Η σημασία του Ρέμπραντ σήμερα, 350 χρόνια μετά τον θάνατό του

Η σημασία του Ρέμπραντ σήμερα, 350 χρόνια μετά τον θάνατό του Facebook Twitter
Στο κέντρο φαίνεται το «Πορτρέτο του Arnold Tholinx» (1656) στην έκθεση «Το κοινωνικό δίκτυο του Ρέμπραντ», στο Μουσείο Ρέμπραντ του Άμστερνταμ.
0

Πώς ακριβώς πέθανε ο Ρέμπραντ; Αν σκεφτεί κανείς ότι πρόκειται για ένα από τα πιο διάσημα ονόματα στην ιστορία της τέχνης, αποτελεί έκπληξη μάλλον το γεγονός ότι δεν γνωρίζουμε.

Ήταν 63 χρονών, αλλά οι κατά καιρούς μελετητές δεν έχουν βρει κάποια ένδειξη συγκεκριμένης ασθένειας. Οι ποιητές θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι πέθανε εξαιτίας της θλίψης, έναν χρόνο μετά τον θάνατο του μοναδικού επιζώντος γιου του, Τίτου.

Τα υπόλοιπα τρία παιδιά που έκανε με τη σύζυγό του Σάσκια –η οποία πέθανε λίγους μήνες μετά τη γέννηση του Τίτου– δεν είχαν επιβιώσει πέραν της βρεφικής ηλικίας.

O Ρέμπραντ δεν επιθυμεί να εντυπωσιάσει, αλλά να σε κάνει να νιώσεις, να ζήσεις τη στιγμή. Αυτή είναι μια εντελώς διαφορετική ρητορική προσέγγιση από εκείνη που χαρακτήριζε τους προκατόχους του. Εν τέλει, οι θεοί του Ρέμπραντ είναι οι άνθρωποι.

Η σημασία του Ρέμπραντ σήμερα, 350 χρόνια μετά τον θάνατό του Facebook Twitter
Πορτρέτα του Marten Soolmans και της Oopjen Coppit, στην έκθεση «Όλοι οι Ρέμπραντ» στο Rijksmuseum, το Εθνικό Μουσείο της Ολλανδίας

Παρότι, όσο ζούσε, ο Ρέμπραντ γνώρισε παγκόσμια φήμη, το τέλος της ζωής του τον είχε βρει χρεοκοπημένο. Όταν πέθανε, τον έθαψαν σ' έναν νοικιασμένο και χωρίς καμιά επιγραφή, τάφο. Αργότερα, η σορός του ανασύρθηκε και χάθηκε, και δεν υπάρχει κάποιο ίχνος της τελευταίας του κατοικίας πουθενά.

Με αφορμή τη συμπλήρωση 350 χρόνων από τον θάνατό του, το 1669, μια σειρά από μουσεία ανά τον πλανήτη, από το Άμστερνταμ ως τον Αραβικό Κόλπο, έχουν διοργανώσει για φέτος εκθέσεις στη μνήμη της τεράστιας εικαστικής κληρονομιάς του.

Η σημασία του Ρέμπραντ σήμερα, 350 χρόνια μετά τον θάνατό του Facebook Twitter
«Ο γιος του Ρέμπραντ, Τίτος με αμφίεση μοναχού», πίνακας του 1660.

Πώς αντιλαμβανόμαστε τον Ρέμπραντ σήμερα; Πώς ερμηνεύουμε τη ζωή και το έργο αυτού του εκπρόσωπου της Ολλανδικής Χρυσής Περιόδου που γνώρισε μεγάλη φήμη αλλά και απαξίωση στη ζωή του και που κάθε τόσο «ανασταίνεται» ξανά και ξανά από διαφορετικές γενιές εραστών της τέχνης που ανακαλύπτουν καινούρια νοήματα στο έργο του;

«Ελάχιστοι μπορούν να ισχυριστούν ότι γνωρίζουν την ιστορία της ζωής του Ρέμπραντ», σύμφωνα με τον Τάκο Ντίμπιτς, διευθυντή του Rijksmuseum, του Εθνικού Μουσείου της Ολλανδίας, στο οποίο ξεκίνησε η μεγάλη έκθεση με τίτλο «Όλοι οι Ρέμπραντ» και θα διαρκέσει μέχρι τις 10 Ιουνίου.

«Κάθε γενιά τον οικειοποιείται με τον δικό της τρόπο. Πριν από ογδόντα χρόνια, ο κόσμος λάτρευε τον Ρέμπραντ ως τον "γέρο της ψυχής", τον μοναχικό καλλιτέχνη που κατακτά το υψηλότερο σημείο της τέχνης. Σήμερα τον αντιλαμβανόμαστε περισσότερο ως τον επαναστάτη που διαρκώς εφευρίσκει εκ νέου τον εαυτό του, που αλλάζει συνεχώς τη μέθοδό του και έχει να αντιπαλέψει όχι μόνο τα κριτήρια της εποχής του, αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό».

Η σημασία του Ρέμπραντ σήμερα, 350 χρόνια μετά τον θάνατό του Facebook Twitter
Αυτοπροσωπογραφία του Ρέμπραντ, γύρω στο 1628

Εκτός από τη μεγαλειώδους κλίμακας έκθεση στο Rijksmuseum, υπάρχουν και πολλές άλλες που έχουν στηθεί στην πατρίδα του αλλά και σε διάφορα μέρη του πλανήτη με άξονα τη ζωή και το έργο του μεγάλου ζωγράφου.

Το πρώιμο έργο του παρουσιάζεται στο μουσείο Lakenhal του Λίντεν με τίτλο «Ο νεαρός Ρέμπραντ 1624-1634», ενώ οι πρώτες επιτυχίες του εξερευνώνται στην έκθεση «Leiden Circa 1630: Rembrandt Emerges» που διοργανώνει το Agnes Etherington Art Center στο Οντάριο του Καναδά.

Στο Μουσείο Ρέμπραντ του Άμστερνταμ μαθαίνουμε για τις προσωπικές διασυνδέσεις του ζωγράφου στην έκθεση με τίτλο «Το κοινωνικό δίκτυο του Ρέμπραντ: Οικογένεια, φίλοι και γνωστοί», ενώ στο Fries Museum του Λέουβαρντεν ξετυλίγεται η ρομαντική του ζωή στην έκθεση «Ρέμπραντ και Σάσκια: Έρωτας και γάμος στην Χρυσή Ολλανδική Περίοδο».

Εκθέσεις που αφορούν το έργο του Ρέμπραντ γίνονται φέτος επίσης στο μουσείο Thyssen-Bornemisza της Μαδρίτης, στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου και στο Λούβρο του Άμπου Ντάμπι, μεταξύ άλλων.

Η σημασία του Ρέμπραντ σήμερα, 350 χρόνια μετά τον θάνατό του Facebook Twitter
Ο πίνακας «Κεφαλή νεαρού άνδρα, με σφιγμένα χέρια: Σπουδή της φιγούρας του Χριστού» στο Λούβρο του Άμπου Ντάμπι

Δεν είναι όμως μόνο το εύρος του έργου του, αλλά και οι πολλαπλές αναγνώσεις του που δικαιολογούν τόσες πολλές παράλληλες αλλά διαφορετικής προσέγγισης εκθέσεις.

Σύμφωνα με τον διευθυντή του Rijksmuseum, «ο Ρέμπραντ δεν επιθυμεί να εντυπωσιάσει, αλλά να σε κάνει να νιώσεις, να ζήσεις τη στιγμή. Αυτή είναι μια εντελώς διαφορετική ρητορική προσέγγιση από εκείνη που χαρακτήριζε τους προκατόχους του. Εν τέλει, οι θεοί του Ρέμπραντ είναι οι άνθρωποι. Το έργο του αποτελεί φόρο τιμής στον ανθρωπισμό και στην ευάλωτη υπόστασή μας ως ανθρώπινα όντα».

Με στοιχεία από τους New York Times

 

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η μεγαλειώδης έκθεση του Ρέμπραντ στην Ολλανδία ξεκινά. Δείτε μερικά αριστουργήματα σε HD

Εκθέσεις / Η μεγαλειώδης έκθεση του Ρέμπραντ στην Ολλανδία ξεκινά. Δείτε μερικά αριστουργήματα σε HD

Με αφορμή την συμπλήρωση 350 χρόνων από το θάνατο του Ρέμπραντ το Rijksmuseum στο Άμστερνταμ χαρακτήρισε το 2019 ως «έτος του Ρέμπραντ» και διοργανώνει σειρά από εκθέσεις και εκδηλώσεις.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
«Η εμμονή του βλέμματος»: Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

The Review / Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

Ποιο είναι το αποκαλούμενο «εθνικό αφήγημα» που υπηρετεί η Εθνική Πινακοθήκη; Ο Χρήστος Παρίδης συζητά με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εκθέσεων Δημήτρη Τρίκα για τη νέα επετειακή έκθεση στη μνήμη του Παναγιώτη Τέτση, η οποία μόλις εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου / Περικλής Βυζάντιος: από το Παρίσι της Μπελ Επόκ στο φως της Ύδρας 

Εικαστικά / Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου

Μια ανασκόπηση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, που ήταν γνωστός για τα ελληνικά τοπία και την Ύδρα, με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
 Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Εικαστικά / Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Με αφορμή την αναδρομική έκθεση στη Συλλογή Peggy Guggenheim στη Βενετία, έφτασε η στιγμή να ανακαλύψουμε τη ζωγράφο που θεωρείται εθνικός θησαυρός για την Πορτογαλία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Εικαστικά / Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Μια νέα έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι με πορτρέτα της κόρης του Ανρί Ματίς, Μαργκερίτ, προσφέρει μια νέα οπτική στο έργο του μεγάλου Γάλλου καλλιτέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που ξεκινούν τον Απρίλιο

Εικαστικά / Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Αφρικανική τέχνη, κριτική στην αποικιοκρατία, έργα για τα δικαιώματα των ζώων και εμπνευσμένα από διαστημικά ταξίδια, νέοι καλλιτέχνες και αναδρομικές εκθέσεις σε μουσεία και γκαλερί της Αθήνας.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τέσσερις σημαντικοί διεθνείς καλλιτέχνες αποτελούν τον προπομπό της μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ

Εικαστικά / ΕΜΣΤ: Τέσσερις διεθνείς καλλιτέχνες και μία θεματική έκθεση για τα ζώα που δεν έχει ξαναγίνει ποτέ

Δύο ατομικές εκθέσεις και δύο μεγάλης κλίμακας in situ εγκαταστάσεις φωτίζουν τη σχέση μας με τα ζώα και τις οικολογικές συνέπειες της αποικιοκρατίας ενώ αποτελούν προπομπό μιας μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Εικαστικά / «Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Στην υποβλητική της έκθεση στο ΕΜΣΤ, η εικαστικός Τζάνις Ράφα αναδημιουργεί ένα φανταστικό περιβάλλον άδειων στάβλων για να μιλήσει για τη σχέση του ανθρώπινου και του ζωικού κόσμου, ενώ μας προκαλεί να σκεφτούμε τις έννοιες της φροντίδας και της αγάπης, αλλά και την ανάγκη μας για κυριαρχία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Λάκης Παπαστάθης: Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, ένας υπέροχος άνθρωπος

Εικαστικά / Λάκης Παπαστάθης: Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, ένας υπέροχος άνθρωπος

Το Μουσείο Μπενάκη τιμά με μια σημαντική έκθεση τη μνήμη του σκηνοθέτη, διανοούμενου, ιστοριοδίφη και ερευνητή του λαϊκού μας πολιτισμού, συνδημιουργού του θρυλικού «Παρασκηνίου». Ο επιμελητής της έκθεσης, Γιώργος Σκεύας, μας μιλά γι’ αυτήν.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η μεγάλη έκθεση του Steve McQueen για τα κινήματα που διαμόρφωσαν τη Μεγάλη Βρετανία

Εικαστικά / Η Μεγάλη Βρετανία που αντιστάθηκε υπάρχει ακόμα στις φωτογραφίες αυτής της έκθεσης

Από τις σουφραζέτες των αρχών του 20ού αιώνα μέχρι τις διαμαρτυρίες για τον πόλεμο στο Ιράκ, η έκθεση σε επιμέλεια του Steve McQueen συγκεντρώνει τις πιο δυνατές εικόνες μιας χώρας που βγήκε πολύ συχνά και πολύ δυνατά στους δρόμους.  
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πώς η τεχνολογία αποκαθιστά το σημαντικότερο έργο της κλασικής ζωγραφικής 23 αιώνες μετά;

Η αρχαιομετρία, η τεχνητή νοημοσύνη και η καλλιτεχνική δημιουργία συνεργάστηκαν σε μια καινοτόμο μελέτη αποκατάστασης της τοιχογραφίας με το κυνήγι από τον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην αναβίωση της αρχαίας τέχνης.
M. HULOT