Κendrick Lamar, Flying Lotus, Beyoncé, FKA Twigs. Μερικά από τα πιο επιτυχημένα και current ονόματα της χιπ χοπ αλλά και της ηλεκτρονικής σκηνής έχουν περάσει μπροστά από την κάμερα του εικαστικού-σκηνοθέτη Kahlil Joseph, ο οποίος έρχεται αυτή την Πέμπτη 24 Νοεμβρίου 2016 στην γκαλερί Bernier/Eliades, όπου και θα παρουσιάσει την πρώτη του ατομική έκθεση σε ευρωπαϊκή πόλη.
O Kahlil Joseph είναι μια σκιά. Ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά για τον ίδιο, καθώς σπάνια δίνει συνεντεύξεις και σε αυτήν εδώ είναι ιδιαίτερα λακωνικός. Η μεγάλη έκρηξη γύρω από το όνομά του έγινε το 2012 με τη μικρού μήκους ταινία Until the quiet comes για τον ομότιτλο δίσκο του παραγωγού Flying Lotus, η οποία βραβεύτηκε με το Grand Jury Prize για ταινίες μικρού μήκους στο κινηματογραφικό φεστιβάλ Sundance του 2013 και ως Βίντεο της Χρονιάς στα Βραβεία UKMVA το 2013. Την επόμενη χρονιά η ταινία συμπεριλήφθηκε στη διάσημη έκθεση της Kara Walker, «RuffneckConstructivists», στο Institute of Contemporary Art στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ. Πρόκειται για ένα φιλμ 4 περίπου λεπτών που ξεκινά με μια σκηνή που κόβει την ανάσα. Ένα μικρό αγόρι αφρικανικής καταγωγής υψώνει το χέρι του και σχηματίζει με τον δείχτη και τον αντίχειρα ένα όπλο, ένας πυροβολισμός ακούγεται και σε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου το αγόρι πέφτει νεκρό, μέσα σε μια λίμνη αίματος. Γυρισμένο στην περίφημη συνοικία του Nickerson Gardens στο Λος Άντζελες, αποτυπώνει στιγμές από τη ζωή των Αφροαμερικανών της πόλης, μια ζωή στοιχειωμένη από την αστυνομική βία.
Η ιδιαίτερη ματιά του, τα παιχνίδια με τον χρόνο και η συνεχής αμφιταλάντευση ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα τράβηξαν την προσοχή μερικών από τους πιο επιτυχημένους καλλιτέχνες.
—Πώς γνώρισες τον Flying Lotus; Θεωρείς ότι το φιλμ αυτό ήταν η αρχή για όλες τις ηχηρές συνεργασίες που ακολούθησαν;
Τον γνώρισα το 2009 και του ζήτησα να συνεργαστούμε. Τελικά αυτό συνέβη το 2012, όταν μου το ζήτησε εκείνος. Ναι, σίγουρα μετά το Until the quiet comes όλα άλλαξαν δραματικά.
Πάρα τη θερμή υποδοχή του φιλμ, ο Kahlil Joseph δεν εκμεταλλεύτηκε το buzz που δημιουργήθηκε γύρω από το όνομά του για να προωθήσει, μαζί με τη δουλειά του, και μια περσόνα μέσω των social media ή άλλων τρόπων. Τα μόνα στοιχεία που υπάρχουν για εκείνον αφορούν αποκλειστικά τη δουλειά του. Γεννήθηκε το 1981 στο Σιάτλ, όπου και μεγάλωσε, ενώ αυτήν τη στιγμή ζει στο Λος Άντζελες, την πόλη που πρωταγωνιστεί στις σημαντικότερες δουλειές του. Σπούδασε τηλεοπτική παραγωγή στο Πανεπιστήμιο Loyola Marymount και μετά τις σπουδές του μαθήτευσε πλάι σε διακεκριμένους σκηνοθέτες, κινηματογραφιστές και εικαστικούς, όπως ο Malik Sayeed (οι επιρροές του είναι εμφανείς στο έργο του Joseph) και ο Arthur Jafa.
Εξάλλου, δεν χρειάζεται να γνωρίζει κανείς περισσότερα. Το έργο του μιλά ξεκάθαρα. Η ιδιαίτερη ματιά του, τα παιχνίδια με τον χρόνο και η συνεχής αμφιταλάντευση ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα τράβηξαν την προσοχή μερικών από τους πιο επιτυχημένους καλλιτέχνες της χιπ χοπ και της ηλεκτρονικής σκηνής των ΗΠΑ, που τα τελευταία χρόνια δίνουν πολύ μεγάλη βάση στη σωστή οπτικοποίηση της μουσικής τους (η οποία, τις περισσότερες φορές, ανταγωνίζεται σε μεγαλείο το μουσικό τους έργο). Παράλληλα, και μάλλον καθόλου τυχαία, οι καλλιτέχνες αυτοί είναι επίσης αφροαμερικανικής καταγωγής και υποστηρικτές του κινήματος «Black Lives Matter».
—Πώς επιλέγεις τους καλλιτέχνες με τους οποίους συνεργάζεσαι;
Μου αρέσει να δουλεύω με ανθρώπους που έχουν ψυχή και είναι αυθεντικοί.
Ίσως η πιο σημαντική στιγμή της μέχρι τώρα καριέρας του είναι το «m.A.A.d.». Πρόκειται για μια συνεργασία με τον μουσικό Kendrick Lamar που εξελίχθηκε από ταινία μικρού μήκους σε οπτικοακουστική βιντεο-εγκατάσταση με δύο οθόνες το 2014. Είναι ένα πλούσιο πορτρέτο της συνοικίας του Compton στην Καλιφόρνια, που κατοικείται κυρίως από Αφροαμερικανούς. Η κάμερα απαθανατίζει καθημερινές σκηνές που κυμαίνονται ανάμεσα στο πραγματικό και στο ονειρώδες, όπως ακριβώς και στις υπόλοιπες δουλειές του. Ανάμεσα στον πόνο και την αγωνία, τη χαρά και την ταπεινότητα.
Η εγκατάσταση εκτέθηκε στο Museum of Contemporary Art του Λος Άντζελες το 2015, στην έκθεση με τίτλο «Double Conscience», που ήταν και η πρώτη μεγάλη ατομική έκθεση του Joseph σε μουσείο. Το 2016 η γκαλερί Bernier/Eliades παρουσίασε το έργο στην Art Basel Unlimited και τώρα το φέρνει και στην Αθήνα, ως το ένα από τα τρία έργα που θα παρουσιαστούν στην έκθεση που θα διαρκέσει έως και τις 5 Ιανουαρίου 2017.
—Μπορείς να μας πεις πώς νιώθεις για το «m.A.A.d.» του Kendrick Lamar και το «Black Up» των Shabazz Palaces;
Είναι πραγματικά δύο από τις αγαπημένες μου συνεργασίες. Και στα δύο πρότζεκτ είχα μεγάλη ελευθερία να κάνω ό,τι ήθελα με τη μουσική και τη φόρμα.
Είναι λάθος, ωστόσο, να πιστέψει κανείς ότι τον Kahlil Joseph τον ενδιαφέρει μονάχα η ζωή στις αφροαμερικανικές συνοικίες του Λος Άντζελες. Όπως έχει πει ο ίδιος σε μία από τις σπάνιες συνεντεύξεις του στο i-D: «Κινηματογραφώ αυτές τις συνοικίες γιατί πιστεύω είναι πολύ πλούσιες σε εικόνες, κρύβουν πολλή ειλικρίνεια και πόνο. Έναν πόνο που βρίσκεται εκεί αιώνες. [...] Δεν είναι όμως ότι με ενδιαφέρει μόνο η "γειτονιά". Απλώς, οι δουλειές μου με τον Κendrick Lamar και τον Flying Lotus πραγματεύονται τη ζωή εκεί, καθώς αυτή είναι η ιστορία που ήθελαν αυτοί οι δύο καλλιτέχνες να διηγηθούν».
Όντως, υπάρχουν κι άλλα σημαντικά και εξίσου εντυπωσιακά έργα. Ο Joseph βρίσκεται πίσω από ένα σημαντικό κομμάτι του «Lemonade» της Beyoncé –του πιο πολυσυζητημένου πρότζεκτ της χρονιάς–, όντας ο ένας από τους επτά κινηματογραφιστές που τη βοήθησαν να πραγματώσει αυτό το οπτικοακουστικό διαμάντι. Το 2014, επίσης, επιμελήθηκε ένα διαφημιστικό της Kenzo για την κολεξιόν Άνοιξη/ Καλοκαίρι 2014, στο οποίο, εκτός από τον παριζιάνικο οίκο, συνεργάστηκε και πάλι με το χιπ χοπ δίδυμο Shabazz Palaces, καθώς στο φιλμ ακούγεται το κομμάτι τους «Dawn in Luxor» και ένας από τους πρωταγωνιστές είναι ο Ishmael Butle, frontman του διδύμου.
—Πώς είναι να δουλεύεις για ένα διαφημιστικό; Ένιωσες διαφορετικά;
Ναι, πολύ διαφορετικά. Δεν μου αρέσει η διαδικασία. Μου προκαλεί περιέργεια η δημιουργία και ο τρόπος που κάποια πράγματα αλληλοσυμπληρώνονται, αλλά συνειδητοποίησα ότι δεν είμαι πολύ καλός στο να γυρίζω διαφημιστικά.
—Πώς φαντάζεσαι την Αμερική μετά τον Ομπάμα; Γιατί πιστεύεις ότι ο αμερικανικός λαός εξέλεξε τον Τραμπ; Φοβάσαι ότι τα πράγματα για την αφροαμερικανική κοινότητα θα πάνε τώρα από το κακό στο χειρότερο;
Δεν μπορώ να προβλέψω πώς θα είναι η Αμερική μετά τον Ομπάμα. Νομίζω ότι στους ανθρώπους αρέσει η αυθεντικότητα και ο Τραμπ δεν μοιάζει με τους κανονικούς πολιτικούς. Τα πράγματα θα μπορούσαν να εξελιχθούν προς το χειρότερο, ναι, αλλά ελπίζω για το καλύτερο.
—Είσαι ενθουσιασμένος που θα επισκεφθείς την Ελλάδα;
Αγαπώ πραγματικά την Ελλάδα. Πιστεύω πως ως χώρα έχει την περισσότερη ψυχή από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές. Αγαπώ όποιον Έλληνα έχω γνωρίσει στην Αμερική.
Στην έκθεση, εκτός από τα «m.A.A.d.» και «Until the quiet comes», θα προβληθεί και η ταινία Wildcat που γύρισε ο βραβευμένος κινηματογραφιστής Malik Sayeed και καταγράφει τον πραγματικό και πνευματικό κόσμο ενός ροντέο εξ ολοκλήρου Αφροαμερικανών, στην πόλη Grayson της Οκλαχόμα. Το Institute of Contemporary Art στο Λονδίνο συμπεριέλαβε το Wildcat στην Μπιενάλε Εικαστικών Ταινιών του 2014, Avant-Noir, που επελέγησαν από τον Greg de Cuir.
Info:
Kahlil Joseph
Εγκαίνια: 24 Νοεμβρίου 2016-5 Ιανουαρίου 2017
Bernier/Eliades, Επταχάλκου 11, Θησείο
Τρ.-Παρ. 10:30-18:30, Σάβ. 12:00-16:00.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO