Το μυστήριο πίσω από τους «Αργυρούς Καίσαρες», ένα σετ θρυλικών αναγεννησιακών σκευών Facebook Twitter

Το μυστήριο πίσω από τους «Αργυρούς Καίσαρες», ένα σετ θρυλικών αναγεννησιακών σκευών

0

Ρώμη, 1604: Ο Pietro Aldobrandini, ένας Ιταλός φιλότεχνος αριστοκράτης καρδινάλιος, διοργανώνει ένα μεγάλο γεύμα στην ιδιωτική του κατοικία. Επιθεωρώντας την τραπεζαρία, ένας από τους επισκέπτες του, ο Fabio Masetti, πρέσβης του Δούκα Μοδένας και Ρέτζιο, εντυπωσιάζεται από την καταπληκτική συλλογή ασημικών που εκτίθενται στο φως των κεριών.


Την επόμενη μέρα ο Masetti γράφει στο αφεντικό του, ξεχωρίζοντας ένα μνημειώδες σετ ασημικών που τράβηξαν την προσοχή του: «Παρατήρησα 12 [μεγάλους δίσκους σερβιρίσματος] με 12 Καίσαρες, μέσα στους οποίους ήταν σκαλισμένοι όλοι οι θρίαμβοι και τα διάσημα κατορθώματά τους, αξίας 2.000 scudi».


Τα λόγια του περιγράφουν τους λεγόμενους «Αργυρούς Καίσαρες», ένα σετ από 12 επιχρυσωμένες «όρθιες κούπες» από ασήμι που μαζί αποτελούν ένα εκπληκτικό παράδειγμα αναγεννησιακών αργυρών σκευών. Πρόκειται πιθανώς για την πιο σημαντική σύνθεση ασημικών από αυτή την περίοδο.

Κάθε κούπα έχει 41 εκ. ύψος και αποτελείται από ένα αγαλματίδιο ενός Ρωμαίου αυτοκράτορα που στέκεται στο κέντρο ενός δίσκου ο οποίος διακοσμείται από τέσσερις περίτεχνες σκηνές που σημαδεύουν σημαντικές στιγμές της ζωής τους. Κάθε δίσκος βρίσκεται τοποθετημένος επάνω σε μια περίτεχνη βάση.


«Υπάρχουν πολλά όμορφα αναγεννησιακά ασημικά, αλλά κανένα δεν είναι σαν τους Αργυρούς Καίσαρες», λέει η Julia Siemon, επιμελήτρια της έκθεσής τους στο Waddesdon Manor, ένα κάστρο του 19ου αι. στην κομητεία Μπάκιγχαμ της Αγγλίας, το οποίο χτίστηκε από ένα μέλος της δυναστείας Rothschild, του οποίου ο πατέρας είχε μία ασημένια κούπα στην κατοχή του.

Από ιστορικής πλευράς, οι Αργυροί Καίσαρες είναι γνωστοί ως «Aldobrandini Tazze» καθώς κάποτε ανήκαν στον καρδινάλιο Pietro (1571-1621). «Tazza» είναι μία ρηχή διακοσμητική κούπα με βάση, που παίρνει το σχήμα της από τα αρχαία δοχεία πόσης (tazze είναι ο πληθυντικός).

Η έκθεση στο Waddesdon είναι πραγματικά εκπληκτική καθώς είναι η πρώτη φορά μετά από 150 χρόνια που και οι 12 κούπες βρίσκονται ξανά όλες μαζί.


Κάθε κούπα έχει 41 εκ. ύψος και αποτελείται από ένα αγαλματίδιο ενός Ρωμαίου αυτοκράτορα που στέκεται στο κέντρο ενός δίσκου ο οποίος διακοσμείται από τέσσερις περίτεχνες σκηνές που σημαδεύουν σημαντικές στιγμές της ζωής τους. Κάθε δίσκος βρίσκεται τοποθετημένος επάνω σε μια περίτεχνη βάση.

Το μυστήριο πίσω από τους «Αργυρούς Καίσαρες», ένα σετ θρυλικών αναγεννησιακών σκευών Facebook Twitter
Το Claudius Tazza, δημιουργήθηκε το 1588 περίπου και είανι ένα από τα 12 εκπληκτικά αναγεννησιακά αργυρά σκεύη. Credit: Metropolitan Museum of Art


Υπάρχουν 48 αφηγηματικές σκηνές στο σύνολο, κάθε μία απεικονίζει ένα συγκεκριμένο απόσπασμα από το διάσημο λογοτεχνικό έργο του Ρωμαίου ιστορικού Σουητώνιου «Οι βίοι των Καισάρων», το οποίο γράφτηκε τον 2ο αι. μ.Χ. και καταγράφει τη ζωή του Ιούλιου Καίσαρα και των πρώτων έντεκα Ρωμαίων Αυτοκρατόρων.


Σε ένα πιάτο βλέπουμε τον Ιούλιο Καίσαρα με την συνοδεία του ενώ αποφασίζει να περάσει τον ποταμό Ρουβίκωνα, σε ένα άλλο τον Νέρωνα να παίζει τη λύρα του καθώς η Ρώμη γύρω του καταστρέφεται από μια πύρινη λαίλαπα.

Δεν χρειάζεται όμως να γνωρίζετε κάτι για τον Σουητώνιο ή τη ρωμαϊκή ιστορία για να εντυπωσιαστείτε από την εξαιρετική μαεστρία που απαιτείται για να μεταμορφωθεί τόσο πολύτιμο ασήμι – οι κούπες συνολικά ζυγίζουν περισσότερο από 37 κιλά. Σύμφωνα με τη Siemon. «αυτά τα καλλιτεχνήματα είναι κυριολεκτικά φτιαγμένα από λεφτά».

 
Αν και αυτές οι ασημένιες κούπες είναι γνωστές στους ειδήμονες, λίγα γνωρίζουμε για την προέλευση τους και δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για το πού και για ποιον κατασκευάστηκαν. Η Siemon πιστεύει ότι οι συνεργάτες της στην έκθεση The Silver Caesars: A Renaissance Mystery έχουν βρει μία εκλεπτυσμένη λύση σε αυτό τον γρίφο.

Το μυστήριο πίσω από τους «Αργυρούς Καίσαρες», ένα σετ θρυλικών αναγεννησιακών σκευών Facebook Twitter
Λεπτομέρεια που απεικονίζει την διαφυγή της Λιβίας και του γιού της Τιβέριου από πυρκαγιά σε δάσος. Credit: Metropolitan Museum of Art


Το γράμμα του Masetti ήταν μία από τις λίγες πηγές που είχαν οι ειδικοί στη διάθεσή τους ενώ δεν υπάρχει πουθενά κάτι που να υποδεικνύει τον τόπο ή τον λόγο κατασκευής τους. Επίσης, επειδή είχαν κατασκευαστεί με αποσπώμενα κομμάτια για την εύκολη μεταφορά τους, πολλά μέρη χάθηκαν ή ανακατεύτηκαν στη διάρκεια των αιώνων, ενώ τον 19ο αι., όταν όλες οι κούπες βρέθηκαν στην Αγγλία, επιχρυσώθηκαν.


Μέχρι τον 21ο αι. οι κούπες βρίσκονταν διάσπαρτες σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές σε όλο τον κόσμο (μία πουλήθηκε σε δημοπρασία το 2013 για πάνω από 1,4 εκατομμύρια δολάρια).


Το 2010, η κλασικίστρια Mary Beard ανακάλυψε στο Victoria and Albert Museum του Λονδίνου μία κούπα που υποτίθεται απεικόνιζε τον Διοκλητιανό, να απεικονίζει στην πραγματικότητα σκηνές από τη ζωή του αυτοκράτορα Τιβέριου.


Χάρη στην επιμελή έρευνα από τις Beard και Siemon, όλες οι 48 βινιέτες έχουν τώρα ταυτοποιηθεί σωστά και ο κάθε δίσκος έχει αντιστοιχηθεί στο σωστό αγαλματίδιο.

Το μυστήριο πίσω από τους «Αργυρούς Καίσαρες», ένα σετ θρυλικών αναγεννησιακών σκευών Facebook Twitter
The Otho Tazza είναι εξαιρετικό δείγμα της αναγεννησιακής αργυροχρυσοχοΐας. Credit: Metropolitan Museum of Art)


Η Siemon προτείνει μια υπόθεση που μπορεί να αποκαλύπτει το μυστήριο προέλευσης τους: Πρόσφατα στοιχεία υποδεικνύουν ότι οι κούπες δημιουργήθηκαν στα τέλη 16ου αι. Αν και γνωρίζουμε ότι ήταν μια συλλογή που βρισκόταν στην Ιταλία, η τεχνική τους θυμίζει ασημικά τα οποία συναντώνται βόρεια των Άλπεων.


Κατά πάσα πιθανότητα κατασκευάστηκαν στις Κάτω Χώρες, καθώς οι απεικονίσεις τους δεν θυμίζουν τόσο αρχαία Ρώμη αλλά μία αναγεννησιακή αναπαράστασή της.

Η αρχαία Ρώμη δεν είναι ένας τόπος ή ένας χρόνος, αλλά μια ιδέα που αντικατοπτρίζεται σε αυτές τις σκηνές.


Κατά τον 16ο αι. οι Κάτω Χώρες ανήκαν στην δυναστεία των Αψβούργων που, σύμφωνα με τη Siemon, συνέκριναν τους εαυτούς τους με Ρωμαίους αυτοκράτορες.


Γι' αυτό ίσως βλέπουμε και ότι οι απεικονίσεις πάνω στους δίσκους έχουν να κάνουν με την πιο θετική πλευρά της ζωής των αυτοκρατόρων, με τους στρατιωτικούς τους θριάμβους και όχι με τα αρνητικά που έγραψε για αυτούς ο Σουετώνιος.


Η Siemon έχει κάποιον συγκεκριμένα στο μυαλό της: τον Αλβέρτο Ζ' της Αυστρίας που κυβερνούσε την νότια Ολλανδία κατά το 1590 και θεωρεί πως οι κούπες κατασκευάστηκαν προς τιμήν του.


Όσον αφορά το πώς έφτασαν στην Ιταλία, πιστεύει ότι αυτό έγινε μετά την επίσκεψη του Αλβέρτου στην Ιταλία, όπου και φιλοξενήθηκε από τον Pietro Aldobrandini, κι έτσι ο καρδινάλιος απέκτησε τις κούπες, είτε ως δώρο είτε επειδή τις αγόρασε.


Πάντως, όποια κι αν είναι τελικά η καταγωγή αυτών των ασημένιων καλλιτεχνημάτων, είναι σίγουρο ότι αποτελούν πολύ σημαντικά έργα τέχνης και, όπως λέει και ο κατάλογος της έκθεσης που τις φιλοξενεί, «αξίζουν πιο πολύ από το βάρος τους σε ασήμι».

Το μυστήριο πίσω από τους «Αργυρούς Καίσαρες», ένα σετ θρυλικών αναγεννησιακών σκευών Facebook Twitter
Οι Αργυροί Καίσαρες έχουν εκτεθεί στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης ενώ αυτή την εποχή παρουσιάζονται στο Waddesdon Manor, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Credit: Waddesdon Rothschild Collections
Το μυστήριο πίσω από τους «Αργυρούς Καίσαρες», ένα σετ θρυλικών αναγεννησιακών σκευών Facebook Twitter
Η επίσκεψη του Τίτου στην Αίγυπτο. Λεπτομέρεια από το Titus dish.
Το μυστήριο πίσω από τους «Αργυρούς Καίσαρες», ένα σετ θρυλικών αναγεννησιακών σκευών Facebook Twitter
Λεπτομέρεια από το Aldobrandini Tazze - που δημιουργήθηκε μεταξύ του 1586 και 1599- με τη φιγούρα του Ρωμαίου αυτοκράτορα Βεσπασιανού. Credit: Metropolitan Museum of Art
Το μυστήριο πίσω από τους «Αργυρούς Καίσαρες», ένα σετ θρυλικών αναγεννησιακών σκευών Facebook Twitter
Credit: Metropolitan Museum of Art

Info:

Η έκθεση The Silver Caesars: A Renaissance Mystery φιλοξενείται στο Waddesdon Manor του Aylesbury μέχρι τις 22 Ιουλίου

 

Με πληροφορίες από BBC/ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΟΦΙΑ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΥ

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πώς οι καλλιτέχνες του Μεσαίωνα χρησιμοποιούσαν τα τέρατα ως προπαγάνδα

Εικαστικά / Πώς οι καλλιτέχνες του Μεσαίωνα χρησιμοποιούσαν τα τέρατα ως προπαγάνδα

Η έκθεση «Medieval Monsters: Terrors, Aliens, Wonders» που φιλοξενείται στη Νέα Υόρκη παρουσιάζει 70 αποκρουστικά παραδείγματα του Μεσαίωνα και μέσω αυτών εξηγείται ο τρόπος που απεικονίζονταν ως τέρατα μέλη μη προνομιούχων ομάδων, Εβραίοι, μουσουλμάνοι, ακόμη και γυναίκες
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΟΦΙΑ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT
Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
«Η εμμονή του βλέμματος»: Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

The Review / Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

Ποιο είναι το αποκαλούμενο «εθνικό αφήγημα» που υπηρετεί η Εθνική Πινακοθήκη; Ο Χρήστος Παρίδης συζητά με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εκθέσεων Δημήτρη Τρίκα για τη νέα επετειακή έκθεση στη μνήμη του Παναγιώτη Τέτση, η οποία μόλις εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου / Περικλής Βυζάντιος: από το Παρίσι της Μπελ Επόκ στο φως της Ύδρας 

Εικαστικά / Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου

Μια ανασκόπηση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, που ήταν γνωστός για τα ελληνικά τοπία και την Ύδρα, με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
 Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Εικαστικά / Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Με αφορμή την αναδρομική έκθεση στη Συλλογή Peggy Guggenheim στη Βενετία, έφτασε η στιγμή να ανακαλύψουμε τη ζωγράφο που θεωρείται εθνικός θησαυρός για την Πορτογαλία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Εικαστικά / Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Μια νέα έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι με πορτρέτα της κόρης του Ανρί Ματίς, Μαργκερίτ, προσφέρει μια νέα οπτική στο έργο του μεγάλου Γάλλου καλλιτέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που ξεκινούν τον Απρίλιο

Εικαστικά / Μια άνοιξη γεμάτη τέχνη: 15 σημαντικές εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Αφρικανική τέχνη, κριτική στην αποικιοκρατία, έργα για τα δικαιώματα των ζώων και εμπνευσμένα από διαστημικά ταξίδια, νέοι καλλιτέχνες και αναδρομικές εκθέσεις σε μουσεία και γκαλερί της Αθήνας.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τέσσερις σημαντικοί διεθνείς καλλιτέχνες αποτελούν τον προπομπό της μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ

Εικαστικά / ΕΜΣΤ: Τέσσερις διεθνείς καλλιτέχνες και μία θεματική έκθεση για τα ζώα που δεν έχει ξαναγίνει ποτέ

Δύο ατομικές εκθέσεις και δύο μεγάλης κλίμακας in situ εγκαταστάσεις φωτίζουν τη σχέση μας με τα ζώα και τις οικολογικές συνέπειες της αποικιοκρατίας ενώ αποτελούν προπομπό μιας μεγάλης έκθεσης που έρχεται τον Μάιο στο ΕΜΣΤ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Εικαστικά / «Μιλώντας για τα ζώα σε υποταγή μιλώ για όλα τα υποταγμένα σώματα»

Στην υποβλητική της έκθεση στο ΕΜΣΤ, η εικαστικός Τζάνις Ράφα αναδημιουργεί ένα φανταστικό περιβάλλον άδειων στάβλων για να μιλήσει για τη σχέση του ανθρώπινου και του ζωικού κόσμου, ενώ μας προκαλεί να σκεφτούμε τις έννοιες της φροντίδας και της αγάπης, αλλά και την ανάγκη μας για κυριαρχία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Λάκης Παπαστάθης: Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, ένας υπέροχος άνθρωπος

Εικαστικά / Λάκης Παπαστάθης: Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης, ένας υπέροχος άνθρωπος

Το Μουσείο Μπενάκη τιμά με μια σημαντική έκθεση τη μνήμη του σκηνοθέτη, διανοούμενου, ιστοριοδίφη και ερευνητή του λαϊκού μας πολιτισμού, συνδημιουργού του θρυλικού «Παρασκηνίου». Ο επιμελητής της έκθεσης, Γιώργος Σκεύας, μας μιλά γι’ αυτήν.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Η μεγάλη έκθεση του Steve McQueen για τα κινήματα που διαμόρφωσαν τη Μεγάλη Βρετανία

Εικαστικά / Η Μεγάλη Βρετανία που αντιστάθηκε υπάρχει ακόμα στις φωτογραφίες αυτής της έκθεσης

Από τις σουφραζέτες των αρχών του 20ού αιώνα μέχρι τις διαμαρτυρίες για τον πόλεμο στο Ιράκ, η έκθεση σε επιμέλεια του Steve McQueen συγκεντρώνει τις πιο δυνατές εικόνες μιας χώρας που βγήκε πολύ συχνά και πολύ δυνατά στους δρόμους.  
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ