Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Το πρώτο του ταξίδι πίσω στην Ελλάδα, το 1956, δέκα χρόνια μετά τον εκπατρισμό του, υπήρξε καθοριστικό στην εξέλιξη της ζωγραφικής του. Το εκτυφλωτικό ελληνικό φως, όπως το βίωσε κατά την παραμονή του στην Ύδρα, εισέβαλε στα έργα του.

Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς

0

Η ετήσια καλοκαιρινή έκθεση του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Γουλανδρή στην Άνδρο είναι σύμφυτη με την κορύφωση της καλοκαιρινής σεζόν στις Κυκλάδες. Κάθε χρόνο, τον Ιούνιο, εικαστικοί, δημοσιογράφοι και λοιποί λάτρεις της τέχνης συγκεντρώνονται στο «νησί» τους για τα εγκαίνια του εικαστικού γεγονότος που συντροφεύει όλο το κυκλαδίτικο καλοκαίρι, ενώ η Χώρα ζωντανεύει μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο από τον χειμερινό λήθαργο.


Φέτος είναι η χρονιά ενός μάλλον παραγνωρισμένου στη χώρα μας ζωγράφου, του Ντίκου Βυζάντιου. Γίνεται ένα πλήρες αναδρομικό αφιέρωμα στον διακεκριμένο ζωγράφο της διασποράς που επί μισό αιώνα διέπρεψε στους εικαστικούς κύκλους του Παρισιού. Η έκθεση, στην πραγματοποίηση της οποίας συνέβαλε καθοριστικά ο Αλέξανδρος Λιακόπουλος, ανιψιός του καλλιτέχνη, έχει στηθεί υποδειγματικά στους ορόφους της νέας, υπερσύγχρονης πτέρυγας του μουσείου, καλύπτοντας όλες τις διαφορετικές περιόδους του, με το σύνολο σχεδόν της εργογραφίας του να προκαλεί καταρχάς θαυμασμό για το πώς ο ίδιος καλλιτέχνης κατάφερε, κατά τη διάρκεια της ζωής του, να παρεισφρήσει σε διαφορετικά εικαστικά ρεύματα, τεχνοτροπίες και μεθόδους.

Τα έργα του Ντίκου Βυζάντιου που εκτίθενται στο Μουσείο Γουλανδρή περιλαμβάνονται σε προσωπικές ή μόνιμες συλλογές μεγάλων ευρωπαϊκών ιδρυμάτων, ενώ του έχουν αποδοθεί δύο ύψιστοι τιμητικοί γαλλικοί τίτλοι, αυτοί του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής και του Ιππότη των Τεχνών και των Γραμμάτων.


Όπως επισήμανε και ο διευθυντής του μουσείου Κυριάκος Κουτσομάλλης στα εγκαίνια, το έργο του Ντίκου Βυζάντιου θα μπορούσε να χωριστεί με βάση ένα ιστορικό γεγονός: πριν και μετά τη φυγή του από την Ελλάδα με το μεταγωγικό Ματαρόα, που σημάδεψε τη ζωή και την πορεία του. Γιος του ζωγράφου Περικλή Βυζάντιου, ο Ντίκος (Κωνσταντίνος) το 1945 βρέθηκε ανάμεσα στους 200 επιβάτες του θρυλικού μεταγωγικού ως ο νεότερος μιας ομάδας επιστημόνων, καλλιτεχνών, λόγιων και φοιτητών που θα μετέβαιναν στο Παρίσι για να βρουν άσυλο, έπειτα από πρωτοβουλία των φιλελλήνων του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών, Οκτάβ Μερλιέ και Ροζέρ Μιλιέξ, ώστε να γλιτώσει από τον εμφύλιο σπαραγμό που κατέτρωγε την Ελλάδα και να διεκδικήσει την πολυπόθητη ελευθερία της σκέψης.


Πιο πριν είχε γίνει δεκτός στην ΑΣΚΤ σε ηλικία μόλις 16 ετών, ενώ είχε επιδείξει ήδη ξεχωριστό έργο ως σκιτσογράφος με μια σειρά εξαιρετικών σχεδίων που αποτελούν τις απαρχές της εργογραφίας του και παρουσιάζονται στις πρώτες αίθουσες της έκθεσης.

Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης.


Κατά τη διάρκεια της διαμονής του στο Παρίσι συνδέθηκε με σπουδαία ονόματα των τεχνών και των γραμμάτων, προεξαρχόντων των Αλμπέρτο Τζιακομέτι και Ευγένιου Ιονέσκο. Οι τρεις φάσεις της αμιγώς ζωγραφικής του πορείας είναι τόσο διακριτές που ο επισκέπτης της έκθεσης εντυπωσιάζεται από το γεγονός ότι αποδίδονται στον ίδιο καλλιτέχνη – απόδειξη του ανήσυχου πνεύματος και των διαρκών καλλιτεχνικών αναζητήσεων του Βυζάντιου, που διήρκεσαν μέχρι το τέλος της ζωής του, το 2007.


Όπως αναφέρει ο Κυριάκος Κουτσομάλλης στον κατάλογο της έκθεσης: «Κυρίαρχο προτέρημά του ήταν η ικανότητα να επιχειρεί υπερβάσεις και να αφουγκράζεται το πνεύμα των καιρών αλλά και η σφοδρή αντισταθμιστική επιθυμία του να παραμένει στέρεα αγκιστρωμένος στο αποθεματικό της καταγωγής του και να ενώνει την πνοή, τη φλόγα και τη μνήμη της πατρίδας του με τον τόπο υποδοχής του, τη Γαλλία».


Το πρώτο του ταξίδι πίσω στην Ελλάδα, το 1956, δέκα χρόνια μετά τον εκπατρισμό του, υπήρξε καθοριστικό στην εξέλιξη της ζωγραφικής του. Το εκτυφλωτικό ελληνικό φως, όπως το βίωσε κατά την παραμονή του στην Ύδρα, εισέβαλε στα έργα του.


Από το 1960 και για την επόμενη δεκαετία ο Βυζάντιος διάγει τη λεγόμενη αφαιρετική περίοδό του, κατά τη διάρκεια της οποίας το ζωγραφικό αντικείμενο διαθέτει μια υπαινικτική παρουσία. Τα έργα αυτής της περιόδου, που εκτίθενται στον αμέσως επόμενο όροφο, χαρακτηρίζονται από παχύρρευστες, ζωηρές, μονοχρωματικές στρώσεις ύλης, ενώ ο ζωγράφος βρίσκεται σε φάση επαναδιαπραγμάτευσης με τη φόρμα, τις φιγούρες και τα αντικείμενα.

Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Πιο πριν είχε γίνει δεκτός στην ΑΣΚΤ σε ηλικία μόλις 16 ετών, ενώ είχε επιδείξει ήδη ξεχωριστό έργο ως σκιτσογράφος με μια σειρά εξαιρετικών σχεδίων που αποτελούν τις απαρχές της εργογραφίας του και παρουσιάζονται στις πρώτες αίθουσες της έκθεσης.


Κατά τη δεκαετία του '70, ο ρεαλισμός κερδίζει έδαφος στην τέχνη του Βυζάντιου. Ένα «σκοτεινό» δωμάτιο της έκθεσης λειτουργεί ίσως ως μια μεγάλη παρένθεση στην εργογραφία του − σκοτεινό όχι λόγω του φωτισμού του αλλά λόγω του μαύρου της πυκνής ύφανσης γραμμών που χρησιμοποιεί στα έργα της περιόδου αυτής. Μικρές φωτεινές ρωγμές, ωστόσο, λειτουργούν απελευθερωτικά στο συναίσθημα που αναδίδουν και στους συνειρμούς που προκαλούν με την περίοδο της δικτατορίας στην Ελλάδα.


Από την αρχή της δεκαετίας του '80 και μέχρι το τέλος της ζωής του, περίοδο στην οποία είναι αφιερωμένος όλος ο τελευταίος όροφος της έκθεσης, η παραστατικότητα επιστρέφει στην τέχνη του. Σε μερικά από τα πιο διάσημα ίσως έργα του απεικονίζονται ανθρώπινες φιγούρες κατά μόνας ή σε ζευγάρια, με αυστηρά πρόσωπα και εκφράσεις, ενώ βασικό χαρακτηριστικό είναι η πλήρης απουσία προοπτικής του βάθους.


Τα έργα του Ντίκου Βυζάντιου που εκτίθενται στο Μουσείο Γουλανδρή περιλαμβάνονται σε προσωπικές ή μόνιμες συλλογές μεγάλων ευρωπαϊκών ιδρυμάτων, ενώ του έχουν αποδοθεί δύο ύψιστοι τιμητικοί γαλλικοί τίτλοι, αυτοί του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής και του Ιππότη των Τεχνών και των Γραμμάτων.

Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Το ατελιέ του Περικλή Βυζάντιου, 1945. Ιδιωτική συλλογή. Φωτο: Χρήστος Σιμάτος
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Χωρίς τίτλο, 1965. Ιδιωτική συλλογή. Φωτο: Χρήστος Σιμάτος
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Αφαιρετικό σχέδιο, 1972. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Φωτο: Γιάννης Βαχαρίδης
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Αφαιρετικό κόκκινο, 1971. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Φωτο: Γιάννης Βαχαρίδης
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Πίσω από το τζάμι, 1976. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Φωτο: Γιάννης Βαχαρίδης
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Τα χαρτιά, 1992. Συλλογή Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Φωτο: Γιάννης Βαχαρίδης
Ντίκος Βυζάντιος στην Άνδρο: Αναδρομική έκθεση στο έργο ενός Έλληνα της διασποράς Facebook Twitter
Μπάνιο το απόγευμα, 1999. Ιδιωτική συλλογή. Φωτο: Χρήστος Σιμάτος

Info

Ντίκος Βυζάντιος: Ανεικονισμός + Παραστατικότητα

Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή

Χώρα Άνδρου

Έως 22 Σεπτεμβρίου

Ώρες λειτουργίας: Τετ.- Κυρ. 11:00-15:00 & 18:00-21:00, Δευτ. 11:00-15:00, Τρ. κλειστά

Τον Αύγουστο πραγματοποιούνται ξεναγήσεις στους χώρους της έκθεσης, 12:00-13:00. Το μουσείο δέχεται γκρουπ (έως 30 άτομα), κατόπιν συνεννόησης.

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αποστολή στο Λονδίνο: Η Tate Modern υποκλίνεται στον Takis

Εικαστικά / Αποστολή στο Λονδίνο: Η Tate Modern υποκλίνεται στον Takis

Καλλιτέχνης αλλά και εφευρέτης από τους πλέον επιδραστικούς παγκοσμίως μεταπολεμικά, είναι αυτό που λέμε περίπτωση ανθρώπου. Φύση ανήσυχη και «λοξή», έκανε μεγάλη καριέρα στο εξωτερικό, υπήρξε δε πρωτοπόρος στη σύζευξη τέχνης και τεχνολογίας. Η μεγάλη αναδρομική του έκθεση στον εμβληματικότερο χώρο τέχνης του Λονδίνου είναι πράγματι «worth a visit»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια έκθεση με πρωτότυπα έργα του σημαντικού Γερμανού καλλιτέχνη Thomas Schütte στην Αθήνα 

Εικαστικά / Τραχύτητα και χιούμορ: Μια έκθεση με πρωτότυπα έργα του Thomas Schütte στην Αθήνα 

Μνημειακού τύπου γλυπτά, επιτοίχια κεραμικά, παραμορφωμένα πρόσωπα, λουλούδια και άγγελοι, μια έκρηξη χρωμάτων: Το μικροσύμπαν του σπουδαίου καλλιτέχνη στην γκαλερί Bernier/ Eliades.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Νάκης Παναγιωτίδης μάς ζητά να νιώσουμε τα έργα του ακόμα και με κλειστά τα μάτια

Εικαστικά / Ο Νάκης Παναγιωτίδης μάς ζητά να νιώσουμε τα έργα του ακόμα και με κλειστά τα μάτια

Το Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή υποδέχεται την αναδρομική έκθεση ενός διεθνούς φήμης ανένταχτου Έλληνα καλλιτέχνη της διασποράς, γνωστού για το πολύπλευρο και στοχαστικό έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ογκίστ Ροντέν: Αυτή είναι η ζωή του καλλιτέχνη που δημιούργησε το γλυπτό ο «Σκεπτόμενος»

Γεννήθηκε Σαν Σήμερα / Ογκίστ Ροντέν: Αυτή είναι η ζωή του καλλιτέχνη που δημιούργησε το γλυπτό ο «Σκεπτόμενος»

Τα ρεαλιστικά γλυπτά του, που εκφράζουν τα ανθρώπινα συναισθήματα αλλά και τις αδυναμίες, εξακολουθούν να είναι σήμερα ιδιαίτερα δημοφιλή και να συγκεντρώνουν πλήθη φιλότεχνων όπου και αν εκτίθενται.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Λεονάρντο, Μικελάντζελο, Ραφαήλ: Αριστουργήματα και καλλιτεχνικές μονομαχίες 

Εικαστικά / Λεονάρντο, Μικελάντζελο, Ραφαήλ: Αριστουργήματα και καλλιτεχνικές μονομαχίες 

Μια έκθεση στη Royal Academy of Arts του Λονδίνου φέρνει στο προσκήνιο μετά από έξι αιώνες τη θρυλική καλλιτεχνική «μονομαχία» μεταξύ Ντα Βίντσι και Μικελάντζελο με δυο έργα που δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Φωτογραφία / Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Πορτρέτα διάσημων και σκηνές δρόμου περιλαμβάνονται στην έκθεση «Irving Penn: Centennial» που διοργανώνεται από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης και παρουσιάζεται στην Ισπανία
LIFO NEWSROOM
Tependris vs Tependris

Εικαστικά / Tependris vs Tependris

Μια αναδρομική έκθεση με πίνακες και γλυπτά, εικονογραφήσεις και ηχογραφήσεις, έργα του Κωνσταντίνου Κακανιά από το 1996 μέχρι σήμερα, με θεματικές που εκτείνονται από τα βαθιά παιδικά τραύματα μέχρι το χιούμορ που χαρακτηρίζει τον πολυδιάστατο καλλιτέχνη.
ΝΙΚΟΣ ΤΣΕΠΕΤΗΣ
Μέσα στη μεγαλειώδη έκθεση των πορτρέτων του Φράνσις Μπέικον

Εικαστικά / Μέσα στη μεγαλειώδη έκθεση των πορτρέτων του Φράνσις Μπέικον

Η National Portrait Gallery του Λονδίνου φιλοξενεί μια από τις κορυφαίες εικαστικές εκθέσεις της χρονιάς παγκοσμίως, μια ρετροσπεκτίβα στο έργο του Βρετανού καλλιτέχνη που άλλαξε την προσωπογραφία, δημιουργώντας μια ανεπανάληπτη ζωγραφική της φιγούρας με σπαραγμό, απελπισία και ευαισθησία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Ο Τζάκσον Πόλοκ και η επιρροή που είχαν στο έργο του ο Πικάσο και οι μεξικανικές τοιχογραφίες

Πολιτισμός / Ο Πικάσο και οι μεξικανικές τοιχογραφίες στα πρώιμα έργα του Τζάκσον Πόλοκ

Μια μοναδική έκθεση στο Παρίσι παρουσιάζει πίνακές του από τα χρόνια που τον επηρέαζαν οι σουρεαλιστές και ο Καρλ Γιουνγκ, πριν ακόμα γίνει γνωστός για τα αφηρημένα έργα του με την τεχνική «dripping», το 1947.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Μια έκθεση για τον Λουκά Σαμαρά με κύβους, τραπεζοειδή και παραισθητικές πύλες

Εικαστικά / Μια έκθεση για τον Λουκά Σαμαρά με κύβους, τραπεζοειδή και παραισθητικές πύλες

Η μοναδική οπτική του Λουκά Σαμαρά παρουσιάζεται στο μουσείο Dia Beacon της Νέας Υόρκης, στην πρώτη μεταθανάτια έκθεσή του και τελευταία στην οποία συνεργάστηκε ο ίδιος ο καλλιτέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ