Είναι αρχή της εβδομάδας και βρισκόμαστε στην γκαλερί Bernier/Eliades, όπου στήνεται η έκθεσή τους, που ανοίγει σήμερα. Έχουν φτάσει το πρωί και τους περιμένω να κατεβούν στον κύριο χώρο, ύστερα από μια μικρή σιέστα! «Φύγαμε από το σπίτι μας τέσσερις το πρωί», είναι το πρώτο πράγμα που μου λένε, «αλλά λατρεύουμε τα ταξίδια» και έτσι σπάει ο πάγος. Είναι ντυμένοι στην τρίχα, με τα κουστούμια κουμπωμένα όσο πάει, και η συνάντηση μαζί τους στην αρχή προκαλεί δέος και μια «επισημότητα ιεροτελεστίας», η οποία, μέσα απ' την κουβέντα, ξεπερνιέται. Όχι λόγω χαζόλογων ευγενικών, αλλά πολύ περισσότερο λόγω των ακραίων, και ακριβέστατων βέβαια, σχολίων που κάνουν για τη σημερινή κοινωνία... πράγμα που έρχεται σε ευθεία αντιπαράθεση με την εμφάνισή τους και δημιουργεί ένα απ' τα πιο ενδιαφέροντα οξύμωρα που έχω συναντήσει ποτέ. Εξάλλου, εκεί στηρίζεται και όλη η δουλειά τους. Οι Gilbert και George δίνουν χρόνο στους ανθρώπους και στον εαυτό τους. Τους αρέσει ειλικρινά να μιλούν για τη δουλειά τους και όσο περνάει η ώρα και ζεσταίνονται, οι δύο σοβαροί άντρες-άβαταρ της κλασικής εργαζόμενης Αγγλίας μεταμορφώνονται σε ενθουσιώδη παιδιά, χωρίς καμία αλλαγή στην αμφίεση.
Στην γκαλερί τα έργα στήνονται και παντού ακούγεται ήχος από Black&Decker. «Screwing», μου λέει ο Gilbert μειδιώντας, «είναι η αγαπημένη ασχολία των αντρών». Και συνεχίζει: «Από το πρωί δεν έχουν σταματήσει!». Βγαίνουμε μια μικρή βόλτα στο Θησείο για φωτογράφιση. Η πρώτη στάση είναι στην είσοδο μιας ορθόδοξης εκκλησίας. Και αυτό είναι δικιά τους ιδέα. Δεν θα μπορούσε να ταιριάζει καλύτερα με την περσόνα τους και με τη δουλειά τους. Μοιάζει με φωτογραφία γάμου, φωνάζω, και ο George συμπληρώνει: «Ναι, και παρακαλώ αυτή να είναι η λεζάντα: "O δεύτερος γάμος των Gilbert and George, σε μια εκκλησία στην Ελλάδα"». Λίγο αργότερα, περπατώντας μέσα σε ένα μικρό αλσύλιο για να φτάσουμε στην επόμενη στάση μας, μιλάμε για τους γάμους των ανθρώπων ιδίου φύλου. Μου εξηγούν πως παντρεύτηκαν με πολιτικό γάμο στην Αγγλία, τώρα που επιτράπηκε, και πως όλο αυτό έχει να κάνει απλά με πρακτικά και περιουσιακά θέματα ενός ζευγαριού. Εξαντλούμε το ζήτημα και κλείνουμε με την έκπληξή τους γι' αυτό που έγινε στην Τήλο. Τους γάμους που έγιναν και μετά ακυρώθηκαν απ' τις Αρχές. Τους φαίνεται εγκληματικό και απίστευτο, σχεδόν από τα πιο σοκαριστικά πράγματα που έχουν ακούσει. Η βόλτα συνεχίζεται προς τον σταθμό του Θησείου. Στις στάσεις που γίνονται, μία σε ένα περίπτερο, την οποία ζητούν οι ίδιοι προκειμένου να φωτογραφηθούν μπροστά του γιατί λατρεύουν τα περίπτερα, και αργότερα στο άγαλμα του Θησέα, μαζεύεται κόσμος! Κάποιοι Αλβανοί μετανάστες συζητούν μια ώρα μπροστά τους και μοιάζει να λένε πολύ ενδιαφέροντα πράγματα, χωρίς να παύουν να τους κοιτούν επιτακτικά. Οι Gilbert και George θέλουν να μάθουν τι λένε, μα δεν καταλαβαινόμαστε. Αργότερα, πιο κάτω, κάποιοι φοιτητές της Καλών Τεχνών σταματούν ενθουσιασμένοι... «Δεν είναι δυνατόν να είναι πραγματικά οι Gilbert και George και να φωτογραφίζονται ανεβασμένοι εκεί πάνω, δίπλα στο άγαλμα του Θησέα, στα καλά των καθουμένων;» ρωτούν, και τους δίνω τις απαραίτητες εξηγήσεις.
Από τη δεκαετία του '60, όταν γνωρίστηκαν ως συμφοιτητές στο St Martin's, οι Gilbert Prosech και George Passmore αποφάσισαν να γίνουν ζωντανά γλυπτά. Από τότε δουλεύουν και ζουν μαζί, χωρίς να επαναπαύονται ποτέ στη δεδομένη επιτυχία. Η παραγωγή τους είναι μεγάλη και πάντα άριστης καλλιτεχνικής ποιότητας. Δεν πρόκειται για έργα μαζικής κατανάλωσης. Αν και αυτό που τους ενδιαφέρει, όπως λέει και ο Gilbert, είναι τα έργα τους να είναι μαζικής κατανόησης. Θέλουν και ο περαστικός που θα μπει στο μουσείο ή σε άλλο χώρο να αντιλαμβάνεται τι βλέπει. Ύστερα από μια τεράστια αναδρομική έκθεση στην Tate Modern, τη μεγαλύτερη έκθεση εν ζωή καλλιτέχνη σε αυτό τον χώρο, δούλεψαν για περίπου δύο χρόνια ασταμάτητα για το πρότζεκτ με τίτλο «Jack Freak Pictures», κομμάτι του οποίου παρουσιάζουν τώρα στην Αθήνα, και το οποίο συνολικά αποτελείται από 153 έργα.
Σημαίες, μετάλλια, χάρτες, σήματα δρόμου, graffiti και τα παραμορφωμένα πορτρέτα τους στην καινούργια δουλειά αναμοχλεύουν έννοιες όπως η θρησκεία, η ταυτότητα, το έθνος, η οικονομία, ο θάνατος, η σεξουαλικότητα. Το «Jack Freak Pictures», σχολιάζει ένας από τους πιο ενδιαφέροντες θεωρητικούς της αγγλικής ποπ, ο Michael Bracewell, «επικυρώνει και επιβεβαιώνει τη διαπρεπή θέση των Gilbert & George». Στη συζήτησή μας μου λένε πολλά πράγματα για τη δουλειά σε σχέση και με τις πολιτικές τους ανησυχίες. Για την επανα-ισχυροποίηση, όπως το βλέπουν οι ίδιοι, του χριστιανισμού, η οποία τους βρίσκει αντίθετους, για επανα- ισχυροποίηση της έννοιας του έθνους και της σημαίας ως συμβόλου, τουλάχιστον στην Αγγλία. Για την έννοια του freak συζητάμε τόσο πραγματικά όσο συμβολικά είναι τα «φρικιά» που βλέπεις όλο και περισσότερο στον σημερινό κόσμο. Επίσης και για την έννοια του διαφορετικού, που στην υπερβολή της εμπεριέχει ανθρώπους-φρικιά κλεισμένα μέσα σε ψηλούς τοίχους, μου εξηγεί ο George, για να μην τους βλέπουν οι υπόλοιποι. Είναι αλήθεια πως ο συνδυασμός των δύο εννοιών, «jack» και «freak», είναι πολύ αιχμηρός. Τους ρωτώ πώς τους φαίνεται η δουλειά νεότερων καλλιτεχνών και μου απαντούν: «Δεν βλέπουμε καθόλου σύγχρονη τέχνη. Μόνο κάνουμε. Παρατηρούμε όμως τη σύγχρονη κοινωνία».
Είναι και οι δύο κοντά στα εξήντα και ζουν εδώ και σαράντα περίπου χρόνια στο ίδιο σπίτι, στην Brick Lane του East End στο Λονδίνο. Όταν τους ρωτώ για τις τεράστιες αλλαγές της περιοχής, που εξελίχθηκε από φτωχή ινδική παροικία σε καλλιτεχνική και τώρα γιάπικη γειτονιά, μου απαντούν με το εξής:
«Δεν μας ενδιαφέρει να ασχολούμαστε και να σχολιάζουμε πράγματα ή καταστάσεις που δεν μπορούμε να αλλάξουμε. Προτιμάμε να διοχετεύουμε την ενέργειά μας σε πράγματα ή καταστάσεις που μπορούμε να αλλάξουμε! Ωραία είναι και τώρα».
σχόλια