αριστούργημα της ολλανδικής Χρυσής Εποχής στη ζωγραφική, που ο πλήρης τίτλος του είναι «Ο λόχος της πολιτοφυλακής υπό τη διοίκηση του λοχαγού Φρανς Μπάννινκ Κοκ», μέχρι σήμερα έχουν δοθεί εκατοντάδες ερμηνείες στον συμβολισμό και τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν στην πελώρια ανθρωποκεντρική σύνθεση.

Φτάνοντας στο καλοκαίρι του 2020 και με τις εργασίες αποκατάστασης να έχουν ακόμα πολύ δρόμο μέχρι να ολοκληρωθούν, το μουσείο αποφάσισε να κάνει άλλο ένα δώρο στο κοινό που με την χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) μπορεί πλέον να δει το έργο σε όλη του την έκταση για πρώτη φορά μετά από 300 χρόνια.

Νυχτερινή περίπολος: Με τεχνητή νοημοσύνη βλέπουμε τα κομμένα κομμάτια και τον πίνακα σε όλη του την αίγλη Facebook Twitter
Οι εργασίες αποκατάστασης του έργου αποτελούν τη μεγαλύτερη επιχείρηση του ολλανδικού μουσείου και την πληρέστερη συντήρηση του αριστουργήματος του Ρέμπραντ στα χρονικά. Φωτο: EPA/REMKO DE WAAL

Ο εμβληματικός αυτός πίνακας αναρτήθηκε αρχικά στη «Μεγάλη Σάλα» (Groote Zaal), στο Kloveniersdoelen του Άμστερνταμ. Το 1715 το έργο μεταφέρθηκε στο Δημαρχείο του Άμστερνταμ και περικόπηκε και στις τέσσερις πλευρές του. Αυτό, πιθανόν, έγινε ώστε να χωρέσει ανάμεσα σε δύο κολόνες, κάτι που ήταν συνήθης πρακτική πριν από τον 19ο αιώνα.

Η περικοπή αυτή είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια δύο μορφών στην αριστερή πλευρά του πίνακα, του άνω τμήματος της αψίδας, του κιγκλιδώματος και της άκρης του σκαλιού. Το κιγκλίδωμα και το σκαλί ήταν ζωτικά οπτικά «εργαλεία» που χρησιμοποιήθηκαν από τον Ρέμπραντ προκειμένου να προσδώσει στο έργο την ψευδαίσθηση της κίνησης προς τα εμπρός. Κόπηκε κατά 60 εκ. από την αριστερή πλευρά του, 22 εκ. από την κορυφή, 12 εκ. από το κάτω μέρος και 7 εκ. από τα δεξιά.

Αυτά τα κομμάτια αποκαθίστανται σήμερα με οδηγό ένα αντίγραφο του 17ου αιώνα, δημιουργημένο από τον Χέρριτ Λούντενς, που υπάρχει στην Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου και δείχνει την αρχική σύνθεση. Οι ειδικοί φωτογράφισαν τα μέρη που λείπουν και με φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης έκαναν την αναπαραγωγή αυτών των τμημάτων, προσπαθώντας να αποδώσουν με τον καλύτερο τρόπο το στυλ της πινελιάς του Ρέμπραντ, τα βερνίκια και τα χρώματα, τις αναλογίες που υπάρχουν στο υπόλοιπο έργο που χρησιμοποίησαν, κάνοντας την ανακατασκευή του πίξελ προς πίξελ.

Οι ειδικοί χρησιμοποίησαν τα γνωστά και ευρέως διαδεδομένα στην επιστημονική κοινότητα «Neural networks» (τεχνητά δίκτυα νευρώνων) που μιμούνται τον τρόπο λειτουργίας των νευρώνων του ανθρώπινου εγκεφάλου και χρησιμοποιούνται τόσο στην τεχνολογία 3D όσο και στην ταυτοποίηση μέσω εικόνας (visual recognition).

«Κάναμε τρεις τύπους αλγορίθμων: έναν για να ξεχωρίσουμε τις παραμορφώσεις προοπτικής και για να διορθώσουμε αυτές τις αλλοιώσεις, τον δεύτερο για να αναγνωρίσουμε το συνδυασμό χρωμάτων του πρωτοτύπου και να το προβάλουμε στα κομμάτια που λείπουν, και τρίτο τις πινελιές, την τεχνική που χρησιμοποίησε ο Ρέμπραντ. Στη συνέχεια κάναμε μια αναπαραγωγή σε υπολογιστή που μοιάζει όσο το δυνατόν περισσότερο με τη «Νυχτερινή Περίπολο».

Με τα κομμάτια που λείπουν να έχουν αναπαραχθεί και τοποθετηθεί σε ψηφιακή μορφή, οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν το πλήρες έργο και να φανταστούν πώς θα ήταν και στην πραγματικότητα, όπως αρχικά το δημιούργησε ο Ρέμπραντ με την εκθαμβωτική του κλίμακα, ενώ θα μπορούν να διακρίνουν και δυο άντρες και ένα αγόρι στην αριστερή πλευρά του πίνακα, ένα αγόρι που τρέχει, αριστερά σε πρώτο πλάνο, μακριά, μπροστά από την πολιτοφυλακή, και ένα κράνος στη δεξιά πλευρά του πίνακα.

Χάρη στον αλγόριθμο το κοινό μπορεί να κατανοήσει την ιδιοφυΐα του Ρέμπραντ σε αυτό τον πίνακα που ήθελε να δημιουργήσει κίνηση, μια δυναμική των στρατευμάτων που βαδίζουν προς τα αριστερά του πίνακα. Τα «χαμένα κομμάτια» προσθέτουν αυτό το κενό κομμάτι που αποκαλύπτει το κρίσιμο βήμα της «Νυχτερινής Περιπόλου». Για τους επόμενους μήνες οι επισκέπτες της θα μπορούν να θαυμάσουν το λοχαγό Μπάννινκ Κοκ και δεκαεπτά μέλη των Kloveniers σε όλη τους την αίγλη, τη νεότητα και την ορμή. 

Νυχτερινή περίπολος: Με τεχνητή νοημοσύνη βλέπουμε τα κομμένα κομμάτια και τον πίνακα σε όλη του την αίγλη Facebook Twitter
Η αποκατάσταση του έργου ξεκίνησε το 2019. Φωτο: EPA/REMKO DE WAAL
Νυχτερινή περίπολος: Με τεχνητή νοημοσύνη βλέπουμε τα κομμένα κομμάτια και τον πίνακα σε όλη του την αίγλη Facebook Twitter
Φωτο: EPA/REMKO DE WAAL
Νυχτερινή περίπολος: Με τεχνητή νοημοσύνη βλέπουμε τα κομμένα κομμάτια και τον πίνακα σε όλη του την αίγλη Facebook Twitter
Φωτο: EPA/REMKO DE WAAL
Νυχτερινή περίπολος: Με τεχνητή νοημοσύνη βλέπουμε τα κομμένα κομμάτια και τον πίνακα σε όλη του την αίγλη Facebook Twitter
Φωτο: EPA/REMKO DE WAAL
Νυχτερινή περίπολος: Με τεχνητή νοημοσύνη βλέπουμε τα κομμένα κομμάτια και τον πίνακα σε όλη του την αίγλη Facebook Twitter
Η «Νυχτερινή Περίπολος» βρίσκεται μέσα σε έναν κρυστάλλινο κλωβό. Φωτο: EPA/REMKO DE WAAL
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Η αρχαιομετρία, η τεχνητή νοημοσύνη και η καλλιτεχνική δημιουργία συνεργάστηκαν σε μια καινοτόμο μελέτη αποκατάστασης της τοιχογραφίας με το κυνήγι από τον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην αναβίωση της αρχαίας τέχνης.
M. HULOT
MARTIN GAYFORD: «Καμιά φορά οι κριτικοί κάνουμε εντελώς λάθος» Ή MARTIN GAYFORD: «Καμιά φορά οι κριτικοί κάνουμε λάθος»

Εικαστικά / Martin Gayford: «Καμιά φορά οι κριτικοί κάνουμε εντελώς λάθος»

Ένας από τους πιο επιδραστικούς κριτικούς τέχνης της Βρετανίας μιλά στη LiFO για τις τάσεις που διαμορφώνουν τη σύγχρονη τέχνη, τις φιλικές του σχέσεις με θρυλικούς καλλιτέχνες όπως ο Freud και ο Hockney, αλλά και για το αν η κριτική μπορεί όντως να επηρεάσει τα πράγματα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η πρώτη μεγάλη έκθεση της οραματίστριας καλλιτέχνιδας Ithell Colquhoun

Εικαστικά / Τα σουρεαλιστικά αριστουργήματα της Ithell Colquhoun σε μια μεγάλη έκθεση

Το πολύχρωμο και αποκρυφιστικό σύμπαν της ξετυλίγεται στην πρώτη μεγάλη έκθεση για την οραματίστρια καλλιτέχνιδα, που εξερευνά τη θέση των γυναικών και τη σημασία του φύλου.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Βαγγέλης Μπαλής δημιουργεί κεραμικούς σάτυρους που του μοιάζουν

Εικαστικά / Ο Βαγγέλης Μπαλής δημιουργεί κεραμικούς σάτυρους που του μοιάζουν

Ένας νέος καλλιτέχνης δημιουργεί μοναδικά αντικείμενα ανάλογα με τη διάθεσή του, ονειρεύεται έναν χώρο όπου θα δημιουργεί απερίσπαστος και δεν τον νοιάζει καθόλου να βιοποριστεί από την τέχνη.
ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Μια νέα έκθεση με χαρακτικά της ώριμης περιόδου της Βάσως Κατράκη

Εικαστικά / Βάσω Κατράκη: Η τέχνη της συγκινεί ακόμα

Έργα της σημαντικής Ελληνίδας χαράκτριας που παραπέμπουν στη βία της δικτατορίας, αλλά και άφυλες μορφές της όψιμης περιόδου της με αναφορά στην ελληνική αρχαιότητα, που υπερβαίνουν το ατομικό και γίνονται μέρος της συλλογικής μνήμης.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τι απέγινε η πρωτοπορία στην τέχνη;

Εικαστικά / Τι απέγινε η πρωτοπορία στην τέχνη;

Ο κόσμος της σύγχρονης τέχνης έχει καταντήσει να μοιάζει με τσίρκο. Αλλά ο πραγματικός κακός της ιστορίας δεν είναι οι καλλιτέχνες, αλλά η σύγχρονη αγορά της τέχνης, η αξία της οποίας ξεπερνά πλέον τα 60 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως
THE LIFO TEAM
Ο Άνσελμ Κίφερ αποτίνει φόρο τιμής στον Βαν Γκογκ

Εικαστικά / Ο Άνσελμ Κίφερ αποτίνει φόρο τιμής στον Βαν Γκογκ

Μια νέα έκθεση στο Άμστερνταμ με πρόσφατα έργα του Κίφερ αναδεικνύει τη σύνδεσή του με τον Βαν Γκογκ και προκαλεί ήδη πολλές συζητήσεις. Ο σπουδαίος Γερμανός καλλιτέχνης εμπνέεται σταθερά, εδώ και 60 χρόνια, από τον Ολλανδό ζωγράφο. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Helmut Lang: What remains behind

Εικαστικά / Helmut Lang: Από το θρυλικό rubber dress στα πρωτόγονα γλυπτά του

Ο καλλιτέχνης και πρώην σχεδιαστής μόδας διατηρεί την προσήλωσή του στα υλικά και παρουσιάζει γλυπτά που θίγουν τη διαρκή εμμονή του με το θέμα της μνήμης, σε ένα σπίτι-σύμβολο του μοντερνισμού στο Λος Άντζελες.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
62 λεπτά με τον Ανέστη Ιωάννου

Εικαστικά / Από τη Νεφελοκοκκυγία στο skate και το τζιν: Το Εικαστικό Σύμπαν του Ανέστη Ιωάννου

Ο νεαρός εικαστικός αναζητά μια νέα μορφή ελευθερίας και απογείωσης, συνδέοντας τη δυναμική της street culture με την ουτοπία των Ορνίθων και των τσαρουχικών ονείρων, αναζητώντας μια έξοδο από το αστικό τραύμα σε έναν κόσμο γεμάτο δυνατότητες και φαντασία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο καινοτόμος κεραμίστας–γλύπτης Brian Rochefort παρουσιάζει στην Αθήνα νέα του έργα

Εικαστικά / Brian Rochefort: Ο ριζοσπάστης της κεραμικής παρουσιάζει τα νέα του έργα στην Αθήνα

Είναι διάσημος για τη δημιουργία μεγάλων, ζωηρών κεραμικών γλυπτών με μοναδικές υφές και αφηρημένα μοτίβα, ενώ οι συνθέσεις του ισορροπούν μεταξύ αταξίας και αρμονίας.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τα ιστορικά έργα του Κώστα Πανιάρα από βινύλ σε μια νέα έκθεση

Εικαστικά / Τα ιστορικά έργα του Κώστα Πανιάρα από βινύλ σε μια νέα έκθεση

Το βινύλιο υποκαθιστά το χρώμα σε μια σειρά έργων που παρουσιάστηκαν με μεγάλη επιτυχία τη δεκαετία του ’80 στο Παρίσι και στη Νέα Υόρκη από τον Αλέξανδρο Ιόλα. Σαράντα χρόνια μετά, η γκαλερί The Breeder τα επανασυστήνει στο κοινό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κατσαδιώτης

Εικαστικά / «Tα έργα μου είναι σκοτεινά, αλλά δεν τα έχω σκεφτεί ποτέ ως προκλητικά»

Μία μέρα μετά τον βανδαλισμό των έργων του από τον βουλευτή της Νίκης, ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης μιλά στη LiFO για τη δουλειά του που προκάλεσε τέτοιες αντιδράσεις σε συγκεκριμένες ομάδες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Μια πολύ καλή ιδέα, τέλεια εκτελεσμένη»: Η προφορική ιστορία των Λέλουδων 

Εικαστικά / «Μια πολύ κακή ιδέα, τέλεια εκτελεσμένη»: Η προφορική ιστορία των Λέλουδων 

Πώς η ανάγκη μιας κολεκτίβας καλλιτεχνών για χώρο εξελίχθηκε σε ένα από τα πιο φιλόξενα κουίρ σποτ στο κέντρο της πόλης: Μέσα από τις αφηγήσεις των παιδιών που το έφτιαξαν και το έζησαν.  
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Καμία σύμβαση δεν μπορούσε να περιορίσει τον Leigh Bowery

Εικαστικά / Καμία σύμβαση δεν μπορούσε να περιορίσει τον Leigh Bowery

Η Tate Modern φέρνει στις αίθουσές της μια έκθεση για έναν «larger than life» περφόρμερ. Η πορεία του νεαρού αγοριού από το ήσυχο προάστιο Sunshine της Μελβούρνης που έγινε παγκοσμίως διάσημη προσωπικότητα στον χώρο του πολιτισμού, χάρη στον εξωφρενικό, πολύπλοκο και δημιουργικό χαρακτήρα του και άφησε ανεξίτηλο και αδιαμφισβήτητο αποτύπωμα στη σύγχρονη τέχνη και πέρα από αυτήν. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ